Astronomen hebben op basis van een computermodel geconcludeerd dat de hydrothermische activiteit in Saturnusmaan Enceladus, veroorzaakt door de getijdenwerking van de zwaartekracht van Saturnus, genoeg warmte creëert om de oceaan onder het ijsoppervlak vloeibaar te houden.
De wetenschappers hebben een computermodel gemaakt dat is gebaseerd op de data die de ruimtesonde Cassini tijdens zijn missie heeft verzameld. Dit model heeft een simulatie gemaakt van de hitte die gegenereerd wordt door de zwaartekracht die Saturnus op de kleine ijsmaan uitoefent. Volgens de simulatie zou de frictie die de getijdenwerking veroorzaakt bij het gesteente in de kern van de maan, meer dan 10 miljard tot 30 miljard Watt aan hitte veroorzaken.
Onder wetenschappers was het altijd de vraag hoe de oceaan onder het ijsoppervlak van Enceladus vloeibaar kon zijn bij zo'n kleine koude maan; men dacht dat de aantrekkingskracht van Saturnus via de zwaartekracht onvoldoende was om voldoende hitte te genereren. De uitkomsten van dit onderzoek laten echter zien dat de hitte die in de kleine ijsmaan word gegenereerd, voldoende is om de oceaan onder het ijsoppervlak voor vele tientallen miljoenen jaren tot zelfs miljarden jaren te verwarmen. Dit is lang genoeg om gunstige condities te bereiken voor leven: er is water, er is een voortdurende energiebron en er zijn organische moleculen. Volgens de onderzoekers creëert het verhitte water met name warmte bij onder meer de zuidpool, waar de geisers, die waterdamp de ruimte in blazen, zich bevinden bij breuken en scheuren in het ijs aan het maanoppervlak.
Op basis van metingen van Cassini, die in oktober 2015 door een gaspluim van Enceladus vloog, concludeerde NASA dat er waterstof zit in de geiserfonteinen. Eerder werd al vermoed dat er een groot waterreservoir onder het ijsoppervlak aanwezig is. In 2015 heeft NASA, na beeldinformatie van Cassini zeven jaar lang bestudeerd te hebben, bevestigd dat er zich daadwerkelijk een oceaan op Enceladus bevindt die zich uitstrekt over het hele oppervlak. Het proces in Enceladus, waarbij waterstofmoleculen ontstaan, is vergelijkbaar met de chemische processen bij thermische bronnen die zich op de bodem van aardse oceanen bevinden. Ruimtesonde Cassini verging in september in de atmosfeer van Saturnus, maar de data die de sonde tijdens zijn twintigjarige missie heeft verzameld en naar de aarde heeft gestuurd, zal nog vele jaren worden gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek.
De wetenschappers hebben hun onderzoek gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Astronomy, onder de titel Powering prolonged hydrothermal activity inside Enceladus.