Nederland neemt deel aan onderzoek naar effect zonnestormen op telecomapparatuur

De Nederlandse overheid heeft aangekondigd deel te nemen aan een onderzoek naar het effect van zonnestormen op energie- en telecomapparatuur. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de Europese ruimtevaartorganisatie ESA.

Zonnestormen kunnen door hun magnetische straling invloed hebben op energienetten en satellieten, schrijft de overheid. Daarom is het van belang om onderzoek te doen naar dit fenomeen om de gevolgen ervan te beperken of te voorkomen. Er kan veel maatschappelijke en economische schade ontstaan door de uitval van kritieke infrastructuur, aldus minister Kamp van Economische Zaken. Het bericht haalt het voorbeeld aan van een zonnestorm in 1989, waarbij de Canadese provincie Quebec zonder stroom kwam te zitten.

Het onderzoeksprogramma met de naam 'Space Situational Awareness' loopt tot 2021. De deelname van Nederland is onderdeel van de vrijdag gepresenteerde nota over het ruimtevaartbeleid. Daaruit blijkt dat het Nederlandse aandeel aan het onderzoek 2 miljoen euro bedraagt. In totaal is er 96,8 miljoen euro beschikbaar voor deelname aan optionele ESA-programma's.

Het Nederlandse ruimtevaartbeleid is gericht op het ondersteunen van onderzoek, het bijdragen aan de ontwikkeling van de ruimtevaartsector en het inzetten van satellietgegevens voor nieuwe toepassingen en diensten. Ten slotte wil Nederland de ESA-vestiging in Noordwijk versterken. Daar is het grootste onderzoekscentrum van de organisatie gevestigd onder de naam 'European Space Research and Technology Centre', oftewel Estec.

Reacties (18)

[Hmmbob]

Vorig jaar heeft de Luchtmacht al een heel interessant artikel geschreven over 'ruimte-weer':

quote: https://magazines.defensi...lander/2015/05/ruimteweer

(...)

Doemscenario
“Bij een extreme geomagnetische storm is de ramp niet te overzien”, gaat Van der Laan verder. De energie maakt waarschijnlijk de helft van de satellieten kapot en er zullen sterke stromen door de aardkorst gaan lopen. (zie afbeelding Ionosfeer) Daar zoekt het de weg met de minste weerstand. Dat zijn bijvoorbeeld hoogspanningslijnen die bij energiecentrales uitkomen. Daar slaan dan de stoppen door met een grote elektriciteitsstoring tot gevolg. Van der Laan: “Dit klinkt misschien ver gezocht, maar de kans dat zoiets in Nederland gebeurt, wordt geschat op 1 keer in de 500 jaar. Dat lijkt weinig, maar de kans is relatief groot, met verregaande effecten en grote economische gevolgen. Ter vergelijking: de kans op een extreme stormvloed is bijvoorbeeld ‘maar’ 1 op 10.000 jaar.”

De Engelse overheid heeft vanwege de grote kans en dito gevolgen inmiddels een Space weather Operations Centre opgericht dat de zon nauwlettend in de gaten houdt en bij zware geomagnetische stormen maatregelen neemt door hun elektriciteitsnetwerk geheel open te zetten, waardoor onbedoelde stromen worden verdeeld en minder schade toebrengen. Nederland is nog niet zo ver, maar daaraan wordt gewerkt, weet Van der Laan die nauwe contacten onderhoudt met het KNMI.

(...)

Artikel is (veel) langer en bevat ook enkele interessante graphics met uitleg.

[HMC]

Zelf heb ik bij ESA Leiden gewerkt (alweer dik 15 jaar geleden). Heerlijk prutsen als elektronicus daar. Je kreeg alle vrijheid om malle plannen uit te werken met microgravitatiesimulatoren en tactiele sensors uitlezen via computers en zo.
Naast het elektronica lab zat een lab met draaibanken en zo. Had je een alu buisje nodig voor het op afstand houden van een controller van een mechanisch iets werd dat nog voor de lunch voor je gemaakt. Weinig te kort aan funding dus.

Dit is gewoon ook weer een toffe opdracht, maar of het nou allemaal echt broodnodig is, ben ik in de loop der jaren wel iets over veranderd kwa mening.
Miljoenen aan funding voor iets dat wel zo sporadisch voorkomt.

Het Nederlandse ruimtevaartbeleid is gericht op het ondersteunen van onderzoek, het bijdragen aan de ontwikkeling van de ruimtevaartsector en het inzetten van satellietgegevens voor nieuwe toepassingen en diensten

Dat geloof ik dan wel weer meteen.

[Reactie gewijzigd door HMC op 31 juli 2024 05:55]

[robvanwijk]

Dit is gewoon ook weer een toffe opdracht, maar of het nou allemaal echt broodnodig is, ben ik in de loop der jaren wel iets over veranderd kwa mening.
Miljoenen aan funding voor iets dat wel zo sporadisch voorkomt.

Zoals het artikel vermeldt:

Het bericht haalt het voorbeeld aan van een zonnestorm in 1989, waarbij de Canadese provincie Quebec zonder stroom kwam te zitten.

Bijna 7 miljoen mensen (ruim 8 miljoen als het weer zou gebeuren) die 9 uur zonder stroom zitten klinkt als een serieus probleem. Het zou me niks verbazen als de economische schade in de honderden miljoenen loopt (om het over slachtoffers nog maar niet te hebben). Als enkele tientallen miljoenen (ruwe schatting, uitgaande van de Nederlandse bijdrage) ons kan leren hoe we dat kunnen voorkomen dan lijkt het me dat meer dan waard.

[HMC]

Ik zelf woon al zo'n 14 jaar in Jakarta, en hier ligt de elektriciteit er regelmatig uit. Ook voor periodes van een aantal uur, en een hele dag is zelfs ook wel eens voorgekomen,
Economische schade, ok, maar kom niet aan met slachtoffers en zo.

En, uiteindelijk, zoals ik al zei, gaat dit onderzoek niet ineens zonnestormen kunnen voorspellen of zo.

Edit:
En oh, 1989, en de keer daarvoor 156 jaar geleden toen er zelfs amper elektrische infrastructuur was. Het komt maar weinig voor, en het is niet wereldwijd.

[Reactie gewijzigd door HMC op 31 juli 2024 05:55]

[Accretion]

Nuja, ligt er maar net aan of noodvoorzieningen het wel doen.
Als een ziekenhuis lang zonder stroom moet, kan het in theorie wel levens kosten.

[HMC]

Alle ziekenhuizen, ook in "minder bedeelde landen" hebben gewoon noodaggregaten die eventueel op fossiele brandstoffen draaien natuurlijk.

[Firefly III]

Bedoel je wat betreft je eigen werk, of dit artikel?

[HMC]

Doel je op de "miljoenenfunding"-opmerking? ja, dat ging over dit artikel zelf, maar toch eigenlijk ook weer in zijn algemeenheid: Ze komen niets te kort bij ESA.

Leuk als je bij het project betrokken bent (want leuk werk), maar of er werkbare, nuttige antwoorden en conclusies komen die ons er beter tegen gaan beschermen, betwijfel ik.

[six-shooter]

fancy baan lijkt me heerlijk

[djwice]

Waarom ging je weg bij dat paradijsje op aarde?

[MrJT]

De afhankelijkheid van elektronica is inmiddels zo groot dat een stevige zonnevlam (Coronal Mass Ejection) de aarde volledig lam legt. 156 jaar geleden vond een dergelijke gebeurtenis nog plaats, de impact was toen echter niet zo groot vanwege de gebrekkige infrastructuur. Een zelfde event zou nu echt een doomsday scenario zijn waarbij we voor langere tijd zonder stroom zitten. Dit is echt niet vergezocht en daarmee is dit m.i. broodnodig onderzoek dat al klaar had moeten zijn.
Interessant leesvoer:
http://gizmodo.com/what-w...m-hit-the-eart-1724650105

[HMC]

Ja, "what if the magnetic poles reversed?" (En dan vooral het woord "AGAIN" erachter plakken, want dan wordt het nog iets enger.)
Broodnodig onderzoek ook.

Zonnestormen komen inderdaad erg vaak voor.
Het einde van de wereld!

Miljoenen uitgeven aan onderzoek ben ik echt niet tegen, maar graag niet aan onderzoek dat geen antwoorden gaat bieden, want dat gaat dit onderzoek bijvoorbeeld ook niet doen.
Wat wil je er tegen doen?

[kidde]

Doomsday scenario's waarbij alle kerncentrales in de wereld ontploffen afwenden!

Ik ben geen elektro- of kerngeleerde, dus loop groot risico mezelf voor schut te zetten, maar het volgende begreep ik:

De zonnevlammen, met lange golflengte, induceren in lange leidingen een elektrische spanning. Grote transformatoren (die huizenhoge modellen van Smit en Siemens met levertijd van meerdere maanden) kunnen overbelast raken, beschadigen en dan valt mogelijk maanden lang alle centraal opgewekte stroom uit.

Plan is simpel: Voorspel het 'ruimte weer', als er een vernietigende vlam komt, ontkoppeld de trafo's preventief drie dagen (of zo). En zorg ervoor dat je kern centrales minstens drie maanden koel kunnen blijven in een wereld waar het centrale elektriciteits netwerk faalt.

De overheid moet dat onderzoeken (is het echt zo gevaarlijk als in de Doomsdsay scenario's?), en een plan hebben als het gebeurt. En een hele grote diesel generator (die niet op z'n Fukushima's in de kelder staat) in Borssele

[cHoc]

Ruimte weer word al in de gaten gehouden, zoek maar eens op SOHO.

En preventief afsluiten, dan moet je snel zijn een CME kan afhankelijk van de snelheid tussen de 5 dagen maar ook in 18 uur! met een marge van 6 uur de aarde bereiken, dus dan preventief de apparatuur uitschakelen kan nog wel, maar dan staat wel alles stil.....

[robvanwijk]

Miljoenen uitgeven aan onderzoek ben ik echt niet tegen, maar graag niet aan onderzoek dat geen antwoorden gaat bieden, want dat gaat dit onderzoek bijvoorbeeld ook niet doen.
Wat wil je er tegen doen?

Ten eerste is "miljoenen" natuurlijk wisselgeld voor een internationaal onderzoeksprogramma.

Waarom ben je er zo van overtuigd dat dit onderzoek geen oplossingen op gaat leveren? Zelfs als we ons niet kunnen "verdedigen", dan nog kan dit project zich nuttig maken door bijvoorbeeld betere (verder vooruit en/of nauwkeurigere) voorspellingen mogelijk te maken, of betrouwbaardere inschattingen van de gevolgen (zodat we beter kunnen beslissen of we het hoogspanningsnet preventief willen afkoppelen om het risico op ernstige schade (en dus langdurige gevolgen) te minimaliseren.

Geen idee, als we dat al wisten dan was dit onderzoek natuurlijk niet nodig...

[jsnl]

Vraag van een leek: is het niet vreemd dat we zo'n onderzoek krijgen op het moment dat we een zonne-maximum juist gehad hebben en dus richting een minimum gaan?
In een zonne-maximum is er toch veel meer "onderzoekmateriaal"?

[batjes]

Minder dan de helft van onze GDP in verhouding tot andere EU staten dus. We zijn -bijna- 5% van het europees GPD en leveren nu 2% bij, over het hele budget van de ESA 2.7%

Dat mag echt wel meer, we willen als land altijd een voorbeeld zijn, haantje de voorste en dat allemaal... Waarom niet op het gebied van ruimtevaart? We hebben daar best veel in betekend in het verleden. Jammer dat het vandaag de dag zo'n lage prioriteit heeft.

We willen een kennis economie zijn toch? Ruimtevaart is daar juist erg geschikt voor.

Het hele budget van de ESA is maar 6miljard, als we een beetje bezuinigen op onzin projecten als de JSF (F16 vervanging is nodig, maar dat kon een stuk goedkoper) of linkse hobby clubjes als hoofddoeken vouwen kunnen we dat hele budget zelf dragen. We geven 7 miljard uit aan defensie, slechts 100miljoen aan ESA. (Niet dat dat omgedraait dient te worden, defensie is zijn uitgaven wel waard, maar om een verhouding aan te geven).

Onze zuiderburen doneren bijna 2x zoveel aan de ESA en hun GDP is een kwart lager.