E Ink ontwikkelt scherm met 32.768 kleuren

E-papermaker E Ink heeft een nieuw scherm getoond dat per pixel alle kleuren weer kan geven zonder een kleurenfilter nodig te hebben. E Ink noemt de technologie Advanced Color ePaper of ACeP. Het schermtype is in eerste instantie bedoeld voor 'digitale bewegwijzering'.

Dat laatste komt doordat de maximale resolutie en de verversingssnelheid van ACeP laag zijn. Het getoonde scherm heeft een schermdiagonaal van 20" en een resolutie van 1600x2500 pixels, wat neerkomt op 150ppi.

In vergelijking met een zwart-wit e-paperscherm is dat laag, een normale e-reader heeft tegenwoordig een resolutie van minstens 250ppi. Een ander probleem is dat de verversingssnelheid laag is, namelijk zo'n twee seconden. Hierdoor is het wel bruikbaar als bewegwijzering, maar niet voor e-readers. Het energieverbruik is volgens E Ink nog steeds 'zeer laag', net als de zwart-witvariant. Ook is het scherm goed leesbaar in zonlicht.

Het bedrijf introduceerde de vorige elektronische papieren schermen met kleur in 2010 onder de naam Triton. Dit type zou net zo snel reageren als de zwart-witvariant, maar kan slechts 4096 kleuren weergeven.

Daarnaast komt het bedrijf met flexibele e-paperschermen van 32", E Ink Mobius. Dit systeem is ook bedoeld voor digitale bewegwijzering en andere publieke informatiesystemen.

E Ink Mobius

Reacties (77)

Ik zie het voordeel nog niet van 32.000 kleuren tegenover 4.000 kleuren.
4.000 Is toch ook wel genoeg voor een publiek informatiesysteem?
Dan heb je dus een snellere verversingssnelheid (en misschien wel) goedkoper.

32768 kleuren is 15 bit, dus 5 bit per R/G/B
4096 kleuren is 12 bit, dus 4 bit per R/G/B.

Oftewel 32 om 16 grijstinten.

Dat maakt nogal een verschil in weergave van foto's en kan net het verschil maken of je dithering moet toepassen of niet.
Daarnaast is het ook een verschil in hoeveel naburige pixels last hebben van de omflippende pixel.

Amiga's hebben lang maar 256 kleuren of 4096 kleuren gehad.
En daar kwamen ze jaren lang mee weg

Als je met grote kleurvlakken werkt is 16 kleuren zelfs genoeg.
Bewegwijzering is meestal maar in 2 kleuren.

Maar was dat bij Amiga's niet net zo als op de VGA kaart van de PC 256 kleuren dia via een palette gekozen konden worden uit 16.7 miljoen kleuren (24-bits)?

Nee.

De originele amiga had 320x256 op max 32 kleuren, of 64 waarbij de laatste 32 gebaseerd waren op de eerste 32, maar half zo helder, of 4096 tegelijk, maar je kon dan alleen R, G of B component veranderen. Van zwart naar wit kostte je dus 3 pixels. Het totale kleurenpalet bestond uit 4096 kleuren.
Hogere resoluties gingen tot max 16 kleuren, uit een palet van 4096.

De nieuwere AGA chipsets hadden max. 256 kleuren op 'alle' resoluties, vrij te kiezen uit een palet van 16M kleuren, of 262144 tegelijk, maar dan weer met de limiet dat je maar 1 kleurcomponent per keer kon veranderen.

Ja, alleen kon je die kleuren zelf kiezen uit een palet van 16,7 miljoen. Dus je kon ook met 256 grijstinten werken en dat is dan toch weer stuk beter dan 16 grijstinten.
Daarnaast had je nog HAM Mode waarmee je 4096 kleuren kon weergeven. Kon ook niet snel verversen, maar mooi voor stilstaande plaatjes.
Bovendien had de Amiga een schitterende chipset aan boord en een daarvan was de Copper. Hiermee was het mogelijk om op iedere beeldlijn het kleurenpalet opnieuw in te stellen. Zelfs als je het scherm op 32kleuren had staan had je hierdoor theoretisch al 6400kleuren tot je beschikking. (200 beeldlijnen * 32 kleuren)

[Reactie gewijzigd door Xanion op 25 mei 2016 09:59]

De oorspronkelijke Amiga's (500, 1000 en 2000) hadden zelfs maar maximaal 32 kleuren tegelijkertijd in de non-HAM modes (Hires modes zelfs maar 16). Echter de Amiga had wel de vrije keuze uit 4-bits RGB per kleur oftwel een kleur selectie van 4096 kleuren.

Met de AGA chipsets in de Amiga 1200/3000/4000 series werd de resolutie van het pallet naar 8-bits RGB verhoogd.

Maar inderdaad als je geen kleurverlopen nodig hebt en alleen met egale kleurvakken werkt zou je denken dat 4000 kleuren meer dan genoeg zijn.

Misschien is het aantal kleuren niet zo zeer het probleem, maar welke kleuren je kunt produceren met de 4000 kleuropties.

Als de klant niet de kleurtint kan produceren die hij wil dan kan dat natuurlijk een reden zijn om de 4000 color tint displays niet te gebruiken. E-Ink ontwikkeld dit soort producten niet als er geen vraag naar zou zijn.

Deze techniek is niet enkel bedoelt voor bewegwijzering. Het is juist het enige dat op dit moment goed werkt. Voor full color tijdschriften, foto's of ander beeldmateriaal is het nog ongeschikt. Daar wil men wel naar toe.

mja maar ik snap ook niet waarom tweakers hier voor dit voorbeeld heeft gekozen,

voorbeelden die ik zou gebruiken zijn:

• reclame uitingen, of het tonen van foto's.
• informatie borden, (op stations, in bussen en treinen) in openbare gebouwen,
• digitale plattegronden, (ja zelfs met zo'n verversings snelheid kun je an sich prima overweg als de infterface geschikt is of als je bijv nog een klein 6inc lcd schermpje gebruikt voor de feitelijke bediening.

ik zou zo'n scherm best wel willen overwegen zelfs met zo'n refreshrate als bijv digitaal schilderij. of om reclame uitingen bij de ingang van mijn bedrijf te tonen, of bijv in een restaurant om het dagmenu net iets beter naar voren te laen komen. 20inc is dan misschien niet heel veel, maar zeker een begin.

Een beetje net als plaatjes op teletekst dus. Ook heel weinig kleuren en lage resolutie. ;-)

Volgens mij waren de hele oude Suske en Wiske's maar 3 kleuren (en z/w). Was ook prima vermaak

Vroeger was een 12" tv-scherm met Zwart-wit beeld vol ruis ook prima vermaak. Willen we in deze tijd van 60" 4K ook niet meer.

Het blijft me verbazen hoe snel de technologie gaat

Dat vind ik dus juist enorm tegen vallen met e-ink/e-paper.

Als je het vergelijkt met de vooruitgang van reguliere LCD/OLED schermen, dan blijft het gigantisch achter.

Ik snap dan ook eigenlijk niet waarom het zo langzaam gaat, waarom is het zo moeilijk om zo'n display te ontwikkelen dat gewoon 16 miljoen kleuren kan weergeven met een refresh van 10ms? Waarom kan die dpi niet omhoog? Er zullen allemaal valide redenen voor zijn, maar ik begrijp niet waarom dat niet verder ontwikkeld kan worden.

e-ink is een bolletje wat door een veld omdraait.
Aan de ene kant is het bolletje bijvoorbeeld zwart en aan de andere kant wit en tussenin een gradiënt.
Die bolletjes moeten dus in een veld zitten, dus eigenlijk heb je meerdere bolletjes per pixel nodig. Dat kun je goed zien in de foto die ik gemaakt heb van een e-ink pixel van de Kindle3.

Die bolletjes kun je niet zomaar kleiner maken en je hebt toch een bepaalde ratio nodig tussen "pixel" en bolletje.
Voor RGB heb je meerdere "pixels" nodig waardoor de ervaren resolutie afneemt.

En je hebt een bepaalde traagheid om bolletjes om te zetten, wat de refreshrate beperkt.
En je kunt de pixels eigenlijk niet allemaal tegelijk omzetten, omdat je de pixels als een matrix adresseert, dus kun je niet ineens alle pixels aansturen.

Wat ziet dat er onregelmatig uit, het lijkt haast wel of er met witte verf op asfalt gespoten is.

Dat is denk ik gewoon het top oppervlak. Zie dat de eigenlijke pixels vierkant zijn en veel groter dan die 'kiezels' op het oppervlak.

Het is juist onder het oppervlak gefotografeerd.
Ik had toen de beschikking over een professioneel meetapparaat wat met 1/100e mm scherptediepte plaatjes kon maken en tot een paar micron nauwkeurig gepositioneerd kon worden.
Pixels van dat plaatje zijn 4.15 micron groot.
Het oppervlak van de kindle zelf is gewoon glad.
Wat je ziet zijn dus gewoon de bolletjes van het e-ink scherm

Ik denk dat ik het nu snap.
Ik kan me voorstellen dat de eigenlijke inktdeeltjes (de bolletjes in de 'kiezels') heel erg klein zijn en er veel van in zo'n kiezel zitten. Dan kan je het productieproces van die 'kiezels' redelijk grof maken, er hoeft niet persee 1 bolletje in te passen ofzo. Daar ging ik namelijk vanuit omdat ik waaarshjnlijk ooit een andere implentatie heb gezien.

Dat vind ik dus juist enorm tegen vallen met e-ink/e-paper.

Als je het vergelijkt met de vooruitgang van reguliere LCD/OLED schermen, dan blijft het gigantisch achter.

Wat noem je een regulier LCD scherm? Eind jaren 70 kwamen de eerste rekenmachines en polshorloges met LCD scherm op de markt. Toen duurde het nog wel een jaar of 20 voor je iets had wat je als directe voorloper van de huidige LCD schermen kunt beschouwen (een 12" 800x600 kleuren VGA scherm). En nóg 20 jaar later zijn we waar we nu zijn.

800*600 is sVGA.
VGA was 640*480 en dat vonden we toen al prachtig (vergeleken bij EGA)

LCD/OLED schermen en E-ink zijn totaaaal niet met elkaar vergelijkbaar!

Hele andere techniek, veel complexer.

Als je je zou verdiepen in de techniek dan zou je deze uitspraak ook niet hebben gedaan.

Natuurlijk wordt er verder ontwikkeld, maar dat betekent niet dat het ook meteen snel gaat.

Ooit zullen er ook vast e-ink schermen met 16 miljoen kleuren en hogere snelheid voor het 'hertekenen' van het scherm zijn. 10 ms. lijkt me, door de techniek, gewoon onrealistisch.

Want dan heb je het weer over actieve beeldschermtechnieken zoals OLED en LCD, en dát betekent weer een hoog stroomverbruik (dat E-ink juist niet heeft).

Een statisch E-ink scherm gebruikt namelijk 0,0 energie.

En waar blijven de transreflective displays dan ? Tien jaar geleden waren er Nokia toestellen (E70, N810) die in zonlicht prima af te lezen waren (al waren de kleuren flets), waarom is daar niet op doorontwikkeld ?

Het stroomverbruik is vast niet nul, maar bij voldoende omgevingslicht kan het achtergrondlicht wel gewoon uit, wat veel scheelt.

In dat opzicht gaan de technische ontwikkelingen inderdaad langzaam.

Mijn outdoor gps apparaat heeft een heel goed transflective scherm bijvoorbeeld. Kan makkelijk een dag lang gps en scherm aan hebben op twee penlites.

Resolutie is nog niet echt spectaculair (is al wel beter bij nieuwere modellen trouwens), maar het is een goede afweging geweest voor bruikbaarheid vs batterijduur.

Dat is meteen de reden dat ze niet in telefoons zitten. Mensen willen 1080p schermen op hun telefoons. En zijn gewend dat ze elke dag op moeten laden.

Mirasol? De techniek bestaat wel, alleen wordt het niet breed gebruikt.

[Reactie gewijzigd door 24hourpartypal op 25 mei 2016 21:18]

En waar blijven de transreflective displays dan ? Tien jaar geleden waren er Nokia toestellen (E70, N810) die in zonlicht prima af te lezen waren (al waren de kleuren flets), waarom is daar niet op doorontwikkeld ?

Dat is wel doorontwikkeld (Geld overigens ook voor de IPS), ik kan in de pikvelle zon perfect het scherm van mijn 920 aflezen. Ze hebben het alleen op een andere manier(en) opgelost.

Grootste vertragende factor in deze is vermoedelijk de dure patenten op E-ink, want verschil met LCD is dat er maar 1 vrij klein bedrijfje deze e-Paper ontwikkelt versus alle grote namen die aan LCD werken. Dat remt de ontwikkeling. "de eerste zijn" + bedrijfsgeheim geeft voldoende voorsprong. Dit kunstmatig in stand houden middels patenten vind ik een rare onnatuurlijke en onwenselijke uitvinding. Een idee zou niet te patenteren mogen zijn, het product wel: kwekersrecht vind ik veel beter.

[Reactie gewijzigd door ZeKritik op 25 mei 2016 13:39]

Je hoeft niets van de techniek af te weten om te zien dat het erg traag gaat met de ontwikkeling. Het maakt niet uit wat de reden is of hoe moeilijk een techniek is, het blijft traag.

Ik denk dat dat komt omdat er een paar grote bedrijven (o.a. Samsung) zijn die enorm veel geld verdienen met lichtgevende (LCD en OLED) schermen, waardoor dit een beetje stil ligt.
Het zou een enorme verbetering van batterijduur betekenen.

Overigens, voor bewegwijzering (CTA borden op perrons en busstations) kan dat allang worden gebruikt met zwartwit schermen, dus ik snap niet waarom ze dat niet doen. Hier is immers geen hoge verversings snelheid nodig in tegenstelling tot PC schermen, TV's en smartphones.

De huidige vertrekstaat borden op de perrons zijn in zonlicht slecht te lezen.

Overdag zijn de niet te lezen in de volle zon, maar 's nachts wel!

Met e-ink heb je dan weer het tegenovergestelde: prima leesbaar in de volle zon, maar anders word het al lastig!

Natuurlijk kan je wel achtergrondverlichting inbouwen, maar dat verslaat het doel een beetje...

Je kan ook gewoon met omgevingslicht werken met een e-reader. Dwz. een lantaarnpaal die er al staat bijvoorbeeld

Voor borden is omgevingslicht van lampen te zwak om het goed leesbaar te houden op dezelfde afstand als LCD schermen.

Omgevingslicht zal te weinig zijn als het donker is inderdaad, maar een LEDlamp (schuin) boven of onder om óp het bord te schijnen zijn de kosten ook weer niet.

achtergrondverlichting? een beetje ereader doet het met built-in front light. Daar kunnen best leds voor gebruikt worden. Als het over energiebesparing gaat is een klassiek verkeersbord trouwens niet te verslaan

Nu je het zegt, inderdaad!

Waarom is bij het introduceren van de CTA schermen niet gewoon gekozen voor E-ink?

Nu hangen er op tientallen stations in Nederland bij elkaar honderden schermen dag en nacht stroom te gebruiken omdat ze met een actieve lichtbron werken. Als dat E-ink zou zijn geweest, dan was er alleen 's nachts een lichtbron nodig geweest (zoals de Kobo Glo e-readers ) en waren de schermen overdag energiezuinig en beter leesbaar.

deze borden zijn bijv in bussen NOG slechter te lezen, probeer maar eens zo'n lcdscherm te lezen in een bus die door de binnenstad rijd, het getril zocht dat het ding constant flikkert en er treden zelfs regelmatig pixeldefecten op ... alleen al daarom zou e-ink beter zijn in dergelijke systemen.

Omdat er gewoon niet zoveel geld in wordt geïnvesteerd als in oled en lcd

uhh, vindt je? LCD zijn ze ook al decennia mee bezig, en pas de laatste jaren is daar echte vooruitgang in te bekennen..

Het wordt wel degelijk ontwikkeld, maar het is een hele complexe techniek.

Als je zo redeneert kun je ook stellen dat de ruimtevaart stil staat omdat we nog steeds niet op Mars wonen.

Rakettrappen die weer landen, (interplanetaire) cubesats, Rosetta, ga zo maar door....

Dan moet je misschien een iets bredere definitie van ruimtevaart nemen....

Er gebeurt juist ontzettend veel, alleen misschien niet datgene waar jij op hoopt of wat je verwacht.

We kunnen een raket(!) laten landen(!) op een boot(!)

30 jaar geleden kon men de spaceshuttle laten landen. er zijn dus wel degelijk technieken die stilstaan

[Reactie gewijzigd door geishin op 25 mei 2016 19:29]

Mwah, spaceshuttle is geen raket he.

Maar we raken offtopic.

Tof, dit kan je ook als bewegend schilderij gebruiken ofzo, hoe tof is dat!? Een schilderij dat veranderd zodra je niet kijkt, lekker creepy.

https://youtu.be/B3sqvcxOn-k

Daar heb je al mooie voorbeelden van, die in een lijst passen

Kon helaas eentje die ik laatst zag niet terugvinden, maar scary changing painting googlen brengt je wel op de goede weg!

Inderdaad!

Eindelijk digitale photoframes die niet constant een flinke bak stroom verbruiken en die, netals een echt schilderij, gewoon automatisch te bekijken zijn als je het licht aan doet en niet te bekijken als je het licht uit doet .

Voor in de Pebble 3

In een horloge is 150 ppi wel heel weinig.
Dat is ruwweg 150x150 pixels voor het hele scherm.

mijn Pebble (de eerste versie) zou hebben: Screen Resolution: 144×168 pixels, 0.145×0.145 mm dot pitch (176 PPI)
Ja ik zie de pixels zitten, maar het is een horloge welke mij ook notificaties laat zien, 150ppi is daar goed genoeg voor, die 2 seconden refresh is lastiger omdat je dan geen seconden (wijzer) kan hebben en het zoeken door de menu's kan je 1 stapje per 2 seconden doen. tenzij wit-zwart-wit een stuk sneller kan.

Die 2 seconden is voor 1600x2500.
Voor 160 pixels hoogte is dat ruwweg een factor 10 sneller. (adresseren per regel)

Zwart wit kan dus al een stuk sneller, en scherper.
Ik heb sinds kort een Kobo Glo H2O ereader, en dat apparaat is snel zat bij het bladeren. Het reageert allemaal niet zo vlot als mijn iPad, maar het heeft dan ook een ander doel.

Er is zelfs e-paper dat bewegende beelden weer kan geven.

Moah, dan kun je alsnog minstens zo'n 20 leestekens op een regel plaatsen. Lijkt me niet persee heel weinig.

Ik ben benieuwd hoe snel die inktbolletjes verkleuren in zonlicht.
Bij drukwerk zie je dat bepaalde kleuren veel sneller flets worden dan andere.
En dan kun je dus een ghosting effect terugzien doordat bepaalde bolletjes vooral tijdens zonnige dagen verkleurd zijn terwijl andere dat niet zijn, omdat die niet actief waren op die momenten.

Ik weet niet of dat überhaupt uitmaakt. Ik weet niet precies wat die verkleuring veroorzaakt, maar ik gok UV-licht. Glas houdt (een deel van) UV-straling tegen, en er zijn vast coatings te bedenken die het helemaal wegfilteren.

Vroeger werden er nog wel tests gedaan met inktjet printers waarbij foto's werden 'verouderd' (blootstellen aan veel/intens licht/UV)

Glas houdt inderdaad een gedeelte tegen, maar 'gewoon' licht heeft nog genoeg effect.

Het hangt natuurlijk ook af van de soort kleurstof die gebruikt is, en het medium waar het in zit.

Ondanks de trage verversingssnelheid is dit toch wel erg cool. Nu zou je pas echt fatsoenlijke digitale fotolijstjes kunnen maken die geen licht geven. Je kunt heel je huis volhangen met schilderijen of foto's die je kunt aanpassen wanneer je wilt. Dan is een sneller verversingssnelheid niet echt nodig. Echt een gave technologie.

Precies, dit is juist waar ik op zit te wachten. Bestaande digitale fotolijstjes zijn gewoon beeldschermen met verlichting, dat wil ik niet.

Een kleuren e-ink scherm verbruikt waarschijnlijk ook veel minder energie waardoor er geen netsnoer nodig is.

Ik wacht al jaren op een A4 formaat e-ink kleurenscherm waar ik bijvoorbeeld stripalbums kan op lezen.
Dus deze ontwikkeling lijkt mij al tof, ook al zou het nog 2 seconden duren voor uw pagina om te draaien

Ik vind stripboeken er een stuk mooier uitzien op een goede tablet dan in het echt. Het leeft gewoon veel meer als het scherm licht geeft.

Ik volg u daar wel in, maar ik heb het niet zo voor het lezen op een verlicht scherm.
Raar genoeg kan ik mij beter concentreren als ik op papier lees (of e-ink) in plaats van op een LCD.

Kwestie van smaak niet?

Dat kan ik me prima voorstellen. Op een scherm verspringt er vaak van alles wat het onrustig maakt.

Voor concentratie vind ik het prettig om slechts een gedeelte van de pagina te zien. Ik houd mijn ipad horizontaal en kan zo 1,5 stripkader zien. De rest van de pagina zie ik nog niet.

Van het scrollen werd ik een beetje gek, maar de app Chunky heeft een optie waarmee je kunt tappen op het scherm waardoor de pagina verspringt.

Ik heb precies hetzelfde. Jaren (2) geleden, toen ik nog naar school ging, had ik dan ook een gruwelijke hekel aan computertoetsen, die altijd slechter gaan.
Ik schaak ook graag. Maar niet op de computer, dat kan ik niet om een of andere reden. Dan maak ik de meest bizarre blunders.
Diablo of GTA kan ik daarentegen wel beter op de pc

Ik heb juist het tegengestelde. Ik vind ze meestal mooier in het echt, dat komt ook wel deels omdat de Europese stijl stripboeken die ik koop nog wel een slagje groter zijn dan mijn 10"-tablet.

Dat het scherm verlicht is, maakt het op de tablet wel wat makkelijker lezen bij slecht licht.

Ik zie nu pas dat je wacht op een kleurenscherm, ik heb dyslexie. Maar mocht je ook interesse hebben in een zwart/wit scherm voor A4 documenten, dan is het onderstaande misschien interessant voor je.

Je kunt inmiddels de Sony Digital Paper bestellen als je buiten de VS woont. Het gaat je wel ongeveer duizend euro kosten maar dan heb je ook wat. Kijk hier voor meer informatie http://pro.sony.com/bbsc/...lpaper-digitalpaper.shtml

[Reactie gewijzigd door Esthero op 25 mei 2016 10:20]

Tof, Sony maakt wel altijd leuke dingen. Zeker interessant, bedankt voor de informatie.
Wie weet komen ze ooit met een kleuren versie.

Blijkbaar heb je wel moeite met context begrijpen. Esthero had zijn voorstel geschreven en zag daarna pas dat hij een met kleur wou. Daarom heeft hij daarna zijn post ge-edit. Beetje lullige reactie dus.

Ik wil je enthousiasme niet tempereren. Zelf vind ik dit ook mooi nieuws. Maar het is niet heel nieuw:bron 1 bron 2 [url=http=://nl.hardware.info/nieuws/35056/flexibel-133-inch-e-ink-notitieblok-van-sony-tentoongesteld]bron 3[/url]

Je zou dit ook prima kunnen toepassen voor reclame schermen ipv posters.
Hoe lang het het leven van zo'n scherm?

Hopelijk komen deze schermen ook op de markt voor de consumenten. Er zijn genoeg toepassingen te vinden om als hobbyist zo'n e-ink scherm te gebruiken. Tot nu toe zijn de makkelijk verkrijgbare schermen of erg kleine exemplaren, of super duur.

Hoe tof zou het zijn als je een tussen de 20" a 30" e-ink scherm dat je aanstuurt via displaypoort ofzo voor een euro of 200 verkrijgbaar zijn. Dat is een mooi scherm om bijvoorbeeld een smart home mee aan te sturen.

De wegbewijzering in Nederland is ook 's nachts goed leesbaar omdat het wit op de borden licht reflecteert recht naar de bron terug. Ik lees nog niet over een oplossing die dit voor elkaar krijgt, dus vermoed dat deze bewegwijzering alleen voor indoor of daylight-toepassingen is bedoelt. (wegwijzers in gebouwen of dierentuinen die veelal alleen overdag geopend zijn).