Opnieuw getest: 5G in Nederland

Is het al beter dan 4G?

Hoe 5G zich ontwikkelt in Nederland

Als je het idee hebt dat de introductie van 5G anders aanvoelde dan die van 4G of 3G, dan zit je er niet naast. De komst van 5G naar Nederland was chaotisch en vond plaats op een uitermate slecht moment. Tel daarbij op dat er geen groot voordeel is aan het huidige 5G voor consumenten en dan kom je tot de slotsom dat het logisch is dat 5G geen potten kan breken.

Eerst even de chaos. Vodafone kondigde vorig jaar lente als eerste 5G aan, nog voor de frequentieveiling voor de 700MHz-frequenties. Dat was mogelijk door het gebruik van dss, dynamic spectrum sharing. Daarbij delen 4G en 5G dezelfde frequentieband, in dit geval de 1800MHz-band, die ook aangeduid wordt als b3.

Frequenties	KPN	Vodafone	T-Mobile
700MHz - n28	5G*	4G	5G*
800MHz - b20	4G	4G	4G
900MHz - gsm900	2G/3G (tot januari 2022)	2G	2G (tot november 2020)/3G/4G
1400MHz - b32	4G	4G	4G
1800MHz - b3	4G	4G/5G dss*	4G
2,1GHz - eutra1	3G/4G	4G	3G/4G
2,6GHz - b7/b38	4G	4G	4G
3,5GHz - n78	5G (als beschikbaar, hangt af van veiling)	5G (als beschikbaar, hangt af van veiling)	5G (als beschikbaar, hangt af van veiling)
26GHz - n258	5G (als beschikbaar)	5G (als beschikbaar)	5G (als beschikbaar)

* vetgedrukte frequentiebanden hebben we getest

KPN en T-Mobile volgden in de zomer, beide dankzij de nieuwe 700MHz-frequentie. Die hebben beide dus een aparte frequentie voor 5G, die ook bekendstaat als n28. Het werd er niet beter op toen de ceo van het moederbedrijf van Vodafone zei dat dss consumenten misleidt. Hij was niet de eerste die tot die conclusie kwam; veel lezers van Tweakers menen ook dat dss niet 'echt 5G' is.

Vodafone zou ook 5G kunnen aanbieden in de 700MHz-band, maar heeft besloten dat niet te doen en in plaats daarvan 4G aan te bieden op die band. Aan de andere kant is die aparte frequentieband ook niet alles. De 700MHz-band biedt prima bereik, maar dat blijkt in de praktijk geen voordeel, omdat er nog altijd een verbinding nodig is met een 4G-frequentie. De dekking van 4G is dus de beperkende factor voor het huidige 5G. Bovendien is het niet mogelijk om frequenties te stapelen in de huidige set-up: 5G kan werken met een telefoon op maar één frequentie tegelijk.

Dat komt doordat de huidige netwerken non-standalone zijn. Non-standalone wil zeggen dat weliswaar de radiotechniek tussen zendmast en telefoon een 5G-techniek is, maar alles vanaf de zendmast tot aan internet nog gebaseerd is op 4G. Ergens in de loop van de komende jaren zullen de 5G-netwerken standalone worden; dan is het mogelijk om frequenties te stapelen voor hogere snelheden én om beter bereik te krijgen met 5G op de 700MHz-band.

Daarnaast was de timing van de komst van 5G matig. Vodafone begon eind april 2020, midden in de eerste lockdown vanwege het coronavirus. Hoewel die zomer geen lockdown kende, waren er in het najaar en de winter wel weer veel beperkende maatregelen en bleven mensen meer thuis dan normaal. Als je thuis op je wifi zit, is de noodzaak voor een nieuw mobiel netwerk natuurlijk minder groot.

Dan de dekking: we hebben hier alle dekkingskaarten gepakt van rond de tijd dat we aan het testen waren, zo eind augustus. Het kan zijn dat er intussen iets is veranderd aan de kaartjes, maar het gaat niet zo snel als het vorig jaar ging.

In het algemeen kun je zeggen dat KPN het per regio aanpakt. Het is vanaf de Randstad naar het zuidwesten gegaan en moet nu nog onder meer Zeeland, Gelderland en het Noorden. Dat hangt samen met een vernieuwing van de zendmasten, die apparatuur krijgen van Huawei in plaats van Ericsson.

T-Mobile heeft al op veel meer verschillende plekken bereik en noemt het landelijk dekkend, maar er zijn wel degelijk nog veel gaten te zien; het is echt een gatenkaas geworden. Sommige gebieden zijn wat groter en andere zijn kleiner, maar T-Mobile heeft wel volgens de eigen kaartjes op de meeste plekken bereik.

T-Mobile: bereik in spikkeltjes

Vodafone zit daartussenin. Er is op veel plekken bereik, maar dankzij het gebruik van de 1800MHz-band, waarvan het bereik minder ver reikt, is het vooral op het platteland snel minder. Vooral buiten de steden zijn er grote gebieden zonder bereik.

Die dekkingskaartjes, zo bleek tijdens onze testen, zijn niet tot op de meter nauwkeurig te vertrouwen. Dat kan natuurlijk ook niet. Ze hebben alle drie hun eigen foutjes. Soms zijn de randen van waar een zendmast komt, wat optimistisch ingetekend. Soms gaat het om andere foutjes. T-Mobile heeft bijvoorbeeld op sommige plekken kleine spikkeltjes staan. Dan lijkt het alsof een kleine zendmast net een paar huizen dekking biedt. Ik ben naar zo'n plek toe gereden en die zendmast was onzichtbaar, terwijl van enig 5G-bereik evenmin sprake was.

• Volgende pagina 3. Testen: de set-up