De MSI Claw 8 AI+ is de pc-handheld met de beste gameprestaties van dit moment. Dat komt door de gebruikte Intel Lunar Lake-processor, die goede grafische prestaties levert bij een laag energiegebruik. Vooral in de speciale Endurance Mode is de accuduur dan ook goed. Ook verder liggen de sterke punten van de nieuwe Claw vooral in de hardware, met veel ram, een mooi groot scherm, snelle poorten en ondersteuning voor Wi-Fi 7. De buggy software is samen met de stevige prijs het grootste nadeel van de Claw 8 AI+.
Gaminghandhelds beginnen langzaamaan volwassen te worden en dus valt er steeds meer te kiezen. Vorig jaar reviewde collega Jelle Stuip de MSI Claw A1M, waarbij de Taiwanese fabrikant één ding radicaal anders deed dan vrijwel alle andere merken: een Intel- in plaats van een AMD-cpu kiezen. Toen pakte dat niet heel goed uit, maar met de nieuwe, extra zuinige Lunar Lake-generatie probeert MSI het opnieuw.
Groter scherm en grotere accu
Toch is de nieuwe Claw allesbehalve een simpele specbump. Het apparaat is compleet opnieuw ontworpen met onder meer een groter 8"-scherm, dat bovendien een hogere 16:10-beeldverhouding heeft gekregen. Aan de binnenkant gebruikt MSI de extra ruimte voor een grotere 80Wh-accu, waarmee MSI weer on par komt met de ROG Ally X. Sowieso blijven de overeenkomsten groot met de handheld van ASUS, die ook de basis zal vormen voor de recent aangekondigde Xbox-handheld. De gelige zandkleur die MSI een deel van de behuizing heeft gegeven, helpt wel om de Claw 8 AI+ direct te kunnen onderscheiden van andere handhelds, inclusief zijn voorganger.
Net als op die voorganger tref je op de nieuwe Claw weer Windows aan als besturingssysteem. De voornaamste voor- en nadelen daarvan voor handhelds mogen bekend zijn; deze keuze opent de weg naar compatibiliteit met onnoemelijk veel games, maar bemoeilijkt het gebruik van de soms priegelige Windows-interface, naast alle updateperikelen die nu eenmaal bij dat OS horen.
Het Quick Settings-menu
Op de eerste generatie Claw had MSI daarom al een eigen gamelauncher geïnstalleerd, en daarvan is begin dit jaar een 2.0-versie uitgekomen − ook voor het oudere apparaat overigens. Vooral over de vernieuwde Quick Settings ben ik te spreken. Het scherm biedt alle functionaliteit van de Xbox Game Bar, waaronder een browserwindow, statusinfo over de hardware en snelle toegang tot wifi- en bluetoothinstellingen, en werkt opvallend soepel. De overduidelijk niet in Redmond maar in Taiwan ontworpen 'MSI Quick Settings'-tab valt wel enigszins uit de toon bij de andere, veel strakker vormgegeven panelen. Bovendien blijft het een beetje mal dat dit menu links uitlijnt in beeld, terwijl de knop ervoor rechts van het scherm zit.
MSI's gamelauncher
In de uitgebreidere MSI Center M-software valt op dat alle instellingen met betrekking tot powerlimits en fanspeeds standaard zijn verborgen. Het standaard ingeschakelde prestatieprofiel 'AI Engine' regelt alles voor je, zo is de belofte. In de speciale 'Endurance Mode' wordt de tdp van de processor beperkt en een prestatielimiet van 30fps gehanteerd, waardoor je langer kunt gamen op een acculading. Voor wie zelf wil tweaken, is er ten slotte een handmatige modus. De powerlimit is daarin instelbaar tussen de 8 en 37W.
De software werkt over het algemeen aardig, maar is niet bugvrij. Zo nu en dan slingert een gamelauncher je terug naar de Windows-desktopinterface, moet je even wachten op een update of raakt de MSI-software om onduidelijke redenen de 'focus' van de thumbsticks en letterknoppen kwijt, maar dat soort problemen kom je op alle Windows-handhelds wel eens tegen. Dat laatste is met even op het touchscreen duwen doorgaans weer opgelost. Eén keer heb ik de MSI-software compleet moeten herinstalleren omdat de software de controle over de rgb-verlichting was kwijtgeraakt, waardoor de lampjes bij de thumbsticks en knoppen continu bleef knipperen.
Voor gebruik in desktopmodus gebruikt MSI overigens dezelfde workaround als ASUS, namelijk het emuleren van een muis met de linker thumbstick en de A/B-knoppen. Een beter alternatief krijg ik niet bedacht, maar fijn genoeg om een echte 'muisgame' te gaan spelen werkt het niet.
Uitvoeringen en prijzen
Op het moment van schrijven kost de MSI Claw 8 AI+ 999 euro, ongeveer evenveel als de originele Claw bij zijn release moest opbrengen. Inmiddels is die wel honderden euro's in prijs gedaald. Je krijgt nu overigens standaard geen hoes meer bij de Claw. Die zit, samen met onder meer een dockingstation, een screenprotector en een snellere lader, alleen in het 'super pack' dat 1249 euro kost.
Specificaties en benchmarks
In tegenstelling tot zijn voorganger, die met Core Ultra 5 of 7 werd verkocht, kun je de Claw 8 AI+ in principe slechts in één uitvoering aanschaffen. De laatste letter in de modelnaam van de Core Ultra 7 258V-processor verklapt dat we van doen hebben met een Lunar Lake-cpu, Intels op energiezuinigheid gerichte laptopprocessor met op de cpu-package geïntegreerd Lpddr5x-werkgeheugen. Veel meer technische details vind je in onze eerder verschenen achtergrond over Lunar Lake.
Op papier lijkt het cpu-gedeelte van de 258V met zijn vier P-cores en vier LPE-cores een stuk zwakker dan de in totaal zestien cores die de 155H in de eerste Claw nog telde. We zullen zo meteen zien: dat is ook zo. Voor een gaminghandheld zijn twee zaken echter een stuk relevanter. De eerste is het energiegebruik; dat is maximaal 37W en daarmee veel lager dan de maximaal 115W die de 155H mocht verbruiken. In de praktijk gebeurde dat in de eerste Claw natuurlijk ook niet, door de beperkte mogelijkheden op het gebied van vermogenstoevoer en koeling, maar het zegt wel iets over waar zo'n cpu voor bedacht is. De andere zaak is de snellere igpu. Die bestaat nog altijd uit acht Xe-cores, maar dan wel van de nieuwste Xe2-generatie, die ook wordt gebruikt in de Intel Arc B580. Daarmee zette Intel in de markt voor losse videokaarten grote stappen.
In vergelijking met de eerste Claw is verder de geheugencapaciteit verdubbeld naar 32GB en is er een tweede volwaardige Thunderbolt 4-poort toegevoegd. Dat zal vooral van pas komen in specifieke gebruiksdoelen, bijvoorbeeld als je de Claw ook als een soort mini-pc gebruikt met meer hardware aangekoppeld, of als je een USB-apparaat wil kunnen aansluiten tijdens het opladen.
ASUS ROG Ally X
MSI Claw A1M-032NL
MSI Claw 8 AI+ A2VM
Steam Deck OLED
Processor
Ryzen Z1 Extreme
Intel Core Ultra 7 155H
Intel Core Ultra 7 258V
Custom Zen2 (6nm)
Cores/threads
8x Zen 4
6 P-cores, 8 E-cores, 2 LPE-cores
4 P-cores, 4 LPE-cores
4/8
Gpu
RDNA3, 768 cores
Intel Arc, 8 Xe-cores
Intel Arc, 8 Xe2-cores
RDNA2, 512 cores
Npu
N.v.t.
11Tops
47Tops (Copilot+)
N.v.t.
Werkgeheugen
24GB Lpddr5-7500
16GB Lpddr5-6400
32GB Lpddr5x-8533
16GB Lpddr5-6400
Ssd
1TB
1TB
1TB
1TB
Wifi
MediaTek MT7922 Wi-Fi 6E
Killer Wi-Fi 7 BE1750x
Intel BE201 Wi-Fi 7
Qualcomm QCNFA765 (Wi-Fi 6)
Scherm
7", 1920x1080, ips, 120Hz
7", 1920x1080, ips, 120Hz
8", 1920x1200, ips, 120Hz
7,4", 1280x800, oled, 90Hz
Poorten
1x USB4 + 1x USB-C 10G
1x Thunderbolt 4
2x Thunderbolt 4
1x USB-C 10G (DP, PD)
Accu
80Wh
53Wh
80Wh
50Wh
Besturingssysteem
Windows 11
Windows 11
Windows 11
SteamOS
Afmetingen
28,0x11,4x3,7cm
29,4x11,7x2,1cm
29,9x12,6x2,4cm
29,8x11,7x4,9cm
Gewicht
678g
675g
795g
640g
Het Lpddr5x-geheugen is bij de Lunar Lake-cpu's op de cpu-package aanwezig, dus dat kun je achteraf niet upgraden. Dat is in de praktijk geen nadeel ten opzichte van andere handhelds met bijvoorbeeld een AMD Ryzen Z1 Extreme-soc, want daarbij zit het geheugen doorgaans op het moederbord gesoldeerd. Wel kun je na het openschroeven van het apparaat redelijk eenvoudig bij de ssd en wifiadapter. Die laatste is met Wi-Fi 7-ondersteuning hartstikke modern, dus die zul je niet snel willen vervangen. Bij het upgraden van de ssd moet je er rekening mee houden dat alleen een 30mm lange M.2-ssd past, die in maximaal 2TB verkrijgbaar is. Op bijvoorbeeld AliExpress zijn overigens wel mods te vinden waarmee een reguliere M.2 2280-ssd geplaatst kan worden.
Benchmarks
Alle benchmarks zijn gedraaid in de standaard 'AI Engine'-modus, waarin de processor bij maximale belasting ongeveer 20W verbruikt. In de meer op zuinigheid gerichte Endurance-modus wordt dat beperkt tot ongeveer 12W. In de handmatige modus kun je de vermogenslimiet instellen op maximaal 37W. Door thermal throttling blijft daar in de praktijk na een tijdje zo'n 30W van over.
In de wat oudere Cinebench 23 valt duidelijk te zien dat de Core Ultra 7 258V-processor een stap terugzet in multithreaded prestaties. De chip presteert op dat vlak rond de 45 procent slechter dan zowel de Ryzen Z1 Extreme-chip in de ROG Ally (X) en Lenovo Legion Go, als de Core Ultra 7 155H in de eerste MSI Claw. Singlethreaded presteert de vernieuwde P-core in Lunar Lake juist beter dan alle concurrenten.
In het nieuwere Cinebench 2024, waarvoor we nog wat minder vergelijkingsmateriaal hebben, zien we ruwweg hetzelfde. Multithreaded stelt de 258V niet veel voor, maar de prestaties van een enkele core zijn indrukwekkend.
PCMark 10 geeft een wat globaler beeld van de prestaties van de complete handheld. Op de Productivity-test na lijken de matige multithreaded prestaties de MSI Claw 8 AI+ weinig te deren.
Geekbench en de browserbenchmarks Jetstream en WebXPRT draaien ook onder Linux, dus voor die benchmarks kunnen we ook de Steam Deck als vergelijkingsmateriaal opnemen. Singlethreaded scoort de nieuwe MSI Claw het beste in Geekbench, multithreaded weet hij in tegenstelling tot in Cinebench wel zijn voorganger te verslaan. In de browsertests zijn singlethreaded prestaties sowieso het belangrijkst en doet de MSI het dus prima.
Het verschil met de oudere Zen 2-cpu in de Steam Deck is in alle tests aanzienlijk; de custom soc die Valve daarin gebruikt begint inmiddels duidelijk verouderd te raken.
De processor in de MSI Claw 8 AI+ mag korte tijd iets meer verbruiken, maar de rendertijd in onze throttlingtest stabiliseert al snel rond de 33 seconden per run. Dat is een klap sneller dan de ruim 50 seconden die de Steam Deck erover doet. De Intel-chip in de eerste Claw was echter duidelijk vlotter, net als de nieuwere AMD-socs in de handhelds van ASUS en Lenovo.
De Kioxia BG6-ssd is een PCIe 4.0-ssd uit de middenklasse en presteert best aardig. Houd er bij een eventuele upgrade dus wel rekening mee dat het om een extra compacte M.2 2230-ssd gaat.
Gamebenchmarks
De processor in de MSI Claw 8 AI+ is dus langzamer dan die in de originele Claw en veel concurrenten, maar maakt dat in games ook iets uit? We hebben de Claw, net als de andere handhelds, getest in een groot aantal games. Dat doen we om te beginnen op een resolutie van 1280x800 pixels, omdat dat de resolutie van de Steam Deck is. Op een schermdiagonaal van 8 inch ziet dat er in de meeste gevallen ook prima uit. Daarnaast testen we de prestaties op 1080p, de resolutie van de meeste Windows-handhelds, en op de iets afwijkende hoogte na ook van deze Claw.
In Cyberpunk 2077 lijkt de MSI Claw 8 AI+ geen last te hebben van de wat langzamere processor. In vergelijking met de eerste Claw presteert de nieuwe editie rond de 60 procent beter, waarmee hij op het prestatieniveau van de Ryzen Z1 Extreme in de Ally (X) en Legion Go komt. Op de laagste resolutie haal je iets meer dan 50fps op Medium en 40fps op High. Op 1080p is de framerate eigenlijk wat te laag, maar behalve de settings verlagen kun je in deze game ook XeSS inschakelen voor betere prestaties.
Voor de racegame F1 haalden we een wat oudere iteratie van stal. Dat heeft twee redenen: daarvoor hadden we al het nodige vergelijkingsmateriaal, en de nieuwste F1-game werkt door nieuwe anticheatsoftware in zijn geheel niet op de Steam Deck. De MSI Claw 8 AI+ doet het uitstekend in deze game; zelfs op 1080p Ultra kun je prima spelen.
F1 24 is wel een stukje zwaarder geworden, maar laat zich nog altijd prima spelen. De 74fps op 1080p Medium is ruim voldoende. De 34fps op Ultra is krapper; je kunt de settings dan eventueel net wat lager zetten of XeSS of FSR inschakelen, want die upscalingtechnieken ondersteunt F1 24 allebei.
GTA V is natuurlijk al wat ouder, maar juist dat maakt de game uitstekend geschikt om op een handheld te spelen. De game hangt, naast de gpu, ook behoorlijk op de cpu en daarom scoort de nieuwe Claw niet geweldig, terwijl de eerste Claw het in deze game nog uitstekend deed. Met Medium-settings kom je daar alsnog prima mee weg, maar 1080p met hoge instellingen is wat te zwaar voor de Claw 8 AI+.
In Total War: Pharaoh doet de MSI Claw 8 AI+ het dan weer uitstekend. Op alle resoluties noteren we recordscores − voor zover het handhelds betreft dan − en op 1080p Ultra weet de Claw nog altijd vooral 60fps op het scherm te toveren, dubbel zoveel als de andere handhelds.
Beeldkwaliteit en responstijden
Het 8"-paneel in de MSI Claw 8 AI+ identificeert zichzelf met het modelnummer PN8007QB1-2. Daaruit wordt ons niet direct duidelijk welke fabrikant erachter zit, maar het gaat in elk geval om een scherm van 'ips-niveau' met een resolutie van 1920x1200 pixels, een 120Hz-refreshrate en een maximale helderheid van 500cd/m². Of dat ook echt zo is, hebben we natuurlijk nagemeten.
Met behulp van een colorimeter en Calman-software kijken we naar de beeldkwaliteit. Daaraan stellen we geen al te hoge eisen bij een gaminghandheld. Je gebruikt hem immers om spellen te spelen en niet voor foto- of videobewerking. Een hoge helderheid, zodat hij in alle situaties goed afleesbaar is, is wel belangrijk, maar een correcte kleurweergave is dat bij dit type apparaat minder.
Vanwege technische beperkingen staat bij deze grafiek 'lager is beter'. In de praktijk is een waarde zo dicht mogelijk bij 6504K het beste.
We meten een helderheid van 497cd/m², bijna spot-on de beloofde 500cd/m². De Claw is daarmee iets helderder dan zijn voorganger, maar tenzij je ze naast elkaar houdt, valt dat amper op. Voor gebruik binnenshuis is dit scherm uitstekend. Gamen buiten in de tuin zit er echter niet in, tenminste niet zonder afscherming voor de zon. In combinatie met de prima zwartwaarde levert de verhoogde helderheid een goed contrast van ruim 1500:1 op.
Voor de volledigheid kijken we ook nog even naar de kleurreproductie. Die is met een gemiddelde afwijking van 2,5ΔE prima, al deed de originele Claw het op dit punt nog iets beter, doordat die iets minder blauwig was afgesteld.
Op het vlak van de responstijden zien we helaas een achteruitgang in vergelijking met de originele Claw. De reactietijd van zwart naar wit of andersom bedraagt zo'n 7ms, en die van donkergrijs naar lichtgrijs neemt zelfs 12ms in beslag. Dat is langer dan de 8,33ms die vereist is om 120 beelden per seconde te kunnen tonen. Het scherm is nog altijd beter dan dat van de originele Steam Deck met lcd-paneel en dat van de Lenovo Legion Go, maar zowel de ROG Ally (X) als de eerste MSI Claw deden het beter.
Accuduur en geluidsproductie
De MSI Claw 8 AI+ heeft, net als de ROG Ally X, een veel grotere accu van 80Wh gekregen. Daarbij komt nog eens dat de gebruikte Intel Lunar Lake-processor volledig met energiezuinigheid in het achterhoofd is ontworpen.
Accutest browsen 2013 (180cd/m²)
Console
Gemiddelde tijd in uren en minuten (hoger is beter)
Bij licht gebruik gaat de nieuwe Claw daarom enorm lang mee op een acculading. In onze browsetest op een vaste schermhelderheid tikt de Claw net niet de 20 uur aan, bijna drie keer zo lang als de originele Claw en duidelijk het beste van alle handhelds.
PCMark 10 - Accu
Relatieve prestaties op accu
PCMark 10 - Accu - Tijd
Console
Gemiddelde accuduur in uren en minuten (hoger is beter)
De PCMark 10-test is wat zwaarder en simuleert gevarieerd gebruik. Er blijft nu nog zes uur over van de accuduur. Dat is weliswaar niet zo goed als de Ally X, maar nog altijd een stuk beter dan de andere handhelds. Waar de nieuwe Claw wél in uitblinkt, is wat er van de prestaties overblijft als je op de accu werkt. De Claw 8 AI+ presteert dan net zo goed als wanneer we hem ingeplugd testen, terwijl bij de andere handhelds maar rond de 60 procent van het originele prestatieniveau overblijft.
Accuduur - F1 22 @ 60fps limit, max brightness
Console
Gemiddelde tijd in uren en minuten (hoger is beter)
Tijdens het gamen op de standaardmodus houdt de Claw 8 AI+ het twee uur en negen minuten vol. Dat is vrijwel exact wat de oude Claw ook haalde en dat valt ons eigenlijk wat tegen, gezien de grotere accu in de nieuwe versie. In de speciaal op een langere accuduur gerichte 'Endurance Mode' houdt de Claw het echter aanzienlijk langer vol, bijna 3,5 uur oftewel 60 procent langer. Het energiegebruik van de processor wordt in die modus beperkt, volgens MSI naar een niveau met een framerate van 30fps als 'target', maar een echte fps-limiet wordt niet ingesteld. In een lichte game als F1 bleek het in elk geval nog ruim voldoende snel om de 60fps te halen.
Geluidsproductie
We testen de geluidsproductie met behulp van een Larson Davis 831C-geluidsmeter met een 378A04-microfoon die van een voorversterker is voorzien. De microfoon heeft eennoisefloor van 5,5dB(A). Door onvermijdelijk omgevingsgeluid is de noisefloor van onze geluidarme ruimte ongeveer 12dB(A). Als we een veilige marge nemen, kunnen we vanaf 14dB(A) consistente metingen uitvoeren.
We meten de geluidsdruk op 50cm afstand, onder een hoek van 45 graden. De metingen doen we in vier scenario's, waarbij WebXPRT webbrowsen simuleert. PCMark simuleert meer alledaags zwaarder gebruik, terwijl Blender de cpu voluit belast met behulp van een render. In F1 moet de gpu ook werk verzetten en dat is dan ook het zwaarste scenario.
De MSI Claw 8 AI+ is over het algemeen een erg stil apparaat. In de twee zwaarste testscenario's, Blender en F1, meten we maar ongeveer 21dB. Veel van de andere handhelds zijn dan aanzienlijk luider. Effectief zul je de nieuwe Claw niet op een storende wijze horen.
Conclusie
De Intel Lunar Lake-processor in de MSI Claw 8 AI+ past veel beter bij een gaminghandheld dan de Meteor Lake-chip in de eerste Claw. De chip is een stuk meer ontworpen met zuinigheid als uitgangspunt en dat merk je terug aan de stille werking en lange accuduur, zeker in de speciaal daarop gerichte Endurance Mode. Bovendien is de gpu een stuk sneller geworden en daarmee is de Claw 8 AI+ voorlopig de snelste gaminghandheld in veel van de door ons geteste games.
Ook met de rest van de hardware is weinig mis. Het grote scherm maakt de handheld misschien wat minder ergonomisch, maar kan wel fel, heeft een hoge resolutie en ververst 120 keer per seconde, al is de responstijd eigenlijk iets te lang om dat volledig waar te kunnen maken. De connectiviteit is met twee Thunderbolt 4-poorten en Wi-Fi 7 van topniveau, en samen met de 32GB ram maakt dat de Claw 8 zowel futureproof als geschikt voor een dubbelrol als krachtige mini-pc om mee te nemen.
Ik heb eigenlijk maar twee problemen met de Claw 8 AI+. Het eerste punt is software. Die heb je op een Windows-handheld nu eenmaal nodig, want de desktopinterface bedienen op zo'n klein touchscreen is geen doen. De gamelauncher werkt prima en dat is het belangrijkste, maar als je wat wil instellen, loop je binnen de kortste keren tegen bugs aan, van tijdelijk niet-werkende fysieke knoppen tot settings die niets doen. Vaak is een reboot de oplossing, maar één keer moesten we zelfs de complete MSI-software herinstalleren om de oncontroleerbaar knipperende rgb-verlichting een halt toe te roepen.
Het tweede probleem is de erg stevige prijs van duizend euro. Dat is ruim honderd euro duurder dan een ROG Ally X en daarvoor krijg je alleen het apparaat zelf; accessoires als een hoes en een dock zitten alleen in een 'super pack' die nog eens 250 euro meer kost. Nu staat dat misschien wel in verhouding tot het gebodene − de Claw 8 AI+ is in veel games sneller dan de Ally X − maar als je je bedenkt dat de originele Claw binnen een paar maanden honderden euro's in prijs daalde, dan weet je nu al vrijwel zeker dat je een weinig waardevaste investering doet door hem nu voor de adviesprijs aan te schaffen.
Wellicht krijgt de zuinige Intel-chip het lastiger tegenover de nieuwe AMD Ryzen Z2 Extreme, maar hoewel die al begin dit jaar op CES werd aangekondigd, liggen de eerste handhelds met die soc nog altijd niet in de winkels. Vooralsnog is de MSI Claw 8 AI+ ontegenzeggelijk de pc-handheld met de beste framerates en uitstekende specificaties, maar helaas ook brakke software en een erg stevige prijs.
IK heb zelf recent de Steam deck oled aangeschaft voor de komende vakantie. Ik had ook gekeken naar de andere handhelds, zoals de MSI Claw 8ai, maar de steam deck is nog steeds een betere keuze voor prijs/performance.
Wat je eigenlijk niet ziet in de reviews is een vergelijking van het gamen op de native resolutie. De Claw kan dan wel krachtiger zijn, maar als je een game speelt op native resolutie (1920x1200) vergeleken met de Steam deck op 1280x720, dan is de fps vrijwel gelijk en dat voor de helft van de prijs.
En op een 7.4". scherm zie je echt geen pixels dus daar heb je geen hogere resolutie voor nodig
Ben het met je eens dat de steam deck nog steeds een hele goede keuze is, maar niet dat je op een 7,4" scherm toch geen pixels ziet. Ik ben heel blij met mijn steam deck oled maar je ziet echt wel dat de resolutie wat laag is. In sommige games is tekst soms ook moeilijk te lezen. Ik kan zelf heel goed kleine tekst lezen wat natuurlijk soms voor mensen ook al een probleem is, maar ik mis gewoon pixels. Gelukkig is het niet vaak een probleem en heeft steam os ook een magnifier tool ingebouwd. Die activeer je met steam knop + LB geloof ik. Toevallig gisteren voor het eerst gebruikt in life is strange true colours om een poster te kunnen lezen die niet interactief was (want dan biedt de game ook al de optie om tekst van het plaatje apart weer te geven).
Maar voor verreweg de meeste games is dit helemaal geen probleem en kun je prima uit de voeten met 720p/800p.
Bij sommige games is inderdaad de tekst erg klein en mis je de resolutie om dat scherp te lezen. Maar al zou het scherp zijn geweest zou het niet comfortabel zijn in mijn ogen. Je moet dan echt turen om het goed te lezen. Gelukkig zijn er tegenwoordig veel games die je de optie bieden om de tekst/ui grootte aan te passen.
Ik zou zelf liever geen hogere resolutie zien in de volgende Steam Deck. Ik kom nooit echt resolutie te kort en ik denk dat de nadelen die er aan kleven (zoals een verhoogd verbruik en lagere performance) niet opwegen tegen die paar UI teksten die toch al te klein zijn. Ik zie dan liever een bredere range aan moderne games die supported op 45+ fps draaien.
Ik denk persoonlijk met moderne upscaling technieken dat het helemaal niet zo erg meer is om een game op 720p te renderen maar weer te geven op 1080p, dus wat mij betreft mag er wel een hoger resolutie scherm in. Pixel perfect scaling is meer van belang bij 2D games met pixel artwork, maar net die kun je waarschijnlijk prima gewoon op de volle resolutie draaien.
Bijkomend voordeel is nog dat games die die upscaling zelf ondersteunen dan de 3d wereld wel op de lagere resolutie kunnen renderen maar de ui elementen op de hogere resolutie. Dat kost weinig extra performance maar kan een flink stuk helpen op het uiteindelijke resultaat.
Het zou ook mijn keuze zijn. Mobiel gamen is compromissen maken, dat is niet erg. Het is juist leuk andere games te doen dan op het grote scherm, verandering van spijs doet eten.
Des te meer zonde dat er geen trackpads zijn, juist voor een PC handheld een must om een hoop leuke games fijn te kunnen spelen. Leuk dat Total War beter draait op de Claw, 60 fps zijn afdoende en met trackpads heb je op de Deck waarschijnlijk een betere ervaring in het algemeen. Dat punt wordt in de review genoemd, maar ontbreekt bij de minpunten in de conclusie.
Haast 1000€ voor een apparaat “er bij” is ook wel erg gortig.
steamdeck is een verschrikkelijk apparaat als het gaat om prestatie/prijs, zeker de oled versie.
Je kunt voorr dat geld veel beter investeren in een rog ally van dezelfde prijs, 2x de prestaties en je gooit er bazzite op en hoppa, je hebt een steamdeck 2.
De ally voor dezelfde prijs als de 512gb oled deck heeft de non extreme z1 apu, zo op het oog is de gpu portie daarvan significant slomer dan de deck (8 rdna 2 cus op 1.6 versus 4x rdna3 op 2.5), en heeft dan ook grofweg twee keer zoveel pixels om aan te sturen voor native beeld.
De z1 extreme ally heeft fors meer gpu power, maar de gewone z1 zou ik denk ik mijden
Behalve dat als je de de vergelijking zuiver wil houden je op de Claw ook 720 moet kiezen en dan zijn de verschillen weer terug. Wat doet Steamdeck tegenwoord met anticheat?
Ik probeer hier een use case voor te vinden en het valt niet mee. Op zich een leuk stukje speelgoed maar 939 euro voor een handheld die over het algemeen 2 uur meegaat op accu tijdens gamen, waar het ding voor bedoeld is.
Dat zijn 1-2 langere treinritten en dan moet hij waarschijnlijk weer voor een paar uurtjes aan de lader?
Voor productiviteit ook niet bepaald geschikt want klein scherm en matige multicore prestaties door zeer beperkte koeling.
[Reactie gewijzigd door RadYeon op 1 juli 2025 07:29]
Voor mij persoonlijk is het vooral omdat mijn vriendin er niet vrolijk van wordt als ik de avond naar boven verdwijn om te gamen, als ik naast haar zit op de bank heeft ze daar een heel stuk minder problemen mee. Als je dan ook nog remote play doet vanaf je PC gaat de batterij ook ineens een heel stuk langer mee.
Ik game ook vooral binnenshuis met mijn steam deck, maar ik vind het vaak gewoon fijn om op de bank te gamen met de game in mijn handen ook al heb ik zelf mijn pc in de woonkamer en zou ik ook op de grote tv kunnen gamen als ik zou willen. Maar handheld gamen heeft gewoon iets. En voor onderweg kun je ook altijd een powerbank meenemen als je meer accuduur nodig hebt.
Daarnaast, op dagen als vandaag is het ook erg fijn dat zo'n handheld veel minder warmte de ruimte in pompt.
Switch 2 houdt het ook rond 2 a 3 uur uit per lading, mijn oude Switch (2017) deed dat ook.
At worst, want het hangt af wat je speelt hoe goed de accuduur is, ik speel wat oudere 3d games of lichtere moderne games op mijn LCD Steam Deck en ik haal meestal 3,5 tot 5 uur makkelijk uit, OLED Deck haalt nog langere accuduur daarmee (kleinere procédé van de chip en grotere accu helpen daarmee).
Dus het hangt af wat je speelt, te veel mensen leggen de focus op "maar CP2077 houdt het max 1 a 2 uur op 1 lading uit" en dat klopt, maar dat spel is ook fors zwaarder.
ik zie mijzelf zo'n spel liever op PC spelen, op mijn Deck gaat de voorkeur voor indies, oudere 3d games, VNs en (J)RPGs
Vast wel, maar het kan zijn dat niet alle hardware ondersteund wordt, of niet performant is. Linux heeft over het algemeen betere support voor AMD chips (CPU + GPU).
BazziteOS kan ook een goed alternatief zijn, al geldt hier hetzelfde voor.
Linux heeft over het algemeen betere support voor AMD chips (CPU + GPU).
Dat valt nogal mee. Intel is echt al sinds de jaren '90 kampioen open source ondersteunen. Veel projecten komen uit hun koker, Mesa bijvoorbeeld ook. Ze hebben zelfs een eigen Linux distributie (Clear Linux) die puur op maximale performance is gericht.
SteamOS is alleen niet echt getest met Intel CPUs, maar zoals al jij al benoemt draait dat op Bazzite best prima geloof ik. Alleen functies als TDP-limiting verschilt per model of het ondersteunt wordt. Maar dat is ook zo bij AMD hardware.
[Reactie gewijzigd door Halfscherp op 1 juli 2025 08:46]
Heb echt -net- de A1M besteld bij een bekende webwinkel die'm nu goed in de aanbieding heeft. Deze review doet mij iig sterken in mijn keuze waar ik weer veel te lang over heb lopen nadenken :-)
Op papier is de A1M (MSI Claw) de meest "bank for bucks" de hoeveelheid cores (totaal 16!) 120hz en de "beloofde" snelheid van Arc Xe en de afmetingen (compacter dan de Deck).
Helaas zijn de reviews altijd een 'mixed bag' omdat er windows op draait, de bios + drivers van intel veel verschillende updates hebben gehad en op de tijd van het maken van een bepaalde review je nooit weet welke combinatie precies is gebruikt en de enorme hoeveelheid instellingen die mogelijk zijn als je in een PC game de video-settings bewerkt.
Tel daar bij op dat je enorm veel kan aanpassen ('advanced' BIOS, clock snelheden, cores die gebruikt worden etc.) nog te zwijgen over het optimaliseren van de Windows installatie + drivers, of gaan voor een third-party SteamOS oplossing incl de bijkomende tweaks voor Linux.
Maar als je dit aanspreekt (het klooien met de console zelf als extra laag - mij wel) dan is de A1M denk ik erg ondergewaardeerd en vergeleken met bijv. deze nieuwe Claw 8 van 999euro die eigenlijk niet heel veel meer bied omdat je nog steeds met de drivers&software zit, en als je daar toch aan moet klooien kan je denk ik beter de A1M in de discount halen en voor het geld dat je bespaard een switch of steam deck voor "het gewoon optimaal spelen zonder gedoe" :-D
Nee niet echt, want ik heb al een Switch en zocht echt iets naast mn AMDgame-pc en de switch.. dus het budget was ongeveer 300 - 400euro, die xbox ally gaat ook zeker 800+ kosten daarbij gaat het mij ook om het tweaken ansich. Ik vind het wel mooi om het maximale uit zo'n machine te halen, en schroom mij niet om 'm daarbij bijv. ook open te maken en van binnen aan te passen. Dat doe je liever niet met hele dure dingen omdat er altijd een kans op kapotgaan is zonder garantie. En ik heb ook geen gamepass/xbox, gebruik voornamelijk Steam als game platform.
Tevreden met de batterijduur? Zelf ook de A1M gekocht (bij ik gok dezelfde deal ). Ik ben er zelf voor de prijs echt tevreden mee. Zag veel reviews dat de batterij dramatisch was, maar merk dit zelf echt niet. Voor mijn gevoel is er veel veranderd qua prestaties en batterijduur na alle updates die ze hebben gepusht. Vond het jammer dat ik geen reviews heb kunnen vinden van recentelijk die de A1M hebben getest met de nieuwe updates.
Dito hier. Voor 349 een koopje en met alle updates en wat tweaks draait voor mij alles prima. Plus je hebt geen gedoe met anticheat. Ik heb nu Steam, Epic en battle net gekoppeld. Wat ik nog ga proberen is Switch emulatie dan hoeft die niet ook nog mee op reis.
Het grootste deel van de mixed bag of negatieve reviews zijn ook van een jaar geleden en gebaseerd op de prijs en software status van dat moment.
Voor € 1.000 alsnog zitten knooien met software om de boel aan de praat te krijgen. Softwarematig zijn die pc handhelds toch helemaal klote? Alleen Valve heeft het goed begrepen met SteamOS.
Valt mee. Helemaal klote zou ik het niet noemen, maar het is geen console-like experience. Heb zelf een MSI Claw A1M, die draait op Windows 11 Home. Het werkt, hier en daar werkt het navigeren door Windows niet helemaal top via de touchscreen, maar dat is geen dealbreaker (in principe voor mij). Steam Big Picture is wel erg fijn, dat werkt gewoon goed, dat kan je ook instellen dat hij automatisch start in deze modus.
Leuk apparaat maar volgens mij moet je hieruit maar 1 conclusie trekken en dat is dat Valve met de Steam deck een absoluut meesterwerk heeft afgeleverd. Dat apparaat is nu al 3,5 jaar op de markt en qua prijs / performance nog steeds competitief. Daarnaast heeft Valve met Steam OS een erg goed werkend OS neergezet en leveren de trackpads een meerwaarde op waar de concurrentie geen antwoord op heeft.
Ook goede keuzes gemaakt met resolutie van het scherm, dat helpt gewoon veel met de performance op peil houden ondanks de gedateerde chip.
Ik snap wel dat Steam voorlopig nog niet bezig is met een opvolger.
Eens! Ik heb de SD vanaf release, en gebruik hem dagelijks. Geen van de nieuwe producten in dit segment spreekt me aan. Ze bieden mij geen toegevoegde waarde. Eerlijk is eerlijk, ik speel geen hele zware games, dus de specs van de SD zijn nog prima in orde. Voorlopig wacht ik nog wel even op de SD2.
Microsoft heeft al gezegd dat andere handhelds sowieso moeten wachten en waarschijnlijk in de loop van 2026 het pas kunnen krijgen, maar de verwachting is wel dat het uiteindelijk gewoon naar alle hardware kan komen.
Daar ben ik ook erg benieuwd naar. Met bijna 800gr is het nogal een zware handheld, dat voorspelt meestal weinig goeds voor de ergonomie, zeker bij langere speelsessies.
Dat vind ik erg persoonlijk. Ikzelf vind te licht ook niet prettig en heb juist dat wat gewicht wat steviger in de hand ligt. Maar een stukje over de ergonomie is bij handhelds zeker wel welkom.
We gaan heerlijk licht over de OS/software issues. Voor mij een dealbreaker. Liggen klooien met een PI, ja daar koop je hem voor. Liggen klooien met een handheld dat gebouwd is voor 1 specifiek functie en die functie nog niet deftig of betrouwbaar kunnen uitvoeren? Daar heb ik geen zin in.
Bij de accu test mis ik nog een streaming test. En een mediaplayer test. Stel je zit 10u in een vlieger. Hoeveel afleveringen van Friends kan je kijken?
Verder mis ik nog altijd, in alle handhelds, de mogelijkheid om een mobiel simkaart toe te voegen. Unlimited data only ftw.
:fill(white):strip_exif()/i/2007176156.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2007586414.jpeg?f=imagearticlefull)
/i/2007569192.png?f=imagegallery)
/i/2007569178.png?f=imagearticlefull)
:strip_exif()/i/2007586390.jpeg?f=imagegallery)
/i/2007569818.png?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2007176156.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006915524.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006836068.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2006735258.png?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006608710.jpeg?f=fpa_thumb)
/u/336086/crop682ee21261563_cropped.png?f=community)
:strip_exif()/i/2007487820.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005073834.jpeg?f=fpa)
/i/2004856220.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006608712.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006358004.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/18471/crop5c235b55e7866_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/44074/avatar001.gif?f=community){kind=avatar}
/u/381607/have%2520a%2520nice%2520day%2520-%2520small.png?f=community){kind=small}
/u/389453/crop56122b3ae5c15_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/294814/crop5dfccf4b6dfb6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1493414/crop614b02975caa1_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/355633/crop611ab17eb2582_cropped.jpg?f=community){kind=small}
ik wil ook geen hele avond verdwijnen
:strip_exif()/u/103329/crop58946157a3b9f_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/312772/crop63d3a8d18ee78_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/632370/crop6872cad617661_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/670289/crop58453366d54d9_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/304546/crop58af3bf84b28f_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/35916/crop5bd9a0086d0e1.png?f=community){kind=small}
). Ik ben er zelf voor de prijs echt tevreden mee. Zag veel reviews dat de batterij dramatisch was, maar merk dit zelf echt niet. Voor mijn gevoel is er veel veranderd qua prestaties en batterijduur na alle updates die ze hebben gepusht. Vond het jammer dat ik geen reviews heb kunnen vinden van recentelijk die de A1M hebben getest met de nieuwe updates.
:strip_exif()/u/7689/Copicon.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/247454/crop67054448c4665.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/262645/Waldorf.jpg?f=community){kind=small}