Inleiding
Minisforum Mercury EM680
De Minisforum Mercury EM680 is een heel kleine mini-pc die zich op veel vlakken toch behoorlijk groots houdt. De Ryzen 6000-processor met acht cores presteert heel behoorlijk en voor de formfactor heeft de EM680 veel en potente aansluitingen. Hoewel je aan gesoldeerd geheugen niet ontkomt, heeft Minisforum de ssd wel vervangbaar gemaakt en is de meerprijs voor een ram-upgrade naar 32GB alleszins schappelijk te noemen. Onder de streep is de Mercury EM680 een indrukwekkend stukje engineering, dat desondanks niet te duur is.
Waar Intel net heeft aangekondigd te gaan stoppen met zijn NUC's, is de mini-pc als productcategorie juist springlevend. Minisforum is een van de bedrijven die regelmatig voorbijkomen met vernieuwende pc'tjes. De Mercury EM680 die ik hier review, valt vooral op door zijn extreem kleine formaat. Het kastje meet slechts 8x8cm, aanzienlijk kleiner dan een traditionele NUC (11,5x11,5cm).
De impact daarvan op het volume van het pc'tje, 0,28 versus 0,48 liter, is groter dan de lengte en breedte doen vermoeden. In zo'n kleine behuizing verwacht je misschien een super zuinige en langzame processor, een beetje Atom-achtig, maar niets is minder waar; de Chinese fabrikant heeft er een volwaardige Ryzen 7-cpu met acht cores ingelepeld.
Als het zo klein mogelijk moet, is de upgradebaarheid vaak het kind van de rekening. Daarom is het des te indrukwekkender dat in deze mini-pc gewoon nog een vervangbare M.2-ssd zit. Dat is weliswaar een relatief kort 30mm-exemplaar, dezelfde formfactor als in de Steam Deck en ROG Ally, maar ook voor dat formaat komen in de toekomst ongetwijfeld mooie upgrademogelijkheden beschikbaar.
Voor SO-DIMM-slots heeft de fabrikant daarentegen geen plaats gevonden. Standaard zit er echter al 16GB ram in de Mercury EM680 en voor een relatief vriendelijke meerprijs van 40 euro kun je daar 32GB van maken. Dat is weer eens wat anders dan 460 euro, zullen we maar zeggen. De door ons geteste versie, met 16GB ram en een 512GB-ssd, kost je op het moment van schrijven 469 euro.
| |
Minisforum Mercury EM680 |
| Processor |
AMD Ryzen 7 6800U (8C/16T, boost 4,7GHz) |
| Gpu |
AMD Radeon 680M @ 2,2GHz (geïntegreerd) |
| Geheugen aanwezig |
16GB Lpddr5-6400 (onboard) |
| Opslag aanwezig |
Kingston OM3PGP4512Q-A0 PCIe 4.0 512GB |
| Opslagslots |
1x M.2 2230 (PCIe 4.0) |
| OS |
Windows 11 Pro |
| Afmetingen |
8x8x4,3cm |
| Aansluitingen voorkant |
USB4, 3,5mm-jack |
| Aansluitingen zijkant |
USB-A 10Gbit/s, microSD-kaartlezer, Kensington-slot |
| Aansluitingen achterkant |
HDMI 2.1, 2x USB-A 10Gbit/s, USB4 |
| Wifi |
Wi-Fi 6E (Killer AX1675w) + Bluetooth 5.3 |
| Prijs |
16GB ram + 512GB ssd: € 469,-
32GB ram + 512GB ssd: € 509,-
32GB ram + 1TB ssd: € 549,- |
Behuizing, aansluitingen en upgrades
Vanwege de beperkte ruimte is de plastic behuizing van de Mercury EM680 wat minder gestructureerd vormgegeven dan gebruikelijk. Aan vrijwel alle kanten tref je ventilatieroosters aan en de aansluitingen zijn verspreid over alle zijkanten op een na. De koeling van de processor zit in de bovenkant van de behuizing en bestaat uit een compacte ventilator, een koelblok met vinnen en een heatpipe. Ook aan de onderkant zit een fannetje, dat specifiek dient om de ssd te koelen. Om ervoor te zorgen dat dit voldoende lucht kan aanzuigen, staat het pc'tje op rubberen voetjes en loopt de behuizing aan de onderkant schuin af.
Aansluitingen
Hoewel deze Minisforum-pc opvallend klein is, heeft de fabrikant hem van behoorlijk wat snelle aansluitingen weten te voorzien. Op de voorkant zitten een USB4-poort, een 3,5mm-audioconnector en de aan-uitknop. Op de rechter zijkant vind je een USB-A-poort (10Gbit/s) en een microSD-kaartlezer. Achterop volgen nog eens twee USB-A-poorten op dezelfde snelheid, een HDMI 2.1-aansluiting en een tweede USB4-poort. Beide USB4-poorten ondersteunen de maximale snelheid van 40Gbit/s, DisplayPort-alt-mode en USB-PD.
De Minisforum Mercury EM680 heeft geen aparte stroomaansluiting. Het apparaat wordt dus gevoed via een van de USB4-poorten. Daar kun je de meegeleverde 65W-GaN-lader voor gebruiken, die geheel in thema lekker compact is, maar dan offer je dus ook alle overige functionaliteit van die poort op. Als je dockingstation of monitor minstens 65W via USB-PD kan leveren, kun je de mini-pc met één kabel aansluiten, terwijl je ook de rest van de bandbreedte van die USB4-poort kunt benutten.
Upgrademogelijkheden
Je opent de EM680 door de schroefjes onder de rubberen voetjes los te draaien. Het bodempaneel klikt vervolgens eenvoudig van de behuizing af. Je kunt dan bij de vervangbare M.2 2230-ssd; het geheugen en alle andere onderdelen zijn geïntegreerd op de andere zijde van de printplaat en zijn dus niet te upgraden.
:strip_exif()/i/2005968604.jpeg?f=imagenormal)
Benchmarks: cpu, gpu en ssd
In de grafieken vind je ter vergelijking diverse onlangs geteste mini-pc's terug, aangevuld met de resultaten van enkele desktopprocessors in de tests die we ook daarop draaien.
Cpu-tests: Cinebench en Geekbench
De Cinebench 23 Multi-test levert een score van ruim 11.000 punten op, vergelijkbaar met de score van een AMD Ryzen 5 5600X. De EM680 blijft daarmee zeventien procent achter bij mini-pc's met een Ryzen 9 5900HX of 6900HX, die dezelfde coreconfiguratie hebben, maar meer stroom mogen verbruiken.
In de singlethreaded test is de impact van die lagere stroomlimiet kleiner, waardoor de Mercury EM680 tussen de pc's met 5900HX en 6900HX in scoort. Op dit punt presteren de nieuwste Intel NUC's en de Beelink GTR7 met Ryzen 7000-processor wel duidelijk beter.
- Cinebench 23 - Multi
- Cinebench 23 - Single
Ook in Geekbench 5 - Multi meten we voor de Mercury EM680 rond de zestien procent lagere prestaties dan voor de Venus UM690 met Ryzen 9 6900HX-cpu. Singlethreaded is het verschil ook in Geekbench aanzienlijk kleiner.
- Geekbench 5 - Multi
- Geekbench 5 - Single
Gpu-tests: 3DMark
De Ryzen 7 6800U en de Ryzen 9 6900HX delen dezelfde Radeon 680M-gpu, maar bij de 6800U is die lager geklokt. Vooral in de lichtste Night Raid-test leidt dat tot minder goede scores. In de zwaardere tests loopt het onderlinge verschil echter terug.
- 3DMark Night Raid - Graphics
- 3DMark Fire Strike - Graphics
- 3DMark Time Spy - Graphics
Systeemtest: PCMark 10
In de meeste PCMark 10-tests vinden we de Mercury EM680 onder in de middenmoot terug. In de Productivity-test doen AMD-chips het over het algemeen erg goed, waar ook de EM680 van profiteert.
- PCMark 10 Essentials
- Extended
- Productivity
- Digital Content Creation
- Gaming
Ssd-tests: PCMark Storage
De ssd in de Minisforum Mercury EM680 haalt een PCMark 10 Storage-bandbreedte van 298MB/s. Daarmee blijft hij iets achter bij de ssd's in andere pas geteste mini-pc's, maar is hij wel een stuk vlotter dan de PCIe 3.0-ssd in de HX90G.
Benchmarks: duurtest
De compacte behuizing van de Mercury EM680 brengt met zich mee dat de ruimte voor koeling beperkt is. Toch laat Minisforum de Ryzen 7 6800U-processor continu 30W verbruiken, met in de eerste paar seconden zelfs een boost naar 35W. Officieel heeft de 6800U een configureerbare tdp tussen de 15 en 28W, dus daarmee zal de cpu in deze mini-pc rapper zijn dan die in veel laptops met deze processor.
Aan de andere kant is deze 30W nog altijd veel lager dan de 40 tot 65W die cpu's in grotere mini-pc's mogen verbruiken, waardoor de acht cores vanzelfsprekend lager klokken. Tijdens de allcorebelasting meten we rond de 3,3GHz, terwijl de grotere Venus UM690 met 6900HX-cpu stabiel blijft tussen de 3,7 en 3,8GHz.
- Kloksnelheid
- Temperatuur
- Packagepower (verbruik)
Duurtest versus andere mini-pc's
Om de mini-pc's op dit punt te vergelijken, is onze Blender-duurtest ideaal, want die maakt de werkelijke impact op de prestaties duidelijk én werkt op Windows en macOS.
Door de relatief lage kloksnelheid is de Minisforum Mercury EM680 niet de snelste; hij haalt vrijwel exact hetzelfde prestatieniveau als de Intel NUC 12 Pro. De prestaties blijven echter wel keurig stabiel.
Energiegebruik, temperaturen en geluidsproductie
Naast de prestaties is natuurlijk ook van belang hoeveel stroom de Minisforum Mercury EM680 verbruikt, hoe warm de onderdelen worden en hoeveel geluid de ventilators produceren.
- Opgenomen vermogen - uit
- Opgenomen vermogen - idle
- Opgenomen vermogen - load
Als de Mercury EM680 is uitgeschakeld, meten we een stroomverbruik van 1,8W, wat naar onze mening wat te hoog is. Dat zien we echter vaker terug bij de mini-pc's van deze fabrikant. Idle behoort het energiegebruik met 7,5W juist tot de laagste in de grafiek en ook onder belasting is de piek van 57W relatief zuinig. Alleen de Mac mini verbruikt onder load nog minder stroom.
Met 86 graden wordt de cpu in de Minisforum Mercury EM680 iets warmer dan in de meeste andere mini-pc's. Intel laat zijn eigen processors echter nog veel warmer worden.
Idle meten we een geluidsproductie van bijna 23dB, meer dan bij veel andere mini-pc's. Zelfs bij lage belasting is er voor de kritische luisteraar dus al wat ventilatorgeruis hoorbaar. Tijdens de PCMark 10-test loopt dat iets op naar 24dB en onder volle belasting naar 31,4dB. Onder load is de EM680 daarmee niet meer bovengemiddeld luid, hoewel ik daar door het kleine fannetje wel een beetje bang voor was. Minisforum heeft duidelijk niet de maximale prestaties opgezocht ten koste van alles.
Conclusie
Als je de Mercury EM680 voor het eerst vastpakt, bekruipt je een wat onwerkelijk gevoel. Een complete pc in zo'n kleine formfactor? Minisforum laat zien dat dat tegenwoordig prima kan, zelfs met krachtige hardware en de nodige aansluitingen aan boord.
:strip_exif()/i/2005968606.jpeg?f=imagenormal)
Een van de belangrijkste verschillen met reguliere mini-pc's is dat de processor in de EM680 uit een lagere tdp-klasse komt. In de praktijk mag hij rond de 30W verbruiken, wat bij grotere concurrenten vaak minstens 15W meer is. Daarom ligt het prestatieniveau iets lager, maar dankzij de acht cores blijft dat in absolute zin nog altijd oké, zeker voor deze formfactor. Door het lagere verbruik blijft bovendien de geluidsproductie binnen de perken.
Naast de koeling komt ook het aantal aansluitingen gauw in het gedrang als je een pc probeert te miniaturiseren. Bij de EM680 valt dat reuze mee. Je beschikt nog altijd over in totaal vijf USB-poorten, een losse HDMI-uitgang en zelfs een kaartlezer. Het is jammer dat je een van de snelle USB4-poorten kwijtraakt aan de stroomadapter, maar het alternatief, een dedicated stroomconnector ten koste van een van de twee USB4-poorten, was waarschijnlijk nog slechter geweest.
Op het vlak van upgradebaarheid doe je ook een stap terug, want het Lpddr5-geheugen is op de printplaat gesoldeerd. Gelukkig past Minisforum wel gewoon een vervangbare ssd toe, zij het in het wat exotische M.2 2230-formaat, en zijn de meerprijzen die het rekent voor 32GB ram behapbaar.
De prijs valt toch al reuze mee. Menige fabrikant zou een flinke uniciteitstax toepassen voor zo'n compact systeem, maar op het moment van schrijven betaal je maar 469 euro voor de geteste versie. De Venus UM690, in een regulierder formaat, eveneens met acht Zen 3+-cores en dezelfde hoeveelheid geheugen en opslag, kost nu 659 euro. Zelfs voor de koper die niet per se op zoek is naar een zo klein mogelijke pc, zou de Mercury EM680 daarmee best een zinnige koop kunnen zijn. Met de unieke prestatie om zoveel hardware in zo'n klein doosje te proppen, verdient Minisforum een Innovation-award.
:strip_exif()/i/2005819736.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005968608.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005968606.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005968610.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005968612.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005968604.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005819736.webp?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006502596.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005916094.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005829614.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005688050.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005565640.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005463566.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2005570248.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005662406.jpeg?f=fpa)
/u/223279/Congressman.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/10757/Avatar70.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/133253/NOVIR350.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1483544/crop5fa7be021ded9_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/131408/crop5c2e1a3c6d654_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/566614/crop5cb44f48ce3ba_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1811628/crop62fbd870b3981_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/164496/crop56fe6c54774ab_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/10111/crop67d5f1a9809eb_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/71414/images.jpg?f=community){kind=small}
/u/94596/crop643fb12fd4e6d.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/81611/headcrop.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/219059/crop5efafd1bd64af_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/140051/BSOD.jpg?f=community){kind=small}
/u/237437/crop65b0dda5a79df_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/1200184/crop61e02897c741e_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/217510/crop660db19c1cf7b_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/40481/crop63f777c898038_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/71761/NYSoMFOKMJ.gif?f=community){kind=small}
/u/12436/p1_normal.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/172393/crop671a552786579_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/57655/SuperTeamLogo.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/144633/crop643e593ea432f_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/478907/tweakers.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/42138/IpodFoetusAvatar.gif?f=community){kind=avatar}
/u/220715/crop5bf9691b70958_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/257022/crop629738e7a7bae_cropped.png?f=community){kind=small}