Facebook gaat in beroep tegen een bevel van de Ierse privacywaakhond om te stoppen met de standaardclausules om datatransfers tussen de EU en de VS mogelijk te maken. Deze stap van de waakhond volgt op de uitspraak uit juli van het EU-Hof, dat datatransfers naar de VS blokkeerde.
Onder meer Max Schrems toont dat Facebook in Ierland een zaak is begonnen. Deze richt zich tegen de Data Protection Commission, de Ierse privacywaakhond. Deze instantie heeft een voorname rol in de kwestie rondom de datauitwisseling tussen de EU en VS, omdat Facebook zijn Europese hoofdkwartier in Ierland heeft. Het gaat om een voorlopige beslissing van deze privacytoezichthouder.
Er waren eerder al berichten dat de Ierse DPC deze stap had genomen. Nick Clegg, de voormalige politicus voor de Britse Liberal Democrats-partij en tegenwoordig bij Facebook in dienst als pr-man en lobbyist, bevestigde onlangs dat de DPC was begonnen met een onderzoek naar datatransfers van Facebook en dat daarbij werd aangegeven dat de zogeheten standaard contractuele clausules in de praktijk niet meer mogen worden gebruikt voor transfers van data vanuit de EU naar de VS.
Volgens Clegg is dit geen goede ontwikkeling, omdat het in zijn ogen verregaande gevolgen kan hebben voor bedrijven die afhankelijk zijn van de standaardclausules. Hij stelt dat een gebrek aan veilige en juridische internationale datatransfers de economie in Europa zal schaden. 'In het ergste geval kan dit betekenen dat een klein tech-start-up in Duitsland niet langer gebruik kan maken van een Amerikaanse cloudprovider', zegt Clegg bij wijze van voorbeeld.
Dit is allemaal het gevolg van een uitspraak van het Europese Hof van Justitie uit juli, waarbij er een streep ging door Privacy Shield, het data-uitwisselingsverdrag tussen de EU en de VS. Volgens de rechters is dat verdrag in strijd met de privacyregels. Het hof verbood de standaard contractuele clausules niet, maar ook dat middel om de transfers toch mogelijk te maken is in de praktijk een probleem door de surveillance in de VS.
Het EU-hof acht de aanwezige Amerikaanse surveillanceprogramma's disproportioneel, omdat ze verder gaan dan wat strikt noodzakelijk is. Ook zouden Europese burgers hierbij geen rechten hebben die zijn af te dwingen in een rechtszaak tegen de Amerikaanse autoriteiten. Deze standaardclausules waren een door de EU goedgekeurd instrument waarmee Amerikaanse bedrijven gegevens van EU-burgers konden overhevelen naar de VS om ze daar op te slaan. De rechtmatigheid van dit instrument hangt af van de omstandigheden en vooral de vraag of er effectieve mechanismen zijn om te verzekeren dat wordt voldaan aan de vanuit de EU gewenste mate van databescherming. Door de Amerikaanse surveillanceprogramma's zal dat niet snel het geval zijn.
Max Schrems is een Oostenrijkse man die met zijn stichting noyb verantwoordelijk is voor de kritiek op de privacyrisico's van de datatransfers. Door zijn inspanningen kwam er een rechtszaak op gang, die uiteindelijk uitmondde in de hierboven genoemde uitspraak van het Hof van Justitie. Eerder was Schrems ook al verantwoordelijk voor de rechtszaak waarbij Safe Harbour nietig werd verklaard. De Privacy Shield-overeenkomst kwam juist in de plaats van Safe Harbour, nadat het hof dit raamwerk eerder verbood.