De Zenbook Duo is niet nieuw, maar Arrow Lake wel
(In) de doos
De Zenbook Duo wordt geleverd in een doos van geplastificeerd karton. De binnenverpakking is gemaakt van karton en papier. De laptop wordt geleverd met een 65W-lader met USB-C-aansluiting.
ASUS stelt een eigen analyse (EN) beschikbaar van de uitstoot die het apparaat genereert tijdens zijn levensduur.
Ongeveer een jaar geleden bracht ASUS de Zenbook Duo (review) uit, een laptop met twee schermen boven elkaar. Wat ons betreft was die laptop de beste uitwerking van het 'twee schermen in één laptop'-concept. Hij was beter dan die van Lenovo, veel beter dan die van Acemagic en ook beter dan ASUS' eigen Fold 17, die je ook kunt zien als een dergelijke 2-in-1.
ASUS heeft ondertussen de tweedegeneratie-Zenbook Duo uitgebracht en die heeft maar één echte verandering ten opzichte van de eerste: de processor. In plaats van een Core Ultra 9 185H zit er in deze laptop een Core Ultra 9 285H, of in Intels codenamen: Arrow Lake in plaats van Meteor Lake. Daarmee is dit een perfecte manier om de twee platforms met elkaar te vergelijken. Omdat er verder niets gewijzigd is aan de laptop zal deze review voornamelijk gaan over de nieuwe processor. Ben je benieuwd naar dingen als de mogelijkheden of de beeldkwaliteit van de Zenbook Duo, dan kun je de review hier vinden.
/i/2006990516.png?f=imagenormal)
Intel Arrow Lake
In de eerste Zenbook Duo zat een Core Ultra 185H-processor en in de nieuwe zit een 285H. Gelet op het getalletje is er niet zoveel veranderd, maar daarachter schuilt meer dan je misschien op het eerste gezicht zou verwachten. Wil je het uitgebreide verhaal over de architectuur lezen, dan kun je dit achtergrondartikel erop naslaan.
De belangrijkste wijziging tegenover Meteor Lake is het type cores dat de Arrow Lake-processors gebruiken. Bij de P-cores is Lion Cove de opvolger van Redwood Cove. Helemaal nieuw is die P-core niet: hij werd al gebruikt in Lunar Lake, de extra zuinige laptopprocessor die Intel in het najaar van 2024 uitbracht. De nieuwe cores zijn per kloktik sneller en hebben bovendien een hogere maximale kloksnelheid. Hyperthreading is bij Lunar Lake achterwege gelaten en dat is bij Arrow Lake ook het geval. Daarom heeft de 285H 16 cores en 16 threads, terwijl de 185H nog 22 threads had.
| |
Core Ultra 9 185H |
Core Ultra 9 285H |
| P-cores |
6, max. 5,1GHz |
6, max. 5,4GHz |
| E-cores |
8, max. 3,8GHz |
8, max. 4,5GHz |
| Lp E-cores |
2, max. 2,5GHz |
2, max. 2,5GHz |
| Threads |
22 |
16 |
| Werkgeheugen |
max. 96GB |
max. 128GB |
| Soort werkgeheugen |
max. Lpddr5x-7467, of DDR5-5600 |
max. Lpddr5x-8400, of DDR5-6400 |
| Gpu |
Intel Arc |
Intel Arc 140T |
| Xe-cores |
8 |
8 |
| Gpu-klokfrequentie |
2,35GHz |
2,35GHz |
| Npu |
11Tops |
13Tops |
| Base power |
45W |
45W |
| Max. turbopower |
115W |
115W |
Ook de E-cores zijn aangepakt. Die heten nu Skymont in plaats van Crestmont en zijn ook sneller geworden, maar bovendien flink hoger geklokt: ze tikken nu maximaal 4,5GHz aan. De hele processor wordt nu door TSMC gemaakt, terwijl bij Meteor Lake de cpu-tile nog door Intel zelf gemaakt werd. Als je kijkt naar de specificaties van de gpu in de tabel hierboven, lijkt daar niets veranderd te zijn. Arrow Lake maakt nog steeds gebruik van maximaal 8 Xe-cores met dezelfde maximale kloksnelheid. Het verschil is echter dat de architectuur iets is aangepast. Aan de igpu zijn XMX-engines voor het uitvoeren van door AI-modellen gebruikte matrixberekeningen toegevoegd. Intel noemt dit ook wel de Xe+-architectuur.
Daarmee heb je het met de grootst wijzigingen gehad. Er wordt wat sneller werkgeheugen ondersteund en de npu is iets vlotter geworden, maar deze heeft niet de benodigde kracht van 45Tops om in aanmerking te komen voor Microsofts Copilot+-label. Oké, genoeg theoretische cijfers, tijd om te kijken naar de prestaties van de nieuwe chip.
Update, 14:43: Aanvankelijk meldde het artikel dat de Arrow Lake-gpu van Xe2-cores gebruik zou maken, dat klopte niet en is aangepast.
Specificaties en benchmarks
ASUS levert de Zenbook Duo met onderstaande specificaties en dat is ook de enige optie. Dat is logisch: de laptop zal door zijn prijs en unieke ontwerp waarschijnlijk niet in grote oplages verkopen, dus verdere segmentatie heeft geen zin. De keuze is gevallen op de snelste processor die Intel in het 'H'-segment beschikbaar stelt: de Core Ultra 9 285H.
Bij de introductie van deze laptop vertelde ASUS ons dat het gezien de beperkte ruimte niet het volledige potentieel van die processor kon benutten. Een processor van de Lunar Lake-generatie had meer voor de hand gelegen, maar die chip heeft als nadeel dat hij slechts één eDP-verbinding ondersteunt. Die embedded DisplayPort-aansluiting wordt gebruikt om het beeldscherm aan te sturen en omdat de Zenbook Duo twee schermen heeft, is er ook een processor nodig die twee eDP-verbindingen ondersteunt; dat is wél het geval bij Arrow Lake.
| |
ASUS Zenbook Duo UX8406CA |
| Processor |
Intel Core Ultra 9 285H |
| Cores |
8x E-cores, max. 4,5GHz
6x P-cores, max. 5,4GHz
2x LP-E-cores, max. 2,5GHz |
| Gpu |
Intel Arc 140T, 8 Xe-cores |
| Werkgeheugen |
32GB Lpddr5x-7500, quadchannel |
| Ssd |
WD SN5000S 1TB |
| Wifi |
Intel Wi-Fi 7 BE201 320MHz |
| Scherm |
2x 14", 2880x1800, oled, touch |
| Schermpaneel |
2x Samsung ATNA40CU09-0 |
| Accu |
75Wh |
| Besturingssysteem |
Windows 11 |
De Arrow Lake-processor wordt in deze laptop vergezeld van 32GB werkgeheugen en verder is de laptop voorzien van een ssd van 1TB. Nieuw ten opzichte van de vorige generatie is de draadloosnetwerkkaart. De vorige generatie zat nog op Wi-Fi 6E; de huidige ondersteunt Wi-Fi 7.
De ssd kun je eventueel upgraden, maar dat is geen eenvoudige opgave. Je moet de behuizing openmaken en vervolgens het moederbord verwijderen om aan de andere kant de M.2-ssd te vervangen. Bovenstaande foto's zijn van de eerste generatie Zenbook Duo, maar aan de bouw van de laptop is niets veranderd, dus deze foto's zijn relevant.
Benchmarks
De Core Ultra 9 285H is zoals gezegd het snelste dat Intel te bieden heeft in het 'H'-segment, waarin processors met een tdp van 45W zitten. Die 45 watt is al jaren geen vaste waarde meer: fabrikanten kunnen hun laptops zelf configureren om onder dat vermogen te blijven of er juist overheen te gaan. Als het aan Intel ligt mag de 285H-procesor zelfs kortstondig maximaal 115W verbruiken, maar daaraan hoeft een fabrikant zich niet te houden. In het geval van de Zenbook Duo ligt het maximum lager. Tijdens het draaien van Cinebench Multi is er een korte piek van ongeveer een seconde naar 62 watt en daarna daalt het verbruik naar ongeveer 35 watt.
- Cinebench 24 Multi
- Cinebench 24 Single
In Cinebench Multi levert dat een score van 730 op. Procentueel gezien is dat een mooie toename van 18 procent, helemaal als je bedenkt dat de nieuwe processor geen gebruik meer maakt van hyperthreading, terwijl dat in Cinebench van pas kan komen. Ook de prestatie van een enkele core is omhoog gegaan met achttien procent. Hoewel dit een mooie stijging is, zijn er nog laptops van de vorige generatie die vlotter zijn, zoals de MSI Stealth 16 die bovenaan in de grafiek staat. Dat is een laptop die wél kan pieken naar 115W.
Van Intel ontvingen we een document met referentiescores, getest met een MSI Prestige 16 AI EVO, voorzien van dezelfde Core Ultra 9 285H-processor als in de nieuwe Zenbook Duo. Die laptop haalt volgens Intel in Cinebench Multi 1067 punten en in Cinebench Single 128 punten.
- 3DMark Time Spy
- 3DMark Time Spy - Graphics
- 3DMark Time Spy - Cpu
Zoals eerder in dit artikel benoemd, heeft Arrow Lake dezelfde gpu als Lunar Lake gekregen. Het is dus niet verwonderlijk dat de Galaxy Book 5 Pro met Core Ultra 7 256V-processor en de Zenbook Duo dicht bij elkaar staan in de 3DMark-resultaten. De resultaten van de MSI Stealth 16 zijn behaald met een aparte Nvidia-gpu, dus niet relevant voor de vergelijking. De nieuwe gpu is 22 procent vlotter dan die in de oude Zenbook Duo. De referentiescores die Intel geeft in de reviewguide voor de MSI Prestige 16 AI EVO zijn 4583 punten voor de overall score, 4142 voor de grafische score en 11564 voor de cpu-score.
- Geekbench 6 - Single
- Geekbench 6.2 - Single Integer
- Geekbench 6.2 - Single Floating Point
- Geekbench 6 - Multi
- Geekbench 6.2 - Multi Integer
- Geekbench 6.2 - Multi Floating Point
In Geekbench zijn de verschillen wat minder groot dan in Cinebench, maar alsnog is de nieuwe processor 17 procent sneller bij belasting van alle cores en 13 procent vlotter bij belasting van één core. Ook in deze benchmarks heeft de oude MSI Stealth 16 met 185H de mogelijkheid om meer energie te verbruiken dan de oude Zenbook Duo, maar daaruit weet die laptop geen profijt te halen.
Dat geldt ook voor de MSI Prestige 16, waarvan Intel zegt dat die laptop 16779 punten in Geekbench 6 Multi haalt en 2785 punten in Geekbench Single.
- PCMark 10 Extended
- PCMark 10 Essentials
- PCMark 10 Digital Content Creation
- PCMark 10 Gaming
- PCMark 10 Productivity
In PCMark hangt het van de subtest af hoe groot de verschillen zijn. Bij de Essentials-test gaat het om het openen van applicaties en het draaien van een webbrowser. Bij de Productivity-test draaien de laptops kantoorsoftware. In die scenario's wordt er weinig van de processor gevraagd en zie je dat er vrijwel geen verschil is tussen de oude en de nieuwe Zenbook. Bij de Gaming- en Digital Content Creation-tests krijgt de processor wél veel werk te doen en moet de gpu ook een handje meehelpen. In die scenario's is het verschil daardoor ook groot.
Tot slot draaien we Blender, waarin we dezelfde eenvoudige afbeelding herhaaldelijk renderen en de rendertijd noteren. Hier gebeurt iets interessants: waar de oude Zenbook Duo een korte boost heeft en daarna dezelfde snelheid aanhoudt, wordt de nieuwe Zenbook Duo (de groene lijn) geleidelijk langzamer. Aan het einde van de test is de nieuwe zelfs langzamer dan de oude. In de praktijk valt er echter wat te zeggen voor de nieuwe configuratie. In de meeste gevallen belast je alle cpu-cores niet volledig, zoals Blender dat wel doet. Bij het gebruik van de browser en kantoorsoftware komt de belasting in piekjes, waarna de processor terugkeert naar een lagere energiemodus.
Geluidsproductie en accuduur
De nieuwe Zenbook Duo is net als zijn voorganger voorzien van twee ventilatoren. Om de geluidsproductie daarvan te meten maken we gebruik van een Larson Davis 831C-geluidsmeter met een 378A04-microfoon die is voorzien van een voorversterker. De microfoon heeft een noisefloor van 5,5dB(A). Door onvermijdelijk omgevingsgeluid is de noisefloor van onze geluidarme ruimte ongeveer 10dB(A). Als we een veilige marge nemen, kunnen we vanaf 12dB(A) consistente metingen uitvoeren. We meten de geluidsdruk op 50cm afstand onder een hoek van 45 graden. We testen in drie scenario's: WebXPRT simuleert webbrowsen, PCMark 10 Express simuleert dagelijks gebruik en Blender is een zware multithreaded workload voor de cpu. We meten de geluidsdruk over de periode die iedere test duurt en drukken het resultaat uit in een gemiddelde, LAeq, in dB.
- WebXPRT 3 - LAeq
- PCMark 10 Express - LAeq
- Blender - LAeq
Tijdens webbrowsen zul je de koeling niet horen. De eerste generatie Zenbook Duo lijkt met 14,0dB wat luider te zijn, maar dat komt doordat die nog in de geluidsdichte ruimte is gemeten op ons vorige adres. We hielden toen een noisefloor van 14dB aan. Op de huidige locatie hebben we die omlaag kunnen brengen naar 12dB. Je kunt aannemen dat je beide laptops niet hoort tijdens browsen. Bij het draaien van PCMark, dat gemiddeld gebruik simuleert, maakt de nieuwe Zenbook Duo meer herrie, terwijl hij tijdens Blender weer minder geluid produceert. Het lijkt erop dat ASUS de processor en de koeling anders heeft afgesteld dan bij de voorganger, waardoor de koeling bij gemiddeld gebruik luider is, maar bij zware belasting iets stiller. Daardoor ligt de kloksnelheid in dat laatste scenario ook lager, wat je weer terugziet in de throttlingtest die eerder in deze review genoemd werd.
Accutest
Ook aan de accu van de Zenbook Duo is niets veranderd. De capaciteit is nog steeds 75Wh. Volgens Intel springt Arrow Lake efficiënter om met energie dan Meteor Lake, maar de fabrikant vermeldt niet op welke manier.
- Accutest browsen)
- PCMark 10 - Accu - Tijd
- PCMark 10 - Accu - Digital
- PCMark 10 Accu Essentials
- PCMark 10 Accu Productivity
- Relat. prest. op accu
Uit de browsetest blijkt die betere accuduur in ieder geval niet. De Zenbook Duo met Arrow Lake haalt negen uur, terwijl de vorige generatie met Meteor Lake-processor bijna twaalf uur haalde. Dat is de accuduur als je op één scherm aan het browsen bent. Ben je op twee schermen aan het werk, dan is de accuduur nog maar zes uur. De browsetest is onze lichtste accutest, dus als je meer met je computer doet dan een beetje websites afstruinen, wordt de accuduur nog minder. Dat laatste simuleren we met PCMark, waarin de accuduur een kleine vijf uur is op één scherm en net geen vier uur als je beide schermen inschakelt. Ook dat is minder dan bij de voorganger, die vijfenhalf uur op een scherm haalde. Die kortere accuduur komt echter wel ergens vandaan. De relatieve prestaties wanneer je op de accu werkt zijn hoog: je kunt rekenen op bijna negentig procent van de snelheid die je haalt wanneer je op de stekker werkt. Dat was bij de Meteor Lake-versie van deze laptop nog maar 65 procent.
Ben je op zoek naar de schermmetingen van de Zenbook Duo? Aan de schermen is niets veranderd ten opzichte van de vorige generatie.
Conclusie
De Zenbook Duo is de eerste laptop die we testen en die voorzien is van een Arrow Lake H-processor. Hoe goed is die nieuwe chip? Het antwoord op die vraag kan niet gegeven worden zonder nuances, want processors zijn een stuk complexer geworden dan ze ooit waren.
De Core Ultra 9 285H is een processor met nieuwe cpu- en gpu-cores ten opzichte van zijn voorganger, de Core Ultra 9 185H. De 285H is het snelste dat Intel kan leveren in het H-segment, maar Intel heeft het in dit geval niet alleen voor het zeggen. ASUS bouwt de processor in zijn Zenbook Duo in en bepaalt daarmee grotendeels de prestaties van de processor. De Zenbook Duo is een laptop met twee schermen, die desondanks relatief dun is gebleven. Er is dus niet al te veel ruimte voor de warmteafgifte en het maximale verbruik van de processor piekt daarom op ongeveer 60W, maar tijdens het draaien van benchmarks zit hij eerder op 35W constant. De 115W die de processor van Intel maximaal mag verbruiken haal je in dit chassis dus toch al niet, maar omdat we de vorige generatie Zenbook Duo, met hetzelfde chassis, ook getest hebben, kunnen we die ernaast leggen.
Het blijkt dat Arrow Lake in het gunstigste geval achttien procent sneller is dan Meteor Lake. Zelfs in de Zenbook Duo kan Arrow Lake het laptops met een Zen5-processor lastig maken. Ook de gpu is er flink op vooruitgegaan. Hoewel hij nog steeds beschikt over acht Xe-cores, blijkt de verbeterdee Xe+-architectuur te zorgen voor 22 procent meer snelheid.
Arrow Lake ziet er kortom uit als een mooie verbetering ten opzichte van Meteor Lake. Of toch niet? In onze accutests halen we met de nieuwe Arrow Lake-laptops een significant kortere accuduur dan met de Zenbook met Meteor Lake. Als je kijkt naar de testresultaten van de PCMark-accutest, is dat ook wel te verklaren: de prestaties tijdens het werken op de accu liggen veel hoger dan bij de vorige generatie. Dit wil niet zeggen dat Arrow Lake per definitie zorgt voor een kortere accuduur dan Meteor Lake. Het lijkt erop dat het een keuze van de fabrikant is om de Arrow Lake-processor op deze manier te configureren. We gaan dit jaar ongetwijfeld nog veel meer laptops met Arrow Lake-processors testen en dan zal ook duidelijk worden hoe het zit met de accuduur van deze laptops. De snelheid zit er in ieder geval wel in en dat is na de Meteor Lake-generatie een belangrijke stap.
Redactie: Jelle Stuip Testlab: Niels van der Waa Eindredactie: Marger Verschuur
:strip_exif()/i/2007378522.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007378524.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007378526.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007378528.jpeg?f=imagegallery)
/i/2006990516.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006590378.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006590380.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2007180900.jpeg?f=thumbmedium)
/i/2006990526.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005833550.jpeg?f=fpa)
/i/2007176890.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004972018.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006987450.jpeg?f=fpa)
/u/356402/untitled.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/120036/piw-ed.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1712604/crop67d7ccaea0c21_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/496922/Balance%252060x60.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/147791/crop56e423ed8d794_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/476116/crop5e5e2c28a5b02_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/32637/crop677ea9d840dae_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/93126/logo.gif?f=community){kind=logo}