Cassini is begonnen aan de laatste serie van vijf scheervluchten langs Saturnus

Ruimtesonde Cassini is begonnen aan de laatste serie van vijf duikvluchten tussen Saturnus en diens ringen. Tijdens deze vluchten komt de sonde bijzonder dicht bij de planeet, om vervolgens aan het einde van de vijfde duikvlucht, op 15 september, te verbranden in de atmosfeer.

Tijdens de laatste vijf vluchten, waarbij de sonde tussen Saturnus en de ringen vliegt in een baan om de planeet, zal Cassini tot 1600 km boven de toppen van de wolken van Saturnus vliegen. Door zo dicht langs de planeet te vliegen, moet de sonde zijn kleine raketmotoren gebruiken om stabiel te kunnen blijven vliegen door de dichte atmosfeer.

Cassini begon eind april met de eerste van een serie van 22 vluchten om Saturnus. Elke baan om de planeet duurt ongeveer een week. Op 15 september zal de sonde bewust dermate dicht langs Saturnus scheren dat hij in de atmosfeer terechtkomt en daar zal verbranden. Dit wordt mogelijk door de zwaartekracht van de maan Titan, die Cassini's baan om Saturnus op 11 september dermate zal afremmen dat de sonde te diep in de atmosfeer terechtkomt.

Daarmee komt na twintig jaar een einde aan de missie. De missie wordt beëindigd omdat Cassini weinig brandstof meer overheeft na 13 jaar in een baan om Saturnus te hebben gevlogen. Als er niets zou worden gedaan en de brandstof opraakt, zullen de missieoperators op den duur de controle over de sonde verliezen. De NASA wil voorkomen dat Cassini, eenmaal onbestuurbaar, op een van Saturnus' manen zoals Titan of Enceladus crasht en daar voor verontreiniging zorgt.

De missie met de Cassini-Huygens is een samenwerking tussen de NASA, de ESA en de Italiaanse ruimtevaartorganisatie ASI. Cassini werd in 1997 gelanceerd aan boord van de Titan IV-raket van de Amerikaanse luchtmacht. De sonde kwam in 2004 in een baan om Saturnus. De sonde heeft tijdens zijn missie veel informatie over en foto's van Saturnus, diens ringen en bijvoorbeeld de twee manen Titan en Enceladus naar de aarde gezonden.

Zo heeft de NASA op basis van metingen van Cassini geconcludeerd dat er waterstofmoleculen in de gaspluimen van de geiserachtige fonteinen van Enceladus zitten. Deze ontdekking wijst volgens de NASA op het bestaan van hydrothermische activiteit in de oceaan van de kleine maan, die zich onder de ijslaag aan de oppervlakte bevindt. Dit maakt deze ijsmaan een interessante kandidaat voor toekomstige missies om te zoeken naar leven.

Animatie van de NASA over onder meer de allerlaatste vluchtfase van Cassini.

Reacties (52)

De hall of fame van Cassini, het filmpje bovenaan staat er ook bij

[Reactie gewijzigd door Houtenklaas op 14 augustus 2017 20:59]

En hier, op de website van het Deep Space Network kan je nog zien of ze nog wat ontvangen. Op dit moment komt er nog 124Kb/s binnen aan data (via de schotel 43 in Canberra, Australië). En dat over een afstand van 1,43miljard km. Dat is meer dan sommigen in de buitengebieden van NL kunnen krijgen

Ik blijf het toch altijd wonderlijk vinden dat ze Titan of Enceladus niet willen vervuilen, maar dat de sonde wel op Saturnus zelf mag neerstorten. Waarschijnlijk zal hij daar dus verbranden in de atmosfeer en/of onder grote druk kapot gaan, maar evengoed vervuil je de planeet een klein beetje.

[Reactie gewijzigd door Jorgen op 14 augustus 2017 20:28]

Saturnus is een gasreus. geen vaste planeet met een oppervlakte. Alle restanten van Cassini verbranden gewoon in de atmosfeer, daar blijft niks van over dan wat simpele atomen. Insignificant tov de massa van de planeet.

Als ze hem op een van de manen crashen kunnen er dus wel substantiele restanten op het oppervlakte belanden, wat je dus niet wil.

Dat weet ik. Ik vraag me meer af of er niet wat bacteriën overblijven die uiteindelijk de planeet vervuilen.

Vrij onwaarschijnlijk. Om te beginnen zwerft Cassini al 20 jaar door de ruimte. En bij de re-entry lopen de temperaturen dermate hoog op dat alle eventuele leven dat vrijwel zeker niet zal overleven.

Daarnaast, hoe groot is de kans dat een aardse bacterie kan overleven in de extreem vijandige atmosfeer van Saturnus? Met die gigantische drukken, giftige stoffen, straling etc etc.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Beerdiertjes

Dit zijn ongelovelijk taaie krengen die vrolijk het vacuum overleven, straling en druk.
Om het risico op kolonisatie zo klein mogelijk te maken laten ze de satelliet opbranden zodat alle microben aan boord dood gaan. Ook bij toekomstig onderzoek naar leven willen NASA/ESA natuurlijk geen false positive.

Die overleven het wel, maar die overleven ook vacuum van space, maar dat zijn geen bacteriën dat is wel een wezenlijk verschil namelijk.

Dat maakt voor de vervuiling natuurlijk geen verschil. Als er naar leven gezocht wordt, zijn ze nog steeds een false positive.

Zo sterk zijn ze anders ook weer niet.
Een aardbeving is al genoeg om een klasse uit te roeien.

Naar verluidt is de klasse Mesotardigrada in 1937 ontdekt in een hete bron bij Nagasaki in Japan, maar de soort is na een aardbeving uitgestorven.

bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Beerdiertjes

Er is geen planeet en niks om te vervuilen er is vooral gas en dat is het wel (er is een rotsachtige kern maar daar zullen wij nooit zoeken naar leven dus dat er bactieren op komen maakt in dat geval wat minder uit:) en de andere 2 zijn manen geen planeten maar vanuit Saturnus komt er niks op Titan.

[Reactie gewijzigd door Korumera op 14 augustus 2017 21:10]

Dat is niet helemaal waar natuurlijk. Er zit wel degelijk "meer in" dan alleen gas:

https://nl.wikipedia.org/...s_(planeet)#Samenstelling
https://en.wikipedia.org/wiki/Saturn#Internal_structure

Vermoedelijk zit er gewoon een rotsachtige kern in.

Het is niet vermoedelijk dat er een rotsachtige kern in is die is er wel maar bedoelde meer dat het over grote gedeelte van Saturnus gewoon gas(en) zijn. Het maakt niet zoveel uit als er daar wat op de rotsachtige gedeelte komt omdat wij er nooit zullen zoeken naar leven. Maar goed had het even wat duidelijker neer moeten zetten.

Hoezo zullen we daar nooit zoeken? Waarom niet? Dat vind ik best wel voorbarig eigenlijk...

Omdat er voor ons als mensheid niet heel veel te zoeken is er zijn betere aanwijzingen dat er op Titan en Europa bijvoorbeeld meer te vinden is

Qua leven in een vorm die we nu zouden herkennen: je hebt vast gelijk. Maar wie weet wat we de komende 100 jaar ofzo nog ontdekken? Ik snap wel dat er kansrijkere kandidaten zijn, maar de planeet zelf afschrijven als "daar zullen we nooit zoeken" is wat voorbarig.

Dat wij er niet zoeken, is natuurlijk geen reden om de boel te verknoeien, niet waar

Er valt niet zo heel veel te verknoeien volgens mij haha. Maar liever daar dan op Titan daar verwacht ik zelf wat meer van hehe.

Ik snap ook niet waarom ze hem bijvoorbeeld anders niet gewoon de zon in laten vliegen. Of naar een ander sterrenstelsel. Dat duurt toch een miljardmiljoen jaar voordat hij daar aankomt.

Daar heeft hij de energie niet voor.

Klopt. Saturnus is net als Jupiter een mislukte ster die net te weinig massa heeft om te ontbranden. Al zouden gasreuzen een vaste kern hebben, wat zeer waarschijnlijk is, dan nog verbrand alles voordat het ook maar in de buurt van die kern komt, al is het alleen maar vanwege de gigantische druk wat niets, maar dan ook niet overleeft..

Ik blijf het toch altijd wonderlijk vinden dat ze Titan of Enceladus niet willen vervuilen, maar dat de sonde wel op Saturnus zelf mag neerstorten.

Tja, uit het zonnestelsel gooien, terughalen naar Aarde of in de zon dumpen is simpelweg niet haalbaar, maar hij zal toch ergens moeten blijven. Waar het in feite op neer komt is dat we geen flauw idee hebben waar leven wel of niet kan bestaan, maar met de kennis die we nu hebben lijken een aantal van de manen van Saturnus véél betere kandidaten dan Saturnus zelf, dus daarom laten ze hem daar neerstorten. Is het in theorie mogelijk dat er leven is op Saturnus zelf, maar niet op (bijvoorbeeld) Titan, zodat de correcte oplossing eigenlijk is om juist niet op Saturnus te crashen maar op Titan? Ja, strikt genomen wel. Helaas hebben we die kennis nou eenmaal niet en dit lijkt (met de kennis die we wel hebben) de veiligste gok... maar inderdaad nog steeds een gok.

Iets in de zon laten vallen is verrassend moeilijk. Je moet meer dan 30 km/s gaan om ook maar in de buurt te komen. Dat is bijna drie keer zo snel als nodig is om een baan om de aarde te komen.

Waarom is dat zo moeilijk? De enorme zwaartekracht van de Zon trekt een object toch naar zich toe? Het enige wat je moet doen is het object in de juiste richting sturen. Er is geen sprake van een minimale ontsnappingssnelheid als je eenmaal al in de ruimte bent.

Nee dat is extreem moeilijk. Als je de zon mist zal hij met de nieuwe snelheid weer in een baan om de zon komen. Een van de redenen dat de aarde er ook niet in valt. Door de versnelling van iedere keer naar de zon vallen vergroot je de baan, terwijl de zon die weer verkleind met zwaartekracht. Dat vormt heel snel een balans. Iets direct in de zon laten storten betekent dat je je bewegingsvector tot 0 moet veranderen, wat redelijk moeilijk is. Mooi weetje het is makkelijker om iets eerst naar mars of verder van aarde te sturen en dan in de zon laten storten dan van aarde.

Lijkt me toch een kwestie van de baan goed berekenen en de zwaartekracht van de Zon doet de rest.

Als ze de Voyagers in de jaren '70 al zo nauwkeurig het hele zonnestelsel door kunnen loodsen met een minimale hoeveelheid raketbrandstof aan boord lijkt me een object in de juiste richtig van de Zon sturen (al dan niet rustig via een elliptische baan) niet al te moeilijk.

Vanuit een punt verder in het zonnestelsel zou men van de zwaartekracht van andere planeten gebruik kunnen maken zodat er weinig gecorrigeerd hoeft te worden met (stuur)raketmotoren, net zoals de Voyagers.

Het sturen in de richting van de zon is het hele probleem. Als je lanceert vanaf de aarde en buiten het zwaartekrachtsveld van de aarde komt, ga je alsnog met zo'n 108000 km/u in een cirkel rond de zon. Om deze baan zodanig te veranderen dat deze in de buurt van de zon komt moet je een aanzienlijk deel van deze snelheid teniet doen.

(probeer dit maar eens in Kerbal Space Program, hier zitten vrij goede orbital mechanics in)

Zie ook deze delta-v kaart van het zonnestelsel: http://imgur.com/SqdzxzF

[Reactie gewijzigd door SCiENTiST op 15 augustus 2017 15:00]

Dst snap ik. Als de omloopsnelheid afneemt doet de zwaartekracht van de Zon de rest. Men zou ook andere planeten kunnen gebruiken om deze snelheid af te remmen óf om het object juist naar de Zon toe te katapulteten, mits juist berekend.

Nee, je kunt niet andere planeten daarvoor gebruiken. Die draaien namelijk allemaal in dezelfde richting om de zon. Geen toevaal natuurlijk: ze zijn allemaal ontstaan uit een schijf van stof die om de zon heen draaiden, en alle planten draaien in dezelfde richting als die schijf destijds.

Er is wat klein gruis dat in een andere baan zit, maar dat heeft veel te weinig massa voor gravity assists.

Geheel eens met je gedachtegang.

Titan, ontdekt in 1655 door Christiaan Huygens, is op dit moment de enige plek buiten de aarde waarvan zeker is dat er vloeistoffen aan het oppervlak staan. Daarom zijn er misschien sporen van buitenaards leven te vinden in de vorm van minieme organismen.
bron http://www.nu.nl/wetensch...an-bruisend-stikstof.html

Dat komt omdat Saturnus een gas reus is, er is namelijk niks verder behalve gas als ik het goed heb). Titan en Enculadus zijn manen waar ze veel verwachtingen van hebben (vooral Titan volgens mij). Dus echt vervuilen doen ze niet

Dat komt omdat Saturnus een gas reus is, er is namelijk niks verder behalve gas als ik het goed heb).

Dat is ook weer niet helemaal juist. Ook een gasreus als Saturnus heeft een vaste kern. In het geval van Saturnus is die naar schatting zo'n 25.000 kilometer in diameter. Daarboven op liggen de diverse gaslagen.

De kern is wel enigszins ongastvrij met temperaten van zo'n 12.000 graden Celsius en een druk die gigantisch hoog ligt. Om het over de straling etc nog maar niet te hebben.

Hier zie je een mooie dwarsdoorsnede van Saturnus: https://upload.wikimedia....px-Saturn_diagram.svg.png

[Reactie gewijzigd door wildhagen op 14 augustus 2017 20:39]

Ja klopt het heeft wel een vaste kern, maar met die temperaturen komt daar niks in de buurt dat bedoelde ik meer. Maar bedankt voor het duidelijk maken

Er zou prima leven kunnen bestaan in de hogere atmosferen van een gasplaneet. Het idee dat leven in water of op vast land moet zitten is denk ik een beetje beperkt.
Venus schijnt bijvoorbeeld kandidaat te zijn voor leven hoog in de wolken waar de temperatuur lager is, minder zuurte en minder druk. In die atmosfeer zijn moleculen gevonden die samen in een aflopende reactie zitten wat de indruk geeft dat er iets is dat de reactie ook weer omdraait. Ik weet echter niet of deze theorie inmiddels al weerlegd is.
Mijn punt is alleen dat het ontbreken van een vaste kern niet noodzakelijk hoeft te betekenen dat leven onmogelijk is m.i.
Bespin weet er alles van

Voor de gene die zich afvragen waarom NASA (en ESA) altijd dit soort verken-satelliet laten crashen/opbranden- dit doen ze om er voor te zorgen dat microben aan boord van de satelliet opbranden en nergens een kolonie vormen. Mocht er 100 jaar later een onderzoek gedaan worden op die plek op zoek naar leven, dan krijgen ze geen false-positive van de microben van die satelliet. Satellieten worden oud, op een gegeven moment reageren ze niet meer en dan is het onvoorspelbaar waar de satelliet (en de microben) terechtkomen. Preventief ruimen dus.

Ik verwacht dat de ruim 32 kilogram Plutonium-238 die nog aan boord is ook een rol heeft gespeeld bij deze beslissing. Dat zou toch een behoorlijke lokale verontreiniging van een maan kunnen zijn.

Ik betwijfel hoe groot die rol is. Op de schaal van Saturnus, en in het kader van kosmische straling en de straling die voorkomt bij gas giants lijkt me dat echt net helemaal niks.

Zie dit wiki artikel voor informatie over straling bij Saturnus. Blijkbaar is het relatief weinig, maar toch zal de relevantie van tientallen kilo's plutonium niet veel uitmaken.

(en je hoeft ook niet bang te zijn dat iemand weapons-grade plutonium gaat stelen in de buurt van Saturnus )

Ik had het in mijn reactie ook over de impact op een maan, zoals ook in het bovenstaande artikel staat. Op gasreus Saturnus zal de impact nihil zijn, maar zelfs op aarde met een behoorlijke atmosfeer zou de impact merkbaar zijn (zie het door min aangehaalde Wikipedia artikel). Toch jammer als je ooit zo'n relatief interessante maan zou willen bezoeken (wie weet welke technologische vooruitgang er nog komt) en er ligt 32 kilogram plutonium verspreid over het oppervlak. Dus Saturnus is een meer 'logische' keuze om de troep te dumpen.
Natuurlijk heeft Saturnus ook niet zo'n fijne invloed op de manen, maar in direct contact komen met Plutonium is ook geen feest.

[Reactie gewijzigd door Flitzer op 14 augustus 2017 23:10]

Je moet Saturnus zien als een gefaalde zon, net zoals jupiter. Niet genoeg massa verzameld voor 'ontsteking', maar wel genoeg voor dodelijke straling. Is het niet zo dat de planeet Saturnus van zichzelf al zoveel radiatie uitstoot dat geen enkel mens die op de dichterbij liggende manen zowiezo niet zou kunnen overleven?

Maar goed, Ik hoop dat Cassini nog een grote hoeveelheid aan data kan versturen tijdens deze laatste scheervlucht. Die 32 kilo aan nucleaire brandstof boeit echt niet op de enorme hoeveelheid radiatie die Saturnus al van zichzelf uitstoot.

Mooi op laten branden bij Saturnus dus.

De manen Titan en Enceladus hebben een atmosfeer, waarbij de atmosfeer van Titan nog het meest weg heeft van de atmosfeer op aarde. Maar dan nog is het vervelend om iets zinnigs op Titan te doen, aangezien vloeibaar methaan dezelfde rol heeft daar dan water hier op aarde. Voor diegenen die het niet op willen zoeken, methaan is vloeibaar op zeer lage temperaturen.

Dat er toch een atmosfeer rondom deze manen blijft hangen ligt puur en alleen aan de wisselwerking van Saturnus' zwaartekracht op de kernen van deze manen. 32 kilo van whatever, dat is praktisch gezien helemaal niets op een planeet die ongeveer 1/12e omvang heeft van onze zon.

*edit: verwarde namen van planeten en manen*

[Reactie gewijzigd door GeroldM op 15 augustus 2017 09:05]

Je moet Saturnus zien als een gefaalde zon, net zoals jupiter. Niet genoeg massa verzameld voor 'ontsteking', maar wel genoeg voor dodelijke straling. Is het niet zo dat de planeet Saturnus van zichzelf al zoveel radiatie uitstoot dat geen enkel mens die op de dichterbij liggende manen zowiezo niet zou kunnen overleven?

sorry maar dat is niet het geval. Om een ster (of zoals jij zegt "zon") te worden heb je nog heel wat meer massa nodig. Jupiter zit iets dichter bij maar ook daar is de massa onvoldoende om in het binnenste tot kernfusie van waterstof tot helium te komen. Daarbij bestaat Saturnus in de kern niet uit waterstof en helium maar uit veel zwaardere elementen die dus nog een stukje moeilijker te fuseren zijn.
Dus waar zou die dodelijke straling precies vandaan moeten komen?

Het zou goed kunnen zijn dat ik de zaken heb verward met Jupiter. Het is alweer een flinke tijd geleden dat ik de serie The Universe heb gezien. Als ik het me goed herinner, dan worden er tijdens de fusie zwaardere elementen gecreerd, die zich weer verzamelen en samenklonteren tot nieuwe planeten en/of sterren. Waarbij de nieuwe ster opnieuw zwaardere elementen creert etc. ad infinitum.

Ik ga die serie toch maar weer eens kijken, het blijkt wel weer dat er te weinig van is blijven hangen. Maar volgens mij zijn er wel degelijk ringen (belts) rond saturnus waar radiatie een stuk hoger is dan gezond is voor mensen. En als eender welke maan die ringen kruist of permanent in zo'n ring bevind, dan is er zowiezo een probleem voor exploratie/kolonisatie.

De aarde heeft 3 van zulke ringen als ik het goed heb begrepen. En het lijkt mij dat elke planeet met een magneetveld ook deze radiatie ringen genereert.

Maar goed, na wat meer informatie via internet te hebben opgezocht, is het zo dat ik inderdaad Saturnus met Jupiter heb verward.

,

Hoe zit dat dan met de marsrover van ESA die neer was gestort op Mars tijdens de (onsuccesvolle) landing? Daar zijn dan toch ook microben achtergebleven?

Ik kan er snel geen artikel over vinden maar ze worden in steriele ruimtes in elkaar gezet en in een steriele omgeving (capsule?) gehouden tot dat ze in ieder geval in de ruimte zijn.

[Reactie gewijzigd door TweakJunior op 14 augustus 2017 22:05]

Inderdaad, maar dat resulteert slechts in minder 'vervuiling'. Behalve blootstelling aan zeer hoge temperaturen (iets wat het ruimtevaartuig zou beschadigen) is er geen afdoende methode om iets volledig steriel te maken.

We kunnen er dus vanuit gaan dat we miljoenen aardse organismen op Mars hebben gezet. Is er toch level (of in elk geval even geweest) want we weten nu dat zelfs diertjes blootstelling aan de ruimte gedurende vele maanden kunnen overleven.

Curiosity, de Marsrover, is ontsmet voor vertrek: https://mars.nasa.gov/mer...planetary_protection.html
Huygens, de lander die Cassini naar Titan heeft gebracht is ook ontsmet maar tot een ander niveau: https://saturn-archive.jpl.nasa.gov/faq/FAQHuygens/ http://www.esa.int/Our_Ac...se_this_is_a_clean_planet

Die niveaus zijn afhankelijk van het besmettingsrisico.

Ik kan dit niet plussen.. maar ik zou het erg waarderen als iemand daar iets over kan zeggen... Thanks!

Mooi in elkaar gezet, die video. Zou zo een trailer kunnen zijn voor een spannende film!

De regisseur hiervan (Erik Wernquist) heeft ook hiervoor de korte animatie Wanderers (2014) in elkaar gezet. Prachtige ruimtebeelden, met gesproken tekst van Carl Sagan. Zeker een aanrader: https://vimeo.com/108650530

Bye bye Cassini en bedank voor al de mooie plaatjes

Ik hoop echt dat ze echt al de laatste data kunnen hebben.

[Reactie gewijzigd door Damic op 14 augustus 2017 20:31]