AMD X870-moederborden Round-up Review - ASUS ROG Crosshair X870E Hero, ROG Strix X870E-E, X870-A en X870-I

Samen met Gigabyte is ASUS de hofleverancier in deze test. Op deze pagina bespreken we de duurdere gamingmoederborden van het merk. Het topmodel is de ROG Crosshair X870E Hero, gevolgd door de ROG Strix X870E-E en ROG Strix X870-A. Ook het mini-ITX-moederbord X870-I bekijken we op deze pagina. Enkele andere modellen van ASUS vind je op de volgende pagina.

ASUS ROG Crosshair X870E Hero

De X870E Hero is het topmodel van ASUS' nieuwe moederborden voor socket AM5, maar we weten uit het verleden dat de fabrikant nog hoger gepositioneerde modellen kan uitbrengen, zoals een Crosshair Formula of Extreme. Dit bord zal dus ongetwijfeld duur worden, maar vermoedelijk niet het echt extreme segment van borden boven de duizend euro betreden. Echte gekkigheid, zoals schermpjes op het moederbord of tal van gekantelde connectors, heeft ASUS dan ook achterwege gelaten.

Wel beschikt de X870E Hero over een extreem krachtige vrm, met niet minder dan achttien 110A-powerstages voor de Vcore-rail en een tweetal PCIe 5.0-slots die kunnen lanesplitten (x8/x8). In totaal zijn er vijf M.2-slots aanwezig, zonder uitzondering voorzien van passieve koeling, waarvan er drie PCIe 5.0 ondersteunen. Door beperkingen in de aanvoer van PCIe-lanes uit de cpu kunnen die niet allemaal samen met het tweede PCIe 5.0 x16-slot worden gebruikt.

Voor overklokkers heeft ASUS geïnvesteerd in een extra klokgenerator voor de cpu-baseclock, waardoor die kan afwijken van de baseclock voor alle soc-onderdelen, en een feature die ASUS Dynamic OC Switcher noemt. Daarmee kan 'on the fly' worden gewisseld tussen een handmatige allcoreoverklok en AMD's PBO-boostalgoritme, bijvoorbeeld bij het overschrijden van een bepaald stroomverbruik.

Onder de noemer NitroPath heeft ASUS de contacten aan de zijkant van de geheugenslots aangepast, wat volgens de fabrikant tot minder ruis moet leiden. In vergelijking met een normaal geheugenslot zou de geheugensnelheid daarmee tot 400MT/s hoger kunnen worden ingesteld. ASUS claimt DDR5-8600 te ondersteunen, maar wel alleen maar in combinatie met een Ryzen 8000G-processor. Met een Ryzen 9000-cpu geeft ASUS een maximum van 8200MT/s op.

Op de achterkant van de X870E Hero tellen we tien USB-poorten, waarvan vier USB-C. Dat zijn er twee minder dan op de X670E Hero, maar daarvoor krijg je wel een tweede interne USB-C-header terug. Een van die twee ondersteunt bovendien snelladen met 60W. Wat connectiviteit betreft zijn verder de Realtek 5Gbit/s-netwerkadapter, de ondersteuning voor Wi-Fi 7 en de Realtek ALC4082-audiocodec het noemen waard.

Op het bord zelf komen we ten slotte nieuwe mechanismes tegen voor het unlocken van je videokaart en voor het vastzetten van M.2-ssd's. Onder de naam Q-Release Slim kun je het PCIe-slot ontgrendelen door simpelweg de videokaart met een draai naar rechts los te trekken. Handig en slim bedacht, maar je moet het maar net weten; een knopje zoals op de vorige generatie borden is wat dat betreft intuïtiever. Het zonder gereedschap vastzetten en loshalen van de eerste M.2-ssd en de bijbehorende heatsink werkt volledig met lipjes en schuifjes. Voor de andere M.2-slots moet je zelfs op dit topmodel helaas nog ouderwets schroeven.

ASUS ROG Strix X870E-E Gaming WiFi

Over de ROG Strix X870E-E kunnen we een stuk korter zijn, want veel van de features komen overeen met die van de X870E Hero. De vrm is identiek, er zijn opnieuw vijf M.2-slots waarvan er drie PCIe 5.0 ondersteunen en ook features als de NitroPath-geheugenslots, de extra klokgenerator en de handigheidjes rondom het PCIe-slot en de M.2-montage komen we wederom tegen.

Het meest wezenlijke verschil tussen de X870E-E en de Hero is dat het tweede PCIe-slot op de chipset is aangesloten en dus maximaal PCIe 4.0 x4 biedt. Het delen van de lanes met het primaire PCIe-slot is daarmee niet langer mogelijk. Verder heeft ASUS de extra ESS-dac in de geluidsvoorziening weggelaten, al is de gebruikte codec nog altijd een ALC4080, en is de poortindeling iets anders. De tweede interne USB-C-header is weg en daardoor heeft de X870E-E opvallend genoeg juist meer externe USB-poorten: niet minder dan dertien stuks. Daarvan zijn er onveranderd vier USB-C. De startknop en instelbare FlexKey-knop zijn behouden, maar enkele geavanceerde overklokfuncties, zoals de speciale LN2-modus, zijn verdwenen ten opzichte van de Hero.

ASUS ROG Strix X870-A Gaming WiFi

De ROG Strix X870-A is ASUS' belangrijkste model voor de middenklasse. Dit bord is overigens identiek aan de X870-F, op het lichtgrijze kleurenschema na. Ten opzichte van de duurdere modellen zien we dit keer meer wijzigingen. De vrm is minder uit de kluiten gewassen (16x 90A voor de Vcore), er is een M.2-slot minder en de speciale NitroPath-geheugenslots vinden we niet meer terug. Wel heeft het bord nog altijd een klokgenerator aan boord en heeft ASUS PCIe Q-Release Slim en M.2 Q-Release en Q-Latch aangebracht, om alle marketingtermen maar even de revue te laten passeren.

Zoals de oplettende lezer in de naam heeft gespot, is dit een X870-bord zonder E op het eind. Dat betekent dat er maar één chip wordt gebruikt voor de chipset en ASUS dus minder connectiviteit kan bieden. Het aantal SATA-poorten is door de helft gegaan, de 5Gbit/s-netwerkadapter is ingeruild voor een 2,5Gbit/s-exemplaar en hoewel er in totaal nog altijd twaalf externe USB-poorten zijn, zijn die gemiddeld genomen wel van tragere types.

ASUS ROG Strix X870-I Gaming WiFi

ASUS durft als enige fabrikant de uitdaging aan te gaan om een mini-ITX-moederbord rond de X870-chipset te bouwen. De ROG Strix X870-I valt vooral op door de gestapelde toren ten noorden van het (logischerwijs enige) PCIe 5.0 x16-slot, waar ASUS boven op de chipsetheatsink een tweetal M.2-slots heeft gestapeld. Een van die M.2-slots is geschikt voor PCIe 5.0, de andere doet PCIe 4.0 x4. Het geheel wordt niet alleen passief gekoeld, maar ook door een kleine ventilator die ASUS onder de i/o-cover heeft verstopt. Net als zijn grotere broers is de X870-I voorzien van ASUS' nieuwe unlockmechanisme voor het PCIe-slot. De Vcore-vrm bestaat uit tien 110A-powerstages, eveneens gekoeld door een fan.

Zoals we ook al zagen bij de X670-variant van dit model, heeft ASUS voor verschillende aansluitingen en functies flink naar ruimte moeten zoeken. De SATA-poorten en een aantal headers zijn daarom op een extra dochterbordje geplaatst, dat haaks uit het moederbord steekt. Onboard audio heeft de X870-I zelfs helemaal niet. Voor geluid en diverse andere functies sluit je de ROG Strix Hive II-module aan op een van de USB-C-poorten. In deze module, bedoeld om op je bureau of op je pc te zetten, zit een kwalitatief goede dac van ESS die uitmondt in een 3,5mm-jack. Daarnaast biedt deze module nog twee USB-poorten, een powerknop, een instelbare flexkey, een volumewiel en vier foutdiagnoseleds waarvoor ASUS op het bord zelf geen plek meer kon vinden - en stiekem is het best fijn dat je voor sommige van die functies niet in je krappe ITX-pc'tje hoeft te zijn.