De Mac Studio is bij uitstek bedoeld en geschikt voor de creatieve professional, maar toch is het niet de nieuwe Mac Pro. Op veel punten zou de Studio wat ons betreft best voor dat Pro-label in aanmerking komen, bijvoorbeeld als je kijkt naar de krachtige en efficiënte soc, en de vele snelle aansluitingen. Minder Pro vinden we de dure configuratieopties en het feit dat je de Mac Studio niet kunt repareren of upgraden.
De Mac Studio is Apples nieuwste stap op de weg naar eigen chips in elke Mac. In deze kleine desktopcomputer zit de M1 Max, die we al kennen van de MacBook Pro's van vorig jaar, of de M1 Ultra. Die processor is op papier nog eens dubbel zo krachtig. Wij hebben een van de duurste uitvoeringen getest, met volledig ingeschakelde M1 Ultra, 128GB werkgeheugen en 4TB ssd-opslag.
Is deze nieuwe Mac-serie stiekem de 27"-iMac-opvolger?
Het merendeel van de Mac-lijnen bestaat al jaren. De eerste MacBook Pro stamt uit 2006, de Mac mini bestaat sinds 2005 en de iMac kwam zelfs al in 1998 op de markt. Het is dus best opmerkelijk dat de Amerikaanse fabrikant met de Studio een geheel nieuwe reeks lijkt te starten. Lijkt, want voor wie tussen de regels door leest, zal het al gauw opvallen dat de Mac Studio in Apples marketingmateriaal hondstrouw naast de gelijktijdig aangekondigde 27"-Studio Display staat. Ook ons reviewsample kwam inclusief die monitor, die we in een deze review bespreken
Toen we in juni 2021 de 24"-iMac reviewden, speculeerden we nog dat een opvolger voor de grotere variant later dat jaar wel zou verschijnen. Niet alleen 2021, maar ook Apples lente-evenement ging voorbij zonder aankondiging. Aan het einde van die presentatie zei hardwaretopman John Ternus zelfs dat er nog één product te gaan was om te worden voorzien van Apple-silicon: de Mac Pro. Volgens het doorgaans goed ingevoerde 9to5Mac zijn de plannen voor een grotere iMac daarmee voorlopig van de baan. Ook het verdwijnen van de op Intel gebaseerde 27"-iMac uit de online Apple Store, vlak na de lentepresentatie, was daarvoor een teken aan de wand.
Uitvoeringen
De Mac Studio, met een extern scherm, mag in elk geval voorlopig dus het gat van de oude 27"-iMac opvullen. Je kunt dan ook kiezen uit allerlei configuraties. Neem je genoegen met een M1 Max-processor met 24 actieve gpu-cores (van de 32), 32GB ram en een ssd van 512GB, dan betaal je 2329 euro, exclusief scherm uiteraard. Voor de duurste uitvoering met een volledig ingeschakelde M1 Ultra-soc, 128GB ram en 8TB opslag vraagt Apple 9229 euro, bijna vier keer zoveel. Ons testexemplaar heeft een 4TB- in plaats van een 8TB-ssd, en dat scheelt gelijk weer 1380 euro op de totaalprijs.
Update, 14:30: Eerder vandaag stond in deze review een hoofdstuk over het Apple Studio Display, maar we hebben het voor de vindbaarheid opnieuw gepubliceerd als apart artikel.
Ontwerp en aansluitingen
Uiterlijk doet de Mac Studio natuurlijk direct denken aan de Mac mini. De foto's van bovenaf kon Apple zelfs hergebruiken, want het ontwerp van het deksel is identiek. De lengte en breedte zijn dat met 19,7cm ook, maar in de hoogte is de Studio met 9,5cm duidelijk forser. Dat is ruim tweeënhalve Mac mini. Bovendien is de door ons geteste uitvoering precies drie keer zo zwaar als de mini.
Naast de afmetingen is het vooral de hoeveelheid aansluitingen waaraan je de Studio direct kunt herkennen. Waar de mini bijvoorbeeld in het geheel geen aansluitingen aan de voorkant heeft, beschikt de Studio daar al over twee Thunderbolt 4-poorten, USB-C met 10Gbit/s bij de M1 Max-versie, en een sd-kaartlezer. Rechts zit het vertrouwde witte ledje dat aangeeft dat de Studio aanstaat.
Aan de achterkant komen we nog eens vier USB-C-poorten tegen, die allemaal Thunderbolt 4 ondersteunen, dit keer ook als je voor de goedkopere M1 Max-soc kiest. Daarop kun je in totaal vier 6k-schermen met 60Hz aansluiten. Ondersteuning voor een vijfde scherm is er via de HDMI 2.0-poort, maar die is wel beperkt tot 4k. Verder kom je achterop een 10Gbit/s-ethernetpoort, twee USB 3.0 Type-A-poorten, een audiojack en de stroomaansluiting tegen. Daarop hoef je alleen maar het bijgeleverde netsnoer aan te sluiten; de 370W-voeding is geïntegreerd in de behuizing, in tegenstelling tot bij de 24"-iMac bijvoorbeeld. Tot slot tref je hier ook de powerknop aan.
Uiteraard kan de Mac Studio ook zonder kabels met de buitenwereld communiceren. De Studio ondersteunt Wi-Fi 6 met een maximale bandbreedte van 1200Mbit/s, met een maximale kanaalbreedte van 80MHz en twee spatial streams. De nieuwe 6GHz-band die beschikbaar komt met Wi-Fi 6E, wordt bovendien niet ondersteund. Ook de ondersteunde Bluetooth 5.0-versie is niet de allernieuwste.
We willen niet ongenoemd laten dat Apple het nodige werk maakt van het gebruik van duurzame materialen. Alle zeldzame aardmetalen die zijn gebruikt in de magneten, zoals in de luidsprekers en ventilatormotoren, zijn gerecycled. Dat geldt ook voor het koper en zink in de stroomkabel en -connector, het tin in het moederbord en 80 procent van het aluminium dat voor de behuizing is gebruikt. Ook de verpakking is grotendeels gemaakt van gerecyclede vezels. Helaas heeft Apple een ander aspect van duurzaamheid, namelijk repareer- en upgradebaarheid, minder goed voor elkaar, zo zullen we op de volgende pagina zien.
Hardware en benchmarks
De Mac Studio wordt los verkocht in twee configuraties: een versie met de M1 Max-soc, die we al kennen van de MacBook Pro, en een versie met de nieuwe M1 Ultra. Breed verkrijgbaar zijn alleen de uitvoeringen met een deels uitgeschakelde soc en de laagste hoeveelheden ram en opslag. Wil je meer, dan moet je bestellen via Apple zelf.
Technisch valt het overigens reuze mee hoe 'nieuw' die M1 Ultra is. Bot gezegd gaat het om twee, via een 2,5d-packagingtechniek aan elkaar geplakte M1 Max-chips, door Apple 'UltraFusion' gedoopt. Het gaat om een interposer met ruim 10.000 signalen en een totale bandbreedte van 2,5TB/s, die bovendien zeer beperkte latency's zou hebben. De structuur van de processor is niet zichtbaar voor het OS; zowel het 'samenvoegen' van de cpu- als dat van de gpu-cores wordt volledig hardwarematig geregeld. Voor processorcores hebben we dat eerder gezien, maar de M1 Ultra is wel de eerste multichip-gpu die met software communiceert alsof het één grote gpu is, in elk geval in een consumentenapparaat.
De Apple M1 Ultra-chip, met in het midden de twee verbonden M1 Max-dies en aan de zijkanten de Lpddr5-geheugenchips
In de specificaties is de M1 Ultra dus exact een verdubbelde M1 Max. Je krijgt geen acht, maar zestien snelle Firestorm-cores en geen twee, maar vier zuinige Icestorm-cores. Het aantal gpu-cores stijgt van 32 naar 64, tenminste, als je voor de editie met volledig ingeschakelde gpu gaat. In totaal bestaat de M1 Ultra uit maar liefst 114 miljard transistors. Ter vergelijking: dat is ruim vier keer zoveel als de Nvidia GA102-gpu uit bijvoorbeeld de RTX 3090 Ti.
Op basis van maximale specificaties
M1 Max
M1 Ultra
Cpu-cores
8P + 2E
16P + 4E
Gpu-cores
32
64
Gpu-alu's
4096
8192
Neural Engine-cores
16
32
Geheugen
64GB Lpddr5
128GB Lpddr5
Transistors
57 miljard
114 miljard
Productieproces
TSMC N5
TSMC N5
Diesize
420mm²
840mm²
De vier chips in de Apple M1-familie tot nu toe
Hoe krachtig is die processor dan? Dat hebben we natuurlijk gemeten met diverse benchmarks, om te beginnen met de renderbenchmark Cinebench. De multithreaded test laat een vrijwel perfecte schaling ten opzichte van de M1 Max zien; de score is 96 procent hoger. Dat plaatst de M1 Ultra boven de AMD Ryzen 9 5900X en Intel Core i7 12700K, maar onder de 5950X en Core i9 12900K. De processorrekenkracht is dus vergelijkbaar met die van een behoorlijk high-end Windows-desktop.
De Single-score laat de andere kant van de medaille zien. De M1 Ultra is vooral meer van hetzelfde, wat uitstekend werkt in programma's die goed schalen, maar de cores per stuk niet sneller maakt. Die presteren iets boven het niveau van de vorige generatie processors van AMD en Intel, maar halen het niet bij de nieuwste chips, zeker niet bij de hooggeklokte Intel Alder Lakes voor de desktop.
Ook in Geekbench 5 schaalt de M1 Ultra indrukwekkend goed. De score van ruim 24.000 punten ligt 88 procent hoger dan die van de M1 Max. Desktop-cpu's testen we standaard niet met Geekbench 5, maar volgens TheFPSReview moeten we rekenen op een kleine 18.000 punten voor de Core i9 12900K. De M1 Ultra is dus flink sneller. Ook in de Single-test komt de M1 Ultra in deze grafiek nipt als snelste bovendrijven, maar de 12900K zou op dat punt wel hoger scoren.
De Corona-benchmark is gebaseerd op de Corona Renderer, die beschikbaar is voor de renderprogramma's 3ds Max en Cinema 4D. Ook in deze test schaalt de M1 Ultra op een haar na perfect. Dat maakt hem sneller dan bijvoorbeeld de Ryzen 9 5900HX en maar iets langzamer dan de Core i7 12700K voor desktops.
In Blender is de M1 Ultra wel de snelste van de geteste processors, maar is hij slechts 36 procent sneller dan de M1 Max. De schaling is hier dus niet perfect.
Jetstream is een browserbenchmark die vooral leunt op JavaScript, dat grotendeels singlethreaded is. De extra cores helpen de M1 Ultra hier dus nauwelijks ten opzichte van de M1 Pro/Max.
In de praktijk zitten veel programma’s een beetje tussen single- en multithreaded in. Software voor videobewerking lust bijvoorbeeld best wat cores, maar echt schalen naar de twintig cores in de M1 Ultra doet die ook weer niet. Onze 4k-export in DaVinci Resolve is bijvoorbeeld twaalf tellen sneller op de M1 Ultra dan op de M1 Max, wat duidelijk laat zien dat de potentie van de M1 Ultra niet volledig wordt benut. Met gpu-acceleratie ingeschakeld bedraagt de rendertijd overigens slechts 86 seconden.
Dan de rekenkracht van de gpu. De 'normale' 3DMarks, zoals Time Spy en Fire Strike, werken niet onder macOS. Wild Life Extreme is eigenlijk beschikbaar voor Android, iOS en Windows, maar omdat je op de M1-Macs ook iOS-apps kunt draaien, werkt de Metal-versie nu ook op macOS. De M1 Ultra scoort 72 procent beter dan de M1 Max met een in theorie half zo snelle gpu. De schaling is dus best goed, maar niet zo uitstekend als in multithreaded cpu-benchmarks. Desondanks vinden we dit resultaat voor wat in feite de eerste multichip-gpu is, niet tegenvallen, want gescheiden gpu's als één videochip laten samenwerken is notoir ingewikkeld.
Het geheugen is direct op de processorpackage gesoldeerd, upgraden is dus onmogelijk. Bij de M1 Ultra-versie gaat om Lpddr5-6400-geheugen met 32 kanalen, voor een totale bandbreedte van ruim 800GB/s. Daarbij blijft het geheugen unified, wat betekent dat alle cpu- en gpu-cores gebruik kunnen maken van al het geheugen.
De ssd is een verhaal apart. Er zit wel een tweede slot voor opslag in de Mac Studio, maar op de modules die daar ingaan, zitten uitsluitend de flashgeheugenchips. De aansturing daarvan, die bij een normale NVMe-ssd een losse controllerchip zou zijn, is verwerkt in de M1-soc. Die kan of mag niet overweg met een andere capaciteit opslagmodule dan waarmee de Mac Studio is geleverd, waardoor de opslag in de praktijk niet upgradebaar is. Dat is op zich niet onverwacht, want vrijwel geen moderne Mac is te upgraden, maar juist doordat de Mac Studio er fysiek wel voor ontworpen lijkt, laat het een zure nasmaak achter.
Het koelsysteem neemt bijna de helft van een de interne ruimte in de Mac Studio in beslag. Het bestaat uit twee radiale ventilatoren die de warmte via een koelblok achter uit de Studio blazen. De warmte wordt overgedragen door een koperen baseplate die in verbinding staat met twee heatpipes. Het koelblok zelf is bij de M1 Max-versies van aluminium, maar bij de M1 Ultra-varianten van koper. Dat veroorzaakt het gewichtsverschil van 900 gram tussen die twee uitvoeringen.
Energiegebruik en geluidsproductie
Naast de prestaties hebben we ook het energiegebruik en de geluidsproductie van de Mac Studio gemeten. Uitgeschakeld trekt de Studio 1,2W uit het stopcontact. Dat is iets meer dan we gewend waren van bijvoorbeeld de 24"-iMac met M1-chip. Het idle verbruik is met 19W juist lager, maar daarbij moet je er natuurlijk wel rekening mee houden dat de Mac Studio geen scherm heeft. In vergelijking met de oudere, op Intel gebaseerde iMac is er sprake van een enorme verbetering.
Als we zowel de cpu als de gpu maximaal belasten, slaat onze stroommeter uit tot 109W. Dat is voor het geboden prestatieniveau zeer laag. Ter vergelijking: een complete pc met een AMD Ryzen 9 5950X verbruikt al bijna het dubbele en dat is dan nog zonder het belasten van de videokaart. De meest luxe Intels komen vaak nog 100W hoger uit.
Door het lage stroomverbruik is de Mac Studio ook heerlijk stil. De ventilatoren lijken amper te reageren op de huidige belasting; zowel in de browsetest WebXPRT 3 als in de multithreaded cpu-benchmark Blender meten we rond de 22 decibel. Dat is amper hoorbaar.
Een klein minpunt is dat de ventilator zich niet uitschakelt als het systeem slechts licht wordt gebruikt. De stiltepurist zal het lichte ruisje toch liever hebben ingeruild voor een volledig passieve koeling in idle.
Veel creatieve professionals zijn al vaste klant bij Apple; vooral de iMac en Mac Pro vinden gretig aftrek bij deze doelgroep. Die sector is in de afgelopen jaren snel gegroeid, met de opkomst van steeds professionelere 'creators'. Voor hen is de Mac Studio bij uitstek bedoeld en geschikt, maar toch is deze compacte machine niet de nieuwe Mac Pro.
Op sommige punten was de Mac Studio naar onze mening best in aanmerking gekomen voor dat Pro-label. Denk dan bijvoorbeeld aan de vele snelle aansluitingen, inclusief Thunderbolt en 10Gbit-ethernet. Ook Apples eigen socs zijn best wel 'Pro': de M1 Max is al snel; de M1 Ultra is nog eens een overtreffende trap, die het zelfs luxe desktop-cpu's moeilijk kan maken, en dat bij een veel lager stroomverbruik. Een deel van de efficiëntie komt voort uit de voorsprong in procestechniek; Apples chips worden gebakken op TSMC's N5-procedé, waar AMD en Intel nog op 7nm-equivalenten zitten. Een ander belangrijk deel is ontegenzeggelijk de verdienste van Apples zeer efficiënte Arm-implementatie. Onder de streep is de Mac Studio in elk geval uiterst zuinig en daardoor ook heerlijk stil.
Wat processorontwerp betreft, is eigenlijk de gpu het huzarenstukje. In feite gaat het om de eerste multichip-gpu. AMD en Nvidia kijken daar wel naar, maar zijn nog niet zover dat ze het in een product kunnen toepassen. Stiekem vinden we het wel jammer dat je buiten hardwareversnelling in professionele software weinig kunt doen met al die ruwe rekenkracht. Apple vergelijkt de gpu in de M1 Ultra zelf graag met de RTX 3090 van Nvidia, maar laatstgenoemde wordt duidelijk gepositioneerd als een kaart waarmee je overdag kunt werken en 's avonds kunt gamen. Die kaart kan Apple niet trekken; de overstap naar eigen chips heeft het immer prille gamelandschap op macOS geen goed gedaan.
Wat maakt de Mac Studio dan niet zo Pro? Om te beginnen vinden we de configuratieopties wel erg prijzig, zelfs voor Apple-begrippen. Belangrijker vinden we echter dat de Studio op geen enkele manier repareer- of upgradebaar is. De relatief makkelijke bereikbaarheid van de opslagslots zou je bijna doen denken dat Apple dat wel van plan is geweest. In elk geval de huidige soft- en firmware-implementatie verhindert een daadwerkelijke upgrade, wat extra zuur aanvoelt. Daarmee kent de Mac Studio wat ons betreft slechts twee nadelen, maar die vinden we wel zwaar wegen.
Met deze prijzen en richting de professionele werker zou ik toch wel graag een vergelijking zien met de pro-CPUs zoals de AMD Threadripper. Als ik 4000-9000 euro uit ga geven voor een systeem, dan kun je er ook een Threadripper met een 3090 inzetten. En hoe presteert de Ultra dan t.o.v. zo'n machine als je kijkt naar rendering zoals Blender. Ik snap ook niet waarom er voornamelijk met Laptops wordt vergeleken bij tests zoals DaVinci resolve, dit is geen laptop.
Ik moest even zoeken, want hoezo wordt hier een desktop systeem met laptops vergeleken? Enorm vreemd om de Mac Mini wel te vergelijken met Intel/AMD desktop CPU's, maar de overige testen enkel te vergelijken met Laptop graphics?
Deze Mac Studio is voor de doelgroep professionals en dan wordt het vermogen/geluid getest in vergelijking met iMac's en laptops. Waarom wordt hier de AIO's, laptops en systemen 1-op-1 vergeleken alsof deze dezelfde doelgroep/use-case bedient?
Het alternatief is geen iMac of windows laptop. Het alternatief is een (compact) systeem. Op basis van de huidige vergelijking in deze review geeft het mij geen flauw idee of dit een goede koop is. Wat je eigenlijk als professional moet weten: Wat zijn de voor en nadelen van deze Mac Studio tov het alternatief.
Dat is ook het hele punt toch, met de hardware van Apple heb je leuke laptops, maar het is totaal geen desktopconcurrent en dat zou dit apparaat wel moeten zijn natuurlijk.
Je merkt ookal jaren dat ze vooral meer cores erbij blijven prikken die complexere "hardware acceleration" hebben voor verschillende veelgebruikte berekeningen en daar bovenop een geheugenbus die groter is dan een hele i9, maar dat het schalen toch lastiger is zonder het stroomverbruik fors te vergroten, wat het hele voordeel van de M1 teniet doet.
Even om iets te herhalen dat mogelijk al teveel herhaald is, maar een M1 Ultra zit op de 114 miljard transistors.
Ter vergelijking, een i9 11900k kent er 6 miljard, een i9 12900k gaat richting de 10. Dat is inclusief de igp en de geheugenbus.
Een M1 ultra met 114 miljard is dus 11,4 keer groter dan een i9. Er is dus nogal wat hardware nodig om dit trucje van Apple uit te halen. Natuurlijk zit er bij Apple ook een GPU in die iets groter is dan een Intel IGP, maar een mobile GTX3080 heeft ook maar 17,4 miljard transistors en een RX6800S maar 11,1.
Apple is dus gewoon meer hardware er tegenaan aan het smijten, de vraag is hoe lang dat trucje nog werkt. Voor op een desktop waar die extra paar watt geen pepernoot uitmaakt en waarbij performance belangrijker is, is een M1 Ultra dus naar mijn idee compleet zinloos.
Wat mij betreft is je opmerking dus volledig terecht en ik had dit soort nuance of kritische blik eigenlijk wel willen zien in het artikel.
[Reactie gewijzigd door fapkonijntje op 22 juli 2024 17:41]
Eens dat het geen 'zware desktopconcurrent' is etc, maar niet met dat Apple 'al jaren meer cores erbij blijft prikken'. De eerste Apple Silicon / M1 is van november 2020. Daarnaast blijven zelfs bij zwaar rekenwerk de silicon chips dramatisch efficiënter. Dan heb je het niet over een paar Watt. Dat maakt qua energieprijs niet eens zo veel uit maar wel qua levensduur, geluid, koeling, bouwprijs, grootte van de kast.
De M1 is een variant op de A series socs van ze voor in iphones en ipads, daar halen ze dat trucje eigenlijk sinds de A11 al uit. Ze zijn op een gegeven moment gestopt met hogere clocks en andere zaken en zijn de chip gewoon groter en groter gaan maken om steeds meer logica toe te voegen voor specifieke berekeningen/technieken. De grens van hoeveel performance eruit te halen is komt ook ergens wel in zicht.
Aan alles zitten natuurkundige grenzen, maar dat geldt natuurlijk ook voor de concurrentie. Dat is nog geen reden om die grenzen dan maar niet op te zoeken
Het is ook een beetje te kort door de bocht om alleen maar naar het aantal schakelingen of de oppervlakte te kijken. Er is meer aan de hand. Wat je zegt, rekenkernen voor specifieke taken zijn toegevoegd, wat enorm scheelt qua efficiëntie, maar ook zijn er steeds meer aparte kernen die snel aan/uitgeschakeld kunnen worden, Niet bepaald heel nieuwe ideeën, maar toch, dit is wel degelijk nieuw op de Mac.
Zolang Apple Intel chips gebruikte, kon ze op de Mac lang zo ver niet gaan qua maatwerk en optimalisatie als nu.
dat is alleen waar als producenten van software (en randapparatuur/hardware) mee willen en kunnen.
als apple stingy blijft met bijvoorbeeld driverbroncode dan zou dat nog weleens een groot verlies in efficiency op kunnen leveren dan wat anders.
Ik denk dat menig professional het toch eigenlijk niet interesseert dat de kosten van upgrades tot zelfs een simpel monitor kabeltje zo hoog zijn? Ja dit zijn allemaal kosten, maar voor menig bedrijf staan die toch in geen verhouding tot de kosten van hun personeel of projecten. En daarmee vervalt dan ook het verhaal van later upgraden, wederom op welk kantoor gebeurd dit? Wij zitten niet in design maar ook bij ons als er een upgrade komt, is het altijd de hele kast. Ik heb nog nooit onze admin een computer zien openrukken en daar wat geheugen bij te prikken.
Ook qua grafische kaart, wederom omdat dit toch wel gericht is op de designer, video editor etc maakt ook dat niet echt veel uit. Ik heb nog nooit iemand thuis gezien met een iMac laat staan een Pro.
Misschien is dit dan wel een probleem in de toekomst wanneer deze chip zijn weg vind in de pro-sumer laptops dat je ondanks de onder specifieke omstandigheden sterke chip, dezelfde chip onder veel andere omstandigheden inclusief gaming matigjes presteerd.
Ik ben eigenaar van een studio in 3D animatie, en ik en veel mensen in het vakgebied maken wel degelijk gebruik van upgradebaarheid van PCs.
Wij hebben nu bijvoorbeeld een aantal PCs met twee 3090's per stuk. Als blijkt dat de 4090 30 procent sneller is bijvoorbeeld, dan is upgraden wellicht interessant, maar dat is flink goedkoper dan de hele build vervangen en scheelt op basis van alle PCs wellicht rond de 20K.
De vroegere Mac Pros in animatie studio's zag ik ook vaak geupgrade worden. Het is gewoon veel duurzamer en scheelt kosten.
Dat het voor iemand waar de specs ruim overkill zijn niet interessant is om te upgraden, maakt het voor anderen nog wel een minpunt.
Mbt de gpu.
We hebben ook een m1max laptop, het nadeel is dat de gpu echt nog te traag is om mee te kunnen draaien in de pipeline. Zo ook helaas deze M1 Ultra. (1 frame renderen = 15 min+ vs 30 seconden op twee 3090s)
Maar we houden het in de gaten voor de toekomst, de efficiëntie is mooi om te zien. En ik denk dat Apple de juiste weg in slaat. Maar de trage GPU en upgradebaarheid is voor ons nog een te groot nadeel op onze hele pipeline voor te veranderen.
Ik zit in hetzelfde schip als Inverted_World.
Ze doelen op iedereen in VFX/Animatie, dus inderdaad C4D en Houdini ook.
Maar of dat in de praktijk succesvol is.. De enige mensen die echt veel baat bij deze machine zullen hebben is mensen die bijv After Effects en andere Adobe software en bijvoorbeeld Resolve en eventueel professionele audio suites gebruiken. Dit zijn toevallig ook nog vaak een van de laatste groepen mensen die nog relatief succesvol vastklampen aan mac in deze industrie. Alhoewel veel AE gebruikers al jaren geleden van mac af gestapt zijn voor de veel hogere single threaded performance bij PCs.
Voor mensen die het zwaardere werk doen en meer rekenkracht en intern geheugen nodig hebben is deze machine gewoon ondergeschikt.
Ik keek er heel erg naar uit, maar heb gewoon voor mn vfx werk ( veel houdini ) gewoon meer dan 128 gig geheugen en een paar nvidia kaarten nodig..
[Reactie gewijzigd door Inferno-Acid op 22 juli 2024 17:41]
Sorry maar wat? Ik heb bioscoopfilms gefinished in Resolve, met exclusief Arri camera footage erin.
BM camera's zijn idd instap/budget, Resolve is daaraantegen een ZEER capabele editor/grading suite van wereldniveau. Hun hardware alleen niet, dat is van instap pro niveau.
Wat echt geniaal is aan Resolve is hoe ongelovelijk efficient het de hardware gebruikt waar het op draait tegenover bijv Adobe producten. Zal heel goed op een M1 draaien, net zoals hoe geweldig het draait op PC hardware.
Stel je werkt met een hele lading 3.4K open gate arri mini layers in je editor dan heb je zelfs in Resolve gewoon snelle hardware nodig.
Resolve is gewoon high-end, niet low-end. Dat het goedkoop is doet er niet toe.
[Reactie gewijzigd door Inferno-Acid op 22 juli 2024 17:41]
Dus als Resolve met exact dezelfde functies 10x zo duur zou zijn (net zoals de concurrentie) dan is het high end? Boerenlogica.
Ik finish films in Resolve voor de bios en de grootste festivals. Het blijft een tool, het gaat erom wat je ermee doet.
Ook in het algemeen is BMD niet budget. Aantal van hun camera's staan dan misschien scherp in de markt gepositioneerd maar dat is voornamelijk om nieuwe gebruikers in hun ecosysteem te krijgen.
Wat betreft colour grading zijn ze marktleider, ook in de professionele wereld. In de live productie wereld zitten ze in het midden, niet op het niet niveau van een Green Valley en dergelijk, maar zeker geen budget.
Haha ooit gehoord van Arri trouwens? De leading camera brand in de film wereld, en ook een van de duurste in de markt. Die zijn pas sinds een jaar of twee voorbij de 3.4K, Pixels zeggen niks. T is hoe het er uit ziet. Red ging altijd voor pixels en price/performance over de look van hun beeld. Is net zoals BM, instap spul.
Ja, maar dit stuk hardware is een fors stuk trager dan een desktop i9/ryzen/threadripper, dus ik snap de use case niet zo. Het is tenslotte een soort desktop apparaat. Ook de meeste mITX dingen die ik ken zijn fors rapper.
Maar de i9/ryzen/threadripper is geen kant en klare computer waar MacOS op draait.
Er zijn genoeg mensen die niet willen nadenken over hun computer. Maar hem alleen aan willen zetten en verder gaan waar ze gebleven waren. Of mensen die binnen het ecosysteem van Apple willen werken omdat ze meer tools gebruiken zoals een Macbook, iPad of iPhone. Het kan ook zijn dat de software enkel beschikbaar is op MacOS of dat het simpelweg beter is dan op een Windows systeem. Er zijn ook mensen de liever met MacOS willen werken en elke dag genieten van hun machine. Bovendien zijn er ook bedrijven waar alles is ingericht op een Apple cultuur.
Natuurlijk kan alles sneller met een PC waar je kunt cherry picken. Maar daar moet je wel behoefte aan hebben.
Ik verwacht de komende jaren flinke optimalisaties in de software.
Er zijn voldoende bedrijven/winkels waar kant-en-klare Windows systemen kunt kopen.
Dan doel ik niet op winkels die je in PriceWatch ziet.
Van grafisch weet ik niets buiten het hobbymatige, maar omdat ik al decenia mijn geld verdien in forex weet ik dat (ook) daarvoor kant en klare systemen verkocht worden. Sommige nog duurder dan de Apple systemen maar uiteraard veel krachtiger.
Je kijkt teveel naar power. Je moet een stapje naar achteren nemen om het te zien. Niet iedereen is op zoek naar maximale power of het beste van het beste aan hardware.
Sommige mensen willen een stabiele computer zonder omkijken. Sommigen willen binnen MacOS blijven werken. Sommigen werken met MacOS omdat hun dagelijkse software alleen daar werkt. Sommigen werken met MacOS omdat ze zo toegang hebben tot Windows, Linux en Macos.
Dan kan iedere tweaker op zijn tenen gaan staan en zeggen dat het gras veel groener is aan de andere kant, maar veel van deze Apple gebruikers zijn gelukkig met hun aankoop en hoor je niet klagen. Die zijn lekker aan het werk en doen hun ding. Ze zijn vaak niet geïnteresseerd in een vergelijking met een i9 tripple x.
Deze Studio bonken zijn nog steeds ontiegelijk rap, fluisterstil én... doen dit voor een fractie van de energie.
En daar mag wat mij betreft veel meer aandacht aan geschonken worden.
Stukje kritiek: Apple heeft veel te hoog van de toren geblazen met hun statistieken. Maar hey, whats new
[Reactie gewijzigd door RoyK op 22 juli 2024 17:41]
Als je per se met MacOS wilt werken moet je inderdaad een Mac kopen. Maar dat zegt niet iets over de prijs/kwaliteit van de Studio.
Energiegebruik is geen argument bij de Studio. Hij is op professionals gericht en voor hen geldt tijd is geld. Mocht een consument hem kopen, ook dan doet energiegebruik er ook weinig toe omdat het een desktop is.
Energie doet er heel veel toe, het bepaald de formfactor. Apple Mac Studio is zoiets als wat intel niet heeft een Flinke krachtige Workstation Nuc op leading procede. Om daar dan bakbeest van intel workstation tegen te zetten. `Daar is de Mac Pro voor. Alleen moet daar de apple silicon invulling van de nextgen nog komen.
Wat intel platform mee heeft dat er veel meer config en looks setups mogelijk zijn.
De Mac mini zie ik als Nuc tegenhanger.
Apple doet niet aan low budged hardware in big towers.
Eigenlijk is oude huidige Mac pro wat dat wel doet als workstation platform. Met premium workstation hardware.
Ben benieuwd of nextgen macpro ook uitbreidbaar wordt met g-kaarten
Dat is echt niet waar. Minder energie, minder warmte, minder lawaai en een compactere behuizing mogelijk. Ik als consument zit helemaal niet meer te wachten op een grote lawaaierige of ingewikkelde PC toren. En m'n energierekening wordt er ook gelukkig van.
Och, de lagere energiekosten maken het prijs/prestatie verschil niet goed. Lawaai is op te lossen in pc land, met goede fans en een geluidsisolerende kast. Een compacte behuizing is leuk, maar deze is zo klein dat je hem niet op de grond kunt zetten. Nu neemt hij ruimte op het bureau in en hoor je hem meer. Een PC kun je zo groot of klein maken als je zelf wilt. Als je PC's ingewikkeld vindt kun je een kant en klare oplossing kopen. Als je dan later wilt upgraden hoef je alleen voor dat onderdeel youtube video's te bekijken.
Ik weet niet precies waar je het idee vandaan krijgt dat een i9 / Ryzen een orde sneller is dan dit apparaat? (Zelfs in de benchmarks van tweakers hier zie je dat niet terug) Dat er workloads te verzinnen zijn waar je 32+ Core threadripper het beter doet geloof ik wel, maar met mijn desktop 5950X (waar ik tevens ook gewoon macOS doodleuk op draai als dualboot) heb ik niet het idee dat ik meer de snelste dev 'mac' heb.
Wel geinig trouwens om toe te voegen misschien, (ik heb dit zelf niet terug gezien in het verhaal van tweakers) maar xcode is vrij slecht in het opschalen naar meerdere threads. Dus als je in apple's eco systeem zit als developer is de 20-core variant totaal niet interessant op dit moment, lijkt ergens rond de 8-10 cores af te vlakken. Andere build tooling, zoals bijv. Rust/Cargo, hebben hier minder last van.
De benchmarks in dit artikel laten toch zien dat een desktop i9/ryzen veel sneller is? Alleen als er een vergelijking is met mobile cpu's is de M1 meestal sneller. Maar dit apparaat is geen laptop, dus dat is een heel raar vergelijk.
Op yt genoeg benches die aan tonen dat veel software nog niet geoptimaliseerd is of gepatched voor M1 Ultra. Dat houd in dat huidige app niet optimaal gebruikt maakt van de m1ultra zoals volle maximale gpu belasting , ipv met eco mode tdp limiet van amper de helft.
En daarmee te vaak een M1 Ultra amper voorbij de M1max komt.
Afhankelijk van je use case kan het zijn dat m1 Ultra overkill is en je genoeg hebt aan de M1max
Ik draai een video productie studio. De dedicated video decoders zijn véél efficiënter dan die op Intel of Nvidia chips en ondersteunen ook een veel breder spectrum aan codecs. Veel 10Bit 422 formats worden door Nvidia/Intel niet ondersteund.
Dit maakt niet alleen het afspelen van meerdere video streams simultaan makkelijker maar zorgt ook dat de CPU/GPU zich op andere zaken kunnen richten zoals effects lagen.
Overigens is raw footage (dat niet de decoders gebruikt) ook super efficient op Resolve en Final Cut. Premiere loopt nog wat achter, maar dat is sowieso een antiek inefficient stuk software.
Tevens, als je veel met media overzetten bezig bent wil je poorten hiervoor bereikbaar op je bureau. Twee usb-c/Tb4 poorten aan de voorkant van een compact geruisloos strak vormgegeven computer onder je monitor is ideaal. Scheelt weer 250,- voor een Tb4 dock vanaf je desktop onder je bureau.
En tevens 10Gbe direct ingebouwd, ook heel fijn.
Ik was van plan een paar Ryzen 5900x + 3080 systemen te bouwen. Maar ik zie hier nu van af omdat in de praktijk de Studio Max (niet de Ultra inderdaad) voor hetzelfde geld even snel of sneller is + bovengenoemde voordelen.
[Reactie gewijzigd door hippy3000 op 22 juli 2024 17:41]
Een van de redenen dat je het niet wilt snappen is dat je het ook echt niet wilt snappen, wat jij vindt hoeft een ander niet te vinden heb je daar weleens over nagedacht?
Nee hij is niet forst trager, nee niet iedereen wil een M-ITX computer bouwen of kopen met een fan op 6000 toeren. Nee we willen niet allemaal met Windows werken en allerlei drivers geklooi. Een Mac Studio heeft zijn voor en nadelen, ga het niet alleen uit je eigen perspectief verdedigen/aanvallen.
Dat is wel grappig, ik heb juist driver problemen op mijn MacBook. Dat komt omdat ze eigenlijk alleen via Apple bijgewerkt worden en die tergend langzaam is met het oplossen van issues.
Maarja dat merk je natuurlijk alleen als je producten professioneel gebruikt.
Overigens mijn ITX systeem is ook gewoon stil en fors sneller dan dit apparaat. Maar ik vermoed dat voor de doelgroep van dit soort apparaten het geluid ook niet zo heel relevant is
wat jij vindt hoeft een ander niet te vinden heb je daar weleens over nagedacht?
Je reageert op een reactie van mij met dus per definitie mijn mening. Wat had je anders verwacht? Is dit hele concept van reacties onder een bericht nieuw voor je?
Dat met een hoge restwaarde hebben andere laptops in dezelfde prijsklasse eigenlijk ook, zoals een HP Zbook. Ik denk dat die misvatting komt omdat mensen een windows laptop van een paar honderd euro vergelijken met een macbook. En dat daarom mensen zoals jij met gebrek aan ervaring van high end Windows apparaten het rommel noemen.
Ik vrees dat dat alles zegt over jouw gebrek aan ervaring en kennis en niets over een willekeurig Apple of Windows apparaat. Ik ben als een trouwe macbook gebruiker overgestapt op een high end Windows apparaat en het aantal issues is voor mij afgenomen.
Developers ook hoor. Sinds ik een Mac met m1 max heb bespaart het me gemiddeld 1 uur aan compilatie tijden per dag. Dus 5 uurtjes per week. Goedkoper voor mijn opdrachtgever en brengt meer op voor mij omdat ik dan 5 uurtjes kan spenderen aan een andere opdrachtgever of aan mijn eigen projecten
Audio. Veel plugins zijn nog steeds niet compatible met Apple Silicon, en een heleboel zullen dat waarschijnlijk ook nooit worden (bedrijven die inmiddels niet meer bestaan). Volgens mij is dat ook de reden dat veel studio's nog steeds vasthouden aan Intel Macs.
Wat mij tegenvalt is dat na een eerste hele snelle update van een aantal bedrijven richting Apple Silicon nog steeds heel veel Mac software nog niet is geoptimalisseerd.
De vorige oude upgradebare Mac Pro was absoluut ook op 3D gericht. En als ik de website mag geloven dan targetten ze ook Cinema 4D en Houdini gebruikers. Dus exact wat wij doen.
Dat klinkt wat flauw maar het is wel zo. Het OS is een beetje een app launcher en doet verder weinig spannends. Zeker tegenwoordig. Je keuze dus van een OS laten afhangen is dus een beetje bijzonder want dan is je werk dus per definitie ondergeschikt aan je OS voorkeur.
Het is vooral een weerwoord van waarom upgradebaarheid van systemen wel degelijk belangrijk kan zijn, ook voor professionals. @n4m3l355 doet het overkomen alsof upgradebaarheid niet belangrijk is en de kost verwaarloosbaar is omdat het bedrijfskosten zijn en die reken je toch gewoon door aan de klant zeker. Winst of verlies? Dat reken je toch zelf maar aan aan de klant en dat soort redenering zie ik vaker voorbijkomen. Alsof wanneer je iets op de zaak koopt, de kosten ineens onbelangrijk zijn geworden.
Maar dat is uiteraard niet zo. Die kosten moeten ook betaald worden, je boekhouding moet kloppen op het einde van het jaar, je wil concurentieel blijven tegenover de concurentie, je wil goede lonen betalen en je wil winstgeven blijven. Dan moet je wel degelijk uitkijken naar hoe je je geld investeerd.
En zeker als je bedrijf al wat groter is, dan beginnen kosten heel snel door te tellen. Een product dat honderd euro duurder is maar je voor misschien 100 mensen moet aankopen? Das dan direct 10 000 euro. Dat is al een leuk bedrag waar je ook iets anders mee kan doen. Krijg je dat nog verantwoord aan management?
Ik ben geen IT'er maar ik heb letterlijk geen enkel bedrijf waar ik vroeger gewerkt heb met meer dan 1000 man een IT mannetje een computer zien wegnemen om deze vervolgens te upgraden, laat staan on site.
Ik kom zelf uit de vastgoed maar ik heb ook bij een groot architecten bureau gewerkt en dit was heel normaal. Sterker nog als ik iets nieuws wilde hebben gaf de IT me aan dat ik een x budget had en bij een specifieke vendor kon winkelen. Op termijn kwam het wel aan. Ook waren er regelmatig complete afdeling upgrades.
Nogmaals deze vaste kosten van hardware staan in het niet met de kosten van het mannetje die erachter zit. Een computer met een tweetal schermen kost je 2500/3500 euro, terwijl ik vroeger maandelijks al meer kostte. Nu snap ik wel dat een Mac van dit formaat iets duurder is, maar dat is nog steeds irrelevant.
Sterker nog zelfs als IT'er ik zie het nog niet gebeuren dat ze dit doen, de kosten van een IT mannetje is gewoon dermate hoog zelfs intern dat het niet meer interessant is om oude meuk te upgraden. Het is makkelijker/sneller/goedkoper om de hele hap in een keer te vervangen.
Wanneer je aan grote projecten werkt van tientallen/honderden miljoenen is die paar tienduizend euro letterlijk niet terug te vinden in de staart van een project waar "project-management" een x procent is. En ik moet nog een werkgever tegenkomen die daarover gaat zeuren. Zowieso aan de gebruikerszijde maar zelfs aan de server einde de investeringen daar zijn een veelvoud jaarlijks.
Ik snap je redenatie, maar in de echt grote creatieve scene gaat het wat anders.
In de grote film/vfx/animatie studios staan alle workstations in serverparken en kunnen gebruikers iedere willekeurige workstation pakken die ze maar willen en daar al hun configs/bestanden krijgen. Ze verbinden dan remotely via bijvoorbeeld Teradici.
In die werelden is apple al lang heel erg buiten de boot gevallen en zullen ze ook niet meer terug komen.
Ze doelen eerder op kleinere creatieve industrieen ( 25 man, en meestal minder) die hun workstations op tafel willen hebben staan en niet altijd een renderfarm nodig hebben.
Dat zijn dan wel de bedrijven waarin upgraden nog steeds veel gedaan wordt. Ik prikte toen ik nog bij zo'n klein bedrijf werkte nog regelmatig geheugen en GPU's bij als we renderkracht te kort hadden.
MacOS wordt in beide deze kringen vooral nog maar gebruikt door de mensen die vooral alleen nog maar emailen enzo. En soms misschien een enkele photoshopper/video editor hier en daar. Maar die werken niet op software dat niet ook op Windows of Linux werkt.
[Reactie gewijzigd door Inferno-Acid op 22 juli 2024 17:41]
Als je ziet dat er steeds meer met bijv. Unreal Engine gewerkt wordt (ook binnen de niet-game wereld) en die gewoon nog niet werkt met de M1-processors dan vraag ik me af hoe goed andere tools werken
Als je rendering 30 x zo langzaam gaat op de M1 Ultra vergeleken met 2 3090s denk ik dat er in software nog wel wat gecompenseerd kan worden. Een 3090 zou volgens The Verge ongeveer 3 x zo snel zijn.
Wij gebruiken Octane Render, en ik vergelijk met een M1 Max. Helaas is die voor OSX ietwat buggy. Het zou ook kunnen verschillen per scene en de hoeveelheid geometrie die je wilt inladen.
Werken in 3D gaat op de m1 max als een trein overigens. Tot dat je wilt renderen. Dus voor on the go use perfect. Maar de studio variant zou geen desktop replacement kunnen zijn bij ons.
Is het dan niet gewoon mogelijk om net als code compiling dat gewoon op een centrale render server te doen? Als ik dat even snel uitreken, dat komt neer op 1440 uur renderen voor een film van 2 uur.
Ja voor de grotere klussen gebruiken we in deze industrie gewoon renderfarms inderdaad, en de meeste studios met meer dan vijf man hebben die gewoon. Virtueel of lokaal.
Voor een film met een beetje VFX gaan er VEEL meer uren in renderen zitten dan wat jij had uitgerekend trouwens, bij echte VFX in bijv een Marvel film zou ik ongeveer zo veel uur in CPU uren per shot verwachten zelfs, al dan niet meer. Er worden doorgaans heel erg veel individuele lagen gerendert en dan tien tot vijftig versies om tot een mooi eindresultaat te komen. Dus ja, dit moet geparallelliseerd zijn.
Maar als je bezig bent met een scene mooi te lookdevelopen is het wel heel erg fijn als je render viewport gewoon snel updated. Dan krijg je snel feedback op wat je aan het doen bent. Dit verhoogt je productiviteit aanzienelijk. En als je een kleinere studio hebt is het ook gewoon heel fijn om gewoon lokaal je render te kunnen renderen. Win/win.
De m1 Max/ultra Zijn dus geinige cpu's voor een beetje low end 2d werk en video werk. Maar meer dan dat nog niet. Voor audio zijn ze dan we echt geniaal.
[Reactie gewijzigd door Inferno-Acid op 22 juli 2024 17:41]
De m1 Max/ultra Zijn dus geinige cpu's voor een beetje low end 2d werk en video werk. Maar meer dan dat nog niet. Voor audio zijn ze dan we echt geniaal.
Nou, noem het maar geinig Ik heb gezien hoe de chip in zijn geheel (cpu en gpu) reageert op RED files en Canon Raw Light files en dat is echt een topprestatie vergeleken met andere workstations zoals de Dell precisions enzovoort, die een beetje in de zelfde prijsklasse zitten. Voor zo een klein model is het wel knap wat ze gedaan hebben hoor.
Ja, ben het eens met je voor 2d workflows. ik had niet low end 2d video werk moeten zeggen, voor high end video werk zijn ze ook prima. alleen niet voor 3d.
Vanuit mijn perspectief is video/2d low end gebruik van hardware, vandaar dat ik het zo noemde.
[Reactie gewijzigd door Inferno-Acid op 22 juli 2024 17:41]
Je zou een renderfarm kunnen bouwen voor grote klussen te renderen. Bij een kleine studio met korte stukjes animatie voor bijvoorbeeld commercials, is het echter prima te doen op de Workstation zelf.
's avonds aanzetten en 's ochtends is het klaar. Veel studio's werken zo. Een renderfarm heeft ook zo zijn nadelen.
Ik snap je situatie, maar dat is dan toch niet iets dat je de M1 kwalijk moet nemen.
Dit is alsof je een Ferrari koopt en op een boerderij met een onverharde oprit woont. En dan balen dat je daar niet hard kan rijden. Dat klopt wel, maar dat ligt niet aan de Ferrari.
Mbt de gpu.
We hebben ook een m1max laptop, het nadeel is dat de gpu echt nog te traag is om mee te kunnen draaien in de pipeline. Zo ook helaas deze M1 Ultra. (1 frame renderen = 15 min+ vs 30 seconden op twee 3090s)
Ik heb wel even een vraagje hierover. Ik zit in de video edit en zat echt op de Mac Studio te wachten, voornamelijk om het renderen met video's in Final Cut Pro X en Avid. Jou stuk met 1 frame renderen, wat is de situatie?
- resolutie
- welk programma gebruik je?
- wat was het object wat je renderde?
- en heb je met de MacBook Pro een high end configuratie genomen?
Ik ben namelijk benieuwd hoe snel de Mac Studio straks is met 3d lettertypes renderen in mijn filmpjes enzovoort
In hoeverre zijn externe GPU's op Thunderbolt 4 een oplossing hiervoor? Of zitten daar qua performance/hardware/software nog te veel haken en ogen aan? Als het werkt lijkt me dat juist een heel werkbare en schaalbare oplossing voor zowel mac's als pc's.
Ik gebruik dit op mijn MacBook Pro (2020, met TB3) met een Intel CPU om veelal mee te gamen. De performance van mijn Radeon RX 6800 is ongeveer 60% van wat ie zou moeten kunnen. Ik kan er dan ook redelijk medium/high mee gamen en afhankelijk van de games.
Dit werkt zowel onder Windows als MacOS, zie ook hier voor meer info. Zover ik heb kunnen waarnemen zijn eGPU technieken niet beschikbaar op een M1+ CPU.
Hoe ervaar je de Mac Studio tijdens het werken tot aan het redeneren? Dat het niet kan opboxen tegen een enkele of zelfs twee 3090's mag duidelijk zijn. Maar is het werken op de Studio wel vloeiend in de viewports?
Ah excuus, dank voor je snelle reactie. Een Studio Max met bijv. 64gb geheugen kan dus best een eind komen als je flink aan het bouwen ben en je enkel af en toe een render bakt als finale. Maar het is gewoon minder geschikt om frame na frame te bakken. Stiekem heb ik nog steeds wel interesse. Met name dat het max 100 watt gebruikt, vind ik een aantrekkelijk idee. Mijn PC trekt rustig naar de 350 watt toe als ik wat sta te renden. Als mijn 5 tot 6 dagen per week werken voor een 1/3e aan energie kan is dat op jaar basis (anno 2022) best een dingetje.
Als blijkt dat de 4090 30 procent sneller is bijvoorbeeld, dan is upgraden wellicht interessant, maar dat is flink goedkoper dan de hele build vervangen en scheelt op basis van alle PCs wellicht rond de 20K.
Ook als je de oude setups op de tweedehands markt verkoopt? Lijkt mij dat de setups nog best wel wat waard blijven. Oude verkopen, nieuwe kopen.
Ook al kunnen veel bedrijven het betalen, toch mogen veel te dure upgrades/accessoires gewoon benoemd worden. Als je bij de concurrent veel goedkoper uit bent dan worden er schijnbaar belachelijke marges gevraagd.
Je koopt een Apple niet om te vergelijken met een Lenovo of een HP. Je koopt een Apple omdat je MacOS wilt gebruiken of de M1 wilt hebben. En dus is de vergelijking met concurrentie niet interessant.
Als je niet persé MacOS of een M1 SOC nodig hebt dan moet je simpelweg geen apple kopen. Ook dan is concurrentie weer niet interessant.
Het is hetzelfde als stellen dat je geen Porsche moet kopen omdat een Peugeot electrische step goedkoper is. Ja, ze doen ongeveer hetzelfde maar op een dusdanig andere manier dat ze niet met elkaar concurreren.
Dat lijkt mij iets te simpel gedacht. Als je (bijv) Adobe CC wilt draaien, dan zal het merk hardware en het gebruikte OS je echt worst zijn, dan wil je gewoon een goed werkend systeem met goede performance. Dan kan je natuurlijk prima kijken naar zowel Apple als de concurrentie.
Over het algemeen draai je niet alleen Adobe CC, maar draai je een hele workflow waar Adobe CC een onderdeel van kan zijn. Over het algemeen zijn die workflows al jaren geleden gericht op Windows of op MacOS, dan stap je niet over op een moment dat je nieuwe hardware gaat aanschaffen en gaat overwegen welke hardware goedkoper is.
Vaak loop je juist bij een dergelijke overstap tegen zaken aan zoals issues bij ingestion, communicatie met network storage, etc. En als het mensen meer tijd kost, dan is een duurdere computer vaak maar een heel klein bedrag ivm. personeelskosten en alles wat bij een werkplek komt kijken.
Qua prijs/prestatie verhouding zal je echt moeten kijken wat je exact draait, maar het zou zomaar kunnen dat alsnog een Mac beter uitkomt, als je ook kijkt naar bv. power consumption en wat dat betekend in een bedrijf. Het is niet alleen het verbruik van de PC zelf, maar ook de airco die dat weer moet koelen... Als we het echter over beheer hebben en je moet opeens OOK MacOS gaan beheren (naast Windows) dan kunnen de kosten weer negatief uitvallen...
Zie paragraaf 3: Als je niet persé een M1 of MacOS nodig hebt dan moet je niet naar Apple kijken. Als je Adobe CC wilt draaien en je bent niet afhankelijk van de M1 of MacOS dan is er geen enkele reden om naar Apple te kijken.
Dat ben ik niet met je eens. Apple levert een prima combi van (in het algemeen) betrouwbare hard- en software (in een voor velen aantrekkelijke "verpakking"). Dat maakt het een prima alternatief, ook voor workloads die ook op Windows of Linux zouden kunnen draaien.
Zo zijn bij ons op het werk als jaren MacBooks de standaard, ondanks dat de software die we gebruiken ook voor Linux en Windows beschikbaar is.
Dat betrouwbaarheid stukje zit helemaal tussen je oren. Er is geen reden of bewijs om aan te nemen dat een mac betrouwbaarder is dan een high end Windows apparaat. Ik heb 6 jaar gewerkt in een mac only bedrijf en daar ging geregeld wat met de hardware en sofware van Apple mis. Vooral OS upgrades waren berucht om de vele grote problemen door een compleet onvolwassen release en testproces bij Apple. Daar kwamen ook de vele issues met iOS vandaan in 12, 13 en 14. Ook nu met 15 gaat er geregeld wat fout.
Doen alsof Apple betrouwbaarder of stabieler is, is vooral jezelf voor de gek houden.
In 1 ding is Apple veel beter dan Wintel. Ik heb regelmatig dat ik mijn werk laptop aanzet en dat windows nog even een update moet afwerken als Microsoft/mijn werk weer eens een update er doorheen pusht. Dat heb ik op mijn Macbook nog nooit gehad. Daar kan ik altijd op mijn eigen tijdstip een OS update laten uitvoeren. Verder geheel eens met je betoog.
Laptops en 'prettig vinden' gaat bij mij niet echt samen.
Als je over 5 jaar rug en nek klachten wil hebben, prima.
Zet je zoals de gemiddelde professional een laptop in een dock, met een fatsoenlijk toetsenbord, muis en een partij monitoren op de juiste hoogte, dan maakt het al niet meer uit hoe mooi dat laptopje er uit ziet, of wat het kan. Dat kan iedere fatsoenlijke laptop.
Dan koop je toch fijn wat anders?
Ik werk al meer dan 25 jaar met laptops en heb geen rug in nekklachten, in tegendeel. Lijkt mij dat wintel gebruikers van andere dingen last hebben als ik hun gezeur in newsitems over apple lees.
Je koopt een Apple niet om te vergelijken met een Lenovo of een HP. Je koopt een Apple omdat je MacOS wilt gebruiken of de M1 wilt hebben. En dus is de vergelijking met concurrentie niet interessant.
Als je niet persé MacOS of een M1 SOC nodig hebt dan moet je simpelweg geen apple kopen. Ook dan is concurrentie weer niet interessant.
Dat lijkt me wel erg typische fanboy speak. Computers hebben nog altijd zeer vergelijkbare functies. Wil je audio of video editen? Dat kan echt op Windows én Mac. Vaak met Adobe software, dus sterk vergelijkbaar. Dan kan je natuurlijk zeggen dat je exclusieve software voor de Mac moet hebben, maar wat mij dat vooral zegt is dat er een prijs is voor het switchen naar een ander platform. Want voor beide platforms is professionele software beschikbaar.
Apple/Macos en Intel/Windows zijn overduidelijk concurrenten van elkaar en bij iedere hardware aankoop is er een keuze om over te stappen - ook al betekent dat in enkele gevallen ook overstappen naar andere software.
De kosten van overstappen naar Windows zijn voor mij (bij meerdere werkgevers gedwongen/geprobeerd, maar eindig altijd met mijn eigen Mac als BYOD) erg hoog. Die paar honderd euro haal ik er makkelijk uit in productiviteit en gebrek aan frustratie.
Nouja het scheelt wel iets als je performance vergelijkt. Als we naar desktop hardware kijken is een M1 ultra maar een middenmoter, maar ze vragen er de hoofdprijs voor. Alleen je stroomverbruik is wat minder.
Ja, maar je moet dan wel vergelijken met andere desktops van hetzelfde formaat, geluidsproductie en stroomverbruik.
Een MacBook studio vergelijken met een grote desktop is ook geen eerlijke vergelijking.
Dat ligt er dan weer aan wat van die factoren belangrijk is voor je use case he, soms is formaat niet zo interessant, of is het stroomverbruik het wel waard. Dat is een beetje het lastige ook met dit product van Apple. Ze maken een soort desktop apparaat op basis van mobiele hardware, maar op de desktop zijn de eisen en verwachtingen natuurlijk anders.
Ik vraag mij af hoe zinvol het kleine formaat of het lagere energieverbruik in de praktijk is voor de doelgroep. Voor velen is het overkill en dus zinloos en voor anderen is het te weinig. Zeker gezien de prijs.
Het lijkt mij een beetje een oplossing op zoek naar een probleem.
Je koopt een PC/Mac voor zo'n bedrag om je werk mee te kunnen doen.
Als jij je werk beter kunt doen op MacOS dan is dat een pre.
Als de software die jij gebruikt alleen werkt op MacOS dan is dat een vereiste.
Waarom je wel of niet een M1 zou willen hebben is (buiten bragging rights) volgens mij uitsluitend van belang voor:
Performance van de software die je gebruikt daarop, evt. in combinatie met geluidsproductie/temperatuur/throttling.
Dus ze zijn wel degelijk met elkaar te vergelijken in veel situaties. Wel is het zo dat als je gelijkwaardige zaken met elkaar vergelijkt het prijs premium van Apple best meevalt.
Bij mijn werkgever kon je kiezen tussen een Apple of een Dell XPS laptop, en die zijn allebei best wel aan de prijs.
Dat is niet waar voor de creatieve industrie. De tools die creatievelingen zoals ik gebruiken runnen op alle gangbare besturingsystemen. Vaak een mix tussen Windows/Mac/Linux support.
Die tools zijn 99% van de workflow. Het OS is meer de koffer waar de tools zich in bevinden. Er is weinig voor een creatieveling op Windows/Linux/Mac dat op een ander OS niet gedaan kan worden. Behalve misschien bij linux gebruiksvriendelijkheid voor mensen zonder IT ervaring.
Prijs/performance/stabiliteit is dus wel belangrijker dan puur alleen welk OS het is. En laten PC's tegenwoordig daar gewoon net zo goed meekomen als macs..
[Reactie gewijzigd door Inferno-Acid op 22 juli 2024 17:41]
De M1Max-versie zit in het prijssegment van de vroegere 27” iMac en daarvan werden wel veel machines versleten aan consumenten en die konden hem ook upgraden. Tenminste, in ieder geval het geheugen, maar de HD/SSD was ook te upgraden.
De Ultra valt in een andere categorie en is voor consumenten ook niet interessant. De Max biedt eigenlijk voldoende performance en geheugen voor iedereen behalve video-Pro’s. Al zou ik als ik in die laatste categorie viel wachten op de nieuwe Mac Pro. Mogelijk zijn daar aspecten wel te upgraden. Ik hoop op losse geheugenchips want zelfs al zou Apple er 2 Ultra’s met elk 256GB geheugen inzetten dan komt dat nog niet in de buurt van de 1,5TB die ze nu leveren in de Mac Pro. De ARM-Macs zijn dan misschien wel iets efficiënter, we zijn ook alweer 3 jaar verder sinds de laatste Mac Pro.
De M1Max-versie zit in het prijssegment van de vroegere 27” iMac en daarvan werden wel veel machines versleten aan consumenten en die konden hem ook upgraden. Tenminste, in ieder geval het geheugen, maar de HD/SSD was ook te upgraden.
Totdat je ook daadwerkelijk dat 27" scherm er bij wilt hebben. Dan is hij plots twee keer zo duur als de vroegere 27" iMac.
Let wel dat de 27" iMac zijn geld alleen waard was door het formidabele scherm wat er bij zat. Nu krijg je voor hetzelfde geld helemaal geen scherm.
Als je de basis 27-inch iMac gaat vergelijken met deze met los scherm, dan is het inderdaad "plots twee keer zo duur," maar dat komt dan met name omdat je de verkeerde dingen aan het vergelijken bent.
Daar ga ik toch niet helemaal in mee. Eerst en vooral omdat apple in de presentatie van de Studio producten de Studio Display + Mac Studio duidelijk positioneren als de vervanger voor de 27" iMac.
De basis 27" valt verder niet in de performance range van de M1 Mac mini, maar eerder in een nog niet aangekondigde M1 Pro desktop (degene die die huidige intel Mac Mini gaat vervangen), en dan zal de prijs toch al sneller rond de 1200 euro schommelen. Als je daar dan een LG ultrafine 5k bijtelt (de goedkoopste 5k vervanger), zit je toch rond de 2500 euro. Bijlange niet dubbel zo duur als de 27" iMac, maar toch wel een behoorlijke prijsstijging (en dan heb je nog een vrij lelijke LG monitor staan).
Volgens mij hebben wij het niet over hetzelfde. Ik heb heb over reguliere consumenten, en niet zakelijke gebruikers. Dat ze in een persconferentie een upsell doen lijkt mij niet echt relevant, want daarmee is het natuurlijk niet meteen zo dat een consument die nu een base iMac heeft met een Core i5 dan maar een Mac Studio gaat kopen? Terwijl juist die Studio gemarket wordt als zakelijk product voor professionals? Nee, die consument zal gewoon bij een Mac Mini uitkomen.
Dat de basis 27-inch (Core i5, 8GB, 256GB SSD) niet in de performance range valt van de M1, kan ik ook niet in meegaan, volgens mij is dat juist wel het geval. De M1 walst er zowel theoretisch en praktisch overheen. Betere prestaties, veel lager energieverbruik, meer cores, etc. Voor een thuisgebruiker is er volgens mij geen enkele reden om naar een Pro te upgraden.
Let wel dat de 27-inch iMac uit 2020 bij introductie 2.099 Euro kostte, dus ja, de totaalprijs is dan wellicht iets gestegen, maar dat lijkt mij redelijk normaal in de techwereld en niet bepaald uniek voor Apple.
Het is natuurlijk ook niet meteen eerlijk om de huidige apple chips te vergelijken met een sterk verouderde intel chip. Als de 27" iMac nu een refresh zou krijgen met een intel processor, zou dat wellicht de i5-12400 zijn, en die scoort in geekbench zelfs iets hoger dan de standaard M1 (laten we zeggen dat ze gelijkwaardig zijn). Maar, en dit is toch wel belangrijk vind ik, je vergeet nog dat de 27" iMac discrete graphics heeft die voor (een 3 jaar oude machine) minstens 60% sneller zijn dan de M1.
Die 27" iMac was toch ook voor de consumenten die 'iets meer' wilden? Er is momenteel gewoon een gat in de desktop Apple Silicon markt waar er een machine met de M1 Pro zou moeten zijn, die vroeger opgevuld werd door de 27" iMac.
Je hebt wel een punt, alleen is de M1 een chip uit 2020, en is een vergelijking met een 10de of 11de generatie i5 natuurlijk niet meteen irrelevant, die zijn immers uit ruwweg dezelfde periode. Bij de introductie van de M2 zal het kwartje ongetwijfeld weer de andere kant opvallen. Punt is gewoon dat een M1 tussen een i5 en i7 inzit waarbij deze dichter bij de i7 zat dan de i5, dan is de verwachting dat dat voor de M2 ook weer gaat gelden, niet?
Je hebt uiteraard volledig gelijk dat er een gat zit omdat de Mac Mini nog niet met een Pro-chip te krijgen is, dat zal met de volgende refresh misschien veranderen. De huidige Mac Mini is immers inmiddels alweer anderhalf jaar op de markt.
Grote studios misschien maar genoeg zzpers die zakelijk een Mac pro hebben een geheugen en grafische kaarten upgrade. Die voelen die meer prijs echt wel
En daarmee vervalt dan ook het verhaal van later upgraden, wederom op welk kantoor gebeurd dit?
Geen idee in wat voor omgevingen jij gewerkt hebt, maar zowel in de grote (multinational) bedrijven als in kleinere ondernemingen die ik ken is het bijprikken van wat geheugen en het upgraden van storage altijd populairder geweest dan het uitdelen van hele nieuwe computers. Dat was in de jaren '90 zo en het is niet veranderd.
Ik heb nog nooit iemand thuis gezien met een iMac laat staan een Pro.
Nu vraag ik me nog meer af wat jouw referentiekader is. De iMac is altijd primair op consumenten gericht geweest en naast de Macbooks erg populair bij gezinnen geweest die geen gedoe met losse kasten wilden. Alles in 1 scherm.
Misschien werk jij in hippe designstudio's waar met geld gesmeten worden, maar ik vrees dat zo'n toko niet echt representatief is voor het bedrijfsleven.
[Reactie gewijzigd door Exirion op 22 juli 2024 17:41]
Ik denk dat menig professional het toch eigenlijk niet interesseert dat de kosten van upgrades tot zelfs een simpel monitor kabeltje zo hoog zijn? Ja dit zijn allemaal kosten, maar voor menig bedrijf staan die toch in geen verhouding tot de kosten van hun personeel of projecten. En daarmee vervalt dan ook het verhaal van later upgraden, wederom op welk kantoor gebeurd dit? Wij zitten niet in design maar ook bij ons als er een upgrade komt, is het altijd de hele kast. Ik heb nog nooit onze admin een computer zien openrukken en daar wat geheugen bij te prikken.
Dat ligt dan toch echt aan jouw bedrijf. Bij ons komt het regelmatig voor dat een laptop die nog zat snel genoeg is maar te weinig geheugen of opslag heeft, gewoon een SSD erin krijgt van 1 of 2 TB of een geheugenupgrade van 16 naar 32 of 64GB. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren als iemand een (extra) taak krijgt waarvoor de CPU prima voldoet, maar de opslag of het geheugen niet.
Vanaf dit jaar gaat het natuurlijk niet meer gebeuren, want onze huidige IT-manager is van Dell naar HP overgegaan, en we hebben nu allemal ultra-dunne HP laptops met (IMHO) te weinig aansluitingen, en geen upgradebaarheid: alles vastgesoldeerd.
Ik zie die flinke iGPU ook meer iets als pro GPU aanvulling voor prof software die gpgpu kunnen doen. Extra effecten over een video stream.
Apple is niet zo gericht op Gamen voor de Mac.
Naast dat zo een Mac studio kwa hardware setup meer iets van ultra high-end console lijkt met nog double wopper extreem top high-end.
Maar Apple push hun Mac hardware niet voor gamen. Dat meer bijzaak.
Zouden zij dat wel doen , heb je paar Metal Game exclusives nodig en tussen of rond de M1 en M1 pro een M?-Play 8 pcores en dikke igpu maar 32GB.memory. In max € 800,- prijs klasse.
Maar dat zie ik niet gebeuren. Naast prijs probleem, komt de Mac mini M1 in de buurt van console met premium prijs. En dan is dus de vraag hoe verhoud de M1 igpu tot console APU igpu.
Naast dat die M1-ultra als de chip niet belast wordt in eco mode gaat en games slecht de vele cores benutten en vaak is dat al lastig als dev voorelkaar te krijgen. En ziet power management zulke lichte cpu load als reden om in eco mode te schakelen en dus je game niet M1 Ultra ten volle benut.
Vaak presteerd de M1 ultra als een M1 max
Er is ook prosoftware beta van app die M1Ultra wel ten volle kan benutten maar die versie is nog niet uit.
Ik heb de indruk dat ook veel software mogelijk upgrade moet krijgen om tot 20-cores te kunnen schalen en ook wat meer met gpgpu compute te doen.
Voor meeste use cases voldoet de instap mac studio en doet de gpu er minder toe. Is advies van heb memory nodig om 64gb te gaan ipv 32gb. En 4TB ssd. Met de instap M1max aangezien video editors meer de hardware encoders gebruiken maar niet zoveel als de Mac ultra bied.
Gezien ik geen pro ben , hobby wacht ik op Macmini met M1-pro of M2-Pro.
Blijkbaar interesseert het gelukkig het merendeel van de pro's wel gezien het concurrerende karakter van de pc markt waar het gaat om prijs/kwaliteit.
Bij Apple is het niet eens zozeer dat je kan/moet upgraden, maar de absurde prijzen die in geen verhouding staan met de gangbare tarieven en de bekende vendor lockin. Apple praat over groen, maar doet het tegenovergestelde in de praktijk.
Ik zie bedrijven hier nu toch wel bewuster mee omgaan. Maar het is nu ook een gemeenschappelijk probleem aan het worden dat er een hoop e-waste begint te ontstaan.
Bij ons op de studio worden de workstations toch echt wel ge-upgrade. Meer geheugen, meer schijfruimte, betere videokaart. Voorheen werkte iedereen met Mac's, maat juist vanwege de hoge kosten, geen compatebility met Nvidia en slechte upgrade mogenlijkheden, zijn we over gestapt. En met ons vrij veel studio's.
Ik werk op een architectenbureau, en heb al op verschillende gewerkt, en heb nog NOOIT, maar dan ook NOOIT een PC weten upgraden. Het is altijd gewoon verderdoen met 1 PC een aantal jaar totdat hij "te traag" is, en dan is het gewoon een nieuwe.
Nu is het ook wel zo dat voor de toepassingen die wij gebruiken een GPU upgrade of extra RAM meestal niet echt nodig zijn. Wanneer de GPU te traag is geworden is de CPU ook wel aan een upgrade toe. Dus dit is ergens wel logisch om gewoon het hele systeem te vervangen.
Tuurlijk maken de kosten uit voor de professional. Die moet ook voldoende winst maken. Dus het maakt zeker uit of een kabel €0,50 is of €50.
Maarrrr dat gezegd hebbende zal een bedrijf sneller overstag gaan een dure aankoop te doen omdat het echt moet en ze dat ding terug kunnen verdienen door de projecten.
Echt "ze kunnen het betalen" is simpelweg goedpraterij.
Apple kan ook alle iPhones 30% goedkoper maken en nog steeds een mooie winst boeken.
Maar dat doen ze niet, omdat ze voor de extra winst gaan.
Waarom zouden andere bedrijven dan niet voor de extra winst gaan door niet nodeloos geld uit te geven,
Buiten dat is het zeer zeker niet zo dat bedrijven in het algemeen zoiets makelijk kunnen betalen. Als dat zo zou zijn, zou geen enkel bedrijf falliet gaan....
Het zijn niet alleen bedrijven maar ook prosumers / freelancers die high-end workstations kopen. Zeker vandaag de dag is thuiswerken geen vreemd idee meer toch?
En niet ieder bedrijf heeft het geld om constant PC's te vervangen. Een MKB'er met 10 werknemers zal toch echt liever zelf aan het knutselen gaan. Scheelt bakken met geld.
Ook qua grafische kaart, wederom omdat dit toch wel gericht is op de designer, video editor etc maakt ook dat niet echt veel uit. Ik heb nog nooit iemand thuis gezien met een iMac laat staan een Pro.
Ik ben ZZP'er en gebruik nog steeds dagelijks een Mac Pro uit 2008. Dit kan alleen dankzij upgrades (harde schijf naar een SSD, videokaart van een NVIDIA GeForce GT 120 van 512 MB naar een GT 730 van 2 GB die 4K aan kan).
iMac's zijn prima geschikt voor thuis / thuiskantoor. Mijn ouders hadden er jarenlang eentje. Het is dat ze nu fanatieke iPad-gebruikers zijn, anders hadden ze er waarschijnlijk weer een genomen. Nu is het een Mac Mini geworden, dat is goed genoeg voor die paar uur administratie per week.
Dat zijn gewoon twee gpu's op één printplaat, net als de Nvidia GTX 590 bijvoorbeeld. Met multi-chip-gpu bedoel ik een chip die functioneert als één gpu, maar uit meerdere chip(let)s bestaat.
Veel creatieve professionals zijn al vaste klant bij Apple; vooral de iMac en Mac Pro vinden gretig aftrek bij deze doelgroep. Die sector is in de afgelopen jaren snel gegroeid, met de opkomst van steeds professionelere 'creators'. Voor hen is de Mac Studio bij uitstek bedoeld en geschikt, maar toch is deze compacte machine niet de nieuwe Mac Pro.
Dit is trouwens een veel gemaakte denkfout.
Dit was vroeger zo ja dat als je grafisch werk deed/doet, dan doe je dat op een apple. Het is dan ook zo: ik ben grafisch ontwerper! Oh dus je werkt met mac?
Dit is al jaren niet meer zo, veel bedrijven waar ik kom(en tevens waar ik werk) schakelen ze over op windows machines. Dit doen ze vaak wegens kosten baten plaatje, plus dat je je windows machine makkelijker kan upgraden of aanpassen aan de wensen van de graficus.
Zo zijn Apple machines na 3 jaar afgeschreven(ook die van 5/6k), dat is toch een aanzienlijke kosten post. En windows machines worden nog een jaartje of 2 geupgrade en gaaf effectief gezien dan 5 jaar mee voor een fractie van de prijs.
En dan komt vaak de volgende reactie: Ja MAAR! Adobe software werk....... let me stop you right there.
Adobe software is in de afgelopen 10 jaar juist ontwikkeld en verbeterd op windows vlak en geoptimaliseerd voor intel machines. Dit komt overigens rechtstreeks bij een kennis van me vandaan die bij Adobe werkt. Dus ook de keus om Apple te nemen vanwege de software is al lang niet meer de beste optie, en veel bedrijven weten dit al.
Ik denk echt dat je overdrijft. Maar het kan uiteraard ook iets lokaals zijn. Foto, video en audio (op hoog niveau) is nog steeds het domein van Apple .
Het is niet eens een vraag of dit Windows kan worden. Iedereen werkt gewoon met Apple.
En ja Adobe op Windows bestaat en ja dat loopt ook goed, maar toch zie ik ze niet tot zeer zelden.
Het kan uiteraard zoals eerder gezegd aan van alles liggen, en we zijn beide maar een mens die als waarnemer optreedt. (Al hebben we vast vrienden en kennissen die bla)
Vergis je niet, dat het aandeel op de een toeneemt wil niet zeggen dat het aandeel op de ander afneemt.
Het wil enkel zeggen dat er meer mensen het zijn gaan gebruiken. En natuurlijk geloof ik je dat je mensen kent die van Mac Naar Windows zijn overgestapt (al zegt dat wel iets over die bedrijven als ze dat vanwege kosten hebben gedaan). Maar naja, ik val in herhaling.
Ik denk dat je overdrijft, nee anders. Ik weet dat je overdrijft.
Ik denk echt dat je overdrijft. Maar het kan uiteraard ook iets lokaals zijn. Foto, video en audio (op hoog niveau) is nog steeds het domein van Apple .
Het is niet eens een vraag of dit Windows kan worden. Iedereen werkt gewoon met Apple.
Klopt niet, ik loop genoeg productie studios binnen waar je high end PC's ziet. Ik doe mijn design ook niet meer op een Mac. Gewoon teveel beperkingen. Groot deel van het design team waar ik deel van uit maak (meer dan de helft) werken op PC hardware. Ik zie juist de laatste 10 jaar een verschuiving van MacOS naar PC. Niet alleen binnen mijn kringen, maar ook als ik andere agencies en studios binnen loop.
En ja Adobe op Windows bestaat en ja dat loopt ook goed, maar toch zie ik ze niet tot zeer zelden.
Het kan uiteraard zoals eerder gezegd aan van alles liggen, en we zijn beide maar een mens die als waarnemer optreedt. (Al hebben we vast vrienden en kennissen die bla)
Klopt niet, ik loop genoeg productie studios binnen waar je high end PC's ziet.
Tja, en voor elke anekdote die jij post heb ik er eentje waar ik een kamer vol Mac Pro's binnenloop. Ik heb bij een Nederlandse omroep gewerkt, en videobewerking is daar 100% Mac. Dit zegt natuurlijk niets over de hele industrie, maar voor elk voorbeeld die jij noemt over een kamertje vol mooie Dells oid, heeft iemand anders er eentje over een kamer vol Macs.
Ik loop alleen maar 1 kantoor binnen en ook niet binnen 1 land of continent. Voor mijn huidige positie heb ik met een flinke lijst aan agencies samengewerkt voor een leuke lijst aan merken.
Deze trend begon met de trashcan Mac Pro waarbij veel professionals zich echt niet meer gehoord voelden maar ook de direction van het OS welke meer een walled garden werd. Daarnaast was het ook een probleem dat Apple achter ging lopen op GPU based taken. Heel veel taken zijn Cuda accelerated (is gewoon een monopolie), ze waren al een tijd gestopt met Nvidia GPU's maar zij zijn nu ook AMD based renderers aan het uitfaseren. Uiteindelijk zetten bedrijven toch op een bepaald eco systeem in. Door deze keuzes hebben ze flink veel professionals afgestoten. Doe je 3D related stuff? dan koop je gewoon geen mac. Zit je in het Adobe eco systeem, dan wordt de keuze ook lastiger al begint Apple daar nu gelukkig wel meer op gang te komen. Audio productie is nu problematisch omdat relatief weinig werkt op M1.
Denken en weten zijn verschillende dingen, jij kan niet bepalen voor mij dat ik overdrijf.
Gezien de wetenschap en eigen ervaringen van mijzelf(al ruim 15 jaar grafisch specialist) en van een hoop anderen, dat er zeker wel een verschuiving is van apple naar windows. Dit is zoals @RoyK al aangaf, bezig sinds de jaren 2000.
En echt sinds de laatste 10 jaar is het echt vaart gelopen toen er eigenlijk totaal geen interessante meerwaarde aan een apple product zat ten opzichte van een windows machine, als het gaat om grafisch werk.
Dus nee ik overdrijf zeker niet, ik denk dat je zelf een beetje in een bubbel leeft of niet veel bij grafische bedrijven komt.
Ik vraag me af of wat je zegt klopt. Ik denk dat als ik bij ILM, WETA, FRAMESTORE of elk ander groot Post huis naar binnen loop dat ik weinig Apple workstations vind.
Ook al is een Apple product na 3 jaar economisch afgeschreven is de restwaarde hoger dan van Windows systemen, dat kan wel een interessant onderdeel van de totale business case zijn. Technisch en ook qua software is een Apple product niet afgeschreven na 3 jaar en kan deze nog zeker 2 jaar mee of je kunt ze nog goed verkopen....
Een hogere restwaarde is puur bepalend door de naam ben ik bang.
De restwaarde binnen de particuliere markt is inderdaad vrij hoog, maar op zakelijk gebied leveren ze vrij weinig nog op als ze door geschoven worden. Daarom zie je vaak ook dat computers eigenlijk veelal worden opgeslagen, dit komt door een aantal factoren natuurlijk. Maar ook mede omdat het totaal niet interessant is om ze te verkopen.
Precies. Het huwelijk tussen Apple en de grafisch wereld is in 2000 al gestrand toen Adobe ook naar Windows kwam. Sindsdien is/was er een knipperlicht relatie met Adobe. Ook heeft Apple een hele poos geen bijzondere computers gemaakt die de grafisch vormgever dan moet aanspreken. En veel meer consument gerichte machines op de markt gezet. Ik denk dat ze met de Studio dan ook een poging doen om grafische sector te gaan bedienen. Waardoor de naam ook niet Pro heeft, maar Studio. Wat de redactie van Tweakers dan ook mist gezien hun titel, wel ultra, niet pro. Het is niet een pro. Het is een studio.
[Reactie gewijzigd door RoyK op 22 juli 2024 17:41]
Adobe software is in de afgelopen 10 jaar juist ontwikkeld en verbeterd op windows vlak en geoptimaliseerd voor intel machines. Dit komt overigens rechtstreeks bij een kennis van me vandaan die bij Adobe werkt
Leuk voor je kennis. Maar feit is dat Adobe systematisch de gehele development van Adobe producten uitbesteed naar India en er systematisch niets wordt geoptimaliseerd voor welke hardware dan ook. Ik heb namelijk ook een “kennis” bij Adobe werken.
Zou fijn zijn. Momenteel zijn we gedwongen om losse armen te gebruiken of een gat in het bureau te zagen willen we de standaard ergonomische adviezen kunnen hanteren.
Kopers van deze Mac interesseert de prijs niets. Nog de "slechte" upgrade mogelijkheden.
Dus waarom met een Tweakers bril naar een Mac kijken en 'min' punten geven die enkel door niet gebruikers van dit apparaat kunnen worden ervaren?
Apple weet echt wel wie haar klanten zijn, en dat zullen verkoopcijfers weer gaan laten zien.
Twijfel je over dit product? Dan behoor je niet tot de doelgroep en neem je een iMac of Mac mini.
Ik vond het toch wel fijn dat, toen er een probleem was met de behuizing van mijn laptop, mijn SSD gewoon even 'overgeprikt' kon worden in een exemplaar van hetzelfde model. Kon die laptop compleet en wel terug naar de fabrikant en ik kon na een kwartiertje weer gewoon verder waar ik gebleven was.
Heb ook eens een slechte ram-module gehad. Eventjes zelf vervangen is toch echt een stuk sneller en makkelijker dan wachten op een externe reparateur. Die laptop startte niet op, dan moet daar snel een oplossing voor gevonden worden.
Je ziet dat veel andere business laptops met service manuals komen om veel reparaties zelf te doen. (Zelf als in: de eigen ICT-afdeling.) Dat kan gewoon heel veel tijd schelen als je snel door kunt bij een probleem en is daarmee toch juist interessant voor bedrijven die risico's willen beperken? Dat blijkt althans bij de vele bedrijven die dit wel op prijs stellen.
De (zakelijke) Mac gebruiker is geen tweaker, dat de tweaker in sommige gevallen een Mac (hardware) gebruiker is is mooi, maar de zakelijke Mac gebruiker heeft AppleCare en loopt gewoon binnen bij Apple (of laat een serviceprovider aanrukken) en hoppa gefixed of vervangen.
Daarnaast zal het werk niet afhangen van een apple product, mocht het om wat voor reden dan ook niet op tijd gerepareerd/vervangen kunnen worden dan is het ook niet gek er gewoon een nieuwe voor te kopen zodat het werk door kan, die gerepareerde of verlangde komt later dan wel weer van pas.
Je praat hier over plekken waar €25000,- gewoon weggeschreven kan worden in de order onder bijkomende kosten.
Ik snap je punt voor de volle 100%, maar Tweakers denkt niet zoals Apple en haar gebruikers en dan vallen de minpunten op die er voor de bedoelde gebruikers niet zijn.
[...] maar de zakelijke Mac gebruiker heeft AppleCare en loopt gewoon binnen bij Apple (of laat een serviceprovider aanrukken) en hoppa gefixed of vervangen.[...]
Ja dus niet hoppa gefixt of vervangen. Die serviceprovider moet eerst langskomen of je moet eerst zelf bij Apple zien te komen. Niet iedereen werkt en leeft in dezelfde straat als de Apple Store.
Mij lijkt het simpel: willen we zelf simpele reparaties kunnen uitvoeren of SSD's overzetten naar een reserve-laptop zodat mensen snel door kunnen? Of willen we voor letterlijk ELKE reparatie wachten op een service provider of langs Apple gaan?
Je kunt niet alles repareren, maar voor simpele reparaties is het echt véél sneller als dat eventjes in-house kan. Dat heeft echt niets met tweaker zijn te maken hoor.
(Ik heb het hier over een bedrijf met eigen ICT-afdeling op kantoor)
[Reactie gewijzigd door xFeverr op 22 juli 2024 17:41]
Voor elk bedrijf denk ik anders, wij hebben laptops/desktops op voorraad liggen. Als er iets mis is, dan ruilen we het direct om en sturen we het product gewoon op voor reparatie.
Maar dan is het wel fijn als je de storage om kan zetten naar de leenmachine, zeker als de defecte machine niet meer opstart en je dus niet eerst de lokale data van een gebruiker kunt kopieren (er zijn nog steeds hele volksstammen die niet alles op een netwerkshare of in de cloud opslaan).
Apple heeft voor de meest voorkomende problemen wel een manier om de data eraf te krijgen maar bij een kapot moederbord/PSU heb je dus pech.
Ik ben het gewoon niet met je eens, het is wel hoppa. (Meer dan eens meegemaakt)
Het stikt van de Apple winkeltjes (ik heb zelf toevallig een store in de buurt) in Nederland met kundige mensen in dienst die kunnen helpen als je met een probleem binnenkomt.
En verder denk ik dat we het idd over totaal verschillende bedrijven hebben.
De bedrijven die deze machines kopen hebben niet altijd een eigen ict afdeling (dat is Apple voor hen inclusief de Apple Care die ze er bijkopen).
Als je belt kun je gewoon een nieuwe toegestuurd krijgen (Je geeft een goedkeuring voor een afschrijving van je creditcard voor het geval je het defecte product niet retourzand binnen 10 dagen) en als je dat allemaal te lang duurt ga je dus langs een servicepunt. Ook daar is het niet gek dat ze voor je omruilen al zullen ze best wel even willen kijken of het niet iets simpels is.
Apple is ECHT heel goed in haar garantie, DE reden dat mensen vaak bereid zijn meer te betalen voor het merk (naast de veiligheid maar dat is een andere discussie).
Je kent het merk en haar gebruikers denk ik gewoon nog niet zo goed. Die band is super sterk (twee kanten op).
En als alles dus faalt (of te lang duurt) is het niet gek om gewoon een nieuwe te kopen, gebeurt in andere (niet ICT gerelateerde) industrieën ook vaak genoeg. Dat zijn gewoon kosten die je maakt om je hoofddoel te behalen.
Je denkt te veel in andere omgevingen gok ik, met ICT helpdesken waar veel naar gebeld wordt voor vragen over hoe iets werkt en zo af en toe iets stuk gaat of vervangen moet worden.
Deze machines worden door andere mensen gebruikt en kunnen zeker eens stuk zijn of een vervangend iets moeten ondergaan, maar dan gaan ze dus niet naar de interne ICT (die is er waarschijnlijk niet eens) en zullen ze ook niet denken ooh dan wil ik dit eruit halen en vervangen door dat. Nee dan bel je met AppleCare en ga je daarna langs bij een Store of een servicepunt of stuurt Apple het op.
Niet vergelijkbaar met wat jij verteld en al helemaal (we komen er weer op terug) geen minpunten zoals de gebruiker van dit product (bedoelt en gekend door Apple) ze zal ervaren en aangegeven in deze review.
Ik ben het er ook niet mee eens gaat lekker zo op de maandagochtend, niet? Anyway...
Ik ben een software developer en heb daarmee ook een Mac nodig voor xcode. Maar ook Android Studio, Visual Studio for Mac (met Xamarin workload), IntelliJ IDEA en nog wat tooltjes her en der. Alleen al xcode up and running krijgen duurt gewoon heel... erg... lang. Zo lang dat het inmiddels een meme is geworden. Het enige wat ik dan zeg is: het zou maar wat fijn zijn als de harde schijf overgezet kon worden in hetzelfde model laptop als ik hem bijvoorbeeld een keer laat vallen en het scherm is gebarsten. Dan kan ik gewoon zo weer door terwijl die andere gerepareerd wordt.
Dat is wat ik steeds aan geef: dit is echt wel een pluspunt van veel laptops dat dit kan. Je bent het daar toch wel mee eens hoop ik?
Ik kan het daar zeker wel mee eens zijn, maar merk ook weer dat je niet echt een Mac gebruiker bent.
Die werkt namelijk met externe schijven EN iCloud.
Voor Apple is het simpel, je hdd hoort bij je MacBook (iMac, Studio, Mini etc).
Dat wil niet zeggen dat je bepaalde software niet beter op een externe hdd kunt zetten.
In jouw geval lijkt mij dat een overweging.
Aan de andere kant, Mac stuk (stuk)? Nieuwe Mac kopen en backupje (van TM of iCloud) terugzetten en klaar. (Zo denkt een (zakelijke) Mac gebruiker die enkel het Apple ecosysteem gebruikt)
We gaan er denk ik niet uitkomen, mijn punt blijft voor mij echt staan. De minpunten genoemd in deze review zijn geen minpunten voor de grootste groep (geef ik je dat) van de gebruikers van deze Mac.
Ik kan het daar zeker wel mee eens zijn, maar merk ook weer dat je niet echt een Mac gebruiker bent.
Die werkt namelijk met externe schijven EN iCloud.
[...]
Nou... bedankt? Alsof je alleen een schot Mac gebruiker bent als je met externe schijven en iCloud werkt. Xcode is gewoon een product van Apple hoor. En je sourcecode staat dus ook gewoon lokaal gecloned ipv dat je werkt vanuit een netwerkschijf of iCloud.
Had je wel anders kunnen verwoorden. In plaats van: "maar merk ook weer dat je niet echt een Mac gebruiker bent", was dit beter geweest: "maar merk ook dat jij een Mac anders gebruikt dan ik gewend ben. Ik werk voornamelijk met externe schijven EN iCloud".
Goed, terug aan het werk, anders komt er op deze maandag helemaal niks van.
In het geval dat je op de lokale schijf van een Mac werkt en de laptop faalt ben je inderdaad meer de sjaak dan met een PC SSD, maar voor grote dingen (video) werk je op externe schijf en kleine dingen (documenten) zoveel mogelijk in de Cloud, zodat je dan ook gewoon je reserve laptop kan pakken en ben je ook snel up and running zoals bij een PC.
Wil je/moet je lokaal werken op de SSD van je Mac, dan is er meer risico.
Ben ik het ook mee eens. Iemand die hele dagen alleen in Outlook en Office zit zal hier ook wat minder moeite mee hebben. Alleen even de software installeren (of updaten), overal op inloggen, etc. Dat kost natuurlijk wel wat tijd.
Ligt heel erg aan de gebruiker en hoe die werkt. Desalniettemin lijkt het mij altijd nog fijn om de optie te hebben om hardware te kunnen vervangen, ook al gebruik je het niet. Als je opties hebt kun je altijd kiezen voor de optie die je het beste uit komt op dat moment.
Helemaal eens. Meerdere opties is natuurlijk het beste.
De zwaarte van 'het probleem' is natuurlijk ook eigenlijk niet zo zwaar, wat zou de daadwerkelijke faal-percentage zijn van een Mac(book)? Ik (N=1 zoals tweakers zouden zeggen) heb sinds 2011 een Macbook en had toen de 15" variant met de slechte GPU die inderdaad vervangen moest worden, verder nooit iets, dus in mijn geval 1x op de 4000 dagen.
.
Plekken waar 25k als bijkomende kosten weggeschreven wordt hebben meestal een eigen IT afdeling en willen zo snel mogelijk iemand weer aan het werk hebben.
Als iemand een of meerdere uren zijn Mac niet kan gebruiken vanwege de Applecare oplostijden terwijl normaal je IT afdeling binnen 5 minuten een RAM module vervangt, kost dat veel geld.
dat "hoppa gefixed of vervangen." is dan toch ver weg.
Als het softwarematig de NVME-SSD met flashgeheugen chips rendered zal er vast wel iemand een code schrijven om andere niet fabrieks-af SSD goed te keuren.
Alhoewel mij dit aan de ene kant lijkt dat dit onmogelijk is om de redenen dat de broncode van MacOS niet openbaar is.
En Apple kan later third parts SSD goedkeuren om een boete te voorkomen wegens het niet zelf kunnen repareren van je eigen hardware.
Aan de andere kant als je al in de markt ben om zo’n duur apparaat te kopen dan behoor je al tot een specifieke markt en dan zal je de upgrades al meenemen in je configuratie.
Als het softwarematig de NVME-SSD met flashgeheugen chips rendered zal er vast wel iemand een code schrijven om andere niet fabrieks-af SSD goed te keuren.
Alhoewel mij dit aan de ene kant lijkt dat dit onmogelijk is om de redenen dat de broncode van MacOS niet openbaar is.
En Apple kan later third parts SSD goedkeuren om een boete te voorkomen wegens het niet zelf kunnen repareren van je eigen hardware.
Aan de andere kant als je al in de markt ben om zo’n duur apparaat te kopen dan behoor je al tot een specifieke markt en dan zal je de upgrades al meenemen in je configuratie.
De reden dat ze daar niet voor gekozen hebben lijkt het feit dat de SSD controller onderdeel is van M1.
Dus in theorie zou Apple later SSD’s zonder controller kunnen uitbrengen voor dit slot. Normale NVME-SSD‘s lijkt mij uitgesloten.
Mogelijk maar het lijkt mij niet uitgesloten dat normale SSDs met een eigen controller gewoon kunnen werken. In de consumenten wereld doet Sony dit bijvoorbeeld met de PS5 waarbij een extra NVME SSD met het systeem communiceert via de interne SSD controller.
Voor nu neig ik naar een software blokkade gezien zelfs een SSD van een andere Mac Studio in het expansion slot plaatsen een boot error geeft.
[Reactie gewijzigd door Caayn op 22 juli 2024 17:41]
Denk dat het wel eens tot 2023 kan duren voordat de huidig Mini geupgrade gaat worden. De hele reeks exclusief de Mac Pro is nu over op een M1-variant, de volgende upgrade zal een M2 moeten gaan worden want aan de SoC zelf valt weinig te upgraden (behalve 2 aan elkaar plakken dus, maar dan heb je dus een Mac Studio). Er moet ook nog een nieuwe chip komen voor de Mac Pro, en dat gaat zo goed als zeker geen M1 variant zijn maar iets nieuws (de chip layout en reverse engineering om Linux op M1 te kunnen draaien wijst erop dat je niet meer dan 2x M1 aan elkaar kan plakken, en dat is niet genoeg voor een Mac Pro). Dus mijn gok is dat er eerst een M2 komt voor de Mac Pro (die wel 4x aan elkaar geplakt kan worden), en vervolgens de hele cyclus van onderaf opnieuw begint (1x M2 MacBook Air, 1x M2 Mac Mini, 1x M2 Macbook Pro, 1x/2x M2 Mac Studio, M3 Mac Pro, repeat). Lijt me niet waarschijnlijk dat je dit al in 2022 gaat krijgen.
[Reactie gewijzigd door johnbetonschaar op 22 juli 2024 17:41]
Bij vrijwel ieder ander apple product val ik over de peperdure upgrades, vooral omdat we allemaal weten dat de marge die apple pakt op extra opslag ongekend is. Maar dit is geen product voor thuisgebruik. Dit ding wordt altijd zakelijk gekocht. Ik werk op een laboratorium, daar is ook alles gruwelijk duur en imo overpriced. Maarja nieuw project met 2 ton aan budget voor materiaal, kan mij het schelen dat een viaflow 10k kost terwijl ik denk dat het ook wel voor 7k had gekund. Is toch gebudgeteerd.
Zeker voor grote bedrijven zijn de kosten voor computer hardware gewoon geen issue, het staat echt ergens onderaan de prioriteiten lijst. Waar ik werk gaat alles over naar cloud VM's, met verschillende profielen afhankelijk van de toepassing. Lokale workstations gaan eruit en de laptops zijn alleen nog maar voor e-mail en powerpoint. Wat kost zoiets? Een VM met een klein beetje power voor ontwikkel toepassingen, zeg 16 cores, 32GB RAM plus een GPU gaat al snel richting de 1000 euro per maand. En daar kijkt niemand van op. Dezelfde workstation heb ik thuis staan met een 5950X en een RTX 3080 en die kostte destijds (net voordat de GPU prijzen door het dak gingen) een ~3000 euro om te bouwen.
Is Apple nu eerst inconsistent met de prijzen van opslag om bij grotere opslag weer consistent te worden? Wat is er nu zo anders aan 1TB naar 2TB bij de max of bij de ultra? De meerprijs loopt verder wel mee.
:fill(white):strip_exif()/i/2004968542.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005034342.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005034344.jpeg?f=imagegallery)
/i/2005034348.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005021838.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2004968542.jpeg?f=thumbmedium)
/i/2007331960.png?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005916100.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2005323268.png?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005041766.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2004968526.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004960830.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/484495/crop5cdaccf9e200d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/40481/crop63f777c898038_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/422157/crop5e31b76d02d1e_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/83736/crop56082112dfba0_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/80759/monstermania_small.gif?f=community){kind=small}
/u/268819/crop632d8f33526bb_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/208684/crop5d9c7a25578e1.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/580657/crop5fd9d0343e0e7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/89655/crop598723fb7c8a7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1344096/crop5e51bd482905f_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/51903/crop5e6b9bf59f213.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/422876/animated-gifs-radar-121.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/78725/train-icon3.jpg?f=community){kind=small}
/u/1219196/crop6324b2e35d04c_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/56898/crop5ef3050d326b8_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1536190/crop61b07e75b1a15_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/103329/crop58946157a3b9f_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/237889/46868ba031aa397c332dfe65c1d8ff7cd8f9959b_full.PNG?f=community){kind=small}
/u/38782/crop6146c7a29805d_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/70160/herko-icon.png?f=community){kind=icon}
:strip_icc():strip_exif()/u/6764/cergorach.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/2177/avatar.gif?f=community){kind=avatar}
/u/742069/crop56d18b6cb7cae_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/260741/crop5a4e4cc5a1f75_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/277895/crop5eda5f3273e75_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/95528/crop5af15e0d92966_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/2801/crop5ccb23f820755.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/130235/balance.gif?f=community){kind=small}
/u/381607/have%2520a%2520nice%2520day%2520-%2520small.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/287731/crop6270fa65746ea_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/544079/crop5dc404f2906fd_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/1226924/crop5d170fff0c2b3_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/214632/crop6371f178b5904_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/317207/avatar_muurtegel.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_exif()/u/94328/wicked.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/408989/crop5613f0d80e7bb_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/125211/crop659733afd6e28_cropped.jpg?f=community){kind=small}
gaat lekker zo op de maandagochtend, niet? Anyway...:strip_exif()/u/102336/1200tw.gif?f=community){kind=small}
/u/236977/crop5e678cef94b25_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/182858/crop5b2e2ba458417_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/350912/crop5dfc61d9b19d3.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/172393/crop671a552786579_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/427246/XB1_avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_exif()/u/27690/Misc_-_Boy.gif?f=community){kind=small}