Crucial was nooit Microns favoriete kind

Het einde van Crucial

Het sloeg woensdagavond toch wel in als een klein bommetje: het einde van Crucial. Deze consumententak van geheugengigant Micron, die dertig jaar geleden werd opgericht, stopt per direct met de verkoop van geheugenmodules en ssd's aan distributeurs en winkels. Voor wie de geheugenmarkt op de voet volgt, komt het einde van Crucial echter eigenlijk niet als een verrassing.

Geheugenchipfabrikant gaat zelf modules verkopen

Een magazine-advertentie waarin Micron de komst van zijn consumentendivisie Crucial aankondigde — Een magazine-advertentie waarin Micron de komst van zijn
consumentendivisie Crucial aankondigde. Bron foto: Crucial

Crucial werd in 1996 opgericht als dochterbedrijf van Micron, een van de grootste producenten van dram-chips, die in geheugenmodules worden gebruikt. Het is bovendien de enige overgebleven Amerikaanse fabrikant van geheugenchips, al heeft Micron ook fabrieken in China, Taiwan en Singapore. Micron was toen al een grote leverancier van dram aan pc-fabrikanten, maar wilde via Crucial ook direct aan consumenten verkopen. Tot dan toe zat daar altijd een modulemaker tussen: bedrijven als Kingston, Corsair en G.Skill.

Het verkopen van kant-en-klare geheugenmodules aan consumenten is wel een andere tak van sport. Direct verkopen aan duizenden kleine winkels over de hele wereld is geen doen, dus er moeten distributiekanalen worden opgezet. Om het merk bekend te maken zal er aan marketing gedaan moeten worden en voor consumenten met een vraag is technische ondersteuning nodig.

Ook de producten zelf moeten anders. Om te beginnen moeten ze individueel worden verpakt in aantrekkelijke doosjes in plaats van worden aangeleverd in enorme trays. Hoewel Crucial daar wel mee begon, net als alle andere partijen rond die tijd, is ook het standaard kale, groene pcb niet voldoende. In 2004 bracht Crucial zijn eerste Ballistix-reepjes uit, die speciaal op gamers waren gericht. Ze hadden luxe ogende heatspreaders, die in theorie helpen voor betere koeling, maar toch ook vooral het uiterlijk verbeteren, en zelfs rode, groene en blauwe ledjes. De felle leds knipperden aan de hand van de activiteit. Blijkbaar was het nog te vroeg om te accepteren dat verlichting in pc's niet gaat om functionaliteit, maar puur om de looks. Ook de manier om de helderheid te regelen was nogal spartaans; dat gebeurde door meer of minder spanning op de complete modules te zetten.

De Crucial Ballistix Tracer-modules uit 2004 hadden al ledjes in verschillende kleuren. Deze DDR-kit werkte op een snelheid van 250MHz met CL2,5 en bestond uit twee 512MB-modules. Bron foto: PCStats

Minder en enorm succesvolle uitstapjes

Een Crucial ATI Radeon 9700 Pro. Bron foto: THG

Het ging tot nu toe alleen om geheugenmodules; flashgeheugen was nog veel te duur om breed ingezet te worden. Wel maakte Crucial een uitstapje dat velen al vergeten zullen zijn: het merk was een paar jaar actief als fabrikant van videokaarten. In het begin van de eenentwintigste eeuw bracht het ATI Radeon-kaarten in de 8000- en 9000-series uit, vanzelfsprekend met Micron-geheugenchips van eigen makelij erop. Erg bijzonder waren ze verder niet: op de sticker na ging het om gewone referentiemodellen met ATI's kenmerkende rode pcb. Rond 2004 stopte Crucial weer met dit avontuur.

Een paar jaar later breidde Crucial opnieuw uit naar een nieuwe productgroep en dat werd een stuk succesvoller. In 2008 bracht Crucial zijn eerste ssd op de markt, die simpelweg de Crucial SSD heette. Het ging om een SATA2-drive met een maximale leessnelheid van 100MB/s en een maximale schrijfsnelheid van 60MB/s, die alleen verkrijgbaar was in capaciteiten van 32GB en 64GB. Harde schijven waren op het gebied van sequentiële snelheden nog vaak sneller, maar vooral de lagere accesstimes en hogere snelheid bij het verwerken van kleine bestanden maakten de gevoelsmatige snelheid van ssd’s veel hoger dan die van hdd’s.

De entree in de ssd-markt werd mogelijk gemaakt doordat Micron en Intel in 2006 een joint venture waren gestart. Bij IM Flash werd op grote schaal flashgeheugen geproduceerd, dat in de jaren nul in rap tempo goedkoper werd. In het begin waren ssd's door de lage capaciteiten vooral geschikt als bootdrive, maar nu zelfs ssd's van meerdere terabytes redelijk betaalbaar zijn, worden veel pc's geleverd met uitsluitend ssd-opslag.

In de daaropvolgende jaren bracht Crucial diverse succesnummers op de markt. De Crucial m4 kwam in 2011 uit en mijn collega Willem, die nog altijd ssd's reviewt voor Tweakers, deelde in zijn review een zeldzame 10 uit als eindcijfer. Ook de latere MX-serie was erg populair en omdat de SATA-markt toen wel was uitgespeeld, is de Crucial MX500 uit 2018 nog altijd een van de go-to ssd's voor wie een ouder systeem zonder M.2-slots wil upgraden.

Gebrek aan focus op cruciale momenten

De concurrentie zette inmiddels al vol in op de opvolger van de SATA-ssd: de NVMe-ssd in de nieuwe M.2-formfactor. De Samsung 950 Pro was in 2015 de eerste die je als consument kon kopen. Pas een jaar erna toonde Crucial zijn eerste NVMe-ssd, die Ballistix TX3 zou gaan heten. Dat plan verdween echter in de ijskast en uiteindelijk duurde het tot 2018 voordat Crucials eerste NVMe-ssd op de markt kwam in de vorm van de Crucial P1. Anders dan de aangekondigde maar nooit uitgebrachte Ballistix was dit een relatief langzame, op het toen net nieuwe qlc-geheugen gebaseerde ssd, die met zijn witte sticker niet bepaald een gaminglook had.

Deze op Computex 2016 getoonde Crucial Ballistix TX3-NVMe-ssd kwam uiteindelijk nooit op de markt. Bron foto: Marc Sauter / Golem

Het gepruts rondom de introductie van NVMe-ssd's valt niet los te zien van de flashtekorten die destijds voor hoge nandprijzen zorgden. Net als de prijzen van dram-chips vertoont nandflash namelijk een cyclus van overschotten met lage prijzen en tekorten met hoge prijzen. Toen Micron zijn flash voor meer geld kwijt kon aan pc-fabrikanten en andere grote afnemers, werden de investeringen in Crucial even op een laag pitje gezet. Dat was een teken aan de wand, zo blijkt nu.

Daarna zwalkte de strategie die Micron met zijn consumentenmerk had. In 2022 werd bijvoorbeeld de Ballistix-lijn geschrapt, waarin Crucial al bijna twintig jaar zijn luxere, op gamers gerichte geheugenkits onderbracht. Wat overbleef waren saaie, vooral op zakelijk gebruik gerichte kits met relatief lage snelheden, losse timings en bovendien een kale look zonder heatspreader. Een jaar later werd er juist weer een nieuwe Crucial Pro-serie opgetuigd, weliswaar zonder rgb-lampjes, maar wel met een heatspreader en snelle XMP- en EXPO-profielen.

Intussen timmerde Crucial tegen beter weten in hard aan de weg op ssd-gebied, waar het sinds de introductie van NVMe een achterstand had opgelopen. De afgelopen paar jaar kwamen bijvoorbeeld nog de P310-drive met PCIe 4.0 en de T710 met PCIe 5.0 op de markt.

Het marktaandeel van Crucial kromp al jaren

De langzame teloorgang van Crucial is goed te zien in de data van de Tweakers Pricewatch. Voor dit artikel hebben we gekeken naar de marktaandelen van Crucial in de categorieën intern geheugen en interne ssd's sinds 2015. De percentages zijn van de zogenaamde click-outs, oftewel kliks vanuit de Pricewatch naar webshops, die doorgaans een goed beeld geven van het daadwerkelijke koopgedrag.

De grafiek begint in het eerste kwartaal van 2015, toen de Crucial MX100 werd opgevolgd door de MX200 en de meer op het budgetsegment gerichte BX100. Het marktaandeel van Crucial lag toen rond de 30 procent bij interne ssd's en zelfs op 35 procent bij intern geheugen.

Vooral bij ssd's daalde dat snel. NVMe-ssd's werden snel populairder voor nieuwe pc's en in die categorie had Crucial lange tijd geen aanbod. In het derde kwartaal van 2017, vlak voordat Crucial in 2018 eindelijk zijn eerste NVMe-ssd op de markt zou brengen, dipte het marktaandeel op slechts 7,8 procent: bijna vier keer zo laag als begin 2015.

In 2018 en 2019 herstelde het marktaandeel op ssd-gebied zich naar ruim boven de 20 procent. In de loop van 2020 daalde het echter weer, tot een absoluut dieptepunt van 6,9 procent eind 2021. Sindsdien is het ssd-marktaandeel van Crucial stabiel op 8 à 9 procent.

Ook bij intern geheugen kalft het marktaandeel van Crucial in de eerste jaren van de grafiek snel af, van bijna 35 procent begin 2015 tot 13 procent eind 2018. Een periode van herstel volgt, maar het killen van de Ballistix-serie in 2022 is duidelijk te zien in de grafiek. Eind 2022 en begin 2023, in de periode dat Crucial amper relevant DDR5-aanbod voor consumenten had, zakte het marktaandeel onder de 10 procent. De laatste jaren loopt het marktaandeel met dank aan de nieuwe Crucial Pro-serie weer iets op naar een kleine 15 procent. Dat is alleen nog altijd minder dan de helft van wat het tien jaar geleden was.

Conclusie

Het einde van Crucial laat zien hoe lastig het is om twee verschillende bedrijfsmodellen te voeren onder één dak. Als geheugen- en ssd-merk moet je snel inspelen op trends, weten wat je klant wil en producten aantrekkelijk vormgeven. Als producent van dram- en nandchips speelt Micron een heel ander spel, met grote investeringen, volumes en contracten. In de markten voor geheugen- en flashchips horen daar bovendien bloeden in tijden van overschotten en schandalig veel winst maken in tijden van tekorten bij.

Dat zat elkaar soms in de weg. De benodigde organisatie is anders en de doelen zijn soms ook gewoon tegengesteld. Mede door een periode van flashtekorten, waardoor moederbedrijf Micron zijn nand lucratiever zelf kon verkopen dan via zijn consumentenmerk, miste Crucial de overstap naar NVMe.

Het laatste Crucial-product dat we aan de Pricewatch hebben toegevoegd: de Crucial Pro DDR5-6400 CL32 32GB Kit — Het laatste Crucial-product dat we aan de Pricewatch hebben toegevoegd:
de Crucial Pro DDR5-6400 CL32 32GB Kit

Ook de strategie achter de geheugentak van Crucial zwalkte de afgelopen jaren. Consumenten wisten niet waar ze aan toe waren of vonden simpelweg geen interessant product in Crucials line-up, waardoor ze massaal kozen voor alternatieven van andere merken. Zowel bij ssd's als geheugen was het marktaandeel van Crucial daardoor al lang niet meer wat het tien jaar geleden nog was.

De liefde voor Crucial vanuit Micron bekoelde in het verleden vaker als er elders meer te verdienen viel dan in de consumentenmarkt, zo hebben we in dit artikel gezien. De stap om ermee te stoppen nu we aan de vooravond van een enorm, langdurend geheugentekort lijken te staan, komt als je terugkijkt dan ook niet onverwacht. Er valt de komende jaren vermoedelijk zó veel te verdienen aan de datacenters die door de groei van AI massaal uit de grond worden gestampt, dat het aanhouden van een al kwakkelend consumentenmerk voor Micron niet langer de moeite waard is.

Als je in de voorbije 29 jaar een geheugenkit of ssd van Crucial hebt gekocht, dan word je door Micron bedankt – en daarmee zul je het in de komende, onzekere geheugentijden moeten doen.

_{Redactie: Tomas Hochstenbach • Eindredactie: Marger Verschuur}