ESA lanceert satelliet en stationaire Marslander in eerste ExoMars-missie

De Europese ruimtevaartorganisatie ESA heeft in samenwerking met het Russische Roscosmos het eerste deel van de ExoMars-missie gelanceerd. Een Proton-M-raket brengt een satelliet en stationaire lander naar Mars. In 2018 moet een Marsrover volgen.

Om 10.31 uur Nederlandse tijd is de Proton-M-raket met succes gelanceerd vanaf het Kosmodroom in Baikonoer te Kazachstan. Aan boord van de draagraket zijn de Trace Gas Orbiter en de Schiaparelli Lander van de ESA, die samen het eerste deel van de ExoMars-missie vormen.

De Russische Proton-M-raket bestaat uit vier trappen, waaronder de Briz-module, waarmee de satelliet richting Mars wordt gebracht. Eerst wordt de module door vier banen rondom de aarde te vliegen op ontsnappingssnelheid gebracht. 10,5 uur na de lancering zal de vierde trap losgekoppeld worden en begint de satelliet aan zijn zeven maanden durende reis naar Mars. De verwachting is dat de satelliet op 16 oktober in een baan rond de rode planeet komt. Vervolgens wordt de lander losgekoppeld en zal deze op 19 oktober het oppervlak bereiken.

De ExoMars-missie bestaat uit twee delen. Het eerste deel, dat nu in gang is gezet, brengt een satelliet en een stationaire lander naar de planeet. De Trace Gas Orbiter zal dienen als communicatieplatform tussen de lander en de aarde. Zowel de satelliet als de lander gaan onderzoek doen naar de atmosfeer van de planeet en op zoek naar mogelijke sporen van leven uit het verleden. De lander wordt ook gebruikt om te oefenen met landingstechnieken die bij de volgende ExoMars-missie in 2018 gebruikt moeten worden. Het doel van die missie is om een rijdende Marsrover op de planeet te zetten. De TGO, die dan nog rondjes draait rondom de planeet, wordt dan ook gebruikt als communicatieplatform.

Met de Schiaparelli gaat de ESA bovendien een experimentele landing uitvoeren, midden in het seizoen waarin veel stofstormen voorkomen. Normaal gesproken wordt dit seizoen juist gemeden bij het maken van landingen op de rode planeet, maar de ESA wil windsnelheden meten en onderzoek doen naar elektrisch geladen deeltjes in de atmosfeer, die juist tijdens deze stormen optreden.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

De plannen voor de ExoMars-missie stammen al uit de jaren negentig van de vorige eeuw. Aanvankelijk was het plan om in 2011 te lanceren, maar het project bleek duurder dan gepland en liep daardoor vertraging op. ESA dacht een oplossing gevonden te hebben door een samenwerking aan te gaan met de NASA, maar de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie haakte in 2012 af. ESA had inmiddels echter een nieuwe partner gevonden en de missie is nu een samenwerking tussen ESA en het Russische Roscosmos, dat de Proton-draagraketten levert.

Ook NASA was van plan om deze maand een raket richting Mars te sturen, met aan boord de nieuwe Insight-rover. Die missie moest echter uitgesteld worden vanwege een mankement. Pas in mei 2018 kan de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie een nieuwe lanceerpoging wagen. Het is geen toeval dat zowel NASA als ESA in 2016 en 2018 lanceringen naar Mars op het programma hebben staan. Slechts eens in de twee jaar is de positie van Mars ten opzichte van de aarde ideaal om een Hohmann transfer uit te voeren tussen de aarde en de rode planeet.

Voorbereidingen voor de eerste ExoMars-missie. Foto's: ESA

Reacties (22)

[Verwijderd]

Wat er in de berichtgeving nogal mist is dat de satelliet ook als communicatie hub moet gaan dienen voor deze en andere missies. Dus ook voor wat er nu al op Mars aanwezig is.

TGO features a sophisticated radio relay capability provided by NASA. The Electra system is a telecommunications package that acts as a communications relay and navigation aid. It comprises twin ultra-high frequency (UHF) radios and will provide communication links between Earth and craft on Mars, rovers or landers.
TGO will provide daily data relay services to NASA’s Curiosity and MER-B (Opportunity) rovers currently on the surface, as well as to the InSight lander and ESA’s ExoMars 2018 rover. It will also support Russia’s 2018 lander and future NASA rovers.
ESA is now establishing a new European Relay Coordination Office (ERCO) at ESOC to manage scheduling, planning and day-to-day control of the service, which will also employ ESA, NASA and Russian ground stations for download, receipt and distribution of the scientific data.
ERCO will make use of sophisticated new techniques to conduct relay coordination on a semi-automated basis, making it the central European hub for relay of precious scientific data between landers and orbiters at Mars.

Hiermee zijn veel hogere tramsmissiesnelheden te behalen dan met de huidige infrastructuur.
http://m.esa.int/Our_Acti...ns/ExoMars_TGO_operations

[Spooksel]

Ik ben blij dat de lancering in ieder geval goed gegaan is, Russen en Marsmissies zijn tot nu toe nogal een ongelukkige combinatie geweest helaas

Maargoed, de 4e trap is wel de meest kritische en ook degene die de afgelopen keren verantwoordelijk is geweest voor het mislukken van de lanceringen. Hoewel, technisch gezien waren de lanceringen prima... maar gingen de 'Trans Mars Injection' burns mis omdat de 4e trap er dus mee stopte. Het meest recente voorbeeld hiervan nog is de Phobos-Grunt missie 5 jaar geleden! En 5 jaar daarvoor nog de Mars 96 missie.

Vingers gekruist houden dus nog tot vanavond laat!

Edit:

ESA Operations ‏@esaoperations 18m18 minutes ago

With the 2nd burn now complete, the Breeze upper stage has two more burns to go before @ESA_TGO separates #ExoMars

De 2e van de 4 Briz-M burns is in ieder geval gelukt alvast, phew! Over een anderhalf uur ongeveer komt de 3e burn.

+03 Hours 52 minutes Third Briz M Ignition
+10 Hours 16 minutes Fourth Briz M Ignition
+10 Hours 41 minutes ExoMars Separation

[Reactie gewijzigd door Spooksel op 22 juli 2024 15:48]

[wildhagen]

Ik ben blij dat de lancering in ieder geval goed gegaan is, Russen en Marsmissies zijn tot nu toe nogal een ongelukkige combinatie geweest helaas

De meer recente helaas wel, maar de (toenmalige) Sovjet-Unie heeft in 1971 ook enkele succesvolle missies naar Mars gehad, met name Mars-3 heeft zijn werk goed gedaan (met uitzondering van 1 meting, maar dat kwam door stofstormen op de planeet zelf).

Mars-3 was tevens ook de eerste zachte landing op Mars uit de geschiedenis (er waren daarvoor al wel wat crashlandings geweest, maar geen zachte landing).

Ook de orbiter van Mars-2 heeft goed gefunctioneerd, alleen de lander was helaas een failure.

Daarna is de Sovjet-Unie zich meer op de Venus-missies (denk aan de beroemde Venera-sondes, o.a. bekend van de eerste foto's vanaf een andere planeet, en de eerste zachte landingen op Venus) gaan richten, en ook op maan-missies (zoals de bekende Russische maanlanders) dan op Mars.

[Reactie gewijzigd door wildhagen op 22 juli 2024 15:48]

[BadRespawn]

De meer recente helaas wel, maar de (toenmalige) Sovjet-Unie heeft in 1971 ook enkele succesvolle missies naar Mars gehad

Ook in de jaren 60 en 70 had Rusland vooral veel mislukte missies naar Mars.

[xzaz]

Je kan beter zeggen; Europa en Mars is een ongelukkige combinatie. Ik heb nog steeds 'Beagle' op mijn netvlies staan.

[GeoBeo]

Je kan beter zeggen; Europa en Mars is een ongelukkige combinatie. Ik heb nog steeds 'Beagle' op mijn netvlies staan.

Mee eens. En waarom kunnen wij dit zelf niet in Europa met een Europese rakket?

Antwoord: we hebben amper een budget voor ruimtevaart. Vooral wij Nederlanders hebben daar een handje van. Minder dan 135 miljoen per jaar geven we uit aan ruimtevaart uit m'n hoofd. Dat is bijna 30x minder dan dat we aan ontwikkelingshulp uitgeven. Om maar wat te noemen...

[Reactie gewijzigd door GeoBeo op 22 juli 2024 15:48]

[wildhagen]

Het is niet alleen budget, maar ook know-how... Roscosmos heeft behoorlijk wat ervaring in het lanceren van missies, maar ook in het bouwen van sondes naar andere planeten / hemellichamen.

Waarom zou elke organisatie steeds het wiel opnieuw uitvinden, en niet samenwerken? Als dat geld bespaart, en de inhoudelijke onderzoeken ten goede komt, lijkt samenwerking me alleen maar positief.

Overigens is dat niet uniek voor de ESA hoor. Ook de NASA werkt regelmatig samen met buitenlandse ruimtevaart-partners (Roscomos, ESA, JAXA met name). Dat is echt niet alleen voor de ESA.

En in dit geval is het ook nog eens een praktische overweging. ESA heeft zelf geen geschikte raket voor dit soort lanceringen. Ze hebben de Vega, maar die is veel te licht voor dit werk. En de Ariane 5 is juist weer overkill voor deze payload.

Het is niet voor niets dat ESA zelf ook gebruikt maakt van de Russische Proton-M (dezelfde raket die vandaag gebruikt wordt). Die zit precies in het segment tussen de lichte Vega en de zware Ariane 5 in.

Waarom nog een eigen type raket ontwikkelen (met bijbehorende zeer hoge kosten), als er een prima alternatief voorhanden is?

[Reactie gewijzigd door wildhagen op 22 juli 2024 15:48]

[GeoBeo]

Waarom nog een eigen type raket ontwikkelen (met bijbehorende zeer hoge kosten), als er een prima alternatief voorhanden is?

Omdat je met het prima alternatief direct een economisch (en militair) vijandige staat helpt te financieren. Er gaat nu letterlijk Europees belastinggeld naar de ontwikkeling van Russische technologie en het betalen van Russische lonen ten kosten van Europese lonen en ten koste van potentiële Europese technologie. Het is dus zowel op de lange termijn als op de korte termijn nadelig.

Verder vind ik de proton-M helemaal geen "prima alternatief" of "prima technologie". Het is technologie uit de jaren '50 met een kleine upgrade hier en daar. Het hele idee van niet-herbruikbare raketten is anno 2016 ook niet echt vooruitstrevend of goedkoop. Het is een ouderwetse productie raket die veel te duur verkocht wordt, omdat we in Europa niet capabel zijn iets op het niveau van (bijvoorbeeld) SpaceX te bouwen. Ariane en Vega zijn wat dat betreft ook niet bepaald bijzonder. Al houden we dan in elk geval nog de Europese belastingcentjes en technologie netjes binnen Europa...

[BadRespawn]

Je kan beter zeggen; Europa en Mars is een ongelukkige combinatie.

Rusland heeft ongeveer evenveel pogingen gedaan om bij Mars te komen als NASA, en alhoewel NASA een paar mislukkingen heeft gehad, heeft Rusland niet meer twee deels geslaagde missies. https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_missions_to_Mars

[ATS]

Toch apart dat ondanks alle sancties en spanningen tussen de EU en Rusland dit soort projecten gewoon door gaan.

[6129(15)]

De ruimtevaartwereld loopt altijd uit de pas met de politieke realiteit (of fictie en/of omgekeerd; wat je wilt ) Het is een heel spel van policy, sturen met de zachte hand enz. Relatief vlak na de annexatie van de Krim kondigde Rusland aan om trainingen voor cosmonauten/astronauten door te zetten op je raad het al... de Krim

[robvanwijk]

Oh, het wordt nog veel beter / slechter! Op de zijkant van die Proton M staat "ХРУНИЧЕВ". Het lijkt erop dat deze raket is vernoemd naar Mikhail Khrunichev: een oud Soviet politicus met een waslijst aan hoge onderscheidingen, begraven op het Rode Plein... maar geboren in Oekraïne. Ze gebruiken de naam van iemand die als minister van luchtvaart de fabrieken heeft gebouwd voor de kernbommenwerpers die, onder andere, Europa als doelwit hadden, voor een onbewapende raket die een samenwerkingsproject met datzelfde Europa lanceert terwijl ze (bijna??) oorlog voeren met zijn geboorteland.

[HMC]

Veel bedrijven geven dan ook niet veel om politieke spanningen, en gelukkig de wetenschap ook niet. Juist ruimtevaart, waar veel high-tech bedrijven en wetenschappers in betrokken zijn werken gewoon lekker door samen. Wat die politici allemaal aan het doen zijn, en al dat geo-politiek gehannes maakt ze weinig uit. Dat vind ik een goed en hartverwarmend iets.

[Marty007]

De Russen liepen al mijlen ver voor op de Amerikanen en hebben veel mijlpalen als eerste behaald. Ze hebben nu wat pech gehad inderdaad maar de mensen denken nog altijd dat nasa de regerende meester van de ruimtevaart is. Maar zonder de Russische inzet met onder andere de spoetnik natuurlijk maar zeker ook de miR en hun sjoelhoes raketten was ook de nasa hier nog niet geweest.
Die Russen verdienen meer vertrouwen. Ik hoop echt dat we nu nogmaals een mijlpaal kunnen neerzetten juist zonder die Amerikanen.
Qua onderzoek hoop ik zekerdat de wereldwijde samenwerking blijft bestaan maar ik gun die Amerikanen al die bragging rights niet.
Go rusland !

[wildhagen]

De Russen liepen al mijlen ver voor op de Amerikanen en hebben veel mijlpalen als eerste behaald.

Dat klopt, maar dan met name in de begintijd van de ruimtevaart. In de jaren 50 en 60 was de Sovjet-Unie in de ruimte toch duidelijk de partij die de meeste 'milestones' en 'firsts' behaald hebben, en de meeste successen.

Een leuk lijstje kan je hier vinden.

Pas vanaf de jaren 70 begon NASA een duidelijke voorsprong te krijgen, met name door een ruimer budget. andere prioriteiten in de Sovjet-Unie en (vanaf 1990) de instorting ervan etc.

ESA is uiteraard pas van veel latere datum, en doet in deze vergelijking dan ook niet echt mee. Net als het Japanse JAXA en de Chinese en Indische ruimtevaartprogramma's, die van nog recentere datum zijn.

[Reactie gewijzigd door wildhagen op 22 juli 2024 15:48]

[Verwijderd]

Die wedloop tussen de USA en Rusland is nu wel een beetje voorbij hoor, Kijk maar naar het ISS - daar wordt nog tussen alle landen samengewerkt. De USA kan nu nog geen bemande vluchten uitvoeren en dus maken ze dankbaar gebruik van de Russen, En ja, dat is inderdaad oud-en-vertrouwd al is er wel het nodige gemoderniseerd. En daarbij levert iedere lancering geld op voor de Russen.

De Amerikanen zetten nu in op de Orion voor de bemande ruimtevaart, al kwam ik wel wat informatie tegen over andere bedrijven die ook voor de Nasa bemande vluchten kunnen gaan uitvoeren. Je kunt het de Amerikanen misschien niet gunnen maar feit is wel dat ze op dit moment nog steeds de leidende partij zijn: Denk aan New Horizons, Curiosity en de andere Mars rovers, Maven, Voyager (nog steeds operationeel en al enige tijd officieel buiten het zonnestelsel).

[arjankoole]

Die Russen verdienen meer vertrouwen.

ik vertrouw de meeste Russen, en vooral de wetenschappers zonder meer.

Hun politieke heersers daarentegen, vertrouw ik ongeveer zover als ik een marslander kan gooien. (ik zou verbijsterd zijn als het ding van z'n plek komt).

[DrNizeGuy]

Die kop van de raket lijkt ingepakt te zitten met een soort stof/zijl, in ieder geval, het is niet geheel glad afgewerkt, zoals ik het zie. Is dat het hitte schild, of bescherming voor het transport?

Edit: ik zie het al, het is bescherming.

[Reactie gewijzigd door DrNizeGuy op 22 juli 2024 15:48]

[Rexus]

Ook is het voor het conditioneren van de ruimte in de fairing (aerodynamisch wegbreek paneel rond ruimtevaartuig) Zodoende blijft hij in optimale conditie tijdens de assemblage.

[Reactie gewijzigd door Rexus op 22 juli 2024 15:48]

[Winkey]

Zojuist is de 2de burn van de upper stage uitgevoerd:

With the 2nd burn now complete, the Breeze upper stage has two more burns to go before @ESA_TGO separates #ExoMars

https://twitter.com/esaoperations/status/709340166167642112

[Reactie gewijzigd door Winkey op 22 juli 2024 15:48]

[Erycius]

Op zowel TGO als Schiaparelli gaan er overigens Belgische instrumenten mee. De collega's/buren van het BIRA hebben een spannende dag vandaag

[Bart©]

Ik vind het altijd wel tof om dergelijke acties live te volgen, maar deze was wel erg kort. Slechte camera's tijdens de launch en geen enkele onboard camera. Beetje jammer dus dat het na amper 10 seconden al voorbij was.