3d-schermen zijn terug

Displays met diepte en zonder bril

3d-schermen zijn terug

Het is ergens wel grappig. In 2009 kwam de eerste Avatar-film in de bioscopen, het door James Cameron geregisseerde verhaal over de blauwe wezens op Pandora. Die gaf de toen net op gang komende 3d-hype een enorme boost. In de jaren daarna kreeg haast iedere grote film een 3d-versie, terwijl fabrikanten van televisies hun toestellen van 3d voorzagen. Er verschenen monitoren, gameconsoles en zelfs enkele smartphones met 3d, zoals de HTC Evo 3D. We weten allemaal hoe het afliep: even snel als de 3d-hype begon, verdwenen alle 3d-producten ook weer uit de winkels.

Uitgerekend op het moment dat Avatar 2 in de bioscopen draait, dertien jaar later, lijkt 3d nu weer bezig aan een voorzichtige opmars. Nieuwe creatorlaptops met 3d-oledscherm waren een van de highlights uit de presentatie van ASUS op de CES. Acer kwam vorig jaar al met zijn eerste 3d-laptops, en liet op de CES verbeteringen aan de software zien. Elders op de beurs waren 3d-tablets en -monitoren te zien. Dat blijft niet bij prototypes en leuke techdemo's. Voor het jaar om is, moeten ze daadwerkelijk in de winkels liggen, zo beloven de fabrikanten achter deze producten.

Nieuwe laptops van ASUS en Acer

ASUS brengt dit voorjaar twee laptops uit met een 3d-scherm: de ProArt StudioBook 16 en de Vivobook Pro 16X. Beide kunnen worden uitgerust met snelle hardware, maximaal een Core i9-13980HX en een Nvidia Geforce RTX 4070. De ProArt-laptop is een luxer model, met een draaiknop onder het toetsenbord en een touchpad geschikt voor stylusinvoer. De Vivobook zal waarschijnlijk de goedkoopste 3d-laptop worden tot nu. Het oledscherm van beide laptops heeft een 16:10-beeldverhouding, een resolutie van 3200x2000 pixels en een 120Hz-refreshrate. ASUS vermeldt nog geen prijzen van deze laptops, wel dat ze in het eerste kwartaal van dit jaar in de winkels moeten liggen.

ASUS ProArt StudioBook 16 met 3d-display

Op de laptops van ASUS staan twee toepassingen voorgeïnstalleerd die gebruikmaken van het 3d-scherm: een viewer om 3d-modellen mee te bekijken, en een videospeler voor 3d-films. Interface en functionaliteit van die applicaties zijn redelijk basaal, maar je kunt het 3d-scherm ook in selecte andere toepassingen gebruiken die OpenXR ondersteunen. Blender is een voorbeeld waarbij je bijvoorbeeld de 3d-scene waaraan je op een tweede monitor werkt in 3d kunt weergeven op het ingebouwde scherm.

Acer had sinds vorig jaar de ConceptD 7 Pro met 4k-3d-scherm, die kan worden gebruikt met dezelfde toepassingen als die van ASUS. De fabrikant toonde op de CES ook een gaminglaptop met 3d-scherm: de Predator Helios 300 SpatialLabs-editie, hieronder te zien in de video. De Predator-laptop is voorzien van hetzelfde 15,6”-60Hz-4k-ips-scherm als het eerdere ConceptD-model. Naast alle nieuwe laptops van de CES is de hardware een beetje verouderd: een Intel Core i9-12900H en RTX 3080-videokaart.

Nieuw deze CES is een grote update voor Acers toepassing SpatialLabs TrueGame, waarmee games in 3d worden weergegeven. Door informatie uit de Z-buffer te halen, kunnen voortaan betere 3d-effecten worden berekend. De toepassing krijgt bovendien voorgeconfigureerde profielen voor verschillende spellen en de mogelijkheid om het diepte-effect aan te passen. Met behulp van een toetscombinatie kun je kiezen of het beeld met meer of minder diepte moet worden geprojecteerd. Er zijn nu bijna 100 spellen gevalideerd om te werken met SpatialLabs TrueGame, waaronder enkele grote namen als Forza Horizon 5, The Witcher 3 en God of War. Acer belooft maandelijks nieuwe titels toe te voegen aan het overzicht van ondersteunde spellen.

Dimenco is niet de enige

Dimenco SR Pro Display

Voor wie het onderwerp 3d-monitoren een beetje volgt, zal het geen verrassing zijn wie de hardware en het gros van de software levert voor de 3d-laptops van Acer en ASUS: Dimenco. Tweakers maakte anderhalf jaar geleden al een reportage bij het Veldhovense bedrijf, dat ook op de CES te vinden was. De SpatialLabs TrueGame-toepassing heeft Acer wel onafhankelijk van Dimenco ontwikkeld, al hebben programmeurs van Dimenco in hun vrije tijd aan een Reshade-plug-in gewerkt om 2d-spellen naar 3d om te zetten. Die kun je eventueel ook op andere apparaten draaien, zoals de laptops van ASUS.

Hoewel Dimenco vooral de ambitie heeft om 3d-schermen en software te leveren aan andere bedrijven, heeft het ook eigen producten gemaakt om de technologie te demonstreren, de SR Display en SR Pro Display. Beide zijn 32”-schermen op basis van hetzelfde 8k-ips-paneel als in de Dell UP3218K. Hoewel je ze wel kunt kopen, zijn het geen consumentenproducten, al was het maar vanwege de prijs tegen de 10.000 euro.

Dimenco en zijn partners waren niet de enige die op de CES 3d-producten lieten zien. Het Amerikaanse bedrijf Leia had op zijn stand verschillende 3d-tablets en kleinere schermpjes, met maten tussen de 10 en 15,6 inch. Leia ontwikkelde ooit het 3d-scherm in de Red Hydrogen One-smartphone. Het merk heeft sindsdien een aantal Android-tablets gemaakt, waaronder de Lume Pad uit 2020. Op deze CES presenteerde Leia een nieuwe tablet met 12,4"-scherm, die in de komende maanden in de Verenigde Staten moet uitkomen, maar niet in Nederland. De prijs zal vermoedelijk rond de 1000 dollar liggen.

De nieuwe tablet en enkele schermen op de stand van Leia

Logischerwijs komt de software die Leia meelevert op zijn tablet, en beschikbaar stelt aan andere fabrikanten die een product met Leia-scherm willen maken, in de vorm van Android-apps. Op het testmodel op de beurs stond bijvoorbeeld een app voor videochats, een 3d-fotogalerij en een 3d-videoviewer, naast een app die LeiaTube heet. Met AI zet die ieder willekeurig YouTube-filmpje om in een 3d-versie, wat wel geruime tijd duurt: ongeveer een halve minuut voor een filmpje van zes seconden. Er is ook een eigen appstore voor 3d-applicaties zoals spelletjes.

Tien meter vanaf het Nederlandse paviljoen met onder andere Dimenco presenteerde het Canadese Aye3D zijn 3d-monitor, gericht op creatievelingen en gaming. Verder op de CES liet TCL een prototype 3d-televisie zien. Onder in het beursgebouw staat het Amerikaanse bedrijfje 3DGameMarket, dat bekijks trok met zijn 32”-4k-gamingmonitor met ips-paneel. Vanaf dit voorjaar zal het 3d-scherm in Amerika worden verkocht voor ongeveer 2000 dollar. Dat is stukken goedkoper dan het 8k-model van Dimenco, zoals het bedrijf graag benadrukt. Naast de hardware is ook de software achter dit scherm interessant. De fabrikant werkt al sinds 2006 aan zijn software om spellen in 3d speelbaar te maken, waardoor er nu 800 titels zijn die je in 3d kunt spelen, van Assetto Corsa: Competizione tot CS:GO.

Het scherm van 3DGameMarket

Geen knullig brilletje

Autostereoscopie is het toverwoord voor de nieuwe generatie 3d-schermen. Ofwel: je ziet het 3d-effect zonder zo’n knullig brilletje, zoals de televisies van een jaar of tien geleden. Dat werkt telkens door een lenticulaire lensstructuur die is aangebracht op een aparte laag in het paneel. Bij Dimenco gaat het om een patroon van hele fijne, schuin lopende lijnlenzen met een pitch van ongeveer 150 tot 200 micron, zo legde de fabrikant uit bij ons bezoek aan het hoofdkantoor. De lenzen delen het beeld op in pixels voor het linker- en rechteroog. Om te weten waar de ogen van de gebruiker zich bevinden, zodat die het juiste beeld te zien krijgen, beschikken de nieuwe 3d-schermen over cameraatjes voor eyetracking, over het algemeen twee stuks, om ook de afstand tot de gebruiker te kunnen bepalen.

Dimenco-schermlaag met schakelbaar 3d-effect voor laptop

Bij Dimenco zit de lenticulaire laag voor het paneel, waarbij een vloeibaar kristal wordt gebruikt om het 3d-effect in of uit te kunnen schakelen. Door de brekingsindex van het kristal te matchen met die van de lensstructuur, kan die onzichtbaar worden gemaakt en kijk je naar een 2d-beeld. Het scherm van 3DGameMarket heeft een vergelijkbare opbouw, maar geen vloeibaar kristal om het 3d-effect te kunnen uitschakelen. De technologie van Leia verschilt: daar zit de laag met nanostructuren die het licht naar het linker- of rechteroog kan sturen tussen het lcd-paneel en het backlight, en niet ervoor. Het 3d-effect wordt zichtbaar door de laag vanaf de zijkant te verlichten. Staan die extra lampjes uit, dan schijnt het licht van het backlight rechtstreeks door het paneel en zie je 2d.

Korrelig beeld

Van dichtbij bekeken is het beeld in 3D-modus korrelig

In 3d-modus wordt het beeld van de nieuwe generatie 3d-schermen dus opgedeeld per oog. Daarmee gaat de resolutie van het beeldpaneel door de helft. Dat is de reden dat fabrikanten over het algemeen een paneel met hoge resolutie gebruiken als basis voor een 3d-scherm. Alsnog ziet het 3d-beeld op de monitoren die ik heb bekeken, er enigszins korrelig uit wanneer je er 3d op bekijkt, uitgezonderd het peperdure 8k-display van Dimenco. De pixels hebben als je goed kijkt een soort schaakbordpatroon, waarbij tekstkarakters een gekleurd randje hebben en daarmee minder goed leesbaar zijn. Zelfs rechte lijnen in het beeld worden aliased weergeven. Ook de randen van het scherm zien er gekarteld uit.

Het Himax-cameraatje bij Dimenco - er wordt nog gewerkt
aan een kleinere variant voor in een laptop

In 3d-modus zien de schermen van verschillende fabrikanten er op die manier vergelijkbaar uit, maar er zijn ook verschillen. Bij de schermen van Leia en 3DGameMarket leek de eyetracking wat beter te werken dan bij de producten op basis van het Dimenco-scherm, waarbij het beeld soms even dubbel werd weergegeven als ik mijn hoofd langs het scherm bewoog of er onder een hoek in keek. Dimenco werkt aan verbetering: in samenwerking met het Taiwanese Himax wordt een camerasysteem ontwikkeld dat op 210fps filmt in plaats van op 60fps, zoals de huidige cameraatjes. Daarmee moet de latency met 23ms worden verminderd.

De techniek van Dimenco heeft ook zo zijn voordelen. 3DGameMarket gebruikt zoals gezegd een niet-switchbare lensstructuur in hun display, waarmee het 3d-effect nooit kan worden uitgeschakeld en de resolutie van het eigen scherm altijd beperkt is. Bij de schermen die ik bij Leia heb gezien, zagen zwarte beelden er nogal grijzig uit, waarbij bovendien backlightbleeding te zien was rondom de hoeken van het scherm; iets dat vermoedelijk komt door de lampjes die Leia gebruikt om de lenslaag voor het 3d-effect te verlichten. Ook het lage contrast van het beeld als geheel lijkt niet iets dat Leia makkelijk zal kunnen fixen. Terwijl Dimenco zijn techniek werkend heeft gekregen voor oledschermen, met een aanpassing in de lensstructuur om aan te sluiten op de andere subpixelstructuur van het oledpaneel ten opzichte van een lcd, werkt de techniek van Leia alleen op schermen met een backlight.

Zwartwaarde en backlight-bleeding op een Leia-scherm

Fomo-effect

Dimenco lijkt technisch dus goed op koers te liggen in de productie van 3d-schermen. Dat blijkt ook wel bij een bezoek aan de hotelkamer die het bedrijf apart van de beursstand heeft ingericht. Ondanks het late tijdstip van mijn bezoek, zaterdag aan het eind van het middag, wanneer veel beursbezoekers al naar huis zijn, wordt de deur bij Dimenco nog altijd platgelopen. Head of Business Development Erik van der Tol spreekt zelfs van een fomo-effect bij oems. Terwijl de Veldhovenaren eerst andere bedrijven moesten bellen om hun techniek aan de man te brengen, staat de telefoon nu roodgloeiend. Naast het Chinese KDX, dat de lenslaag fabriceert en die aan het originele oled- of lcd-paneel bevestigt, wil het bedrijf binnenkort een tweede productieketen opzetten.

In een hoek van de hotelkamer van Dimenco staat een manshoge afscheiding. Daarachter is volgens Van der Tol een nieuw product opgesteld dat nog topgeheim is, behalve voor een select groepje genodigden. Dimenco heeft een derde grote laptoppartner weten te strikken, waarbij de samenwerking en het product al over twee maanden zouden worden aangekondigd.

Dimenco is ook druk bezig met proof-of-concepts voor andere fabrikanten. In de hotelkamer staat een 32”-BenQ-monitor met een 4k-resolutie, die door het lab in Veldhoven is omgekat om 3d weer te geven. Verderop is een merkloos 27”-exemplaar te zien met dezelfde resolutie. Van der Tol zegt naast BenQ met nog een andere partij in gesprek te zijn om een 32"-monitor uit te brengen, terwijl twee fabrikanten interesse hebben in een 27"-3d-scherm. Het zou sowieso nog meer dan een jaar gaan duren voordat het 32”-scherm op de markt zou kunnen komen, maar een 27”-3d-monitor van een van die naamloze fabrikanten moet nog dit jaar uitkomen.

Leia verwacht op zijn beurt veel van een samenwerking met ZTE, die op deze CES werd aangekondigd. De Chinese smartphonefabrikant zou later dit jaar komen met eigen tablets op basis van het 3d-scherm en software van de fabrikant. Omdat ZTE ook in Europa actief is, bestaat er de kans dat die hier wel zullen uitkomen; voor een Europese release van de eigen tablets heeft Leia geen plannen.

Leia-schermen zullen voorlopig dus vooral in mobiele apparaten te vinden zijn, maar in principe is er geen beperking om grotere schermen te maken, zo zegt het bedrijf. Op dit moment kunnen er al panelen tot 27 inch worden gefabriceerd, waarbij eind dit jaar schermen van 50 inch of groter van de band moeten rollen. Welke kant dat opgaat, hangt ervan af welke andere bedrijven toehappen. Ook Leia heeft interesse in samenwerking met monitorfabrikanten, maar Dimenco ziet vooral toepassingen in schermen voor creatievelingen en gamers, terwijl Leia eerder denkt aan schermen voor videoconferencing.

Ook Dimenco ziet geen technisch probleem om hele grote 3d-schermen te fabriceren op basis van zijn techniek. Met de huidige techniek kan echter maar een persoon het 3d-effect goed bekijken. Een scherm maken voor meerdere personen zou technisch kunnen, zo legde Dimenco-ceo Maarten Tobias eerder uit, maar daarmee zou het aantal pixels per oog en daarmee de beeldscherpte nog verder afnemen. Nieuwe 3d-televisies zonder bril, waar Philips ooit aan werkte en waar Dimenco uit is voortgekomen, hoef je dus niet snel te verwachten.

Reacties (136)

[Damion776]

Ik weet niet, ik denk dat het niet voor niets zo'n beetje afgelopen is met alle 3d televisies en gadgets als de 3DS

[Cid Highwind]

Helaas. Net nu we 4K televisies hebben gekregen die het grootste nadeel van 3d, de gehalveerde resolutie, konden compenseren, werd 3d afgedankt.

Er zijn weliswaar nog wel een aantal OLEDs verschenen die het ondersteunden, maar die zijn zo langzaam ook al 10 jaar oud. Ik zou maar wat graag de spellen van Tetsuya Mizuguchi in 3d willen spelen. Rez, Child of Light, Tetris Effect, prachtige spektakels die in 3d alleen nog maar beter worden.

Maar goed, dit gaat over monitoren en niet over TV's. Ik ben in ieder geval benieuwd waar deze techniek heengaat en zie dit als een leuke verrassing. Ik dacht immers ook dat 3d thuis dood en begraven was.

[windows8fan]

Ik heb nog een 3D TV van Phillips gehad en het grootste probleem was toch dat veel content niet goed beschikbaar was voor thuisgebruik en dan de bril die je moest gebruiken waarvan dan ook nog eens de batterijen leeg waren als je een keer een film in 3D had gevonden.

[Polydeukes]

LG gebruikt(e) daarom de passieve Real3D technologie die ook in bioscopen wordt gebruikt. Heb onlangs Avatar 2 nog in 3D in de bios gezien, en dat was toch wel indrukwekkend.

[windows8fan]

Ja het is zeker indrukwekkend, ik keek destijds uit naar de brilloze 3D techniek van Philips, leek op wat hierboven beschreven staat. Helaas is dat nooit meer in productie genomen. Misschien komt de techniek van hierboven straks ook in Tv's.

[SunnieNL]

Dat was ook het eerste wat ik dacht. Zal dit scherm van dimenco een doorontwikkeling zijn van het 3D scherm van Philips van vroeger, waar je zonder bril het 3D op kon zien.

[theBazz]

Er staat in het artikel dat Dimenco voort gekomen is uit die ontwikkelingen van Philips, dus ik denk het wel.

[Danny the dog]

Ik heb nog zo’n LG hangen. Weliswaar niet in de woonkamer, maar het 3D gevoel was verbazend goed. Waarschijnlijk heb ik zelfs nog wat 3D films ergens op een schijf staan…

Wel kreeg ik er na een poos telkens hoofdpijn van, ook in de bios. Mogelijk dat meer mensen hier last van hadden en dat mee heeft gespeeld bij het snelle aflopen van het succes…

[Madrox]

Idemdito, hoofdpijn. Erg vermoeiend om de ondertiteling te volgen die mee zweeft.

[Bintzak]

Dit.

Snap ook niet dat de ondertiteling niet gewoon in een zwarte balk wordt weergeven. De meeste films zijn toch ultra wide dus kan makkelijk in het ongebruikte stuk van een breedbeeld tv.

[Ge Someone]

Gelukkig kan ik dat op mijn huidige mediaspeler zo instellen dat ondertitels wel in de zwarte balk komen (bij breedbeeld) en plat op het scherm. (net als voorheen met 3D-subtitler).
Dat "zweven" was vooral bedoeld voor momenten dat er een pop-out aan de onderkant is.

[Stoney3K]

Ik vind het ook best jammer dat RealD techniek nooit in consumententelevisies echt veel vaart heeft gekregen, want het was een 3D techniek die voor fabrikanten kinderlijk eenvoudig was om te implementeren, en hij kostte voor de consument niet veel extra.

[YangWenli]

Content is altijd het probleem.

Ga je dure games en films maken voor een kleine markt van 3D schermen?

[Zwartkijker]

Ik heb een 4k OLED met 3D (bouwjaar 2015) en ik moet zeggen dat het 3D echt super is. Per oog een full HD beeld, zwart is echt zwart, kortom een plezier om te zien. Toen pas was de technologie rijp om in de huiskamer te brengen, vind ik.
Films als Guardians of the Galaxy 1 en 2, Avatar, The Walk, How to Train your Dragon, enz vind ik veel leuker om te zien in 3D dan plat met HDR.
Mijn hoop is dat Avatar 2 opnieuw zorgt voor een 3D renaissance voor de huiskamer (3de keer, goede keer).
Die games zal ik eens checken. Bound op PS4 was ook in 3D speelbaar, wat een diepte 👍

[Patrick_Wolf]

Zelf was ik ook erg onder de indruk van Guardians of ga'hoole toen ik die thuis ging kijken. Echt een aanrader in 3D als je die nog niet hebt gezien

[Zwartkijker]

Ja, die heb ik in mijn collectie. Check
Om even een idee te geven hoe goed ik 3D vind met de juiste techniek: sinds ik die tv heb is mijn collectie 3D Blu ray gegroeid naar meer dan 130 stuks. Niet alleen films maar ook bijvoorbeeld onderwaterdocumentaires zijn bijvoorbeeld adembenemend op die manier.

[geerttttt]

De technologie was er wel, en ik werkte destijds in een elektronicawinkel, maar in de praktijk was de interesse gewoon niet echt hoog omdat het een gimmick is. Films kijken doen veel mensen gezamenlijk en niemand gaat met het hele gezin met een bril op zijn hoofd zitten, naast dat je voor iedereen een bril moest kopen.

Het werd al iets beter toen het niet meer de logge active-shutter brillen waren, maar gepolariseerde brillen. maar de noodzaak was laag en bovendien het aanbod van 3d materiaal ook.

Eigenlijk denk ik dat 3d vooral een markt had in consoles, als men daar gebruik van gemaakt had. Hoe gaaf is het als je 2 brillen hebt en tegen elkaar kunt gamen zonder split screen. Dus de ene persoon ziet het ene beeld, de ander het andere beeld van zijn speler. Fifa, racing games, mortal kombat, noem maar op.

[Zwartkijker]

Ah, dus ligt het toch aan de brilletjes. Ik dacht dat het een drogredenen was van de fabrikanten. Zelf heeft het mij en mijn vrouw niet gestoord.
Ik vind het wel ironisch dat 3D gesneuveld is omwille van het brilletje, maar een "helm" opzetten voor VR is dan geen issue (ook niet voor mij).

Portal 2 heb ik op die manier gespeeld in co-op. Elk een volledig scherm om naar te kijken ipv de helft. Zalig.

[psy]

Voor een beamer is het echt wel een aanwinst hoor.

[fredst]

Wow, dat is dan toch wel high-end. Ik wist niet dat die configuratie toen al bestond.

[Zwartkijker]

Dit is inderdaad vrij onbekend. Toen die techniek er uiteindelijk was om het goed te doen, had de gewone consument al geen zin meer in 3D. Dure actieve 3D brillen om op een klein 1080p scherm is niet echt aangenaam, zeker in vergelijking met de bioscoop. Reclame liet uitschijnen dat alles naar je toe komt en in de woonkamer plaats vind terwijl het eerder een venster is waar je door kijkt (vooral dieper dan uit het scherm). Om iets echt ver uit het scherm te laten komen moet het langzaam gaan zodat de ogen zich kunnen aanpassen, en dat is doenbaar in een documentaire (de potato cod scène uit Imax Under the Sea 3D bijvoorbeeld, te vinden op YouTube, adembenemend), maar niet echt in een Hollywood film.
Iedereen die we op bezoek hadden en een 3D demo op deze tv hebben gezien was ervan onder de indruk.
Ik blijf het jammer vinden dat die nu niet meer gemaakt worden. Misschien komt het wel nóg eens terug

[hans_debruin]

Wat is het merk/type van jouw scherm?
Mss leuk om op marktplaats eens te scoren...

[Zwartkijker]

Bedankt voor de interesse!
Het is de LG 65EF950V. De opvolger hiervan had volgens mij ook 3D, maar dat heb ik niet meer zo gevolgd, aangezien ik verzorgd was
Veel succes met de zoektocht. Als het je lukt, ben ik benieuwd naar jouw ervaring.

[Hans C]

Voor wie op zoek gaat naar een tweedehands model: OLED65E6V van LG heeft dezelfde specs. Hebben wij ook. Let wel op, dit model heeft last van burn in.

[Zwartkijker]

Ow, van burn in heb ik gelukkig geen last. En ik heb 100+ uur the Witcher 3 gespeeld.
Is het echt burn in, of eerder dat het na een tijd verdwijnt (retentie is dat volgens mij, dat heb ik namelijk wel)?

Enkel wat vertical banding, iets wat veel voorkomt bij de eerste generaties OLED.

[Hans C]

Nee hoor, ik zie duidelijk de plaats van de ondertiteling terug, het logo van de NPO en het logo van Netflix. De instellingen hebben nog de optie om paneelruis aan te pakken, maar dat helpt helaas (niet meer).

[Beeldbuisje]

Het jammere ervan is dat die generatie OLED's super gevoelig zijn aan inbranden.
Stond op het punt om zo'n tweede handse te kopen tot ik er lucht van kreeg.
Leuk om puur 3D materiaal op te kijken, maar dan tegelijk er je "daily" van maken...
Bij "goed" gebruik zijn ze na een 8000 speeluren ingebrand dat het niet meer te doen is schijnt.

[Zwartkijker]

Oh echt? Ik merk na 5,5 jaar (gekocht juni 2017) nog geen verschil. Het beeld ziet er nog steeds bloedmooi uit, zeker in HDR.
Misschien scheelt het veel dat we zonder ondertitels kijken en niet veel lineaire tv, waar een statisch logo in de hoek staat. Ik weet niet hoe veel speeluren die heeft, ik heb in elk geval al vele uren gespeeld en ik heb er niets dan lof over
Toi toi toi dat het zo blijft!

[VonDudenstein]

Films als Guardians of the Galaxy 1 en 2, Avatar, The Walk, How to Train your Dragon, enz vind ik veel leuker om te zien in 3D dan plat met HDR.

Vergeet Tangled en Toy Story 3 niet.

Ik vond 3D echt helemaal te gek. Gelukkig heb je in games intussen VR als oplossing voor dat extra perspectief

[psy]

Mijn Panasonic plasma's uit 2013 geven perfect Full hd 3d weer. Niks gehalveerde resolutie. Maar wel actieve brillen, niet passief.
Dus dat is op zich niet zo bijzonder.

[Cid Highwind]

Klopt ja, dat was ik vergeten. Had zelf een Philips met passief 3D, waar dit wel het geval was. De brillen vond ik daarbij echter niet storend. Beide technieken hadden duidelijke voor en nadelen.

[Bruin Poeper]

Net nu we 4K televisies hebben gekregen die het grootste nadeel van 3d, de gehalveerde resolutie, konden compenseren, werd 3d afgedankt.

Voor mij is het grootste nadeel dat het alleen lijkt te werken met speciaal geschikt gemaakt bronmateriaal, zoals spellen.
Ik zou graag een demo zien van van een hele keten: een smartphone met 3D opname en weergave waarmee je live met iemand videochat.

[Machlah]

Misschien zijn de VR versies van Rez en Tetris Effect wat voor je :-)

[m.z]

Nou, ik heb vermoeden, zodra kosten/prijzen lager zijn, de specs vergelijkbaar zijn met bestaande TVs (Want ja je gaat nu terug naar 2K/60, terwijl 4K/120 hot is) dit toch best wel kan aanslaan.

Waarom? Nou voorheen had je maar x aantal spellen en films die deze optie hadden. Met name in films had ik zelden "het" 3D-wow-effect wat ook zichtbaar is met (4D) Panda droom (Efteling). Enkele volledige CGI-geanimeerde films hadden zelfs weinig wow effect, op enkele na. In normale films werden bestaande CGI-elementen gebruikt (en ik vermoed ook vaak opnieuw gemaakt) om zo nu en dan eens 3D te zien. Verder was naar mijn idee de implementatie van 3D in aantal games laag en soms verouderd (blauw/rood). En ja, zoveel tv, zo veel verschil in kwaliteit met 3D. (Wantja hypen op aantal honderden Mhz was toen ook een prio voor TV-brands)

Ik heb een vermoeden dat door deze techniek de drempel lager zal zijn, dan voorheen. AL weet niet hoe dit voorheen geïmplementeerd werd (en misschien het zelfde als nu), maar als via bestaande game met wat aanpassing 3D toegepast kan worden. Stel dat, heb geen glaze bol, dat dit dadelijk de technisch gaat zijn voor 3D en ook de enige, dan lijkt juist makkelijk aan te slaan. Dit met name dat je op ten duur met 3D-tv's versplintering van type brillen (op ten duur niet meer meegeleverd werden), soorten techniek (active and passive).

[Zackito]

Precies wat jij zegt, in mijn herinnering zweefden de 3d modellen bij de pandadroom echt voor je ogen en moest je bukken als er opeens een boom op je viel.

Dit heb ik bij 3D films nooit gehad, en heb ook nooit de meerwaarde van 3D hierdoor gevonden.

[mjtdevries]

Dat komt grotendeels doordat die technieken allemaal nogal flinke beperkingen hadden. Los van de specifieke problemen van polarisatie brillen en shutter brillen werken 3D effecten werken beter als het scherm ver weg staat, wat wel in een bioscoop het geval is, maar niet bij je TV of computer monitor.
Het mooiste 3D effect dat ik op mijn computer monitor heb gezien was bij Civilization. En dat kwam doordat ze niet probeerden dingen vóór het scherm te projecteren.
Maar daar zat iedereen altijd reclame mee te maken, met dingen die op je af vlogen, maar dat was juist het minst overtuigende effect. (technisch reden waarom dat maar beperkt mogelijk is)

Bij Civilization had ik echter het effect dat ik naar een werkelijk 3D speelbord achter of in het scherm zat te kijken.

(het 3D effect is met dezelfde bron veel beter in VR brillen, maar ja, die kwamen pas nadat de 3D hype over was)

[Reactie gewijzigd door mjtdevries op 22 juli 2024 18:19]

[liberque]

Ben ik niet volledig met je eens. Heb in het verleden 3D Vision van Nvidia gehad met een bijpassend scherm en dan zat je er toch met je gok direct op. De 3D effecten waren toch vrij goed te noemen in games waar je het niet bij verwachtte. World of Warcraft was bijvoorbeeld erg indrukwekkend, maar helaas in het echt onspeelbaar als healer omdat het 3D-effect de focus op de healthbars nogal verstoorde. Het grappige juist was dat games die door Nvidia gepromoot werden een stuk minder indrukwekkend waren (kijkdoos-effect).

Ook heb ik televisies gehad met 3D en was destijds naarstig bezig met HSBS (Half Side-by-Side) of HOU (Half Over-Under) films te verzamelen. Dit was de enige manier om buiten alles op 3D Bluray te kopen om naar 3D films te kijken. Bij HSBS kreeg je dus gewoon het linkeroog en het rechteroog naast elkaar in de stream en de televisie herkende dat en voegde het samen tot 1 beeld. Je had dan wel de halve resolutie. Bij HOU werkte dit het zelfde alleen stond het dan boven elkaar. Geen enkele film steeg echt uit boven het kijkdoos-effect tenzij ze geanimeerd waren. Shrek, HtTyD en een of andere Scrooge film waren echt leuk om te kijken. Let wel: je keek dus naar 1080p op halve resolutie, maar kocht je dan toch een 3D Bluray dan was de volledige 1080p resolutie nu niet echt noemenswaardig indrukwekkender.

Uiteindelijk is 3D Vision een stille dood gestorven en buiten dat je het 'showde' als er visite was gebruikte je het steeds minder. De monitor heb ik nog wel erg lang van genoten. 120hz was echt een unicum in die tijd. Dat 3D op de TV is verdwenen vind ik overigens wel jammer.

Ja, ik heb het gevoel dat 3D ons toen in de strot werd geschoven en vond het absoluut niet relaxed om met een brilletje op te moeten kijken, maar ik ben ook best wel van mening dat 3D ons later gewoon weer is afgepakt. Je had dan ook geen keuze: 3D televisies kwamen gewoon niet meer uit. Zo heeft mijn schoonvader nog jarenlang lopen sukkelen met een televisie op 1080p zonder eARC dus vage problemen met zijn soundbar omdat hij zijn 3D-films niet wilde opgeven. Uiteindelijk heeft hij dan vorig jaar toch een OLED gekocht, maar ik weet zeker dat als er een 3D-tv uitkomt hij direct weer overstapt.

[psy]

Gravity of the Martian hebben echt wel een fantastisch 3d hoor.

[paltenburg]

Ik denk dat 3d-tv's destijds eigenlijk nét te klein waren... 65inch brak daarna pas door en met zo'n scherm, en als je niet te ver weg zit kun je echt in de andere wereld kijken alsof je door een venster naar buiten kijkt.
Dit is precies waarom het in de bios wel werkt, maar 3dtv's zijn gestopt: Toen met 3d-tv's als je een 42 inch had, op 3 meter afstand vanaf de bank, dan is het alsof je door een luikraampje naar buiten kijkt vanaf de andere kant van de kamer, dan maakt het ook niet zoveel uit of het nou 3D is of niet..

[Reactie gewijzigd door paltenburg op 22 juli 2024 18:19]

[psy]

Op de beamer is het geweldig (110 inch)

[Retrospect]

Ik vond de implementatie op de 3DS, zeker de latere versies, best goed gelukt eigenlijk. Had leuk geweest als de Switch het ook zou hebben.

[Seth_Chaos]

Het loopt af omdat de content en ondersteuning afloopt. In games is het fenomenaal. Met name in top down games is het prachtig, zoals RTS games.

[parend]

Ik heb in 10 jaar misschien 20 3d films op mijn Samsung plasma gekeken. Helaas moest ik een nieuwe tv kopen maar als er nog een 3d model was uitgebracht had ik die zeker gekocht.

[GeertBoer]

Dat zeiden ze eind jaren 90 begin 2000 ook over tablet computers

[unreal0]

De beeldhoek van de 3DS was zo klein dat het voor mij amper bruikbaar was

[MAD_Sofia]

Toevallig vorige week nog Avatar 3D (als voorbereiding op de bios voor deel 2) nog weer eens gekeken op mijn 11 jaar oude Philips 3D Tv met bril (Philips 42" Easy 3D DVB-T/C Smart LED TV (42PFL7676H/12).

Echt, voor die tijd nog een hele dikke prima en genoten van de film..

..als we dan nu kijken hoe ver we 11jaar later zijn, is het toch teleurstellend dat het nooit verder doorgebroken is.. en er eigenlijk maar weinig TV's 3D nog ondersteunen. Overigens: zo lang als nodig heb ik niets tegen een bril dragen.

[BurrowedLurker]

3D is zeker geen gimmick, het was alleen dat het de nadelen die het met zich meebracht niet waard was. Als nieuwe technologie die nadelen (min of meer) weg kan nemen, dan is 3D een no-brainer. Het is simpelweg meer immersive.

Voor games heeft het nog veel meer impact dan voor films. Iedereen die op de 3DS gespeeld heeft kan dat beamen. In platformers zoals Mario is het zoveel makkelijker om diepte in te schatten, en als een developer uit kan gaan van een 3D scherm dan kunnen ze bij het ontwerp van de levels daar ook gebruik van maken en rekening mee houden. Maar ook in games zoals Zelda Ocarina of Time is het magisch om de 3D slider aan te schuiven en te zien hoe de wereld opeens diepte krijgt.

Ik ben helemaal voor de terugkomst van 3D! Zolang de implementatie goed is. Korrelig beeld heb ik geen behoefte aan. Het klinkt dus dat het 8K scherm is wat er nodig is om dit goed te implementeren.

[Reactie gewijzigd door BurrowedLurker op 22 juli 2024 18:19]

[PVDK007]

Ik weet het ook niet. Ik ben super blij dat je na 13 jaar geen bril meer op hoeft maar ik vraag mij af of het in de huidige tijd past, ook om een beweging te maken naar de consument. De beschikbaarheid van content is ook een ding. Een game in 3D maken is wel iets heel anders dan een film die in 2D opgenomen is en dat omzetten naar 3D. Titels als Transformers en Avatar kunnen floreren maar de filmindustrie gaat deze stap echt niet meer maken. Het gros blijft 2D en hoger dan 4K gaat het ook niet (waar ik persoonlijk heel blij mee ben)

Dolby Vision loopt al zo lekker soepel maar niet heus en 4K is voor veel film projecten teveel gevraagd. In plaats van nieuwe features verzinnen hoop ik eerder dat fabrikanten OLED verder uitbouwen en dan voornamelijk de levensduur ervan. Ontwikkel of bedenk een manier met OLED om de strenge energie labels te omzeilen zodat het wit niet eens daalt naar grijs of hoe dit voorkomen kan worden. Ik noem maar iets.

Voor gaming monitoren geloof ik wel in dit concept maar laat de TV hier alsjeblieft buiten. Straks gaan mensen nog gaming monitors als tv gebruiken

[svenk91]

Van mij mag 3D terugkomen! Ik heb de hetze ertegen nooit begrepen. Tuurlijk is het niet wat voor iedereen, maar genoeg die het ook wel wat vinden.

[Anoniem: 1022589]

"Wel wat vinden" was duidelijk niet genoeg voor enig succes. Bovendien was het maar een kleine groep. Dat zal nu niet anders zijn. Dit is gewoon onzinnig vulmateriaal nu een vaccuum onstaat na 4K/OLED/120Hz. What next? Uhm we hebben niet echt iets liggen.. misschien mini led. Ach laten we nog eens wat 3D crap dunnetjes over doen.

[DieMitchell]

onzinnig vulmateriaal?
wel eens een 3d tv geprobeerd waar je met 2 speler couch coop gewoon ieder een vol scherm heeft?
ideaal voor console gamers.
of uberhaupt gamers die niet tegen split screen kunnen.
en er is ook een reden dat 3d en imax 3d nog een ding is in de bios...
dus om het onzinnig vulmateriaal te noemen is een beetje overdreven.

[Zwartkijker]

Amen!
Een goede 3D film op een geschikt scherm is echt indrukwekkend hoor.
Bijvoorbeeld de film The Walk van Robert Zemeckis. Gaat over een koorddanser die van de ene WTC toren naar de andere is gegaan op een koord.
De 3D effecten waren zo goed dat ik toch met klamme handjes naar de diepte aan het kijken was, en ik heb niet eens hoogtevrees. Ik kan me niet voorstellen dat die film zo een indruk maakt in 2D.
Zo ken ik wel meer films waarbij het echt een meerwaarde is (voor mij ten minste).

[psy]

Gravity 😎

[DieMitchell]

wat eerder onzinnig vulmateriaal is zijn dingen als 8k 55" tv's of waarvan ik 99% zeker weet dat het er zal komen vanwege marketing: 16k tv's

[Alxndr]

Ik begreep het wel, ik kreeg er koppijn/pijn in m'n ogen van, nog afgezien van het zeer beperkte 3D effect. Ik zette net zo lief zo'n ouderwets groen/rood kartonnen brilletje op.

Zeker als ik zie wat dit moet kosten, dan ga ik wel gewoon direct voor 'echte' 3D: virtual reality.

[parend]

Goede oude tijd eeuwen geleden een groen rood brilletje gekocht voor een 3d uitzending op de VPRO dacht ik. Geweldig vond ik het maar als je met de huidige tech koppijn krijgt dan wil je de voorloper niet proberen hahaha.

[Alxndr]

Ik geloof de laatste keer dat ik het probeerde het voor Trackmania en Minecraft was, zal zo'n 10-12 jaar geleden zijn. Ik meen me die TV uitzending ook te herinneren, maar dat was idd in de vorige eeuw.

[84hannes]

Had je hoofdpijn bij een actieve bril, of ook met passieve gepolariseerde glazen?

[sprankel]

De gebruikte techniek maakt niet uit, de een is er gevoeliger aan dan de andere. Ikzelf kan heel slecht tegen 3D beeld net zoals ik niet tegen 3D sound kan die uit een 1 bron komt die voor je staat.

Net zoals het 3D geluid uit 1 bron is het 3D beeld een illusie die je de hersenen probeert wijs te maken, dat lukt wel tot op zekere hoogte maar onbewust hebben de hersenen door dat er iets niet klopt. Als de hersenen tegenstrijdige info krijgen durven die te reageren met hoofdpijn en/of een wazig gevoel.

Voor mijzelf, als ik gewoon een film kijk op het standaard 24 fps waarbij het beeld snel beweegt, meeste mensen zien dit als vloeiend, ik zie het als een powerpoint. Ik bepaal de kwaliteit dan maar op hoe storend de powerpoint is.

Kan je gaan raden wat er gebeurde toen ik een VR bril wou proberen, als ik stil zit kan ik het 15 minuten verdragen, als ik recht sta is het instant intense hoofdpijn bij de minste beweging.

De 3D techniek zal dus gigantisch beter moeten worden voor ik er daadwerkelijk van kan genieten. Nu ben ik maar 1 persoon en ja ik zit in de categorie heel gevoelig maar je gaat een grote groep mensen krijgen die er half tegen kunnen, die gaan zeggen tof maar na een hele film toch vermoeid zijn. Dat soort mensen gaat een paar keer naar een 3D film kijken tot het nieuwe eraf is om dan onbewust terug naar 2D te schakelen.

[84hannes]

De gebruikte techniek maakt niet uit

Voor mijzelf, als ik gewoon een film kijk op het standaard 24 fps waarbij het beeld snel beweegt, meeste mensen zien dit als vloeiend, ik zie het als een powerpoint

Ik kan die twee niet rijmen. Mijn vraag was of de hoofdpijn komt door snel, maar niet snel genoeg, knipperende beelden.

[sprankel]

Hoofdpijn is een reactie van de hersenen om te zeggen dat er iets niet klopt en in dit geval er tegenstrijdige informatie is.

Kinderen die wagenziek worden zijn daar een prachtig voorbeeld van, kinderen zitten in een auto, voelen de beweging maar visueel zitten ze stil in de wagen. Immers ze zijn niet groot genoeg om echt uit het raam te kijken en/of ze zijn bezig met spelen waardoor ze niet naar buiten aan het kijken zijn. Die tegenstrijdige informatie, evenwichts orgaan zegt dat we bewegen maar de ogen zeggen dat we stil staan => wagenziekte, hoofdpijn, misselijk, overgeven.

Niet iedereen is even gevoelig om misselijk te worden in een auto, niet iedereen is even gevoelig aan visuele illusies. Dat is ook wat ik probeerde te zeggen met zelfs een snel bewegende film zie ik als een powerpoint, de illusie van bewegend beeld op 2D film werkt niet helemaal bij mij maar wel bij de meeste andere mensen.

3D is een complex verhaal want hoe snel je ook beelden geeft, hoe gedetailleerd je die beelden ook maakt in resolutie, je geeft een 3D beeld met een statisch focal point. In de echte wereld kan ik mijn ogen focussen op iets dicht en op iets ver, geen enkele 3D techniek tot hier toe is in staat mij te laten kiezen waar ik mijn focus leg, een vrij duidelijke boodschap aan de hersenen, dat klopt hier niet.

Maar het zit hem ook in héél kleine details, de hersenen hebben namelijk een functie die maar 1 doel heeft, zoek gevaar. Dit werkt door achterliggend continu alle inputs te scannen en te vergelijken met wat het al kent. Indien iets niet helemaal klopt zal dit nog harder werken en indien het van mening is dat het niet klopt krijg je een shot adrenaline.

Dat klinkt zweverig maar dat is wat zorgt voor die vele net niet ongelukken in het verkeer. Jij bent niet aan het opletten, file start voor je en plots trap je de rem dicht om vervolgens net niet tegen je voorligger te rijden => jij hebt die file nooit bewust gezien maar het gevaarzoekend deel van je hersenen wel.

Probleem is dat dit gevaar zoekend deel van de hersenen actief gaat worden bij fake 3D omdat die aan de kleinste details gaat weten dat er iets mis is, niet genoeg om te roepen wij zijn in gevaar maar wel actief genoeg om achter een uur serieus vermoeid te zijn. Je krijgt hetzelfde effect als je met de auto op heel gladde wegen rijd, ook al rijd je zonder brokken te maken, achter een uur rijden ga je enorm vermoeid zijn.

Hoofdpijn is dus voornamelijk het gevolg van tegenstrijdige info waar vermoedheid voornamelijk het gevolg is van hersenen die overactief worden omdat er mogelijks gevaar zit achter details die niet kloppen.

[84hannes]

Waar ik, klaarblijkelijk zonder succes, naar verwees is dat je zelf 24fps noemt. Dat is een techniek. Waar jij wel en niet misselijk van wordt is dus mede-afhankelijk van de implementatie.

[psy]

Je ogen krijgen gewoon elk een eigen beeld voorgeschoteld net zoals in de wchte wereld... de diepte die ziet is "echt".

Het wordt alleen vreemd als ze gaan overdrijven.

[84hannes]

Als je beeld ziet van een bewegende camera, maar je zit zelf stil op de bank, dan is dat geen echte beweging. Mogelijk krijgt @sprankel ook hoofdpijn van Rail Away.

[DieMitchell]

an je gaan raden wat er gebeurde toen ik een VR bril wou proberen, als ik stil zit kan ik het 15 minuten verdragen, als ik recht sta is het instant intense hoofdpijn bij de minste beweging.

hier zitten in veel(bijna alle) games comfort instellingen voor om dit tegen te gaan.

[Alxndr]

Volgens mij actieve bril (hadden ze die in de bios?) maar het is al zolang geleden.

Het enige wat ik me ervan herinner is dat ik het 3D effect het ongemak niet waard vond, en er al helemaal nooit geld aan uit zou geven (zelfs al zou ik dat destijds als student gehad hebben).

[voz]

+1. Ik kijk nog steeds af en toe een 3D-film thuis. Pas nog weer avatar (1) gekeken, blijft mooi. Met passieve bril op m’n LG. Halvering van de verticale resolutie heb ik op m’n 32” nooit als probleem ervaren.

Heb ook wel eens met een actieve bril gekeken maar da’s toch echt een mindere ervaring. En zwaar, en kans op hoofdpijn. Wellicht was 3D populair gebleven als alle fabrikanten de passieve oplossing hadden gekozen?

[fredst]

Helemaal mee eens. Ik vind het jammer dat echte 3D TV nooit is doorgebroken. Bij de Olympische Spelen in London in 2012 heeft Panasonic 3D opnamen gemaakt voor uitzendingen. Zoals men nu UltraHD op Netflix streamt, kan men makkelijk met de halve resolutie Side-by-Side beelden streamen en dan heb je betere kwaliteit dan wat er indertijd mogelijk was. Ik heb nog steeds mijn 3D Philips TV en heb de Avatar BluRay gekocht omdat het zulke prachtige beelden levert. En een passieve bril is inderdaad lekker licht en ze kosten bijna niets. Door bioscoop bezoek van mijn dochters heb ik er inmiddels zo'n 20 liggen. Je kan dus makkelijk met het hele gezin kijken.

[Flying Hawkic]

Dat denk ik ook. Het is een persoonlijke voorkeur. Net zoals VR. Sommigen verkiezen de immersie van VR en vinden het niet erg om in te boeten op andere domeinen zoals resolutie. Anderen verkiezen dan weer resolutie boven immersie. Het is een persoonlijke voorkeur.

Ondertussen zijn heel wat argumenten "tegen" 3D verholpen. De resolutie is hoger en je hebt geen brilletje meer nodig. Bij een laptop kan dat goed werken, maar bij een TV wordt het al een stuk moeilijker als je met meerdere personen kijkt. Kan je het je al voorstellen: nee je mag niet meekijken want dat kan de TV niet aan . Maar goed, dan kan je nog met z'n allen in 2D kijken en is het leuk dat je de 3D optie toch hebt.

[Reactie gewijzigd door Flying Hawkic op 22 juli 2024 18:19]

[Gast Gebruiker]

Was er een hetze tegen? Voor zover ik mij kan herinneren werd het juist enorm gepushed maar ondanks de marketing was het grote publiek niet erin geïnteresseerd. De mensen die interesse hadden werden afgeschrikt door de talloze verschillende standaarden met gebrek aan toegankelijke content.

[Morkatog]

Ik ben nog steeds sceptisch vwb het nut bij het kijken van films. Ja, er is Avatar 1 en 2, waar daadwerkelijk veel tijd, moeite en geld is gestoken in een mooi 3d-beeld te creëren, maar bij veel films is het een softwarematig trucje dat over de film heen wordt gegooid. Het resultaat is daarbij niet zo spectaculair als bij een film als Avatar. Tenzij dat verandert zie ik deze 'nieuwe' techniek nog geen succes worden.

[kaas-schaaf]

Bij mij heeft dat softwaretrucje het effect dat ik continue focus verlies en mijn hoofd het niet echt snapt en ik uiteindelijk hoofdpijn krijg van het kijken. Bij de goede versies met echte dubbele camera opstelling e.d. heb ik dat probleem niet.

[Caelorum]

Grappig. Juist bij avatar heb ik er last van. Je moet daar echt focussen op waar de camera (en dus regisseur) wil dat je focust anders is het beeld compleet schizofreen. Ik ben alleen gewend op elke kleine detail in het beeld te kunnen focussen.

[mjtdevries]

Waarschijnlijk op je TV meer dan in een bioscoop?

Een probleem van 3D dat je niet kunt voorkomen is dat het beeld virtueel is.
Je "projecteert" een beeld op 1 meter afstand, maar het scherm staat op 3 meter. Je ogen moeten op 3 meter kijken om het scherm scherp te zien, maar gaan proberen te focussen op 1 meter en zien dan een wazig scherm.
Idem voor dingen veraf. Je ogen gaan in rust focussen op oneindig, maar het scherm staat op 3 meter. Dus wederom zie je niet scherp En dan gaan je ogen zoeken waar het dan wel scherp is. Daar krijg je hoofdpijn van.

[Caelorum]

Geen idee. Ik heb geen 3d tv, maar dit heb ik wel in de imax bioscopen bijv. Avatar is wel te doen, maar de eerste 5 minuten moet ik echt wennen aan het beeld en waar ik wel en niet naar mag kijken, en die periode is net alsof ik een bril met enorme cylinder correctie op en af doe. Dat heb ik dus bij "gewone" 3d films niet, omdat er geen focus in het 3d beeld zit. De lagen worden over het gehele beeld aangebracht en alleen met wat blurring word het effect van focus nagebootst (vermoed ik).

[JeanB42]

Het probleem wat de vele flut 3d-films met zich mee brachten, was dat het soms vooral bedoeld was om het 3d-effect nogal te overdrijven, zo van "zie je het is 3d". Het echt goed toepassen van 3d, dat is een vak en een tijdrovend proces, vergelijkbaar met het restaureren van oude schilderijen.

Het subtiel toepassen, zoals bij bijv. Avatar en Prometheus, versterkt juist de visuele effecten van de film. Laatst in aanloop naar Avatar 2 in de bios, thuis Avatar 1 gekeken zonder 3d, en dan valt mij op dat hij voor mij veel minder imponeert dan met 3d.
Ik juich een terugkeer toe.

[Morkatog]

Same. Destijds kocht ik een 3d TV juist door de impact ook die die films maakten. Nou heb ik er achteraf vrij weinig gebruik van gemaakt, maar wie weet over een paar jaar met een nieuwe generatie... ik denk dat een 8k TV dan wel een must is.

[demonite]

Ik denk dat het succes eerder van games zal komen, films kijken op een laptop of monitor is sws al een verminderde ervaring tov een groot scherm aan de wand.

[FireStarter]

Alle Marvel films zijn toch wel redelijk te noemen in 3D. Vooral de Avenger films, maar het blijven fake 3D films: https://realorfake3d.com/

Maar dan nog vind ik het een meerwaarde bieden tov 4K (als je zou moeten kiezen tussen 3D blu-ray of 4K HDR blu-ray), want je krijgt dan nog steeds het gevoel van diepte mee, en over hoe groot iets is. Zie het als een zwart-wit film die ingekleurd is, het zal nooit een film overtreffen die in kleur is geschoten. Maar het geeft je wel een heel ander gevoel dichter bij de realiteit.

[Morkatog]

Een mooie vergelijking inderdaad. Als ik moet kiezen tussen met of zonder en geld geen rol speelt zou ik ook zeker 'met' zeggen.

[fredst]

Dat kan je niet echt een software trucje noemen. Het is een fundamentele techniek. Echte 3D films worden met stereo camera's opgenomen. Dat betekent camera's met twee lenzen met de juist onderlinge afstand en Field-Of_View van het de menselijke ogen. Zie b.v. deze van Panasonic. (Voor de puristen: ja het verschilt per persoon en in de praktijk wordt vaak het gemiddelde genomen van de onderlinge oogafstand bij mannen. Maar daar zou je voor kunnen compenseren bij het afspelen). Bij 3D computergenereerde films wordt voor elk oog het juiste perspectief gegenereerd. Dat kan zo'n beetje op elke standaard PC. Alleen heb je voor films hele grote krachtige computers nodig om de productie binnen de perken te houden.

[la cucaracha]

Ik zit nu te dagdromen maar....... een ( gaming) laptop met deftige specs incl 3D 17'' scherm, i9/4080ti/minimaal 32 GB RAM schept mogelijkheden.
Heb al een trackIR5 waarmee ik op een laptop rondvlieg in MSFS2020.
Als het verhaal niet te mooi is om waar te zijn doen hoef ik ook geen VR bril aan te schaffen.
Maar het zal ongetwijfeld met een aardige rekening komen.... fingers crossed en afwachten maar weer..

[Crocidolite]

Toch zou ik dan nog steeds voor vr gaan. Daar krijg je echt het gevoel zelf in de cockpit te zitten omdat je dan goed afgeslopen bent van de buitenwereld.

[la cucaracha]

Je zou zo maar eens gelijk kunnen gaan hebben
Aan de andere kant: ik heb nu de wereld aan functies gemapt aan buttons en sliders op HOTAS en keyboard.
Met een VR bril ben je op dat vlak nogal 'blind' en tast je vrij letterlijk in het duister.
Maar wie weet wen ik ook daar wel weer aan

[fredst]

Daar zijn ook oplossingen voor: Mixed Reality (MR). Dat is nu voor de professionele training & simulatie wereld gangbaar geworden. Maar zal t.z.t. ook voor consumenten bereikbaar worden.

[Alxndr]

Maar het zal ongetwijfeld met een aardige rekening komen

Filmpje niet (af)gekeken? "Voor normale stervelingen onbetaalbaar" Een 2000 laptop wordt 4000, een los (14"?) schermpje kost 1000. Bovendien halveert het de resolutie en haal je max 60 Hz.

Ik zou toch echt wel voor VR gaan in plaatst van dit soort spielerij.

Daarmee kom ik bij mijn vraag, wat is het nut van trackIR als je scherm niet meedraait? Je bent dan toch continue door je ooghoeken aan het kijken? Lijkt mij (iemand die er nog nooit van gehoord had) zwaar onpraktisch.

Zelfs nu ik m'n nek wat draai terwijl ik naar m'n scherm blijf kijken om me er een voorstelling bij te maken, beginnen m'n oogspieren al te protesteren. En als je niet perfect stil zit, blijft het scherm dan wel stil staan?

[la cucaracha]

Dat met trackIR went heel snel.
Je kunt het gelukkig naar eigen smaak instellen.
Voorbeeldje: als je je hoofd 5 graden naar rechts draait zal het qua beeld 10 graden zijn.
Zelfde geldt voor links, hoog, laag en..... als je met je hoofd iets naar het scherm gaat zoom je vloeiend in.
En mocht je ergens een keer je fix kwijtraken dan kun je terug naar de basis positie met 1 druk op de knop.
In de F16 in DCS kan ik op die manier feitelijk zonder nekhernia recht naar achteren kijken en alle knoppen in de cockpit bedienen zonder hatswitch of rechtermuisknop.
Ook in FS2020 en bv ETS heb je op die manier vrij zicht.
Dat je ogen op het beeldscherm moeten blijven is wel zo maar zoals gezegd: het wende in ieder geval voor mezelf heel snel.

[micla]

Je kan 3D echt niet vergelijken met VR. Met de specs die jij opnoemt zou ik toch zeker weten VR prefereren. Zeker icm FS2020.

Ik vind 3D ook leuk. Met Tridef bijna alle games in 3D gekregen, zowat alle Nintendo Wii games etc. 3D monitoren gehad en een LG 3D TV. Deze laatste 4 jaar gelden helaas overleden. Mis hem nog steeds Als vervanger uiteindelijk vorig jaar maar een 4K3d beamer aangeschaft. Van mij mag 3D ook terugkomen, maar de vergelijking met VR gaat echt niet op.

[FireStarter]

Volgens mij was ook 1 van de belangrijkste redenen waarom 3D niet goed was doorgebroken, het kleine scherm.
Het kwam niet goed tot zijn recht op bijvoorbeeld een 42" TV. Binnen de projector / HT wereld is 3D nog steeds een hele gave feature. Want op 100" of op 150" komt 3D wel tot zijn recht.

Gezien het feit dat TV's steeds groter worden ( hierbij de filter van TV's >= 83" : https://tweakers.net/tele..._Z313tjeD0MOqz-VIyDorX2Bw ), zal 3D dadelijk ook weer interessant worden bij de grote TV's. Maar dan moet er ook een 4K 3D source worden aangeboden op blu-ray. Wat ook kan is via streaming, maar liever ook een fysieke variant.

[Reactie gewijzigd door FireStarter op 22 juli 2024 18:19]

[Exirion]

Volgens mij had het vooral met de noodzaak van brilletjes te maken. Mensen willen laagdrempelig iets kijken en hebben geen zin in brilletjes met accu's die opgeladen moeten zijn.

Ik hoop vurig dat hiermee 3D ook weer uit het slop wordt getrokken in de contentindustrie. Zoals je zegt is 3D nooit verdwenen in de projectorwereld. Ik heb zelf 2 DLP projectoren hangen die 3D indrukwekkend kunnen weergeven op 120". Als je dat eenmaal hebt gezien, dan is de 3D-ervaring van destijds op een LCD TV maar mager.

Het probleem is vooral dat door het floppen van 3D, er totaal geen aandacht aan is besteed in de nieuwere HDMI specificaties. Je kunt dus nog steeds alleen maar 3D bij max 1080p weergeven. Voor 4K is niks voorhanden.

[EffeRondhangen]

Ik dacht dat het aan de opkomst van hdr lag. De 3d tv's hadden extra laagje voor het scherm waardoor de helderheid niet zo hoog kwam. Dus was het voor hdr noodzakelijk dat extra laagje niet meer te hebben.

[Darkangle]

Toen ik ze zag dacht ik gelijk terug aan 2011, de gameboy 3ds...

Nintendo liep dus netjes vooruit daar 😉

[Winduss]

Nintendo liep niet vooruit toen met hun 'gameboy' 3DS, maar ging juist de trend achterna.

[Darkangle]

Ik kan me geen andere schermen uit die tijd herrinderen die 3d deden zonder bril?

[jvo]

Nou, die van Dimenco, toendertijd (2007) Philips, maar dat was alleen voor de zakelijke markt. Daarnaast wat telefoons en camera's. Ik heb de fujifilm W1 (2009) nog wel ergens. Die telefoons heb ik nooit gehad.

[Reactie gewijzigd door jvo op 22 juli 2024 18:19]

[Darkangle]

Ohja, je hebt helemaal gelijk. Een telefoon staat me idd bij (zakelijke markt tel ik niet mee).

[pekeltje]

Wel erg gaaf, vind het nog altijd jammer dat 3D niet meer populair is.

Het aanbod is gewoon erg klein, maar blijft erg gaaf met een VR Bril, Beamer, TV.

Vooral het losse scherm vind ik erg interessant, vooral als er support is voor 3D content vanaf een mobile device via USB C.
maar nu helaas nog erg prijzig.

[fredst]

Wat mensen vergeten is dat er ook inhoud door gewone doorsnee gebruikers geproduceerd kan worden. En dat we dus niet afhankelijk zijn van grote productiemaatschappijen. Toen 3D beschikbaar kwam zijn er voor Youtube tutorials beschikbaar gekomen waarin uitgelegd wordt hoe iemand met eenvoudige middelen 3D inhoud op Youtube kan plaatsen. Met als belangrijke stap voor de vindbaarheid: aanbrengen van de tag "yt3d". Zie hier een zoekactie met deze tag. Daarnaast zijn er diverse camera configuratie uitgebracht die het mogelijk maken om die inhoud op te nemen. Zoals bv een combi van 2 GoPro's of speciale goedkope camera's zoals. Als je de verwerking van de video goed doet, dan is dit materiaal ook perfect in VR-brillen af te spelen. Op die manier krijg je dubbel gebruik van de inhoud.

[IamPeacock]

Naar mijn gevoel komt deze ontwikkeling wel wat te laat. We gaan denk ik richting AR/VR brillen en dan lijkt dit een overbodige tech te gaan worden.

Mijn mening en gevoel uiteraard.

[Citroen]

Inderdaad, maar aan de andere kant gaat niemand de hele dag met een VR-bril rondlopen. Het is moeilijk om nog innovatief te zijn met schermen dus ik zie dit wel iets worden. Onderschat nooit de kracht van features die we dachten nooit nodig te hebben. Zeker als het betaalbaar is zonder nadelige effecten.

[Basxt]

Zodra dit betaalbaar gaat worden wil je denk ik niet meer anders. Zie dit zo over een aantal jaar op ieder zijn telefoon als optie.

[Wildfire]

Het nadeel van deze nieuwere 3D techniek is dat het dus maar voor één kijker werkt. De lenzen die het 3D-effect verzorgen kunnen zich niet instellen op twee of meer paar ogen tegelijk.

Maar voor gebruik door een enkel persoon lijkt me dit echt fantastisch.

[mjtdevries]

Jaren geleden waren er ook al schermen die zich konden instellen op meerdere mensen.
Het is oude wijn in nieuwe zakken.

[uiltje]

Ja, whatever. Dat kon je ook zeggen voor de eerste iPhone, het is niet alsof dat de eerste smartphone was, laat staan het eerste smart-device. Uiteindelijk gaat het erom of 3D voordelen biedt en of de technologie goed genoeg is om dat uit te buiten.