Er lijkt bij tijd en wijle pekelwater te vloeien op Mars. Dat zeggen wetenschappers na uitvoerige bestudering van spectrometermetingen van donkere strepen in Marskraters. Deze op hoge-resolutiefoto's zichtbare strepen zijn de zogenaamde 'Recurring Slope Lineae' ofwel RSL.
Het vermoeden van het bestaan van vloeibaar water op Mars naar aanleiding van de donkere strepen was er al langer, zo berichtte ook de Volkskrant in februari 2014. De RSL die op de binnenwanden van Marskraters af en toe te zien zijn op foto's van de Mars Reconnaissance Orbiter, of MRO, lijken nu toch daadwerkelijk door stromend pekelwater veroorzaakt te worden. De MRO is een satelliet van NASA die op een afstand van ongeveer 370 kilometer van Mars staat.
Het vaststellen of het daadwerkelijk om pekelwater ging of wellicht iets anders, is heel lastig omdat de 'stromen' op Mars tussen de 50 centimeter en 5 meter breed zijn. Hierdoor zijn ze te smal voor de veel grovere resolutie waarop de spectrometer aan boord van de MRO zijn metingen doet op die afstand, ongeveer 20 meter per pixel. Om er toch achter te komen waar de donkere strepen uit bestaan, ontwikkelden de onderzoekers van deze studie een nieuwe manier om via spectrometrie te achterhalen waar de RSL uit bestaan. Met de methode konden de wetenschappers van onder andere de NASA erachter komen dat er mineralen in de RSL voorkomen die bestaan uit hydraten van zouten, of door watermoleculen omringde zouten. De specifieke kenmerken voor het aanwezig zijn van die zouten, waren niet te vinden in de directe omgeving.
De RSL ontstaan jaarlijks op hellingen die lange tijd verwarmd worden door de zon. Na een tijdje verdwijnen ze weer, iets dat al enkele jaren wordt vastgelegd door de HiRISE-camera aan boord van de MRO. De temperaturen op de plaatsen wanneer de RSL ontstaan, liggen dan tussen de -23 en 0°C. Water waar veel zouten in opgelost zijn, heeft een lager vriespunt dan gewoon water, waardoor het bij die temperaturen vloeibaar kan worden.
CRISM - Spectrometer
Aan boord van de MRO is ook een spectrometer, de Compact Reconnaissance Imaging Spectrometer for Mars, ook wel de CRISM. De spectrometer kan golflengtes waarnemen tussen het nabij-infrarode en het zichtbare elektromagnetisch spectrum. Op die manier kan CRISM de samenstelling van materialen die in de bodem van Mars voorkomen, achterhalen. De HiRISE-camera kan 30 centimeter per pixel waarnemen vanaf 300 kilometer hoogte, terwijl de CRISM 18,4 meter per pixel op 300 kilometer hoogte kan vastleggen.
Sinds zondag werd al druk gespeculeerd waar de NASA onder de noemer 'NASA to announce Mars Mystery Solved' mee naar buiten zou komen. Naar aanleiding van een document dat 'uitlekte' voor een congres van het European Planetary Science Congress was het vermoeden dat het om de aanwezigheid van stromend water ging. Uiteindelijk blijft het onduidelijk waar het water vandaan komt. Het kan zijn dat het komt uit de bevroren ondergrond, maar de aanwezigheid van ijs vlak onder het oppervlak op die plekken op Mars - rond de evenaar - lijkt zeer onwaarschijnlijk. Het zou kunnen zijn dat water wordt aangetrokken uit de atmosfeer door hygroscopische zouten die water aantrekken. Bij dat laatste kan aan een bouillonblokje gedacht worden dat na een tijdje helemaal vochtig geworden is. Een andere optie zou een lokaal diep-ondergronds waterreservoir kunnen zijn, maar dat lijkt niet waarschijnlijk.
Ondanks dat het bestaan van pekelwater bevestigd lijkt, betekent dat nog niet dat er in deze omstandigheden leven op de planeet zou kunnen bestaan, zelfs niet in de vorm van extremofielen. Dit komt door de directe invloed van de ruimte, zoals kosmische straling en directe uv-straling door de zeer dunne dampkring. Ook ontbreekt een magnetisch veld zoals op aarde dat tegen straling beschermt, al zijn er wel magneetvelden.
De NASA heeft op zijn persconferentie aangegeven dat de Mars-rover Curiosity relatief dichtbij is, maar dat ze die er niet naartoe durven laten gaan in verband met eventuele besmetting met aardse organismen, ondanks dat alle karretjes die de ruimte ingaan helemaal gesteriliseerd zijn.