Inleiding
Samengevat
Crucial heeft met de P310 een qlc-drive aan zijn assortiment toegevoegd, wat zou aanduiden dat het om een budgetdrive gaat. De prestaties en de prijs spreken dat echter tegen: de drive kan prima concurreren met menige tlc-drive. Alleen wanneer we de drive zwaar belasten en de cache vol raakt, zien we de langzame prestaties van qlc-geheugen. Daarvoor moet je echter wel flink je best doen. Toch kun je tot de prijs flink gezakt is beter voor hetzelfde geld een tlc-drive kopen. Naast de 1TB-drive zijn er ook een 2TB- en een 500GB-versie te koop, maar interessanter zijn misschien de 2230-versies. Dat zijn dezelfde drives, maar dan mini, voor in je handheld.
Pluspunten
-
Prima prestaties in de cache
Minpunten
-
Buiten cache zakt de snelheid hard
Crucial breidt met de P310 zijn populaire budgetlijn ssd's in de P-serie uit. De P310 is in twee varianten verkrijgbaar: als normale 2280-drive voor in je pc en als minidrive in het 2230-formaat voor in handhelds. Beide drives hebben in principe identieke componenten, dus de prestaties zouden - onder voorbehoud - ook vrijwel identiek moeten zijn. Met andere woorden: de testresultaten van de door ons geteste 2280-drive moeten ook voor de kleine 2230-drive gelden.
Die componenten zijn, indachtig het budgetsegment waarvoor de P-serie gemaakt is, een controller die voor dram-loze drives is gemaakt, gecombineerd met een enkele package qlc-nand. De controller is van Phison: de E27T, die in maar weinig drives terug te vinden is en al helemaal niet in drives die we eerder getest hebben. Het nand is ook exotisch, maar al in 2023 aangekondigd: het is qlc-nand van Micron met 232 laagjes. Micron had al een eigen drive met dat nand, maar als consumentenmerk van Micron krijgt Crucial ook altijd snel toegang tot nieuwe technologie. Om de kosten laag te houden, in lijn met het gebruik van qlc-nand, hebben de P310-drives geen dram-cache aan boord.
Verpakking
De P310 wordt in een kartonnen, bedrukt doosje geleverd, maar de ssd zelf zit in een plastic blister-insert verpakt in die doos.
Nu zul je misschien denken of hopen dat de P310 van Crucial nieuwe dalen in ssd-prijzen aantikt, maar niets is minder waar. De 1TB-drive die we getest hebben, kost op het moment van schrijven 86 euro en de 2TB-versie heeft een iets schappelijkere prijs-per-terabyte van 71,50 euro. De kleinere 2230-versies zijn duurder, met 92 en 170 euro. Mocht je in de Pricewatch op zoek gaan, let dan op, want Patriot heeft ook een P310-drive, maar dat is een PCIe Gen3-drive, terwijl die van Crucial gewoon Gen4-drives zijn. Vergelijkingen maken is door die prijs wat lastig: enerzijds willen we ze tegenover andere qlc-drives zetten, maar de (huidige) prijs positioneert ze tegenover drives als de Lexar NM790, SK hynix P41 of de Fury Renegade van Kingston. Naast eerder geteste qlc-drives zetten we daarom ook die drives in de grafieken.
/i/2006952114.png?f=imagenormal)
Testmethode
Testconfiguratie
Moederbord |
ASRock Z790 Taichi |
Processor |
Intel Core i7-13700K |
Geheugen |
4x Kingston Fury Beast 32GB DDR5 @3600MT/s |
Systeemdrive |
Corsair MP600 500GB |
Videokaart |
Geen (igp) |
Koeler |
Scythe Mugen 5 rev C |
Voeding |
Seasonic Prime Titanium 650W |
Windows-versie |
Windows 11 |
Gebruikte software |
AS SSD 2.0.7316.34247 ATTO 4.01.0f1 CDM 8.0.4 PCMark 10 2.1.2177 64 3DMark |
Ons testsysteem bestaat uit een Core i7-13700K die we in een ASRock Z790 Taichi-moederbord plaatsen. We combineren dit met 128GB DDR5-werkgeheugen, bestaand uit twee kitjes Kingston Fury Beast van 64GB. Dat geheugen hebben we nodig om een ramdisk te maken om alle tests mee te draaien, zodat we geen bottleneck hebben van een systeemschijf. Omdat we alle geheugenslots bezetten met dualrankmodules, kan het geheugen niet meer dan 3600MT/s halen. Om te booten hebben we een Corsair MP600-drive in gebruik, waarop we Windows 11 Pro hebben geïnstalleerd. Het geheel wordt van stroom voorzien door een Seasonic 650W-voeding.
Synthetische tests
Wat benchmarks betreft, hebben we een paar wijzigingen aangebracht. We draaien nog steeds enkele synthetische benchmarks zoals AS SSD en ATTO, en hebben daar CrystalDiskMark aan toegevoegd, met de standaardinstellingen en de tests van de NVMe-benchmark.
Praktijktests
De praktijkbenchmarks bestaan uit PCMark 10, waarvan we de complete Storage-test draaien. Ook de zware consistencytest is gebleven. Speciaal om de gamingprestaties in kaart te brengen, heeft UL Benchmarks een Storage Benchmark aan 3DMark toegevoegd; die draaien we voortaan ook. We hebben onze eigen traces, opgenomen en afgespeeld met NasPT, geschrapt. Die kregen een baard en de software wordt al te lang niet meer bijgewerkt om relevante resultaten te geven.
We hebben onze USB-test naar ssd-benchmarks geport, zodat we een realworldtest toevoegen waarmee je kunt zien hoe snel een drive kleinere en grotere bestanden kopieert. Daarnaast testen we hoe snel de (pseudo-)slc-cache van een ssd is en hoelang die bruikbaar is, door er sequentiële data in blokken van 500MB naartoe te schrijven en de snelheid te loggen. Velen van jullie vroegen eerder of we kunnen testen hoe ssd's presteren als ze niet volledig leeg zijn. Dat doen we met deze test, door niet alleen te testen op een lege drive, maar ook op een halfvolle drive en een ssd die voor driekwart vol is. We schrijven in die drie gevallen vanaf een ramdisk naar de drive.
Warmte en energie
Die laatste testmethode gebruiken we ook om de warmtehuishouding in kaart te brengen. Een te hete ssd gaat immers throttlen, waardoor de prestaties teruglopen. We testen ssd's daarom ofwel met hun eigen heatsink als ze daarmee worden geleverd, ofwel met de heatsink van ons Taichi-moederbord, om te zien hoe de temperaturen en snelheden van de drive zich ontwikkelen bij belasting. De overige tests worden met actieve koeling op de ssd's uitgevoerd om de effecten van throttling op de ruwe prestaties te minimaliseren. Uiteraard testen we de drives met de op het moment van testen nieuwste firmware.
Ons testplatform bestaat uit een Z790-moederbord met een Intel Core i7-13700K-processor. Voorheen konden we op dat nieuwe platform het opgenomen vermogen van ssd's nog niet testen. Daar komt nu verandering in, want inmiddels hebben we een manier ontwikkeld om het energiegebruik van ssd's nauwkeurig te meten en te loggen.
Om het vermogen van ssd's te meten, gebruiken we een aangepast riserkaartje van het bedrijf SerialCables. Daarmee kunnen we behalve van Gen3- en Gen4-ssd's ook het vermogen van de snellere Gen5-drives meten.
:strip_exif()/i/2007042778.jpeg?f=imagenormal)
We hebben het pcb aangepast en er een stroommeter op gesoldeerd. Die INA226-meter stuurt data, of eigenlijk weerstandswaarden, naar een Arduino. Die logt tijdens de tests wat de spanning op de 3,3V-lijn is, welke stroomsterkte geleverd wordt en wat het gevraagde vermogen van de drives is. We meten dat in milliwatts en de samplesnelheid is 20ms, waarbij de sensor al acht samples heeft gemiddeld, voor een effectieve samplerate van 400Hz.
/i/2005822522.png?f=imagenormal)
We gebruiken CrystalDiskMark om het opgenomen vermogen tijdens lezen en schrijven te meten. Om het vermogen in idle te meten, zetten we het Windows-energieprofiel op Power Saver en wachten we tot ASPT de drive in Deep Sleep op PS4 zet. Dat idle- of slaapverbruik is vooral relevant voor laptopgebruikers, maar let op: een drive die niet correct in slaapstand gaat, verbruikt al snel ongeveer 1W. Dat klinkt niet als veel, maar bij acht uur per dag is het 3kWh per jaar. Als je pc constant aan staat, is het 9kWh: toch goed voor een paar euro extra op je energierekening.
:strip_exif()/i/2005670190.jpeg?f=imagenormal)
Synthetische tests: ATTO en CrystalDiskMark
Met ATTO testen we comprimeerbare data in steeds verder oplopende transfersizes. We lichten de 4kB-, 64kB- en 1MB-transfersizes uit. De kleinere zijn relevant voor de randomread- en writeprestaties, terwijl de 1MB-bestanden een beeld van de sequentiële overdrachten geven. ATTO gaat tot transfersizes van 64MB, maar na 1MB lopen de snelheden doorgaans niet meer op.
In de grafieken hebben we de qlc-drives lichtblauw en de tlc-drives donkerblauw gemaakt. De P310 is rood ter contrast.
In vrijwel alle tests komt de P310 goed mee met de snellere tlc-drives en laat hij de qlc-drives achter zich. Deze korte 'bursty' benchmarks draaien uiteraard volledig in de pseudo-slc-cache van de drives.
- ATTO - Read - QD 4 - 1MB
- Read - QD 4 - 64 kB
- Read - QD 4 - 4 kB
- Write - QD 4 - 1MB
- Write - QD 4 - 64 kB
- Write - QD 4 - 4 kB
CrystalDiskMark
We splitsen de resultaten van CDM in sequentiële en random groepen. We draaien CDM twee keer: één keer met de standaardinstellingen en de tweede keer met het NVMe-profiel. Tussen beide tests zit wat overlap, maar we hebben de NVMe-specifieke tests als zodanig aangegeven.
In de lees- en schrijftests met meerdere queues gevuld komt de P310 goed mee met het tlc-trio, maar zonder die queuedepth zakken de prestaties wat. De P310 is desondanks veel sneller dan de overige qlc-drives.
- Sequential 1MB - Q8T1 - Read
- 1MB - Q8T1 - Write
- 1MB - Q1T1 - Read
- 1MB - Q1T1 - Write
- 128kB - Q32T1 - Read
- 128kB - Q32T1 - Write
- Random 4KB - Q32T1 - Read
- 4KB - Q32T1 - Write
- 4KB - Q1T1 - Read
- 4KB - Q1T1 - Write
- 4KB - Q32T16 - Read
- 4KB - Q32T16 - Write
Synthetische tests: AS SSD
AS SSD gebruikt niet-comprimeerbare data, waardoor snelheden meestal wat lager zijn dan bij CDM of ATTO.
In AS SSD is de P310 weer vergelijkbaar met de P31, Renegade en NM790. We kunnen niet zeggen dat de Crucial-drive echt onderdoet voor de vergelijkbaar geprijsde tlc-drives.
- AS SSD - Read - Sequential
- Write - Sequential
- Read - 4K blokken
- Write - 4K blokken
- Read - 4K blokken - 64 Threads
- Write - 4K blokken - 64 Threads
Iops
Hoge iops zijn een direct gevolg van hoge doorvoersnelheden, maar voor het gemak voegen we ze voortaan toe aan de benchmarkresultaten.
- Read - 512B
- Write - 512B
- Read - 4K
- Write - 4K
- Read - 4k-64 Threads
- Write - 4k-64 Threads
- Read - 16MB
- Write - 16MB
Praktijktests: filecopy en duurtest
In deze kopieertest lezen en schrijven we kleine en grote bestanden van en naar de ssd. Om een bottleneck met de systeemopslag te voorkomen, draaien we de test vanaf een ramdisk.
Ook in de praktijktest waar we enkele tot tientallen gigabytes schrijven, mogen we niet klagen over de P310. In de meeste deeltests is het een van de snellere drives in de grafieken.
- 1000x 5MB-bestand lezen
- 1000x 5MB-bestand schrijven
- 10GB-bestand lezen
- 10GB-bestand schrijven
- 50GB-bestand lezen
- 50GB-bestand schrijven
Cachetest
We testen de snelheid van de cache, met actieve koeling op de drives om throttling te voorkomen, door op een lege drive, een halfvolle drive en een driekwart volle ssd een testbestand te schrijven. De lege drive is een bestcasescenario, maar de halfvolle en driekwart volle drives zul je vaker in de praktijk tegenkomen. We meten de overdrachtssnelheid van elk bestand, een bestand van 500MB dat in een 329MB grote zip is verpakt, en geven die snelheid in de grafiek weer. We schrijven tot de helft van de vrije ruimte gevuld is.
:strip_exif()/i/2007082378.jpeg?f=imagenormal)
De P310 heeft op een lege drive een respectabele pseudo-slc-cache van 200GB beschikbaar, maar op de half- en driekwart gevulde drive blijft daar maar 70 en 60 gigabyte van over. Schrijven naar die cache gaat heel rap, met ongeveer 4,4GB/s, maar zoals we zo vaak bij qlc-drives zien, is het feest daarna afgelopen. Er is geen middelmatige snelheid beschikbaar, noch op de volle, noch op de lege drive. Als de cache uitgeput is, schrijft de P310 met amper 200MB/s naar het nand.
Drive |
Cache leeg |
Cache halfvol |
Cache driekwart vol |
Snelheid |
Crucial P310 1TB |
201GB |
71GB |
61GB |
4,4GB/s |
Crucial P2 1TB |
216GB |
31GB |
32GB |
1,7GB/s |
Crucial P3 2TB |
663GB |
296GB |
187GB |
2,6GB/s |
Crucial P5 1TB |
329GB |
81GB |
42GB |
2,2GB/s |
Kingston Fury Renegade 1TB |
346GB |
26GB |
26GB |
4,7GB/s |
Kingston NV2 1TB |
283GB |
100GB |
57GB |
2,3GB/s |
Kingston NV3 1TB |
262GB |
140GB |
79GB |
4,3GB/s |
Lexar NM790 1TB |
135GB |
53GB |
53GB |
4,7GB/s |
Lexar NQ790 1TB |
151GB |
88GB |
75GB |
4,5GB/s |
SK hynix Platinum P41 1TB |
168GB |
102GB |
60GB |
4,4GB/s |
Solidigm P41 Plus 1TB |
129GB |
53GB |
67GB |
2,6GB/s |
PCMark Storage
De Storage-test van PCMark geeft een totaalbeeld van activiteiten die van je opslag gebruikmaken. De totaalscore en bandbreedte geven een algemene indruk, terwijl de deelresultaten inzoomen op specifieke toepassingen.
Ook in PCMark scoort de P310 uitstekend en zet een mooie score neer. In alle deeltests komt de P310 goed mee en kan zich prima meten met de 'donkerblauwe' drives.
- PCMark 10 - Storage - Totaalscore - Bandbreedte
- PCMark 10 - Storage - Totaalscore
- PCMark 10 - Storage - Totaalscore - Toegangstijd
PCMark 10-deelresultaten: starten en gebruik software
- PCMark 10 - Starten Adobe Acrobat
- Starten Adobe Photoshop
- Starten Adobe Lightroom
- Starten Adobe Premiere Pro
- Starten Adobe Illustrator
- Starten Adobe After Effects
- PCMark 10 - Starten Windows 10
- Gebruiken PowerPoint
- Gebruiken Excel
- Gebruiken Photoshop Heavy
- Gebruiken InDesign
- Gebruiken Illustrator
- Gebruiken After Effects
Gaming
- PCMark 10 - Starten Overwatch
- Starten Call of Duty: Black Ops 4
- Starten Battlefield V
Bestandsmanipulatie
- PCMark 10 - 2.37GB_(399_JPEGs)_leestest
- 2.37GB_(399_JPEGs)_kopieertest
- 2.37GB_(399_JPEGs)_schrijftest
- 20GB_(4_ISOs)_leestest
- 20GB_(4_ISOs)_kopieertest
- 20GB_(4_ISOs)_schrijftest
PCMark 10 Consistency
We zagen in de cachetest al dat het alles of niets is wat betreft de schrijfsnelheid van de P310: naar de cache gaat alles rap, daarbuiten storten de prestaties in. Dat zien we terug in de resultaten van de Consistency-test, waar zo veel en langdurig geschreven wordt, dat de cache het niet bijbeent. Dat resulteert in een beroerde score van de P310.
- PCMark 10 Consistency - Steady state bandwidth
- Steady state read latency
- Steady state write latency
In onderstaande grafiek zie je het verloop van de bandbreedte tijdens de Consistency-test. In de acht degradatiefases wordt de ssd eerst tweemaal volgeschreven met data en draait PCMark de Storage-test, met tussentijds steeds langer durende randomwriteworkloads. Vervolgens wordt in de drie steadystatefases de Storage-test gedraaid, voorafgegaan door drie kwartier randomwriteworkloads. De ssd zou tijdens die fase zijn 'slechtste' prestaties moeten geven. Tijdens de vijf recoveryfases kan de drive zich herstellen. Tussen de Storage-benchmarks door is de drive steeds vijf minuten idle om ruimte te bieden voor interne optimalisaties zoals garbagecollection.
- Degradatiefase
- Steady state en recovery
Warmtetest en vermogen
Met slechts twee hoofdcomponenten, het nand en de controller, is het opgenomen vermogen van de P310 redelijk laag. Zeker idle verstookt de drive niet heel veel, om in de loadtests redelijk gemiddeld te scoren.
- Opgenomen vermogen - Idle
- Opgenomen vermogen - 1MB Lezen
- Opgenomen vermogen - 4KB Lezen
Warmtetest
In onze warmtetest laten we de drive gedurende een kwartier volschrijven en meten we de temperatuur van de ssd en de snelheid waarmee de drive volgeschreven wordt. Zo hebben we direct een indicatie van de omvang van de (pseudo-)slc-cache. In onderstaande grafieken zie je het verloop van de test. In de tabel hebben we enkele gemiddelden op een rijtje gezet. We kijken naar de gemiddelde snelheid die wordt gehaald bij het schrijven naar de cache en hoe groot die is, of hoeveel data je op volle snelheid kunt wegschrijven. We loggen ook de maximale temperatuur en de gemiddelde ssd-temperatuur tijdens de test.
:strip_exif()/i/2007082380.jpeg?f=imagenormal)
Warm wordt de P310 duidelijk niet: tijdens de temperatuurtest loopt de gemeten temperatuur op tot maximaal zestig graden, terwijl het gemiddelde op een beschaafde 53 graden blijft steken. Gezien de prestaties - de drive schrijft tijdens deze test met ongeveer 4GB/s naar de cache - is dat niet slecht. Wel is de cache aanzienlijk kleiner dan bij onze cachetest: 120GB versus 200GB. Een kleine afname zijn we gewend, maar juist omdat die cache cruciaal voor de drive is, raden we aan hem onder een heatsink te gebruiken.
Drive |
Schrijfsnelheid naar cache |
Capaciteit cache |
Schrijfsnelheid zonder cache |
Maximale temperatuur |
Gemiddelde temperatuur |
Crucial P310 1TB |
4,0GB/s |
121GB |
0,2GB/s |
60°C |
53°C |
Crucial P3 2TB |
2,4GB/s |
512GB |
0,2GB/s |
63°C |
60°C |
Crucial P2 1TB |
1,6GB/s |
222GB |
0,1GB/s |
46°C |
45°C |
Lexar NM790 1TB |
4,1GB/s |
267GB |
1,7GB/s |
68°C |
65°C |
Kingston NV2 1TB |
2,2GB/s |
262GB |
0,2GB/s |
47°C |
46°C |
Kingston NV3 1TB |
3,8GB/s |
256GB |
0,1GB/s |
50°C |
45°C |
Solidigm P41 Plus 1TB |
2,4GB/s |
124GB |
0,3GB/s |
57°C |
55°C |
Kingston Fury Renegade 1TB |
4,1GB/s |
336GB |
0,5GB/s |
76°C |
66°C |
SK hynix Platinum P41 1TB |
3,9GB/s |
313GB |
1,4GB/s |
71°C |
62°C |
Crucial P5 1TB |
2,1GB/s |
304GB |
0,4GB/s |
56°C |
54°C |
Lexar NQ790 1TB |
4,0GB/s |
159GB |
1,7GB/s |
72°C |
65°C |
Prestatie-index
Voor onze testsuite hebben we twee prestatie-indices gemaakt. We maken onderscheid tussen een index voor licht gebruik en een voor zwaar gebruik, met de zware Consistency- test van PCMark als onderscheidende test. De overige benchmarks tellen allemaal even zwaar mee.
Op basis van de voorgaande pagina's is de plek van de P310 in de prestatie-index niet heel verrassend. In de lichte index prijkt hij bovenaan en zelfs de tegenvallende Consistency-resultaten kunnen de P310 maar een enkel plaatsje laten zakken in de index voor zwaar gebruik. Bedenk wel dat de cache een sleutelrol speelt in de prestaties: als die niet beschikbaar is, storten de prestaties in.
- Prestatie-index licht gebruik (2024)
- Prestatie-index zwaar gebruik (2024)
Conclusie
Voor een budgetdrive die geen budgetdrive is, scoort de P310 prima. Zolang de workload netjes binnen de cache past, die bij de door ons geteste 1TB-drive snel slinkt, is de drive ontzettend snel. De P310 kan zich dan probleemloos meten met ssd's die in een vergelijkbaar prijssegment zitten, maar voor dat geld wel met tlc-nand zijn uitgerust.
Dat klinkt misschien als een onbelangrijk detail, zeker als je naar de prestaties kijkt, maar dat is het niet. Zodra de cache volgeschreven is, en die grens is een stuk sneller bereikt als er al flink wat data op je drive staat, dan storten de prestaties in. Waar een tlc-drive in de regel nog wel 1 tot 2 gigabyte per seconde wegschrijft, is dat bij de geteste qlc-drives inclusief de P310 slechts een tiende daarvan: amper 200MB/s dus. Op een halfvolle P310 heb je nog maar 70GB cache over, dus bij grote kopieeracties kan dat zo maar vollopen en dan zit je duimen te draaien.
Dat neemt niet weg dat de P310 voor lichter gebruik een prima drive is en zelfs voor mainstreamgebruik ook goed kan. Heel vaak zul je niet tegen een volle cache aanlopen, maar als dat eenmaal gebeurt, kan het frustrerend zijn. Voor een drive die stukken goedkoper is dan tlc-drives, kun je dat wel goedpraten, maar de P310 zit aan de bovenkant van het middensegment qua prijs en dat is nog even iets te duur. Met andere woorden: als de prijs zakt, koop je een prima drive voor het instap- dan wel middensegment met de P310. En voor je portable kun je ook de mini-2230-versie kopen.
Samengevat
Pluspunten
-
Prima prestaties in de cache
Minpunten
-
Buiten cache zakt de snelheid hard
- Crucial P310 1TB
- Crucial P310 2TB
- Crucial P310 500GB
Laagste prijzen voor:
Crucial P310 M.2 2280, zonder heatsink 1TB
-
Micro-Mail B.V.
5 van 5 sterren (22 shopreviews)
|€ 2,80
€ 67,15
Bekijk
-
Reichelt
2.5 van 5 sterren (17 shopreviews)
|€ 6,95
€ 71,98
Bekijk
-
Leventis | Zakelijk
5 van 5 sterren (3 shopreviews)
|€ 9,95
€ 77,95
Bekijk
-
Senetic
1.5 van 5 sterren (8 shopreviews)
|€ 15,05
€ 84,66
Bekijk
-
CAPS
4.5 van 5 sterren (729 shopreviews)
|€ 3,95
€ 73,94
Bekijk