'Duitse geheime dienst tapte verbindingen naar Nederland af' - update

In samenwerking met de NSA tapte de Duitse geheime dienst BND internetkabels naar onder meer Nederland af, net als Oostenrijk en Frankrijk. Dat stelt een politicus van een Oostenrijkse politieke partij, die daarvoor bewijs zegt te hebben.

De politicus van de Oostenrijkse Groenen heeft vanwege de spionage zowel de Duitse geheime dienst als telecomprovider Deutsche Telekom, moederbedrijf van het ook in Nederland actieve T-Mobile, aangeklaagd. Sinds 2005 zou de geheime dienst samen met die telecomprovider internetverbindingen naar onder meer Nederland, Frankrijk, Oostenrijk en Luxemburg hebben afgetapt, meldt het Duitse blad Der Spiegel. Of ook verbindingen naar België, eveneens een buurland van Duitsland, zijn getapt, is onduidelijk.

De verbindingen richting Nederland zouden zijn afgetapt via de DE-CIX, een internetknooppunt in Duitsland. Het is onduidelijk wat de omvang van de taps was. Tijdens een persconferentie in Berlijn deed Pilz uit de doeken dat een verbinding tussen Salzburg en Amsterdam is afgetapt, evenals een verbinding tussen Rotterdam en Wenen. Dat meldt Duitsland-correspondent Jeroen Wollaars van de NOS op Twitter. Pilz meldde geen verdere details; volgens Wollaars wil hij die eerst 'bespreken met Nederlandse politici'.

Het is onduidelijk of de taps vielen onder het Eikonal-aftapprogramma, dat in oktober aan het licht kwam. Dat samenwerkingsverband tussen de NSA en de BND werd in 2008 stopgezet, nadat bleek dat herhaaldelijk gegevens van Duitse internetters met de NSA werden gedeeld. Dat was tegen de afspraken: verkeer van Duitsers zou eruit worden gefilterd.

Onlangs stopte Duitsland met het op grote schaal doorsluizen van metadata over internetverkeer aan de NSA. Het is onduidelijk of de afgetapte kabels naar Nederland daar ook onder vallen. De spionage veroorzaakte vorige maand flink wat ophef, toen onder meer vliegtuigbouwer Airbus bleek te zijn afgeluisterd.

Update, 10:59: Meer details over afgetapte verbindingen toegevoegd.

Reacties (66)

[sjaak_th]

Niet al het verkeer van Nederland zal via Duitsland lopen.
Ik ben meer benieuwd hoe het in ons land zit. Wij kunnen de dans toch nooit ontsprongen zijn. We zijn al jaren vrienden met de VS.
Of zou Duitsland ook bij ons hebben ingebroken om zo af te trappen.

[Anoniem: 58485]

Ze zitten er volop bovenop. Ook de AIVD. Kan je lik op stuk nemen. Bijna elk europees land zit grofschalig te tappen. Waarom nederland niet.

Ook nederland is een bondgenoot van de US. Die geven maar al te graag de sleutel van de AMS-IX mee.

[nwagenaar]

Officieel gezien mogen onze veiligheidsdiensten (AIVD/MIVD) alleen na toestemming gericht tappen op een bekabeld "netwerk" voor een periode van 3 maanden (verlenging is mogelijk, maar alleen na toestemming). Niet-kabel verbonden verkeer mag dus wel ongericht getapt worden en hier is geen toestemming voor nodig.

Ondanks alle nieuwsberichten de laatste tijd is de Nederlandse regering bezig met een wetsvoorstel dat het mogelijk maakt voor de AIVD en MIVD ongericht te tappen op het bekabeld netwerk. Uiteraard moet dit gepaard gaan met meer toezicht.

Maar ja, we weten allemaal dat toezicht alleen werkt zolang dat alle informatie bekend wordt gemaakt door een inlichtingendienst. Maar gezien eerdere berichten zijn deze diensten heel erg slecht in het volledig vrijgeven van hun complete werkzaamheden en deals met hun buitenlandse zuster-organisaties en de politieke gevolgen zijn beperkt. Dus volgens mij kunnen we wel concluderen dat dit niet gaat werken en dat alles gewoon doorgaat zoals sinds Snowden zijn ding heeft gedaan.

Volgens mij vinden landen het erger dat hun leiders worden getapt door bevriende naties dan hun burgers

[Niemand_Anders]

1,5 jaar geleden raakte Plasterk bijna zijn ministerschap kwijt door deze kwestie: nieuws: Plasterk: onthullingen Snowden hebben Nederland geschaad

Ik quote even uit dat artikel:

De onthulling van vorige week dat de Nederlandse inlichtingendiensten achter het verzamelen van de 1,8 miljoen metadata zaten, was eveneens schadelijk voor de Nederlandse staat, stelde Plasterk. Het alternatief was echter het risico dat de rechter in een zaak zou kunnen oordelen dat de Nederlandse inlichtingendiensten niet langer informatie met buitenlandse inlichtingendiensten mogen delen, aldus Plasterk.

[nwagenaar]

Precies, bijna en alleen maar omdat hij - naar aanleiding van een rechtszaak - aangaf een fout heeft gemaakt door te zeggen dat de meta-data van Nederlanders was buitengemaakt door spionage activiteiten van de NSA ipv dat onzer inlichtingendiensten deze data zelf hebben gedeeld. Deze informatie was al weken bekend bij het kabinet en werd pas door een rechtszaak naar buiten gebracht.

Hij had trouwens meer moeite met het feit dat de werkzaamheden van de Nederlandse inlichtingendiensten bekend werden gemaakt dan dat ze de NSA actief hielpen bij het aanleveren van (onder andere) meta-data omdat het ging om "wireless" data waar men geen toestemming voor nodig heeft.

En nu willen ze dezelfde mogelijkheden (ongericht tappen) dus ook voor gegevens op kabels toestaan. Ondanks alle nieuwsberichten gaan ze gewoon door en willen ze zelfs de mogelijkheden van onze inlichtingendiensten verder uitbreiden.

Kortom, de politieke gevolgen van de door Snowden geleverde informatie en alle spionage gerelateerde berichten zijn zeer beperkt gebleken. Alle landen gaan gewoon op dezelfde voet verder.

[Anoniem: 669464]

Eergisteren dit nog, hoor je ook niets over..

https://www.security.nl/p...IVD+niet+zomaar+verruimen

[himlims_]

Tuurlijk doen wij, njah de US, dat op nld bodem in Friese Burum

De Nationale Sigint Organisatie (NSO) heeft een satellietgrondstation in Burum en twee radio-afluisterstations in Eemnes en Eibergen (Kamp Holterhoek). Het station in Zoutkamp is sinds 2008 gesloten. Het afzonderlijke analysecentrum in Amsterdam is eveneens gesloten en vervangen door de faciliteiten van de MIVD en AIVD in Den Haag.

gesloten .... .... is best veel bedrijvigheid voor een bedrijf wat gesloten is

[_Eend_]

Met het 'afzonderlijke analysecentrum in Amsterdam' bedoelen ze het 'Strategisch Verbindingsinlichtingen Centrum' (SVIC) en daarvoor TIVC en WKC geheten. Deze dienst(en) zaten in het Marinecomplex in Kattenburg. Deze dienst is opgeheven ergens in de jaren 90 en de taken van deze dienst zijn overgeheveld naar de MIVD. Daarna zijn die taken (lijkt mij) overgeheveld naar de NSO.

En Zoutkamp is vziw ook echt dicht, omdat er een paar kilometer verderop in Burum een veel groter afluisterstation.. De enige schotels die nu nog in Zoutkamp staan, staan op de kazerne daar, maar die zijn voor MILSATCOM, het militaire satteliet netwerk van MinDef.

[Hanzo]

In het volgende citaat: "Volgens mij vinden landen het erger dat hun leiders worden getapt door bevriende naties dan hun burgers" heb je helemaal gelijk (!!), totdat diezelfde leiders erachter komen dat ook zij "slachtoffer" zijn van dat aftappen, dan is het hek van de dam en staan ze op hun achterste benen. Van het spreekwoord "Wat ge niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet" hebben ze blijkbaar nog nooit gehoord of zeggen ze nog nooit gehoord te hebben ...... En zulke mensen geven wij dan ons vertrouwen ....

[stresstak]

Volgens mij vinden landen het erger dat hun leiders worden getapt door bevriende naties dan hun burgers

Zeg nou zelf: je bent machthebbers onder elkaar, dan zijn de burgers toch maar klapvee. Daar heb je toch verder niks mee ? Die kom je niet tegen op recepties.
Neen, dat voetvolk kan weinig of niks voor je betekenen.

[cranebird]

Dit vind ik misschien wel de ironie van dit alles: elk zichzelf respecterend land vergaart zoveel mogelijk data (van mensen in binnen en buitenland), dus alle data wordt uiteindelijk tig-voudig opgeslagen. Het lijkt de nieuwe wapenwetloop te worden.

En reken maar dat bevriende landen die data weer uitwisselen, ter aanvulling of ter bevestiging van bestaande data. Boy o boy, wie had dit 20 jaar geleden kunnen bedenken...

[Geim]

20 jaar geleden? George Orwell bedacht het al in 1949!

[cranebird]

In de vorm van een totalitaire staat, ja. niet in een vrije westerse omgeving waar vrijwel alle communicatie digitaal via een wereldwijd netwerk plaatsvindt en geheime diensten van ieder land onder water elkaar het vuur uit de ogen aftappen

[zipje_en_zopje]

Orwell ging er juist wel van uit dat "elke vrije westerse omgeving" zou afglijden naar een totalitaire staat doormiddel van het geleidelijk afnemen van vrijheden.

Spionage en beperking op vrijheid van meningsuiting waren volgens hem niet zozeer het doel (het gevolg van een totalitair regime), maar wel het middel (de aanloop naar een totalitair regime). Feitelijk ging het ganse tweede hoofdstuk van 1984 daarover.

Laten we hopen dat hij het verkeerd had.

[cranebird]

Thanks, tijd om het boek weer es af te stoffen

[moozzuzz]

Was Orwell niet vooral gericht op de totalitaire staat Rusland (en post-oorlog: dus het stoute Nazi Duitsland)? (eg Animal Farm)

[Geim]

Ja, zelfs Orwell geest was niet verknipt genoeg om te kunnen veronderstellen dat de "vrije" westerse samenleving zich tot een dusdanig niveau zou verlagen.

[randomnumber]

Daar wordt wel onderzoek naar gedaan, soms is het bewust zodat de NL inlichtingendienst via het buiteland (andere wetgeving) dit kan doen en soms is het omdat providers niet met elkaar peeren.

Een voorbeeldje is: https://meetings.ripe.net...tion-upload/show.php?id=7

Het zal niet heel lang meer duren voordat het inzichtelijk wordt, in RIPE atlas is bij traceroutes een tab "openipmap" waarbij visueel wordt weergegeven hoe de traceroute loopt. Hierbij zijn ca 30.000 router locaties in kaart gebracht. Als je een RIPE account hebt kun je zelf ook traceroutes doen en deze ID's kun je gebruiken in https://marmot.ripe.net/openipmap/tracemap en waar nodig zelfs nog corrigeren.

[Macchill]

Het meest verontrustende is dat het net is of we dit niet al wisten!
Zeker de NSA moet zo nodig over alles de vinger (of liever de gehele arm) in de pap hebben.. Dit is toch geen nieuws meer? Dit is meer een bevestiging van vele vermoedens...

[celshof]

Een vermoeden is niet gelijk aan iets weten. Juist de bevestiging is het nieuws. Zolang het vermoedens blijven heeft het een hoog Privé-gehalte.

[bbob]

Sinds snowden kun je eigenlijk wel stellen dat vermoedens waarheid zijn.
Sterker nog, zelf zaken die helemaal uit de lucht gegrepen zouden zijn blijken ineens waarheid te zijn.

De vraag is eerder hoe gek moet het vermoeden zijn om echt geen waarheid meer te zijn.

[Anoniem: 80466]

Zelfs al is het waar dan nog is er de vraag wat er met die data gebeurt. Het internetknooppunt in Frankfurt is zo groot dat de NSA nog niet 1% van die data werkelijk kan analyseren. Vermoedelijk nog zelfs maar een fractie daarvan.

Wat dus eigenlijk pas echt interessant is zou zijn om te eten welke delen van die data de NSA ook daadwerkelijk heeft doorzocht. Bv alleen emails of alleen VoIP verkeer? Of alleen verkeer naar bepaalde landen?

[Anoniem: 112442]

Zelfs al is het waar dan nog is er de vraag wat er met die data gebeurt. Het internetknooppunt in Frankfurt is zo groot dat de NSA nog niet 1% van die data werkelijk kan analyseren. Vermoedelijk nog zelfs maar een fractie daarvan.

Niet dat ik een hoge pet van de NSA opheb. Maar ze zullen zeker algoritmes hebben om interessante data te kunnen detecteren, waardoor ze effectief meer zullen screenen dan je waarschijnlijk denkt.

Wat dus eigenlijk pas echt interessant is zou zijn om te eten welke delen van die data de NSA ook daadwerkelijk heeft doorzocht. Bv alleen emails of alleen VoIP verkeer? Of alleen verkeer naar bepaalde landen?

Dat is iets wat je nooit zal weten, daarom is het een hele slechte zaak dat dit gebeurt.
Gelukkig loopt een gedeelte van de Patriot Act op 1 juni 2015 af.

[Anoniem: 80466]

Ik denk dat 1% van wat er over die exchange loopt waarschijnlijk meer data is dan jij denkt. Om al die data inhoudelijk te analyseren heb je al honderduizenden zo niet miljoenen servers nodig.

[Anoniem: 423579]

offtopic:
[quote]
Gelukkig loopt een gedeelte van de Patriot Act op 1 juni 2015 af.
[/quote]

Tenzij er heel toevallig op het juiste moment een aanslag of iets dergelijks gebeurt in de US. Dan hebben ze een reden om deze te verlengen/veranderen.
video
tekst

[stresstak]

De vraag is eerder hoe gek moet het vermoeden zijn om echt geen waarheid meer te zijn.

Ik ga er vanuit dat 'iedereen alles afluistert', dan hoeft niets mij te verbazen en wordt er hoogstens af en toe (doch met regelmaat) een aanname bevestigt.

Sinds de Duitsers zelfs een kantoor van de NSA hebben laten neerzetten is het me duidelijk.

[robvanwijk]

een hoog Privé-gehalte.

Interessante woordkeuze; was er maar eens een keer iets dat nog steeds privé is...

Ik had eigenlijk gehoopt dat van alle landen in "het Westen" Duitsland de allerlaatste zou zijn waar de geheime dienst zo hard de fout in gaat; er hoeft toch maar één iemand te zeggen "WTF zijn we aan het doen; de StaSi is er niks bij!?" om iedereen te laten inzien dat ze verkeerd bezig zijn...

[celshof]

Voor de Privé is niets privé

En inderdaad, ik had van Duitsland een best hoge pet op, maar dat is hierdoor wel wat minder geworden.

[FreshMaker]

Waarom zou men uberhaupt denken dat de voorhanden zijnde techniek NIET wordt toegepast !
"internet" is opgezet uit een DARPA project, gefinancierd door defensie / de overheid.

Dat er uiteindelijk wat particulieren op verdwaald raakten, was alleen maar een voordeeltje

[Anoniem: 14038]

Toch apart dat al die landen die samen een federaal Europa willen vorm elkaar (economisch) bespioneren. Dat is net zoiets als een relatie aangaan met iemand die al je wachtwoorden vraagt en die ook gebruikt om je te controleren.

[CAPSLOCK2000]

Geld geeft macht.
Het bedrijfsleven heeft geen boodschap aan politieke relaties, die bespioneren hun concurrenten. Als ze hun macht kunnen gebruiken om overheden voor hun karretje te spannen zullen ze dat niet laten. Snowden heeft laten zien dat een groot deel van de Amerikaanse spionage vooral economische spionage is. Nationale veiligheid, terrorisme en kinderporno zijn symboolbegrippen waarmee je dit soort maatregelen verteerbaar maakt voor de politiek. Er zijn maar weinig bedrijven die wakker liggen van kinderporno of nationale veiligheid zolang hun handel maar niet in gevaar komt. Uiteindelijk komen economische en politieke doelen samen, het is geen toeval dat er "terroristen" wonen in zo'n beetje ieder land dat olie heeft. Zo ook met spionage. Als de financiele belangen maar groot genoeg zijn dan wordt er wel een manier gevonden om er ook een politiek belang van te maken.

[Reactie gewijzigd door CAPSLOCK2000 op 22 juli 2024 17:22]

[tunnelforce1]

Vergeet ook het de Geopografische element, veel van de olie landen zijn woestijnen.

Ik denk dat europa een soort FBI moet oprichten voor grensoverschrijdende criminaliteit en ook controle van de overheids instituties (inclusief de regering) van alle eurolanden. Fraude en omkoping zouden een van de speerpunten moeten zijn.
Zo'n fbi moet dan wel tanden hebben.

[Reactie gewijzigd door tunnelforce1 op 22 juli 2024 17:22]

[CAPSLOCK2000]

Je bedoelt Interpol? http://nl.wikipedia.org/wiki/Interpol

[stresstak]

Dat is net zoiets als een relatie aangaan met iemand die al je wachtwoorden vraagt en die ook gebruikt om je te controleren.

En dat gebeurt ook. Je bent te netjes om het vreemd te vinden, dat pleit voor je, maar is ook naief. Ik ben zoals 'de waard', ik vertrouw mijn politieke gasten helemaal niet.
Iedere openbaarmaking is een bevestiging van wat je al kon bedenken.
Helaas.

[Anoniem: 312486]

Ok, en nu?

Wat voor gevolgen zal dit hebben voor Duitsland en USA? Of heeft NL nu zo iets: stoute Duitsland en USA, nooit meer doen!

Ik denk dat NL niks doet, ze hebben niks om Duitsland en USA voor het blok te zetten. Triest... heel erg triest.

[loki504]

Wij hebben echt wel wat om duitsland en amerika voor het blok te zetten.

Amerika gewoon de eerst volgende keer met een water probleem niet helpen. Dan komen ze er snel genoeg achter dat ze ons ook nodig hebben.

En duitsland gewoon aanklagen. Kan mij niet voorstellen dat het niet in strijd is met de wetgeving van europa.

[Anoniem: 312486]

Duitsland kun je denk ik niks maken, kijk maar naar die tolplannen.

Zowat heel europa is er fel op tegen maar ze voeren het toch doodleuk door. En tja, hoe vaak heeft amerika problemen met water?

Precies. Ze hebben eerder last van tornado's en orkanen en daar doet geen enkel land iets tegen.
Duitsland trouwens ook de laatste tijd...

[Glashelder]

Duitsland kun je denk ik niks maken, kijk maar naar die tolplannen

Daar kan je nu alleen maar uit concluderen dat Europa gewoon traag is. Wil nog helemaal niet zeggen dat Europa het erbij laat zitten.

[CAPSLOCK2000]

Beetje OT maar Nederland heeft na Katrina een hoop werk verzet in en rond New Orleans. Een orkaan hou je niet tegen maar je kan wel de schade beperken met bv goede dijken. In New Orleans zijn demonstraties geweest waar mensen rondliepen met "bel Nederland" borden.
Niet dat de VS zich daar iets van gaan aantrekken bij internationale conflicten maar Nederland wordt wel gezien als deel van de strijd tegen het water.

[frank87]

Het is natuurlijk wel zo dat niet de Nederlandse diplomatieke dienst gebeld wordt, maar de Nederlandse ingenieurs.
Ik heb ook niet het gevoel afhankelijk te zijn van de Amerika, als ik een Mars koop.

[batjes]

Niet alleen de strijd tegen het water, mochten de amerikanen een nucleare duikboot kwijtraken, who you gonna call?

[rooieduivel32]

Amerika gewoon de eerst volgende keer met een water probleem niet helpen. Dan komen ze er snel genoeg achter dat ze ons ook nodig hebben.

Ik neem aan dat je je realiseert dat:
1. De "waterproblemen" in Amerika worden aangepakt door private partijen (zoals grote aannemers), niet door de Nederlandse overheid.
2. Deze klussen voor Nederlandse bedrijven veel geld opleveren en aannemers dus niet zomaar stoppen met het aannemen ervan.
3. De "waterproblemen" compleet los staan van het afluisteren door de NSA en BND.

Het zou veel effectiever zijn om in te grijpen in de handel tussen Nederland en Amerika, door bijvoorbeeld een hogere prijs voor invoerrechten te vragen. Dit gaat echter niet gebeuren, omdat we zelf teveel baat hebben bij de relatie met Amerika.

[stresstak]

1. De "waterproblemen" in Amerika worden aangepakt door private partijen (zoals grote aannemers), niet door de Nederlandse overheid.
2. Deze klussen voor Nederlandse bedrijven veel geld opleveren en aannemers dus niet zomaar stoppen met het aannemen ervan.
3. De "waterproblemen" compleet los staan van het afluisteren door de NSA en BND.

We zijn vriendjes, althans, geen vijanden. Dus zullen overheden niet op het niveau van 'ik help je niet met je dijken' gaan handelen.

Ook niet met het niet laten doorgaan van zoiets als TTIP of Navo-steun en vredesmissies. Dus geen poot om op te staan.

[dvtxc]

Ik vraag me nu af wat nu voor meer ophef zorgt of zou hebben gezorgd: als al deze informatie in één keer gezamenlijk met alle publicaties van Snowden was vrijgegeven..of zoals het nu wordt gedaan, namelijk iedere week een klein stukje die er weer bovenop komt. Het feit is, niemand verbaast het nu meer. Iedereen reageert nu gelaten over de in mijn optiek toch wel schokkende kwestie. "Ja, nu weten we dat toch wel inmiddels..." Ze weten het, maar niemand beseft het.
Ik heb het daardoor het gevoel dat de instanties en personen die over deze informatie beschikken en daadwerkelijk iets willen veranderen de verkeerde aanpak hebben gekozen om in de media te komen.

[m24]

het is een lastige afweging. Ik denk dat "alles in 1 keer" ook onvoldoende shock-effect zou hebben gehad om ons de straat op te krijgen en verandering te eisen.... het heeft gewoon te weinig direct impact op ons dagelijks zijn, om ons in beweging te krijgen.....

[celshof]

Na het artikel vluchtig doorgekeken te hebben lijkt dat het ze bij de verbinding vanuit Wenen naar Luxemburg wellicht te zijn gegaan om Russiche, Turkse (en Poolse) informatie.

Die Leitung scheint strategisch interessant, weil sie Datenverkehr aus Moskau, Ankara und Prag transportiert, der über Wien fließt.

Gezien de grootte van de AMS-IX is Nederland dan ook een logisch doel. Daar zal toch ook flink wat interessants overheen gaan (dat eerst via lijnen in Duitsland is gerouteerd).

[Reactie gewijzigd door celshof op 22 juli 2024 17:22]

[dimitrimissinne]

Of ook verbindingen naar België, tevens een buurland van Duitsland, zijn getapt, is onduidelijk.

Dat klinkt héél aannemelijk! België => Brussel => NAVO, WCO, UN, EU, UNESCO, Benelux (administratief centrum), etc... Het zijn niet allemaal hoofdkwartieren maar er valt meer dan genoeg af te tappen!

[Reactie gewijzigd door dimitrimissinne op 22 juli 2024 17:22]

[kobus71]

Met zulke vrienden heb je geen vijanden nodig.
Is toch totaal gestoord al dat wantrouwen en achterbakse gedoe.

En onze overheid gaat hier weer niets aan doen, die pikken het weer als gewoon.

[461943]

Onze overheid doet gezellig mee Het is niet alsof niemand daar er van wist. Waarschijnlijk deelt de AIVD lekker mee.

"De AIVD, kijkt met u mee. "

[dnrb]

Quote: "Onlangs stopte Duitsland met het op grote schaal doorsluizen van metadata over internetverkeer aan de NSA"
Correcte verwoording: De Duitse overheid beweert dat zij sindskort gestopt is met het op grote schaal doorsluizen van metadata over internetverkeer aan de NSA.

We kunnen namelijk gaan wachten tot uitkomt dat via 1 of ander omweg of via een ander programma "per ongeluk" nog steeds deze data in handen van de NSA komt.

[SB[NL]]

Toen ik NSA en Duitse geheime dienst in een zin las, moest ik eerlijk gezegd direct aan "NSB" denken.
Is Duitsland de NSB van de EU verworden?

Ongelovelijk dat zij zich voor het karretje lieten spannen om vriendschappelijk lidstaten te bespioneren.

"Dat samenwerkingsverband tussen de NSA en de BND werd in 2008 stopgezet, nadat bleek dat herhaaldelijk gegevens van Duitse internetters met de NSA werden gedeeld"
Dit maakt het alleen maar kwalijker: "Zo lang mijn burgers maar buiten schot bljven, offer ik iedere andere EU burger zonder problemen op" principe.

ik vind dat de EU keiharde sancties moet opleggen aan Duitsland voor het schenden van vertrouwen die er geacht zou moeten zijn tussen EU lidstaten..

Waarschijnlijk gebeurd dit toch niet aangezien Duitsland te belangrijk is voor de Europese economie...