Een schokkende constatering: grote techbedrijven vinden het niet leuk als je wetgeving hebt die bedoeld is om hun macht in te perken. Dat Apple zich verzet tegen de Digital Markets Act, de Europese wet die bedoeld is om de macht van big tech te beteugelen, weten we al jaren. Deze week kwam daar een nieuwe dimensie bij: Apple lijkt te dreigen bepaalde producten en diensten niet uit te brengen als de DMA in zijn huidige vorm in stand blijft. Dat is bedoeld om druk te zetten op de Europese Commissie. Sterker nog: het is de bedoeling dat wij als klanten van Apple ons tegen de Europese Commissie en de DMA gaan keren.
Wat Apple zegt
De Europese Commissie heeft gevraagd om feedback op de DMA. Het is een nieuwe wet met een nieuw soort vereisten. De gedachte achter de DMA is dit: als een bedrijf op een bepaald gebied groot is geworden, is het een poortwachter die eigen diensten voorrang kan geven en zo concurrentie kan uitschakelen. Om dat te voorkomen moeten die bedrijven concurrentie bevorderen op de eigen platforms.
Apple klaagt er onder meer over dat de regels wél gelden voor Apple, maar niet voor Samsung, terwijl de Zuid-Koreaanse fabrikant meer smartphones verkoopt. Dat is een kulargument: de DMA bepaalt dat Apple poortwachter is op de markt voor iOS, niet op de markt voor smartphones. Samsung heeft diezelfde poortwachterfunctie niet. Als Samsung eigen functies voortrekt, kunnen klanten ervoor kiezen om een Android-smartphone van een ander merk te kopen. Samsung kan zijn macht op Android niet misbruiken, zo redeneert de Europese Commissie, omdat het die macht niet heeft. Google geldt wel als poortwachter voor Android onder de DMA, dus Apples grootste concurrent op de mobiele markt valt wel degelijk onder de wet.
Apple had alle opmerkingen achter gesloten deuren kunnen geven en dat heeft het bedrijf ongetwijfeld óók gedaan. Maar het heeft ook een openbaar statement online gezet. Daarmee zegt Apple dat het klanten wil informeren over wat zij kunnen verwachten.
Dat is niet alle communicatie van Apple, want media zoals The Guardian zeggen dat Apple dreigt producten en diensten niet in de EU uit te brengen als de wet zo blijft. Dat staat niet in het openbare statement. Apple praat graag met media over dit soort onderwerpen om zijn visie kenbaar te maken. Maar, en dat is het verraderlijke, daaruit mogen media niet direct citeren of vertellen van wie precies zij die info hebben gekregen. Redacteuren van Tweakers zijn bij dat soort briefings aanwezig geweest, maar in dit geval is dat niet zo geweest. Liever zouden we zien dat Apple statements geeft die we aan Apple-topmensen kunnen toeschrijven, omdat de bron dan veel transparanter is.
Wat er wel in het statement staat, is dat de DMA Apple ertoe dwingt voor de EU bepaalde functies te implementeren of te veranderen. Omdat Apple een poortwachter is in de DMA, moeten nieuwe functies toegankelijk zijn voor andere bedrijven om concurrentie te bevorderen. Ook heeft het moeite gestoken in het toestaan van alternatieve appstores.
Techbedrijven en wetten
Wie zaken wil doen in een land, moet voldoen aan wetgeving die geldt in dat land en aan de vereisten van de overheid. Apple doet dat dan ook. Het bekendste voorbeeld daarvan is China. Tegen de eigen waarden in heeft het daar de vrijheid van klanten beperkt door bijvoorbeeld vpn-apps uit de App Store te halen, apps te verwijderen die het verzet tegen de Chineesgezinde leiders van Hongkong hielpen en iCloud-data van klanten op te slaan in het land zelf met toegang voor een bedrijf dat in handen is van de overheid. Dat zal pijn hebben gedaan voor het bedrijf dat zich laat voorstaan op privacy en beveiliging, maar het alternatief is een conflict met de Chinese overheid. Dat zou Apple veel klanten kosten in China en bovendien produceert Apple vrijwel al zijn producten voor een groot deel in het land. De Chinese regering heeft doordat Apple daar alles laat produceren een grote troef in handen: bij een conflict kan het voorkomen dat Apple-producten van de band rollen.
Een dergelijk wapen heeft de Europese Unie niet. Er is geen productie op schaal binnen Europa, er zijn alleen veel klanten: een kwart van de omzet van Apple komt uit de EU. Dat zorgt er vermoedelijk voor dat het bedrijf luider durft te protesteren tegen regelgeving. Daarnaast heeft Apple rugdekking van de eigen regering. Trump en zijn kabinetsleden spreken zich vaak en graag uit tegen Europese wetgeving, die volgens hen specifiek gericht is om Amerikaanse bedrijven te treffen en die neerkomt op censuur.
Bovendien is het aanspreken van de eigen klanten in een democratische samenleving een goed middel: in een autoritair regime als China heeft de regering vaak minder te vrezen van wat de eigen bevolking vindt. Europese politici moeten nadenken over het tevredenhouden van kiezers.
/i/2007601144.webp?f=thumblarge)
Het uitstellen van producten of functies of het dreigen met vertrek vanwege wetgeving waar een bedrijf het niet mee eens is, is een beproefd middel dat de afgelopen jaren vaker voorbij is gekomen. Meta stelde bijvoorbeeld de release van Threads in Europa uit en bracht Llama in een beperkte versie uit. Meta zei ook al jaren geleden te stoppen met Facebook als er geen privacyovereenkomst zou komen tussen de VS en Europa over datatransfers.
:strip_exif()/i/1318944148.png?f=thumblarge)
Bedrijven maken die dreigementen zelden waar. Als het gaat over nieuwe functies, hebben Amerikaanse techbedrijven heel vaak producten en functies pas veel later in Europa uitgebracht. Dat is logisch, want de EU is een gebied met veel talen en bedrijven willen die eerst ondersteunen. Apple heeft ook een lange lijst producten en diensten die later in Europa uitkwamen zonder dat het iets met Europese wetgeving te maken heeft. Siri kwam bijvoorbeeld in 2015 uit in het Nederlands, terwijl de Engelse versie in 2011 uitkwam. Ook producten als de HomePod en Vision Pro kregen eerst een release in de VS en later in het Nederlands. De iPhone zelf kwam alleen in de VS uit in juni 2007 en pas later in Europese landen.
Tot slot
Een statement als deze heeft mede als bedoeling de publieke opinie van ons als Apple-gebruikers te beïnvloeden. Het is een van de wapens die Apple heeft om de Europese Commissie onder druk te zetten om de DMA terug te trekken of in minder strenge vorm te implementeren. Als jij bang bent dat je de volgende Apple Watch niet meer kan kopen, dan zul je vermoedelijk je best doen om dat te laten weten. Als veel mensen dat doen, zet dat de Europese Commissie onder druk.
We kregen een paar jaar geleden al een preview van hoe Apple zich zou opstellen toen toezichthouder ACM wilde dat Apple voor datingapps andere betaalmethoden zou toestaan. Dat ging niet makkelijk.
Het is te vroeg om te zeggen of de publiciteit die Apple nu heeft gezocht goed werkt, maar het is in elk geval wel logisch. Grote techbedrijven willen hun macht niet zomaar opgeven, want dat kost omzet. Uiteindelijk weet Apple ook wel dat als het erop neerkomt, het bij de rechter moeilijk is om onder een wet uit te komen. Want wie zaken wil doen in een land of een Unie moet voldoen aan geldende wet- en regelgeving. Ook als dat betekent dat bepaalde functies of producten later of niet uitkomen.