LG UltraGear 45GX950A Review

5k-ultrabreedbeeldmonitor voor veeleisende gamers

Inleiding, praktijk

In het kort

De LG UltraGear 45GX950A is de gaafste gamingmonitor van dit voorjaar, maar zeker niet in alle opzichten het perfecte scherm. De monitor combineert een superbreed en groot 45"-oledpaneel met een hogere 5120x2160-pixelresolutie dan bij eerdere schermen van dit type. LG heeft het scherm voorzien van praktische aansluitingen waaronder USB-C met 90W powerdelivery, en de leuke dualmodefunctie, waarmee je kunt switchen tussen een hogere resolutie en een hogere refreshrate. Gebruikelijke voordelen voor een oledscherm zijn een oneindig hoog contrast, goede kijkhoeken en uitstekende responstijden. In de kleurafstelling laat de 45GX950A steken vallen; die is voldoende, maar minder goed dan bij andere high-end gamingmonitors. Jammer genoeg is het scherm voorzien van een aantal niet uitschakelbare anti-inbrandfuncties, waaronder een functie die de hoeken van het beeld soms sterk dimt, en een functie die de helderheid van gekleurde logootjes zichtbaar vermindert. Waar LG ook geen punten mee scoort, is de relatief korte inbrandgarantie van twee jaar. Dat terwijl de 45GX950A zelfs in vergelijking met andere bijzondere monitors erg duur is.

Pluspunten

• Uniek 45"-paneel met 5120x2160 pixels
• Razendsnelle responstijden, 330Hz-dualmodefunctie
• Multifunctionele USB-C-poort
• Goede kijkhoeken

Minpunten

• Duur
• Niet uitschakelbare anti-inbrandfuncties
• Maar twee jaar 'inbrandgarantie'
• Niet de beste kleurafstelling voor sRGB en hdr

Getest

LG UltraGear OLED 45GX950A-B Zwart

Prijs bij publicatie: € 1.999,-

Vanaf € 1.999,-

Vergelijk prijzen

Dit voorjaar komen er veel meer QD-oledschermen uit dan schermen op basis van de concurrerende woledtechniek. Toch is het juist een van die woledschermen die de show steelt. De LG UltraGear 45GX950A, sinds een paar weken te koop, is afgaande op de specificaties een van de gaafste gamingschermen van dit jaar.

Al meer dan twee jaar heeft LG 45"-oledultrawides in het assortiment met een zeer sterke 800R-kromming en een 3440x1440-pixelresolutie. Dat levert op zo'n groot scherm een vrij lage beeldscherpte op. Voor sommige soorten games niet onoverkomelijk, maar voor contentcreation niet ideaal. De nieuwe 45GX950A heeft als eerste en voorlopig enige 45"-oledultrawide meer dan dubbel zoveel pixels. Het zijn er 5120x2160: evenveel als een 5k-monitor in de breedte, en evenveel als een 4k-monitor in de hoogte.

LG belooft voor de 45GX950A dezelfde relatief hoge 1300cd/m²-piekhelderheid als bij de UltraGear 32GS95UE van vorig jaar. Ook de Dual Mode-functie is aanwezig. Dat wil zeggen dat de 45GX950A kan schakelen tussen refreshrates van 165Hz bij de volledige resolutie, en 330Hz bij 2560x1080 pixels. Evenals bij de 32GS95UE is er een functie voor hardwarekalibratie; nieuwe toevoegingen zijn DisplayPort 2.1 en een USB-C-poort voor je laptop, met een ruime 90W powerdelivery.

De 45GX950A zou dus zo'n beetje de ultieme alleskunner moeten zijn, al presenteerde LG op de CES een nog iets ultiemere versie: de 45GX990A. Die heeft dezelfde specificaties als de 45GX950A plus een gemotoriseerd buigsysteem, waarmee het scherm transformeert van bijna even sterk gekromd als de 45GX950A, tot volledig vlak. Een concrete releasedatum heeft de 45GX990A echter niet en we verwachten hem op zijn vroegst eind dit jaar, terwijl je de 45GX950A nu kunt kopen. Ondanks de hoge prijs van 2000 euro mag het scherm zich in een grote belangstelling verheugen. Wij zijn natuurlijk benieuwd of het scherm in de praktijk ook zo goed uit de verf komt. LG kon ons er gelukkig snel een opsturen, die we door onze uitgebreide testprocedure hebben gehaald.

Een 45"-scherm in de praktijk

Uitgepakt en wel op het bureau doet de UltraGear 45GX950A me nog het meest denken aan de Samsung Odyssey Neo G9 G95NC 57" die ik vorig jaar bekeek. Zeker als je ermee gaat gamen is het een nogal overweldigende ervaring, waarbij het soms haast lijkt alsof je een VR-bril op hebt, zoveel van je blikveld wordt gevuld door het scherm. De 45GX950A is weliswaar niet zó enorm breed als de Samsung-monitor, maar tegelijk wel iets hoger, en ook nog iets sterker gekromd. Met zijn 800R-kromming zit je al vanaf 80cm afstand van het scherm in het midden van de denkbeeldige cirkel.

Of de 800R-kromming ook fijn is voor desktopwerk en contentcreation, is wat meer een smaakkwestie. Ik vind hem wel goed passen bij een scherm dat zo groot en breed is als de 45GX950A, maar zelfs als je hiervoor al een enigszins gekromde monitor had, is het echt wel een beetje wennen dat lijnen niet recht lopen over de display.

Met 5120x2160 pixels op een 45"-diagonaal bedraagt de pixeldichtheid ongeveer 123 pixels per inch. Dat is iets minder dan een 32"-4k-monitor, maar iets meer dan bij een reguliere 34"-ultrawide met 3440x1440 pixels. Het 45"-oledscherm met 3440x1440-pixelresolutie dat LG eerder al aanbood, heeft met 84ppi juist een erg lage scherpte, die ongeveer overeenkomt met een 27"-full-hd-monitor. Misschien is dat voor sommige soorten games al voldoende, hoewel je voor bijvoorbeeld simracen zou kunnen merken dat het beeld in de verte niet zo scherp oogt. Met de 45GX950A ziet dat er veel beter uit, mits je videokaart zo'n hoge resolutie natuurlijk trekt. Voor desktopwerk zou ik een scherm met minder dan 90ppi in ieder geval niet meer aanbevelen, dus daarvoor is de 45GX950A een grote verbetering ten opzichte van de oude 45"-oledmonitors van LG.

Tenzij je goede ogen hebt, zul je bij de 45GX950A wellicht beeldschaling willen gebruiken, zodat vensters en tekst niet te klein worden weergegeven. 125 procent is wat mij betreft de sweetspot. Je hebt dan nog steeds in de hoogte én in de breedte ongeveer 20 procent meer ruimte dan bij een 3440x1440-pixelmonitor, en dankzij de 125-procentschaalfactor zien tekst en afbeeldingen er scherper uit. Dat is in alle opzichten dus een duidelijke stap omhoog ten opzichte van een 3440x1440-ultrawide.

De LG UltraGear 45GX950A op de ideale 125 procent schaling, op 150 procent schaling (dezelfde werkruimte als op een 3440x1440-scherm) en met de dualmodefunctie ingeschakeld (effectief een 2560x1080-monitor)

Superwides, zoals de 57"-Samsung Odyssey Neo G9 G95NC en de kleinere QD-oledultrawides van 49", bieden nog een stukje meer werkruimte in de breedte dan de 45GX950A. Tegelijk hebben de 49"-schermen een lagere beeldscherpte, en door het lagere aantal pixels in de hoogte moet je meer scrollen. Voor gaming hangt het van het spel af welk soort monitor geschikter is; op sites als Wide Screen Gaming Forum en PCGamingWiki is daarover per titel informatie te vinden. In algemene zin is een 45"-21:9-scherm waarschijnlijk breder toepasbaar dan een 49"- of 57"-32:9-monitor. Game je bijvoorbeeld op een console, dan blijft het beeld beperkt tot 16:9. Op de 45GX950A heb je dan effectief nog steeds een 36"-scherm voor je neus; op de 49"-superwides staat de helft van het scherm uit, en houd je nog maar een 27"-monitor over. Ook televisieseries vullen een groter deel van de 45GX950A, en bioscoopfilms hebben precies dezelfde 21:9-verhouding als de LG-monitor, terwijl bij een superwide weer een deel van het scherm onbenut blijft.

Paneel met oledkuren

Het oledpaneel van de 45GX950A heeft dezelfde eigenschappen als het 4k-paneel van de 32GS95UE. We noemden hierboven al de identieke maximale helderheid; het paneel heeft nog steeds een drielaagsopbouw, waar de nieuwe extra heldere oledtelevisies van LG een 4-stackpaneel hebben. Het is jammer dat we daarvoor bij monitorpanelen nog even geduld moeten hebben.

De rood-groen-wit-blauwe subpixelindeling van een modern
woledscherm, hier de 32GS95UE. Het scherm zet nooit alle
vier de subpixels tegelijk aan, dus dit is een montage.

De pixelindeling van de 45GX950A is net als bij de 32GS95UE rood-groen-wit-blauw. Dat komt bijna overeen met de rood-groen-blauwindeling van een gemiddeld lcd-scherm, en zorgt ervoor dat tekst er ook bijna even goed uitziet als op zo'n scherm. Bij oudere woledschermen zaten de pixels nog op een andere volgorde, wat soms een gekleurd randje rondom tekstkarakters kon opleveren; QD-oledschermen, met hun nog verder afwijkende driehoekige subpixelindeling, hebben ook last van die color fringing.

LG voorziet de meeste van zijn monitoroledpanelen van een matte afwerking. Reflecties worden effectief onderdrukt en het paneel ziet er redelijk zwart uit bij omgevingslicht. Bij een QD-oledpaneel wordt een zwart beeld bij invallend licht grijzer door het ontbreken van een polarisatielaag voor het paneel. De meeste van die schermen hebben bovendien een spiegelende afwerking. Omgekeerd heeft de matte afwerking van de 45GX950A weer als nadeel dat er bij weergave van effen kleuren een subtiel glinsterend effect optreedt. Ook door de mindere grijsuniformiteit van het oledpaneel oogt het beeld van de 45GX950A minder egaal dan op een QD-oledmonitor − overdreven gesteld, een beetje alsof het op een stuk canvas is geschilderd. Op donkere grijstinten is een subtiele ruis zichtbaar, omdat alle individuele pixels een net iets andere helderheid hebben. Je ziet als je goed blijft kijken ook horizontale strepen door het beeld lopen. Dit is niet iets wat opvalt bij normaal gebruik, maar bij QD-oledpanelen is dit effect over het algemeen minder duidelijk aanwezig dan bij woledschermen. De pixelcleaningfunctie in de osd van de 45GX950A lost het ook niet op.

Behalve de pixelcleaningfunctie heeft het menu van de 45GX950A slechts twee andere 'paneelbeschermingsfuncties': een screensaver, die het beeld op zwart zet als het een tijdje niet verandert, en een pixelshiftfunctie, waarbij het actieve beeld periodiek een klein stukje over het scherm wordt verplaatst. QD-oledschermen van nu hebben vaak nog allerlei extra opties zoals logodimming, taakbalkherkenning en zelfs functies om de rand tussen twee vensters te dimmen, die je als gebruiker aan kunt zetten om inbranden te voorkomen.

Bij de 45GX950A kwam ik ook aanvullende anti-inbrandfuncties tegen, maar helaas zijn die niet instelbaar of uitschakelbaar in de osd. Dat vind ik voor een monitor niet passen; daarbij moet je ervan uit kunnen gaan dat die het beeld (binnen de beperkingen van het paneel) weergeeft als het wordt aangeleverd, in plaats van dat er allemaal stiekeme 'trucjes' worden uitgehaald om bepaalde elementen minder zichtbaar te maken, tenzij je daar als eindgebruiker voor kiest.

De CPC-functie op de LG UltraGear 45GX950A: de witte vensters in de hoeken van het scherm worden gedimd ten opzichte van het venster in het midden

De zichtbaarste functie is iets dat LG 'Convex Power Control' (CPC) noemt. Daarbij wordt de helderheid van statische elementen die aan de randen van het scherm staan, over tijd duidelijk verminderd. De hoeken zien er daarmee soms vreemd flets uit, en af en toe lijkt de uniformiteit van het beeld vreemd slecht voor een oledscherm, iets wat we in de metingen verderop ook zien terugkomen. Volgens LG is CPC een paneelfunctie die essentieel is om te voorkomen dat er nabeelden zichtbaar worden. Tegelijk ziet het bedrijf ook wel in dat klanten er ontevreden over zijn; op bijvoorbeeld Reddit worden al tips gedeeld om de functie tijdelijk te deactiveren via een verborgen servicemenu. LG zegt daarom te overwegen om een instelling in de osd te plaatsen om CPC te deactiveren.

Probleem met Nvidia RTX 50-kaarten

Eerder was er een probleem met de 45GX950A voor gebruikers van een Nvidia RTX 50-serie videokaart: bij het overschakelen van sdr naar hdr bleef het scherm zwart. Dit probleem speelde alleen bij gebruik van de DisplayPort 2.1-modus, waardoor je het scherm op DisplayPort 1.4 kon zetten als workaround. Met de recentste Nvidia-driverupdate 576.28 is het issue verholpen en werkt de monitor naar behoren met DisplayPort 2.1 ingeschakeld.

Behalve CPC heeft de 45GX950A ook een vorm van logoherkenning aan boord, in LG-speak ook wel het 'Logo Extraction Algorithm' (LEA). Ik vermoed dat ik deze functie aan het werk zag bij een andere eigenaardigheid die me in de praktijk opviel: hele kleine kleurvlakjes, of ze nu in het midden staan of langs de randen, worden soms gedimd weergegeven ten opzichte van een geheel gekleurd beeld. Een monochrome desktopafbeelding met een paar gekleurde icoontjes is een voorbeeld; binnen enkele seconden na het sluiten van alle vensters zien die er ineens een stuk grauwer uit. Vreemd genoeg lijkt dit effect niet op te treden bij weergave van kleine gekleurde testpatronen op een verder zwart scherm, maar ik kon het in bovenstaand voorbeeld op ons pc-bureaublad telkens reproduceren.

Net als bij CPC zegt LG de keuze te hebben gemaakt om LEA niet uitschakelbaar te maken om het risico op permanente burn-in te verkleinen. Het merk zegt de feedback van gebruikers die zich eraan storen mee te nemen, en te kijken naar een mogelijkheid om de gebruiker meer controle te geven over de functie, waarbij het risico op inbranden beperkt moet blijven.

Mocht burn-in zich ondanks alles toch voordoen, dan geeft LG daarop nog steeds twee jaar garantie. Andere fabrikanten zoals ASUS, Gigabyte, MSI en Alienware geven drie jaar garantie op hun oledschermen. De inbrandgarantie van LG zou gelden ongeacht het gebruik van de monitor, hoewel de fabrikant niet met zekerheid kon zeggen of servicemenu-aanpassingen gevolgen zouden kunnen hebben voor de garantie.

• Volgende pagina 2. Design en aansluitingen, testmethode