Door Tomas Hochstenbach

Redacteur

Intel NUC 13 Pro Review

Eerste kennismaking met mobiele Raptor Lake

03-04-2023 • 06:01

107

Multipage-opmaak

Inleiding

Intel NUC 13 Pro

De NUC 13 Pro is een kleine upgrade ten opzichte van de NUC 12 Pro. De dertiende generatie Core-processor (Raptor Lake) is iets sneller, maar gebruikt ook iets meer energie. Daardoor is de nieuwe mini-pc wat luider. Aan het totaalplaatje met de gebruikelijke voor- en nadelen van een Intel NUC is echter weinig veranderd.

Het is nog maar iets meer dan een maand geleden dat we de NUC 12 Pro onder handen hebben genomen in ons testlab, maar deze week plofte zijn opvolger al op onze figuurlijke deurmat. Vanzelfsprekend is de NUC 13 Pro voorzien van een dertiende generatie Core-processor uit de mobiele serie van Intel, oftewel Raptor Lake, waarmee we in dit product überhaupt voor het eerst kennismaken.

In ons reviewexemplaar gaat het om precies te zijn om een Core i7-1360P, die net als de 1260P in de NUC 12 Pro vier Performance-cores en acht Efficiency-cores telt. Naast de architecturele verbeteringen in Raptor Lake is de hogere boostsnelheid van 5GHz het enige verschil; de 1260P kwam nog tot 4,7GHz. Uiteraard zullen er ook goedkopere i3- en i5-versies verschijnen, naast vPro-varianten en de gebruikelijke 'tall'-kits met ruimte voor een 2,5"-ssd. Een van die vPro-versies zal overigens de i7-1370P met zes P-cores bevatten; daar blijven we als consumenten helaas van verstoken.

Intel NUC 13 ProIntel NUC 13 ProIntel NUC 13 ProIntel NUC 13 Pro

Verder is de NUC 13 Pro volledig identiek aan de NUC 12 Pro. Het is dat er een nieuw logo in het plastic bovenpaneel is gestanst, anders zouden we de twee van buitenaf niet uit elkaar kunnen houden. Geruchten dat Intel voor deze generatie NUC aan een compleet vernieuwd kastje met meer mesh en betere airflow zou werken, blijken dus niet juist. Aan details als de aansluitingen en interne slots is echter ook niets veranderd. Anno 2023 doet het ontbreken van USB-C aan de voorkant van het apparaatje toch wel enigszins gedateerd aan, maar dat heeft Intel dus niet aangepakt.

Een nieuwigheid die vooral zakelijke gebruikers zal aanspreken, is dat een select aantal modellen vanaf deze generatie geen drie, maar vijf jaar gegarandeerd verkrijgbaar blijft. Het gaat daarbij om alle kits en boards met een PE-processor (zoals de i5-1340PE).

Intel NUC 13 Pro internal

Op het moment van schrijven zijn de NUC 13 Pro's nog niet op voorraad bij webshops in de Benelux. We verwachten dat de prijs van de door ons geteste NUC13ANKi7-barebone rond de 679 euro zal liggen, waarmee hij ongeveer 50 euro duurder is dan de vergelijkbare NUC 12 Pro met i7.

Intel NUC 13 Pro Kit NUC13ANKi7
Processor Intel Core i7-1360P (4P+8E, boost 5,0GHz)
Gpu Intel Iris Xe 96EU (geïntegreerd)
Geheugen aanwezig Geen
Geheugenslots 2x DDR4 SO-DIMM
Opslag aanwezig Geen
Opslagslots 1x M.2 2280 (PCIe 4.0 x4) + 1x M.2 2242 (PCIe 3.0 x1 / SATA)
OS Geen
Afmetingen 11,7 x 11,2 x 3,7cm
Aansluitingen voorkant 2 x USB-A 10Gbit/s, 3,5mm-jack
Aansluitingen achterkant 2 x Thunderbolt 4, 1 x USB-A 10Gbit/s, 1 x USB-A 2.0, 2x HDMI 2.1, 2,5Gb-ethernet (Intel I226-V), stroomaansluiting
Wifi Wi-Fi 6E + Bluetooth 5.3 (Intel AX211)
Prijs € 619,- (adviesprijs: € 679)

Benchmarks: cpu, gpu en ssd

We ontvingen de NUC 13 Pro met daarin 32GB DDR4-3200-geheugen en een 512GB grote Samsung PM9A1-ssd. Op ons reviewexemplaar was Windows 11 Pro voorgeïnstalleerd.

In de grafieken vind je naast de Intel NUC 13 Pro ook de onlangs geteste NUC 12 Pro en mini-pc's van Apple en Minisforum. Waar mogelijk tonen we ter referentie ook de scores van enkele desktopprocessors.

Cpu-tests: Cinebench en Geekbench

De multithreaded Cinebench 23-score valt 13 procent hoger uit dan bij de NUC 12 Pro. Daarmee sluit de NUC 13 Pro aan bij de Minisforums met Ryzen 9-processors, maar ze inhalen lukt hem net niet. Singlethreaded was de Intel-chip al sneller, en die voorsprong bouwt de NUC 13 Pro verder uit, met een score die die van de nieuwste desktop-cpu's uit de hogere middenklasse nadert.

  • Cinebench 23 - Multi
  • Cinebench 23 - Single
Cinebench 23 - Multi
Processor Cpu/soc Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Intel Core i5-13600K
24.245
Apple Mac Studio M1 Ultra 20-core
24.192
AMD Ryzen 5 7600X
15.016
Minisforum Venus UM690 Ryzen 9 6900HX
13.542
Minisforum Neptune HX90G Ryzen 9 5900HX
13.441
Intel NUC 13 Pro Ci7-1360P
13.115
Intel NUC 12 Pro Ci7-1260P
11.572
AMD Ryzen 5 5600G
11.239
AMD Ryzen 5 5600X
11.075
Intel Core i5-12400
11.010
Apple Mac mini (2023) M2 8-core
8.677
Intel Core i3-12100
8.458
Minisforum EliteMini TL50 Ci5-1135G7
5.524
Intel NUC 11 Pro Ci5-1135G7
4.473
Cinebench 23 - Single
Processor Cpu/soc Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Intel Core i5-13600K
2.004
AMD Ryzen 5 7600X
1.962
Intel NUC 13 Pro Ci7-1360P
1.934
Intel NUC 12 Pro Ci7-1260P
1.793
Intel Core i5-12400
1.688
Intel Core i3-12100
1.670
Apple Mac mini (2023) M2 8-core
1.649
Minisforum Venus UM690 Ryzen 9 6900HX
1.612
Apple Mac Studio M1 Ultra 20-core
1.536
AMD Ryzen 5 5600X
1.532
Minisforum Neptune HX90G Ryzen 9 5900HX
1.493
AMD Ryzen 5 5600G
1.438
Minisforum EliteMini TL50 Ci5-1135G7
1.376
Intel NUC 11 Pro Ci5-1135G7
1.277

In Geekbench 5 - Multi is de NUC 13 Pro wel wat vlotter dan de Minisforum Venus UM690 met Ryzen 9 6900HX-processor. In de Single-test haalt de nieuwe NUC bovendien de Mac Studio met M1 Ultra-soc in, al blijft de nieuwe Mac mini met M2-soc in deze scorelijst wel bovenaan staan.

  • Geekbench 5 - Multi
  • Geekbench 5 - Single
Geekbench 5 - Multi
Pc Cpu/soc Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Apple Mac Studio M1 Ultra 20-core
24.093
Intel NUC 13 Pro Ci7-1360P
10.620
Minisforum Venus UM690 Ryzen 9 6900HX
9.597
Intel NUC 12 Pro Ci7-1260P
9.308
Apple Mac mini (2023) M2 8-core
9.068
Minisforum Neptune HX90G Ryzen 9 5900HX
8.630
Minisforum EliteMini TL50 Ci5-1135G7
5.296
Geekbench 5 - Single
Pc Cpu/soc Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Apple Mac mini (2023) M2 8-core
1.968
Intel NUC 13 Pro Ci7-1360P
1.863
Apple Mac Studio M1 Ultra 20-core
1.792
Intel NUC 12 Pro Ci7-1260P
1.713
Minisforum Venus UM690 Ryzen 9 6900HX
1.632
Minisforum Neptune HX90G Ryzen 9 5900HX
1.479
Minisforum EliteMini TL50 Ci5-1135G7
1.404

Gpu-tests: 3DMark

De geïntegreerde gpu in de i7-1360P is, afhankelijk van de test, tussen de 13 en 22 procent sneller dan die in de i7-1260P. De RDNA2-igpu in de Ryzen 9 6900HX is wel vlotter.

  • 3DMark Night Raid - Graphics
  • 3DMark Fire Strike - Graphics
  • 3DMark Time Spy - Graphics
3DMark Night Raid - Graphics
Pc Cpu/soc Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Minisforum Neptune HX90G Ryzen 9 5900HX
95.130
Minisforum Venus UM690 Ryzen 9 6900HX
29.067
Intel NUC 13 Pro Ci7-1360P
22.436
Minisforum EliteMini TL50 Ci5-1135G7
18.814
Intel NUC 12 Pro Ci7-1260P
18.443
AMD Ryzen 5 5600G
16.859
Intel Core i5-13600K
12.290
Intel NUC 11 Pro Ci5-1135G7
11.193
Intel Core i5-12400
9.983
Intel Core i3-12100
9.432
3DMark Fire Strike - Graphics
Pc Cpu/soc Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Minisforum Neptune HX90G Ryzen 9 5900HX
22.567
Minisforum Venus UM690 Ryzen 9 6900HX
6.754
Intel NUC 13 Pro Ci7-1360P
5.619
Intel NUC 12 Pro Ci7-1260P
4.953
Minisforum EliteMini TL50 Ci5-1135G7
4.537
Intel NUC 11 Pro Ci5-1135G7
2.946
3DMark Time Spy - Graphics
Pc Cpu/soc Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Minisforum Neptune HX90G Ryzen 9 5900HX
7.609
Minisforum Venus UM690 Ryzen 9 6900HX
2.402
Intel NUC 13 Pro Ci7-1360P
1.746
Intel NUC 12 Pro Ci7-1260P
1.530
Minisforum EliteMini TL50 Ci5-1135G7
1.351
Intel NUC 11 Pro Ci5-1135G7
978

Systeemtest: PCMark 10

In de PCMark 10 Essentials-test stijgt de NUC 13 Pro boven de Venus UM690 uit. In de zwaardere tests blijft die mini-pc met AMD-chip echter sneller, vooral in de Productivity- en Digital Content Creation-deeltests.

  • PCMark 10 Essentials
  • Extended
  • Productivity
  • Digital Content Creation
  • Gaming
PCMark 10 Essentials
Barebone Cpu/soc Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Intel NUC 13 Pro Ci7-1360P
12.086
Minisforum Venus UM690 Ryzen 9 6900HX
11.234
Intel NUC 12 Pro Ci7-1260P
10.907
Minisforum Neptune HX90G Ryzen 9 5900HX
10.617
Minisforum EliteMini TL50 Ci5-1135G7
9.148
Intel NUC 11 Pro Ci5-1135G7
8.673
PCMark 10 Extended
Pc Cpu/soc Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Minisforum Neptune HX90G Ryzen 9 5900HX
9.102
Minisforum Venus UM690 Ryzen 9 6900HX
6.619
Intel NUC 13 Pro Ci7-1360P
5.814
Intel NUC 12 Pro Ci7-1260P
5.270
Minisforum EliteMini TL50 Ci5-1135G7
4.314
Intel NUC 11 Pro Ci5-1135G7
3.755
PCMark 10 Productivity
Pc Cpu/soc Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Minisforum Venus UM690 Ryzen 9 6900HX
10.114
Minisforum Neptune HX90G Ryzen 9 5900HX
9.176
Intel NUC 13 Pro Ci7-1360P
7.729
Intel NUC 12 Pro Ci7-1260P
7.242
Intel NUC 11 Pro Ci5-1135G7
6.198
Minisforum EliteMini TL50 Ci5-1135G7
6.182
PCMark 10 Digital Content Creation
Pc Cpu/soc Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Minisforum Neptune HX90G Ryzen 9 5900HX
11.001
Minisforum Venus UM690 Ryzen 9 6900HX
8.781
Intel NUC 13 Pro Ci7-1360P
7.416
Intel NUC 12 Pro Ci7-1260P
6.871
Minisforum EliteMini TL50 Ci5-1135G7
4.619
Intel NUC 11 Pro Ci5-1135G7
4.445
PCMark 10 Gaming
Pc Cpu/soc Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Minisforum Neptune HX90G Ryzen 9 5900HX
17.307
Minisforum Venus UM690 Ryzen 9 6900HX
5.199
Intel NUC 13 Pro Ci7-1360P
4.461
Intel NUC 12 Pro Ci7-1260P
3.842
Minisforum EliteMini TL50 Ci5-1135G7
3.586
Intel NUC 11 Pro Ci5-1135G7
2.250

Ssd-tests: PCMark Storage

In ons testexemplaar van de NUC 13 Pro zit een best rappe Samsung PCIe 4.0-ssd. Uiteraard hangen de opslagprestaties volledig af van de ssd die je zelf installeert.

PCMark 10 - Storage - Totaalscore - Bandbreedte
Barebone Cpu/soc Gemiddelde bandbreedte in MB/s (hoger is beter)
Intel NUC 13 Pro Ci7-1360P
395
Minisforum Venus UM690 Ryzen 9 6900HX
320
Intel NUC 12 Pro Ci7-1260P
224
Minisforum Neptune HX90G Ryzen 9 5900HX
160

Benchmarks: duurtest

Mini-pc's hebben net als veel laptops een variabel prestatieniveau. Ze kunnen hun hoogst haalbare boostsnelheid niet eeuwig volhouden omdat de aanwezige koeling dat niet toelaat. In onze bijna tien minuten durende duurtest kijken we hoe de prestaties zich bij langdurige belasting ontwikkelen.

De NUC 13 Pro mag ongeveer een halve minuut naar 3,9GHz boosten, ongeveer 300MHz hoger dan we bij de NUC 12 Pro zagen. De uiteindelijke stabiele kloksnelheid ligt in absolute zin uiteraard lager, maar nog altijd ongeveer 400MHz boven die van de NUC 12 Pro, terwijl het verbruik van 40W identiek is. De temperatuur van de chip loopt wel een paar graden verder op.

  • Kloksnelheid
  • Temperatuur
  • Packagepower (verbruik)

Duurtest versus andere mini-pc's

Om de mini-pc's op dit punt te vergelijken, is onze Blender-duurtest ideaal, want die maakt de werkelijke impact op de prestaties duidelijk én werkt op Windows en macOS. In de eerste run hoeft de NUC 13 Pro alleen de Apple Mac Studio voor zich te dulden, maar het uiteindelijke prestatieniveau is ook lager dan dat van de Minisforum-pc's met AMD-processors. Wel is de NUC 13 Pro duidelijk rapper dan zijn voorganger.

Test met maximale powerlimit

In tegenstelling tot veel andere mini-pc's heeft de Intel NUC een vrij uitgebreid bios, waarin je onder meer de powerlimits kunt instellen. Als je die limieten opheft, wordt de koeling duidelijk de beperkende factor, met een temperatuur van 100 graden. De P-cores klokken intussen naar 3,6GHz, 400MHz hoger dan standaard. Het stroomverbruik stijgt daarbij van 40W naar 55W, en de Cinebench R23 MT-score valt 13 procent hoger uit.

Standaard Ongelimiteerd
PL1 40W 255W
PL2 64W 255W
Cinebench R23 MT 12134cb 13725cb
Packagepower 40W 55W
Kloksnelheid P-cores 3,2GHz 3,6GHz
Kloksnelheid E-cores 2,5GHz 2,9GHz
Temperatuur 84 °C 100 °C

Energiegebruik, temperaturen en geluidsproductie

Naast de prestaties is het natuurlijk ook van belang hoeveel stroom de Intel NUC 13 Pro verbruikt, hoe warm de onderdelen worden en hoeveel geluid de ventilators produceren.

  • Opgenomen vermogen - uit
  • Opgenomen vermogen - idle
  • Opgenomen vermogen - load
Opgenomen vermogen - uit
Barebone Cpu/soc Gemiddelde vermogen in watt (lager is beter)
Intel NUC 13 Pro Ci7-1360P
0,1
Intel NUC 12 Pro Ci7-1260P
0,1
Apple Mac mini (2023) M2 8-core
0,2
Minisforum Neptune HX90G Ryzen 9 5900HX
0,7
Minisforum EliteMini TL50 Ci5-1135G7
0,8
Intel NUC 11 Pro Ci5-1135G7
1,2
Apple Mac Studio M1 Ultra 20-core
1,2
Minisforum Venus UM690 Ryzen 9 6900HX
2,7
Opgenomen vermogen - idle
Pc Cpu/soc Gemiddelde vermogen in watt (lager is beter)
Apple Mac mini (2023) M2 8-core
4,2
Minisforum EliteMini TL50 Ci5-1135G7
6,8
Intel NUC 11 Pro Ci5-1135G7
7,6
Minisforum Venus UM690 Ryzen 9 6900HX
8,9
Intel NUC 13 Pro Ci7-1360P
14,8
Intel NUC 12 Pro Ci7-1260P
15,9
Apple Mac Studio M1 Ultra 20-core
18,6
Minisforum Neptune HX90G Ryzen 9 5900HX
34,5
Opgenomen vermogen - Load - Cinebench 2024 Multi
Pc Cpu/soc Gemiddelde vermogen in watt (lager is beter)
Apple Mac mini (2023) M2 8-core
44
Minisforum Venus UM690 Ryzen 9 6900HX
86
Intel NUC 12 Pro Ci7-1260P
101
Apple Mac Studio M1 Ultra 20-core
109
Intel NUC 13 Pro Ci7-1360P
115
Minisforum Neptune HX90G Ryzen 9 5900HX
144

Uitgeschakeld en in idle is het stroomverbruik heel vergelijkbaar met dat van de NUC 12 Pro. Onder belasting loopt het verbruik wel wat verder op, naar 115 watt, waar de voorganger van de NUC 13 Pro nog genoeg had aan 101W.

Temperaturen

Ook de maximumtemperatuur valt nog iets hoger uit dan bij de NUC 12 Pro, maar hij wordt wel direct tijdens de eerste boost bereikt. De temperatuur stabiliseert later op een lager niveau, zoals je op de vorige pagina hebt gezien.

Geluidsproductie

De NUC 12 Pro was op het vlak van geluidsproductie een enorme verbetering ten opzichte van zijn voorganger, vooral dankzij een compleet gereviseerd koelsysteem. Daaraan is bij de NUC 13 Pro weinig veranderd, maar toch lijkt het fanprofiel iets agressiever te zijn afgesteld. Bij licht gebruik komt onze meting nog wat lager uit, maar tijdens PCMark, en zeker tijdens volledige cpu-belasting in Blender, is de nieuwste mini-pc duidelijk luider dan zijn voorganger. In vergelijking met NUC's uit de 10- en 11-series valt het fangeruis nog altijd mee, maar we hopen dat Intel deze trend niet verder voort gaat zetten bij volgende generaties.

Conclusie

De Intel NUC 13 Pro volgt opvallend snel op de NUC 12 Pro. Het is dan ook maar een kleine iteratie, met de nieuwere Raptor Lake-processor als voornaamste wijziging. Afhankelijk van de test is deze Core i7-1360P tussen de 10 en 20 procent sneller dan zijn voorganger. Daar betaal je wel een prijs voor, want het stroomverbruik en de geluidsproductie vallen wat hoger uit. Ook in letterlijke zin betaal je ervoor; de nieuwe NUC wordt waarschijnlijk ongeveer 50 euro duurder dan zijn voorganger.

Hoewel Raptor Lake wat architecturele wijzigingen bevat, zoals grotere L2-caches, komt de voornaamste prestatiewinst simpelweg uit hogere kloksnelheden. Bij langdurige belasting klokken de vier P-cores naar 3,2GHz, waar dat bij de i7-1260P in de NUC 12 Pro nog 2,8GHz was. Ook de E-cores bereiken iets hogere klokfrequenties, wat met name de multithreaded prestaties een extra boost geeft.

Onze eindbeoordeling van de NUC 13 Pro komt daardoor in feite op hetzelfde neer als die van de NUC 12 Pro. De snelle aansluitingen en upgradebaarheid zijn duidelijke voordelen, maar het ontbreken van USB-C aan de voorkant maakt anno 2023 wel echt duidelijk dat het ontwerp al enkele generaties meegaat. Bovendien komen de Intel-gebaseerde mini-pc's qua efficiëntie niet in de buurt van de mini-computer van Apple, al heeft de keuze voor de Mac mini natuurlijk weer andere voors en tegens.

Reacties (86)

Sorteer op:

Weergave:

Ik vind het mooie systemen voor een home lab, zuinig, stil en makkelijk weg te werken in de meterkast. Met de vPro versie krijg je ook handige features, zoals AMT, waarmee je zonder OS KVM functionaliteit hebt en je dus o.a. het scherm en keyboard over kan nemen.

Toevallig ben ik net bezig om een NUC 12 Pro in te zetten ter vervanging van mijn oude energie slurpende (55 watt idle) server. Omdat ik over wil naar een 10Gb netwerk ben ik de NUC aan het modden met een Innodisk EGPL-T101.. dat is een industriele 10Gbe LAN module die in de M.2 2280 poort past (de poort in de foto waar de sticker 'NVMe ONLY' op geplakt zit ;) ). En dat werkt gewoon en de kaart, die gebaseerd is op de Marvell AQtion Ethernet controller, wordt out of the box gedetecteerd door Proxmox en ESXI. Ook het bios lijkt de kaart te herkennen en dus zou je er ook vanaf moeten kunnen booten via PXE of iSCSI. De NUC 13 Pro lijkt qua afmetingen op de NUC 12 Pro, dus deze mod voor een extra netwerkkaart zou ook gewoon op de 13 versie moeten werken.

Als je de hoger behuizing versie neemt, dan zit er aan de onderkant een uitschroefbare panel, daar ben ik nu nu een 3D print voor aan het maken om de losse RJ45 connector in te bouwen. Verder komt er ook een aparte bodem plaat in met een Noctua 40x40x10mm fan, omdat de controller wel wat extra warmte uitstoot en ik het zonder fan niet vertrouw.

Voor de mensen die geinterreseerd zijn in hoeveel energie zoiets gebruikt, zonder 10Gbe kaart, waarbij Proxmox 7.4 ingeladen wordt vanaf een M.2 2242 sata disk en ESXI 8 vanaf een iSCSI drive die vanuit het BIOS wordt gemount:

Proxmox idle scherm aan: 16 watt
Proxmox idle scherm uit: 6.6 watt
ESXI 8 idle scherm aan: 16 watt
ESXI 8 idle scherm uit: 12.5 watt

Met 10Gbe kaart gaat het verbruik wel wat omhoog:
Proxmox idle scherm aan: 13.2 watt
Proxmox idle scherm uit: 12.5 watt
ESXI 8 idle scherm aan: 15 watt
ESXI 8 idle scherm uit: 14.5 watt

Dat ESXI meer verbuikt heeft vast te maken met het feit dat ik de efficiency cores uit moet zetten in het BIOS, want ESXI ondersteunt die niet en loopt vast als het aan staat. Met scherm aan bedoel ik overigens niet een fysiek scherm, maar ik gebruik een VNC verbinding om een virtueel scherm over te nemen via de KVM functionaliteit. Vreemd genoeg is het verschil tussen met en zonder scherm aan een stuk minder met de 10Gbe kaart geinstalleerd. De netwerk controller zou maximaal 2.5 watt extra gebruiken volgens de spec sheet, maar wellicht dat de NUC extra vermogen nodig heeft zodra je uberhaupt een apparaat in het NVMe slot drukt?

edit: alleen specifieke vPro versies hebben AMT.

[Reactie gewijzigd door baldido op 22 juli 2024 15:31]

ESXi verbruikt meer omdat het een beperkte ondersteuning heeft voor low power modes. Het is wat dat betreft vergelijkbaar met het verbruik van FreeBSD/OpenBSD. Er is wel ondersteuning voor frequentieverlaging als de computer weinig te doen heeft.

Proxmox is gebaseerd op Debian en dat is wel een zuinig besturingssysteem. Als je powertop --auto-tune draait en consoleblank als kernelparameter toepast zal het verbruik nog verder dalen. Soms is er een nonfree driver nodig, of een nieuwere kernel bij recent geintroduceerde processoren. PCIe power management (ASPM) is afhankelijk van hardware en soms het slot waar een device in wordt gestoken. Dat kan ervoor zorgen dat de package C state niet meer zo hoog komt. Met powertop kun je dat controleren. Misschien helpt het om ASPM te forceren op de kernel.

Bij netwerken is het verbruik afhankelijk van de netwerkchip en de ondersteuning van Energy Efficient Ethernet (EEE/802.3az) bij normaal ethernet. 10 Gbit verbruikt flink wat meer dan 1 Gbit. Nog zuiniger is 100 Mbit.

SSHd (karakter-gebaseerd) is zuiniger dan VNC.
Bedankt voor de tips! Ik denk dat ik gewoon Proxmox ga gebruiken en met 12.5 watt idle heb ik al een mooie verbetering bereikt ten opzichte van mijn vorige setup. Maar alles wat er verder nog af te tunen valt is mooi meegenomen natuurlijk!
Consoleblank heeft geen invloed op het verbruik.
Console blanking is not enabling DPMS power saving (thereby negating any
power-saving benefit), and is simply turning the screen content blank.
Debian en andere distributies hebben de twee geintegreerd voor command line installaties. Het besturingssysteem zet de gpu in een low power stand en de monitor gaat in low power doordat er geen signaal meer is of door DPMS.

GUI's hebben vaak xset met DPMS en gpu aansturing in de achtergrond.

[Reactie gewijzigd door mrmrmr op 22 juli 2024 15:31]

Volgens mij kun je voor de helft van het geld deze configuratie in tower-grootte kopen. Dat vind ik nogal een meerprijs die je betaalt voor de form factor.
Zelf zou ik dat er wel voor over hebben als ik een nieuwe nodig had. Wil m’n pc aan de achterkant van mijn scherm hangen. Een tower past daar net niet.
Dan heb je een te klein scherm :P

Ik ben het wel met jou eens overigens. Mijn volgende computer is bij voorkeur klein, zuinig en stil. Daar heb ik wel wat extra geld voor over.
Een configuratie in een M-ITX kastje kan best achter de monitor worden verstopt. Als je deze kan uitrusten met een zuinige CPU heb je een gelijkaardig product dat tevens ook langer mee kan omwille van de upgrade-baarheid.
Heb je geen zin om de configuratie samen te stellen dan kan je ook naar een alternatief kijken zoals de HX90G van Minisforum, dan heb je gelijk een ook een gaming machine voorhanden.
Je zit dan in een heel andere markt. Mensen die een NUC willen hebben totaal geen interesse in een tower, die moet juist verstopt zijn, bijvoorbeeld achter een beeldscherm. Dus je hebt helemaal gelijk, maar het is een stuk goedkoper te maken als het groot mag, vooral op vlak van koeling. Waarschijnlijk werkt het geheel nog beter ook! Maar tegelijkertijd vreet het stroom en neemt het 20? keer meer ruimte in beslag, nog los van eventuele warmte.
Als je dit voor het oog koopt, dan valt er inderdaad weinig te praten. Je zou nog zo'n mini case kunnen proberen, maar die is denk ik te groot voor achter de monitor.

Qua stroomverbruik valt een tower wel mee. Een 5600G gebruikt als systeem 135 watt*, terwijl deze NUC 115 watt gebruikt.

* https://www.techpowerup.com/review/amd-ryzen-5-5600g/22.html
Het TDP van Intel slaat nergens meer op. Bij AMD kun je ervan uitgaan dat het maximale verbruik ongeveer twee keer het TDP is (de 5600G verbruikt 121W, want het verbruik in je link is inclusief een RTX 3080 die in idle 11W verbruikt). Dat is dus minder dan tweemaal 65W (het TDP van de 5600G). Idem voor de 6900HX in de Minisforum, die verbruikt 86W terwijl het TDP van die processor 45W is. Maar de P-serie van Intel heeft een TDP van 28W en die verbruikt maar liefst ruim 4 keer zoveel (115W).
Heb de nuc12 pro i5, omdat het stroomverbruik minder is en het is klein. Met Linux erop kun je er behalve gamen behoorlijk veel mee doen.
Je betaald voor het formaat, en ook het stroomverbruik laat zich snel terug verdienen ten opzichte van een Tower. Een Tower heeft een andere specifieke usercase.
Stroomverbruik hoeft niet veel hoger te zijn. Als je in die tower een vergelijkbare cpu zet, zoals een 5600G, dan doet dat hele systeem 132 watt* onder load. In tegenstelling tot 115 watt wat dit systeem met zijn mobiele cpu doet.

* https://www.techpowerup.com/review/amd-ryzen-5-5600g/22.html
Mijn laptop wordt vrijwel nooit volledig belast. Verbruik met VS Code en een browser open is voor mij belangrijker.
Dat ligt aan je eisen - ik gebruik mijn pc niet meer dan wat internerbrowsing en office stuff. Daar is deze NUC zelfs overpowered voor, maar na vijf jaar eentje gebruikt te hebben die inmiddels een versleten powerbutton heeft.. wordt het tijd voor wat anders.
Nou, ik betaal liever dan toch iets meer om het in deze formfactor te hebben dan in zo'n grote tower. Ben wel klaar met die lelijke grote bakken die eigenlijk niets meer toevoegd. Zeker op kantoor, mooi leeg bureau, geen lomp ding meer onder het bureau. En ik vraag me echt af of het echt zo heel veel zal schelen, Moederbord, fatsoenlijke kast, CPU en voeding. Voordeel wel zal zijn dat het een echte desktop CPU is wat handiger kan zijn voor bepaalde zaken omdat je dan ook betere koeling kunt toepassen (wat ook weer een extra investering is), maar voor bv office taken en software development is het een mooi bakkie.
Enige waarom ik nog een 'tower' zou overwegen is voor de extra HDD's die ik nu nog in mijn huidige computer heb zitten, maar daarnaast heb ik al een zwik externe HDD's er aan hangen.
...die eigenlijk niets meer toevoegt
Waarom zit er nou midden op het moederboard een RJ45 connector?? Waar is die nou voor? :?

Ik neem aan ethernet maar die zit achterop ook en dit is nogal een vreemde plaats.

Edit: Hmm misschien is het wel wat anders. Ik bedoel dat ding precies onder het "B-KEY SATA" slot. Maar het lijkt op een vertikale RJ45 of ben ik nou gek :?

[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 22 juli 2024 15:31]

Als ik me niet vergis is dit een socketed bios chip.
Je hebt gelijk, ik heb even verder gezocht en de Anandtech review heeft er een betere foto van: https://images.anandtech.com/doci/18791/firpage-build.jpg
Betere foto ? de foto van Tweakers is haar scherp en heeft een hogere resolutie. gewoon een keertje klikken op de foto.
Als je inzoomed zie je dat het plastic component best plat is, en bovendien zijwaards pinnen heeft, en een plastic 'schuif'-klepje. Als je het mij vraagt is het een socketed chip. Gezien hoe Intel doorgaans hun producten tiered (dicht bij vanilla spec) is dat niet onlogisch. Sterker nog: dat is dé high end moederbord feature die ik de laatste jaren mis: socketed BIOS chips. Ook op GPU's. Externe flash kits zijn erg eenvoudig. Veel moederborden werken er 'omheen' door een klein ARM-gebaseerd controller-like systeempje in te bouwen wat toegang heeft tot één USB poort, zodat je zelfs CPU-loos je BIOS kan flashen mocht je hem bricken, maar er is iets te zeggen voor een BIOS-chip-in-socket.
Je hebt gelijk, omdat de foto exact van boven is genomen was het moeilijk te zien. Ik vind het zelf ook een hele coole functie ja.
Ik haal daar dus echt geen rj45 connector uit 🤷‍♂️
Niet? Ik dacht het echt. Ik zag zelfs de 2 ledjes erin :P
DDR4? Ik zit er momenteel niet helemaal strak in, maar is het niet een beetje gek om een nieuwe machine hiermee uit te rusten? Zeker iets als dit wat een soort van uithangbord voor Intel chips moet zijn.
Ze moeten de kosten drukken omdat deze even duur is als de Mac Mini instapper, waar je al wel SSD en RAM krijgt. De concurrentie in de mini PC markt is moordend, zeker als je de zakelijke mini's van Dell, Lenovo en HP ook nog meetelt.
Bij intel hoe lager in sku hoe minder cache hoe minder je trage ram gebufferd wordt.
Goedkoop ram binnen DDR4 heb je ook standaard en dure OC ram.
Dat heb je ook met DDR5 de vanila tot zware OC sticks en die zijn duur.
Voor Nuc is DDR5 betere keus om deze paar redenen.
Low tier low cache cpu SKU.
Igpu heeft ook baad bij hoger bandwide ram dus DDR5
Uiteindelijk zal verschil tussen DDR4 en dDR5 verschuiven als ook intel nextgen DDR5 only wordt.
Bij AMD Vcache kan goed mee weg met tragere DDR5 vanila sticks.

Al kies ik liever voor maat groter waar moidrange G-kaart ook in kan met ITX boardje en 65wat desktop cpu van AMD 7serie.
Voor intel NUC of AMD “Nuc” wacht ik liever op MTL en Phoenix/stricks APU waar je mogelijk krachtige igpu bij krijgt op niveau van low budget dgpu.
En dat doe je ivm igpu ook met DDR5.

Goedkoop dDR4 wordt dan ook handicap en lever je dus in op prestatie die afhankelijk zijn van gpu.

Argument van prijs DDR4 vs DDR5 is conflict met wie de kijkt welke beste presteerd.
Intel concurreerd met zwaar oc ddr5 met 3dvcache concurrent.
Maar als je voor dDR4 gaat is 13100 tot 13900ks op handrem.
En dan is naast prijs dus top performance dan ook helemaal niet belangrijk.

Als budget zo belangrijk is dan skip ik liever upgrade zet opzij bij next upgrade waar je budget door uitstel ook groter wordt als je nu op 10th of 11th gen zit sla je 12/13th gen over. Maar je kan ook grotere upgrade 8th naar 14th gen gaan. Ipv om de 2 jaar 300euro te verspillen aan marginale vooruitgang met hardware op de handrem geeft je eens per 6 jaar 900,- uit. Bij sommige generaties is nextgen een grotere stap vooruit. Ik match ook vaak upgrade met goede generatie step up waarbij je als 2 tot 4 gens het dus flinke step up is en je aanzienlijk vooruitgaat.
Zo zit ik nog fijn op TR ZEN1 met Vega en Mac mini op de laatste x86. En ook dan kan nog wachten.
Ze zijn niet een uithangbord qua topprestaties. Tevens haal je met het huidige DDR5 ook niet veel hogere prestaties. Dus waarom de gebruiker op kosten jagen als DDR4 ook nog prima volstaat. Als je een workstation wilt ultieme game pc waar elke extra procent performance telt dan moet je toch niet bij dit soort nucs zijn.
Draai al jaren Intel NUCje als thuis-server. Mijn eerst, denk 10 jaar oude ofzo, hangt nu in Sterrenwacht Hellendoorn als Linux-server voor wat sensoren en een weerstation. Thuis een 4 jaar oude die beetje hetzelfde doet en ik ook gebruik voor dev en test-werk voor de sensoren en home automation.
Beetje Java, Python, TinkerForge, InfluxDB, node-Red en Grafana. En dan kom je al een heel eind.
En aangezien ik geen spul aan de “Cloud” wil hangen zijn dit toch wel leuke systemen als centrale thuis/home/automation server. 8Gb, 1 of 2 SSD’s en die dingen doen jaren lang wat ze doen moeten.

Deze nieuwe voelt een beetje duur en mogelijk ook wat overkill voor mijn use-cases. Als “echte” PC zou ik toch liever voor een eigen bouw tower gaan in combinatie met een MacBook voor on the road.

[Reactie gewijzigd door smitae op 22 juli 2024 15:31]

Hier ook. Exact 3W in idle _/-\o_
Welke is dat precies? Met MMC opslag?
NUC8I3BEK1 met Samsung 980 NVME m2 ssd. Die specifieke ssd had ik gekozen omdat die uit een test hier op tweakers de beste resultaten behaalde qua idle power draw:

review: Samsung 980-ssd - Terug naar gen3

Hij zit op zo een stekkerdoos met watt-meter, en in Idle zie ik de waarde constant pingpongen tussen 2.9 en 3W. Hij draait op ubuntu server en draait vooral enkele docker images.

[Reactie gewijzigd door spoonman op 22 juli 2024 15:31]

Dat is een best laag verbruik. NUC8I3BEK1 heeft een 8th gen i3-8109U 3.0/3.6 GHz processor. Destijds waren NUC's nog zuinig. Samsung SSD's hebben tamelijk consistent een laag verbruik.

Er zijn ook NUC's uit die tijd met een trage processor en MMC.
Met belangstelling gelezen. Eigenlijk een perfect apparaat voor mijn situatie (zakelijk thuisgebruik), maar het ontbreken van een fatsoenlijke USB C aan de voorzijde vind ik wel een echte misser. Zelfs mijn oude NUC Kit NUC8i7HVK beschikt daar al over.

Voor wie wat meer de diepte in wil qua review: zie hier: https://www.anandtech.com...rings-incremental-gains/9
En hier: https://www.servethehome....3anki7-some-perspective/3

[Reactie gewijzigd door dirkjesdirk op 22 juli 2024 15:31]

Op de NUC 12 en 13 zit aan de voorzijde een aansluiting voor een headset en microphone.
Op de oudere NUC’s stond bij deze poort ook het symbool van een luidspreker. Kan ik mijn 2.1 luidsprekerset toch nog op deze nieuwe versies aansluiten of is de geluidskaart hiervoor komen te vervallen
Je kunt daar ook prima een speakerset op aansluiten inderdaad. Dan steekt de kabel dus wel aan de voorkant uit de NUC. Wil je dat niet, dan zou je bijvoorbeeld de 3,5mm-uitgang van je monitor kunnen gebruiken (die het signaal dan weer via DP of HDMI krijgt aangeleverd).
Vaak komt er uit de 3,5mm uitgang van een monitor geen geweldig geluid. Ik zou dan eerder aanraden om een kleine externe DAC te kopen zoals de USB-C DAC van Apple. (geen grapje deze zijn verbazingwekkend goed voor de prijs). Of als je iets meer geld uit wel geven een Hidizs S1 of S3.
Is het mogelijk om op zo'n NUC ook ESXi out-of-the-box te draaien? Dan is het zeker een interessant product om bijvoorbeeld Plex, Homeassistant, Windows 10 machine o.i.d. te draaien voor werk omgeving etc..
Yep ik heb dat op een ouder type NUC draaien, check alleen wel of de netwerkkaart compatible is, dat wil nog wel eens problemen geven als ie niet op de ESXi whitelist staat.
Check, die zal ik even controleren, neem aan dat dit per type/model weer verschilt namelijk. Wanneer deze compatible is biedt dit een mooie mogelijkheid.
Ik zie in de specs staan: 2x HDMI 2.1 TMDS
Dus nog altijd geen FRL dus geen hdmi 2.1 features zoals 4k@120hz en 8k@60hz. Daar heb je FRL voor nodig (of de oplossing van Gigabyte met de Brix extreme)
Beetje raar dat je wél 2 m.2 sloten krijgt maar dan wel een mix van nvme en sata moet gebruiken...
Dat had voor al dat geld toch makkelijk 2x nvme mogen zijn imho..
Zover ik kan zien is een van de poorten PCIe 4.0 en de andere PCIe 3.0 OF Sata. Dus wel allebei NVME.
De snelle aansluitingen en upgradebaarheid zijn duidelijke voordelen, maar het ontbreken van USB-C aan de voorkant maakt anno 2023 wel echt duidelijk dat het ontwerp al enkele generaties meegaat.
Dit is niet iets wat ze niet hebben toegevoegd, maar iets wat ze zelfs hebben weggehaald vergeleken met eerdere NUCs.

Ik heb een NUC die al een paar jaar oud is (deze heeft een i7-10710U CPU) en die heeft wel een USB-C poort aan de voorkant.
Hoe bevalt jouw NUC met de i7-10710 ?
Zijn er nadelen aan het systeem op te noemen (anno 2023) als je er kritisch naar kijkt ?
Ik gebruik 'm voor werk (softwareontwikkeling) en hij bevalt me heel goed. Ik heb er 32 GB RAM en een 1 TB NVMe SSD in zitten. De i7-10710 heeft 6 cores met hyperthreading, en is rap genoeg ook als ik in Docker meerdere containers opstart. Ik draai er Ubuntu op.

Nadelen: Ik neem 'm wel eens mee naar kantoor, waar er werkplekken zijn met twee monitoren. De meeste van die monitoren hebben alleen een DisplayPort aansluiting, en mijn NUC heeft aan de achterkant maar één USB-C aansluiting en één HDMI-aansluiting. Dus niet makkelijk om er twee DisplayPort-monitoren op aan te sluiten. (Er zit nog wel een USB-C aan de voorkant, maar ik heb nooit geprobeerd daarmee op een monitor aan te sluiten).

Verder hangt het er vanaf wat je ermee wilt doen, maar je bent beperkt tot de GPU die zit ingebouwd in de CPU. Dus als je de brute grafische kracht wilt van een losse videokaart dan heb je niets aan deze kleine NUCs.
Bedankt voor je reactie.

Gaming heeft 0 prio in mijn geval.
Ik wil hem gebruiken voor uitgebreide muziek productie.
Heb zelf een intell Mac mini maar die wordt nu echt oud en de opvolger met een M1/M2/pro soc zijn mij te duur met de opslag en geheugen die ik wens (32/64GB en 2TB storage).

Wordt voor mij dus windows waar ik sowieso altijd mee gewerkt heb.
Vroeger maakte ik me eigen PC's maar dat gedoe met die ATX kasten is voor mij passe.

Een NUC leek me leuk vanwege de compactheid, stil en eigen een soort Mac Mini is.
Ik heb wel 2 schermen maar niks spannends. Heb er nu 1 via HDMI en de ander via de displaypoort..

Ik keek naar een 10th gen NUC en dan zie je de wat meer potente versies met de i7 erin.
Zo'n snelle 13th gen is vrij kostbaar want dan zit je al snel op 1000 euro voor een setup met flink wat storage en Ram.
Die oudere NUC's zie je een stuk goedkoper. Vandaar de vraag.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.