HTC Evo 3D, een nieuwe dimensie

Inleiding: 3d als nieuwe hype

Het is een van de wonderlijke verhalen die de ronde doen in telecomland: LG besloot begin februari ineens enkele teasers uit te brengen van zijn 3d-smartphone Optimus 3D. Het toestel van LG zou enkele weken later worden aangekondigd, maar de Koreaanse fabrikant vreesde niet de eerste te zijn en liet de komst zijn vlaggenschip alvast uitlekken. De aankondiging volgde een dag eerder dan gepland, niet via de grootse persconferentie op telecombeurs Mobile World Congress, maar via een persbericht in het weekeinde voor de beurs.

Wat bracht LG daartoe? Het idee dat HTC zijn 3d-toestel op diezelfde beurs zou aankondigen? Niets bleek minder waar; HTC kondigde enkele weken later zijn tablet Flyer aan, net als enkele Facebook-telefoons en midrange-modellen als de Desire S.

Een maand later was het alsnog zover. HTC presenteerde eind maart zijn echte toptoestel: de Evo 3D, met 3d-beeldscherm, 3d-camera en dualcoreprocessor. Al vanaf het begin gingen er geruchten dat de Shooter, zoals de codenaam van het toestel luidt, ook naar Europa zou komen. Die geruchten werden gevoed door foutjes van HTC zelf; de Franse tak twitterde per ongeluk dat de Evo 3D naar Europa zou komen en de site van HTC toonde verschillende plaatjes van het toestel.

Net als bij televisies lijkt 3d bij smartphones op een nieuwe hype uit te lopen. Het is onduidelijk of mensen erop zitten te wachten en de techniek is duidelijk nog niet uitontwikkeld. Toch brengt zowel HTC als LG alvast toestellen op de markt en het zou ons niet verbazen als de concurrentie dit najaar volgt.

Tweakers.net heeft een prototype van de gsm-versie van de Evo 3D op de redactie liggen. We bekeken het toestel uiteraard vanuit alle hoeken, namen het 3d-effect onder de loep, deden benchmarks en doen verslag in deze uitgebreide preview. Hierbij moeten we wel aantekenen dat het om een prototype gaat; de hardware noch de software is al final. Op softwaregebied was dat bijvoorbeeld te merken bij de accu; soms wist het toestel een tijdje niet meer hoe vol die was. Daardoor bleek het onmogelijk om de 1730mAh-accu echt te testen. Ook is onze versie voorzien van een rode ring rond de camera's, terwijl de versie in de winkels van een goudbruine ring wordt voorzien.

Prijzen en specs

Merk en type
Merk	HTC
Type	Evo 3D
Toestel
Telefoonmodel	Bar
Gsm-besturingssysteem	Android
Versie besturingssysteem	Google Android 2.3
Beeldscherm
Schermresolutie	960x540
Schermdiagonaal	4,3"
Schermtype	Lcd
Multitouch	Ja
Touchscreentechniek	Capacitief
Camera
Cameraresolutie	5Mp
Camera autofocus	Ja
Gsm-flitsertype	Dubbele led
Resolutie video-opname	1280x720 (hd ready 720p)
Functionaliteit
Berichten	E-mail, mms, sms
Mp3-Ringtone	Ja
Gps	Ja
Verbindingen
Mobiele netwerken	edge, gprs, hsdpa, hspa, umts
Frequentiebereik (gsm/umts)	850MHz, 900MHz, 1800MHz , 1900MHz , 2100MHz
Verbinding (wlan)	802.11b, 802.11g, 802.11n
Gsm-connector	3,5mm headset, micro-usb
Technische kenmerken
Gsm-chipset	Qualcomm MSM8260
Processorsnelheid	1,2GHz
Cpu core	Dual
Werkgeheugen	1GB
Opslaggeheugen	1GB
Overige specificaties
Bijzonderheden	3d-scherm, 3d-opname

3D: opnemen en bekijken

Scherm

Het scherm van de Evo 3D is een autostereoscopisch 3d-scherm; het werkt zonder brilletje. Het scherm heeft een extra laag op de lcd, die bij de weergave van 3d-content onder een bepaalde kijkhoek pixels blokkeert. Deze parallax barrier-laag bevat een soort hoge scheidingswanden, die het beeld naar het linker- of rechteroog sturen. Omdat de ogen elk andere pixels zien, kan een 3d-effect worden gecreëerd dat zonder bril kan worden gezien. De 3d-laag van HTC gaat bovendien crosstalk tegen en maakt relatief brede kijkhoeken mogelijk.

Het scherm heeft een resolutie van 960x540 pixels, waarmee het aantal pixels een kwart bedraagt van dat van een hd-scherm. Deze qhd-resolutie zat ook al op de Sensation. Het is onduidelijk hoeveel pixels zichtbaar blijven bij 3d. Omdat beide ogen verschillende pixels moeten zien, ligt de resolutie vermoedelijk lager.

HTC gebruikt de 3d-capaciteiten maar voor één toepassing: het bekijken van plaatjes en video's die in 3d zijn geschoten. Er is geen 2d-naar-3d-conversie en ook Sense is niet aangepast aan het gebruik van 3d. De interfaces van de Gallery- en Camera-apps zijn wel aan 3d aangepast, maar dat is logisch, gezien het gebruik.

De kijkhoeken en het 3d-effect zien er op het oog beter uit dan bij directe concurrent Optimus 3D, al hebben we ze niet naast elkaar kunnen testen. Het 3d-effect is minder psychedelisch. Wel is het jammer dat HTC 3d niet op meer plekken heeft toegepast; nu is het voordeel boven een normaal scherm beperkt.

Het scherm is verder de slcd die we ook zagen in eerdere toestellen van HTC, zoals de Sensation. De kleuren zien er goed uit, maar de felheid laat in daglicht nog wat te wensen over. De kijkhoek is niet zo goed als bij de concurrentie, behalve de Optimus 3D dus. Als onder een ruime hoek in 2d wordt gekeken, vertoont het scherm van de Evo 3D een witte waas, die je bij de iPhone en Samsung niet ziet. De kleurechtheid is wel beter dan bij amoled-varianten, iets wat voor het bekijken van films en tv-series een voordeel genoemd kan worden.

Camera

We hebben het over de camera, maar eigenlijk moeten we het hebben over de camera's, want aan de achterkant zitten twee 5-megapixelcamera's. De camera's kunnen 3d-beelden opnemen in 720p op 30fps. Gek genoeg is met één camera, in 2d-modus, evenmin 1080p-video-opname mogelijk. Op de Sensation, die hardwarematig indentiek is, kan dat wel. Schakelen tussen 2d- en 3d-modus kan via de metalen knop aan de zijkant van het toestel, of de bovenkant als je een foto of filmpje wil maken.

De videocamera heeft een continue autofocus en zoekt dus de hele tijd wat er scherpgesteld moet worden. Voor het 3d-beeld heeft de software daar blijkbaar meer moeite mee; het gebeurt geregeld dat het verkeerde deel van het beeld scherpgesteld wordt. De 3d-foto's en video's zien er aardig uit, maar het 3d-effect komt lang niet altijd goed uit de verf. Daardoor gaat het idee veelal verloren, maar het effect bij de plaatjes en video's die wel lukken, is spectaculair.

Hdmi

De Evo 3D ondersteunt hdmi-output om zelf geschoten 3d-materiaal op een hd-tv met 3d-ondersteuning te kunnen tonen. Daartoe wordt hdmi 1.3 ondersteund. Voorlopig lijkt het er echter op dat slechts een enkeling dit kan doen; er is geen aparte hdmi-poort aanwezig, maar de hdmi-output loopt via de mhl-poort, een afkorting van Mobile High-Definition Link. De mhl-poort combineert de micro-usb-poort met hdmi-out.

In ons doosje troffen we echter geen kabel aan waarmee je de telefoon aan een hdtv kunt koppelen en volgens HTC is de kans groot dat die in de retailversie ook niet zal zitten. We hadden uiteraard liever gehad dat het kabeltje er wel bij had gezeten, want we hebben zelf nog geen mhl-kabeltjes in huis om de poort te testen.

Uiterlijk en design: Amerikaans

Design

Het design van de Evo 3D is Amerikaans en dat is letterlijk bedoeld. Het wijkt in slechts één opzicht af van de Amerikaanse providerversie van de Evo 3D, die deze maand uitkomt; de kleur van de ring om de cameramodules is goudbruin in plaats van rood. Of dat een verbetering is, is een kwestie van smaak. Het prototype dat wij voor deze preview hebben gebruikt had overigens nog wel de rode camerarand.

Het design is afgeleid van de Evo 4G, een wimax-telefoon die HTC vorig jaar bij de Amerikaanse provider Sprint uitbracht. Het design onderscheidt zich door de capacitieve knoppen onder het scherm; die zijn omhuld met cirkels in een metaalkleur. Die metaalkleurige ring is bij daglicht goed zichtbaar, maar in het donker blijkt dat die niet van backlight is voorzien. De knoppen zijn zelf wel in het duister verlicht. HTC is niet van plan om meer toestellen met dit design uit te brengen.

Omdat de twee cameramodules en het 3d-scherm al zwaar genoeg waren, heeft HTC de achterkant zo licht mogelijk gemaakt en niet voorzien van metalen accenten of een unibody-design. De achterkant doet wat denken aan die van de Galaxy S II en is gemaakt van licht kunststof. Omdat het niet glad is, maar stroef, ligt het toestel goed in de hand en glijdt het er niet snel uit. Het heeft echter niet het stevige en luxe gevoel van de unibody-toestellen.

Uiterlijk

Toestel	Evo 3D	LG 3D	Sensation	Desire HD	iPhone 4	Galaxy S II
Scherm	4,3"	4,3"	4,3"	4,3"	3,5"	4,3"
Lengte	125	128	126	123	115	125
Breedte	65	68	65	68	58	66
Dikte	12	11	11	12	9	8,5
Gewicht	170g	168g	148g	164g	140g	116g

De Evo 3D is een behoorlijke baksteen; hij weegt niet minder dan 170 gram, bijna even veel als de Desire Z of Nokia E7, die allebei een hardwarematig qwerty-toetsenbord hebben. Met 12mm is hij ook al niet dun. Toch valt het gewicht relatief niet tegen. De Optimus 3D van LG, die ook een 3d-scherm heeft en twee camera's meetorst, weegt 168 gram, slechts een fractie lichter. Het gewicht is dus makkelijk verklaarbaar door de extra hardware.

Dat betekent niet dat het fijn is; met de Samsung Galaxy S II, Sony Ericsson Xperia Arc en LG Optimus Black zijn er behoorlijk wat grote Android-smartphones op de markt die veel lichter zijn. Wie 3d wil, betaalt dus de prijs met ongeveer 30 à 50g extra gewicht ten opzichte van vergelijkbare toestellen. HTC is overigens niet van de lichte toestellen; de Desire HD is bijna even zwaar als de Evo 3D, terwijl de Sensation 20 gram lichter is.

Omdat het scherm een 16:9-verhouding heeft, blijft de breedte binnen de perken. Met 65 millimeter is van alle high-end smartphones alleen de iPhone 4 smaller, maar die heeft dan ook een naar moderne maatstaven klein scherm. De voorkant wordt gedomineerd door het scherm, met daarboven het logo. Boven de glasplaat van het scherm zitten de speaker, de frontcamera met vga-resolutie en sensoren. Linksboven is een code te zien op de foto's; dat is de code van het prototype dat wij kregen.

Aan de rechterzijkant zit de mhl-poort, die micro-usb combineert met hdmi. Aan de onderkant is de ingang voor de microfoon te vinden. Via de opening kan ook de accuklep eraf worden gehaald. De volumeknoppen zitten op de linkerzijkant, waarbij HTC heeft gekozen voor twee gescheiden knoppen. Het meest opvallend zijn de metalen knoppen voor de schakeling tussen 2d- en 3d-opname en de cameraknop. Het is voor het eerst dat HTC een cameraknop toepast sinds de Desire Z.

De cameraknop is uitstekend; half indrukken leidt tot focussen, terwijl bij doordrukken een foto wordt gemaakt. De knoppen 'breken' echter wel de zwarte look van het toestel. Komt bij dat er op ons prototype speling zit bij de cameraknop; we kunnen hem heen en weer wiebelen. Nog een klein minpunt: het gebeurde tijdens het maken van foto's geregeld dat de palm van de hand de Home-knop indrukte, waardoor er geen foto gemaakt kon worden, omdat het toestel dacht dat we van applicatie wilde wisselen.

Aan de bovenkant zitten de aan-uitknop, niet van metaal, en de 3,5mm-ingang voor headsets. Ook is de tweede microfoon voor noise-cancellation daar te vinden. De achterkant is van plastic en is grotendeels stroef gemaakt. De camera's worden geassisteerd door twee led-flitsers. De speaker zit verwerkt in de goudbruine rand van het cameragedeelte.

De Evo 3D wijkt op diverse punten af van andere telefoons die HTC dit jaar heeft uitgebracht en is toch onmiskenbaar een HTC. De stroeve achterkant is prettig voor de handen, maar het design van toestellen met metalen delen, zoals de Desire S, voelt meer 'premium' aan. De meningen op de redactie bleken te verschillen; sommigen geven de voorkeur aan de Sensation, anderen juist aan de Evo.

Software en Sense: niks 3d

In Sense is niets gebouwd rondom het 3d-scherm van de Evo 3D. Op het toestel troffen we Sense 3.0 aan, zoals dat ook op de Sensation staat. Het enige verschil bleek de Android-versie; de Evo 3D draait op Android 2.3.4, de allernieuwste Gingerbread-variant, met onder meer ondersteuning voor videobellen. De Sensation draait op Android 2.3.3.

Sense 3.0 bevat diverse vernieuwingen ten opzichte van eerdere versies van Sense. Het lockscreen is dynamischer geworden; het toont standaard een digitale klok, maar kan ook een Facebook-feed, aandelenkoersen, foto's, het weer of een grote analoge klok weergeven. Het nieuwe lockscreen heeft onderin een halve ring, 'Activatiering' genoemd. Door de ring te verslepen, wordt het homescreen geopend. Er staan echter ook vier snelkoppelingen boven en wie die naar de ring veegt, start direct de bijbehorende app. Zo kun je snel de camerasoftware openen, wat kostbare seconden kan schelen als je een foto wil maken. De snelkoppelingen kunnen vrij worden ingesteld.

Het lockscreen is zonder enige twijfel een grote stap voorwaarts; het brengt je sneller waar je wilt zijn, het ziet er mooi uit en het werkt als een trein. Wat ons betreft mogen alle andere fabrikanten dit concept snel overnemen.

Homescreens

De homescreens zien er op het oog hetzelfde uit als bij vorige versies van Sense. Je wordt begroet met dezelfde klok die al sinds de Hero uit de zomer van 2009 op HTC-Androids te vinden is. Er zijn nog altijd zeven homescreens die je kunt vullen met widgets, snelkoppelingen en mappen. Onderaan staat het dock met de snelkoppelingen naar Hoofdmenu, Telefoon en Aanpassen.

Nieuw zijn de 3d-effecten, die dus geen gebruikmaken van het 3d-scherm. Zo heeft de flip clock zijkanten gekregen en als je snel door je homescreens scrolt, gaan alle homescreens tollen. Datzelfde effect zie je ook na het unlocken. Deze elementen vallen wat ons betreft onder gimmicks, die niets toevoegen aan het gebruiksgemak of de functionaliteit van de software.

Het hoofdmenu is verder hetzelfde als bij de Desire S, die dit voorjaar uitkwam. Er zijn drie tabbladen: Alle Toepassingen, Frequent en Gedownload. Tot slot zijn er enkele nieuwe widgets bijgekomen, zoals voor HTC's videodienst Watch. Watch zal na de zomer werken in Nederland, maar is nu nog niet actief.

Browser en e-mail

Van de browser is in de afgelopen maanden vooral de interface gewijzigd; deze is iets zwarter en strakker gemaakt. In de browser is ook duidelijk het verschil met schermen van een lagere resolutie te zien; sites worden duidelijk scherper getoond. Ook lijkt de browser iets sneller dan op de Sensation in dagelijks gebruik. Opvallend, omdat het om een prototype gaat. Zo zijn de verschillende open vensters op te vragen door met een gesture uit te zoomen. Dat werkt prettiger dan Menu>Vensters, al is die optie ook nog aanwezig. Fijn is ook dat de tekst na inzoomen wordt aangepast aan de schermbreedte. Nadeel is dat slechts vier vensters tegelijk kunnen openstaan; met de standaardbrowser kan de gebruiker acht schermen tegelijk openhebben.

De e-mailclient is stevig onder handen genomen. De interface van de unified inbox is strakker gemaakt en is nu gebaseerd op iconen; in plaats van de tekst 'Beantwoorden' staat er nu een plaatje met een pijltje en dat is maar goed ook, want de tekst paste niet altijd in de vakjes.

Tekstinvoer

Tekstinvoer op de HTC Evo 3D loopt via HTC's eigen toetsenbord. De look&feel van het toetsenbord is al enkele jaren onveranderd, maar de werking is wel aangepast. Door het grote scherm en enkele snelheidsverbeteringen werkt het toetsenbord sneller dan oudere versies. Ook in de portraitstand kan dankzij de woordvoorspelling, waarvan de lay-out iets is verbeterd, vrijwel foutloos worden getypt.

Diep in de instellingen is verder een optie verborgen om het 'Volgtoetsenbord' in te schakelen. Deze optie is naar verluidt gebaseerd op T9 Trace, een alternatieve versie van Swype. Je krijgt hetzelfde toetsenbord voor je neus, maar hebt de optie om woorden bij elkaar te vegen. Er lijkt in dit opzicht niets veranderd ten opzichte van de Sensation. Het werkt ook nog niet zo goed als Swype. Je moet de letters accuraat raken en dan nog is er geen garantie dat het juiste woord op je scherm verschijnt. Wie de telefoon echter enige tijd in gebruik heeft, zal de meestgebruikte woorden wel hebben toegevoegd; vermoedelijk kun je dan beter uit de voeten met het Volgtoetsenbord.

Een ander irritatiepuntje bij het toetsenbord is het ontbreken van multitouch en van de optie om het standaardtoetsenbord van Android te gebruiken. Overigens lijkt multitouch wel deels ondersteund te worden; in tegenstelling tot bij vorige toestellen kregen we bij snel typen de juiste letters, iets wat eerder misging.

Hardware en benchmarks

Processor en geheugen

Ken je de HTC Sensation, dan weet je ook wat de Evo 3D aan de binnenkant heeft zitten. Het hart is een dualcore-soc van Qualcomm, een MSM8260. Deze soc draait, net als eerdere Snapdragons, op de inmiddels verouderende Snapdragon-core, die de concurrentie op Cortex A9-cores net of net niet kan bijbenen. Een voordeel van de Qualcomms is wel dat de processorkernen op verschillende snelheden geklokt kunnen worden, iets wat de accu kan sparen.

De gpu is een Adreno 220, de opvolger van de Adreno 205. De Adreno 220 belooft betere prestaties en dat klopt ook. De gpu kan aardig op tegen die van de concurrentie, zoals de zwakkere GeForce-gpu uit de Tegra 2. De Mali 400, die op de Exynos-soc zit in de Galaxy S II, lijkt de Adreno 220 wel te snel af te zijn.

Het werkgeheugen heeft een grootte van 1GB, even groot als het opslaggeheugen. Het geheugen kan uitgebreid worden door middel van een sd-kaart. Hoewel het werkgeheugen past bij een high-end smartphone, is het opslaggeheugen van 1GB toch wat beperkt; veel apps kunnen niet of slecht naar de sd-kaart worden verplaatst, waardoor een groter intern geheugen, zoals bij de Galaxy S II, een uitkomst kan zijn.

De resultaten moeten met een korreltje zout worden genomen. Het gaat immers om een prototype en vooral softwarematige tweaks kunnen in de anderhalve maand tot aan de release een verschil maken in de prestaties van het toestel. Desondanks presteert de Evo 3D op vrijwel alle fronten hetzelfde als de Sensation, iets wat uiteraard komt doordat de hardware goeddeels dezelfde is.

Benchmarks

GLBenchmark - Egypt fps
Telefoon / tablet	Soc	GHz	Resolutie	Score (fps)
Samsung Galaxy S II	Exynos	1,20 GHz	800x480	********* 40,2
LG Optimus 2X Speed	Tegra 2	1,00 GHz	800x480	***** 24,0
HTC Evo 3D	MSM8260	1,20 GHz	960x540	**** 21,0
Sony Ericsson Xperia Arc	MSM7230	1,00 GHz	854x480	**** 21,0
HTC Sensation	MSM8260	1,20 GHz	960x540	**** 20,6
HTC Incredible S	MSM8255	1,00 GHz	800x480	*** 16,3

De Egypt-benchmark van GLBenchmark meet de prestaties van de gpu op het gebied van het renderen van 3d-beelden met OpenGL ES 2.0. De graphics worden op het scherm getoverd met 21fps en dat resultaat is een haar beter dan dat van de Sensation. De Xperia Arc scoort hetzelfde, maar heeft minder pixels, waardoor de resultaten niet goed vergelijkbaar zijn. De Galaxy S II zal ook minder boven de Evo uitsteken dan deze benchmark doet vermoeden

GLBenchmark - Pro fps
Telefoon / tablet	Soc	GHz	Resolutie	Score (fps)
Samsung Galaxy S II	Exynos	1,20 GHz	800x480	********* 59,1
HTC Evo 3D	MSM8260	1,20 GHz	960x540	******** 53,0
HTC Sensation	MSM8260	1,20 GHz	960x540	******** 52,8
LG Optimus 2X Speed	Tegra 2	1,00 GHz	800x480	******* 49,4
Sony Ericsson Xperia Arc	MSM7230	1,00 GHz	854x480	**** 25,7
HTC Incredible S	MSM8255	1,00 GHz	800x480	**** 25,4

De Pro-score van GLBenchmark wordt bereikt door graphics met een mix van OpenGL ES 1.1 en 2.0 op het scherm te toveren. De Evo 3D scoort hier, zoals je mag verwachten, ongeveer hetzelfde als de Sensation. Het is onduidelijk of hier een cap meespeelt; daardoor zouden de resultaten beïnvloed kunnen worden. De score is hoe dan ook indrukwekkend.

Mandro - punten
Telefoon / tablet	Soc	GHz	Resolutie	Score (punten)
Samsung Galaxy S II	Exynos	1,20 GHz	800x480	********* 14360,00
Samsung Galaxy Tab 10.1v	Tegra 2	1,00 GHz	1280x800	******* 12025,00
HTC Sensation	MSM8260	1,20 GHz	960x540	******* 11132,00
HTC Evo 3D	MSM8260	1,20 GHz	960x540	****** 10760,00
LG Optimus 2X Speed	Tegra 2	1,00 GHz	800x480	***** 7689,00
HTC Incredible S	MSM8255	1,00 GHz	800x480	*** 5631,00

Het wordt wellicht een beetje eentonig, maar de identieke hardware van de Sensation en Evo 3D blijken ook hier te leiden tot vrijwel identieke scores. De Evo 3D scoort iets minder, al is het onduidelijk of dat een harde oorzaak heeft of toevallige afwijkingen betreft.

Mandro - percentages
Telefoon / tablet	Soc	GHz	Resolutie	Score (%)
HTC Evo 3D	MSM8260	1,20 GHz	960x540	********* 91,0
Samsung Galaxy S II	Exynos	1,20 GHz	800x480	******** 89,3
HTC Sensation	MSM8260	1,20 GHz	960x540	******** 85,1
Samsung Galaxy Tab 10.1v	Tegra 2	1,00 GHz	1280x800	******* 74,1
LG Optimus 2X Speed	Tegra 2	1,00 GHz	800x480	** 18,0
HTC Incredible S	MSM8255	1,00 GHz	800x480	0,0

De Evo 3D maakt volgens de benchmark Mandro beter gebruik van de tweede core dan andere dualcores; de prestaties waren met de tweede core ingeschakeld maar liefst 91 procent beter. De Incredible S scoort hier 0 procent, omdat het een singlecore is.

Bij de Optimus 2X Speed moeten we aantekenen dat de teleurstellende score waarschijnlijk te wijten is aan de firmware. Met een custom rom van CyanogenMod bleek de tweede core veel meer verschil te maken; het percentage kwam daarmee op 85.

SmartBench 2011 - Productiviteit
Telefoon / tablet	Resolutie	Score (punten)
Samsung Galaxy S II	800x480	********* 3676,00
LG Optimus 2X Speed	800x480	****** 2633,00
HTC Sensation	960x540	***** 2197,00
HTC Evo 3D	960x540	**** 1837,00
Sony Ericsson Xperia Arc	854x480	** 1004,00
HTC Desire S	800x480	** 987,00
HTC Desire Z	800x480	** 946,00
Samsung Galaxy S	800x480	** 821,00
Google Nexus S	800x480	** 817,00

SmartBench meet de prestaties van de cpu (productiviteit) en gpu (games) en drukt dat uit in een score. We moeten eerlijk zeggen dat we de integriteit van SmartBench in twijfel zijn gaan trekken. Een ontwikkelaar behaalde met een overklok en andere tweaks een score van 10.000 met de Nexus S, het toestel dat bij ons het laagste scoort. De Evo 3D eindigt in de middenmoot, maar wel achter alle dualcores.

SmartBench 2011 - Games
Telefoon / tablet	Resolutie	Score (punten)
LG Optimus 2X Speed	800x480	********* 2541,00
Samsung Galaxy S	800x480	******** 2322,00
Google Nexus S	800x480	******* 2234,00
Samsung Galaxy S II	800x480	******* 2197,00
HTC Sensation	960x540	****** 1700,00
HTC Evo 3D	960x540	***** 1576,00
Sony Ericsson Xperia Arc	854x480	***** 1365,00
HTC Desire S	800x480	**** 1274,00
HTC Desire Z	800x480	*** 994,00

Net als bij de andere SmartBench scoort de Evo 3D ook hier minder dan veel andere recente toestellen. Dat wordt eigenlijk in zijn geheel verklaard door de hogere resolutie van het scherm, een factor waarmee ook de Sensation te maken kreeg. De scores ontlopen elkaar niet veel, een signaal dat recente gpu's redelijk aan elkaar gewaagd zijn.

Sunspider
Telefoon / tablet	Resolutie	Score (ms)
Samsung Galaxy S II	800x480	**** 3487,000
LG Optimus 2X Speed	800x480	**** 3774,000
Sony Ericsson Xperia Arc	854x480	****** 5177,000
HTC Desire S	800x480	****** 5367,000
HTC Sensation	960x540	******* 6201,000
HTC Evo 3D	960x540	******* 6217,000
Samsung Galaxy S	800x480	******* 6308,000
HTC Desire Z	800x480	********* 7929,000

De HTC's kunnen niet goed uit de voeten met de Sunspider-benchmark; ze scoren lang niet zo goed als andere dualcores en zelfs HTC's eigen Desire S scoort lager dan de Sensation en Evo 3D. De oorzaak is volstrekt onduidelijk.

Praktijktests

Sinds juni 2009 onderwerpen we alle toestellen die we reviewen aan dezelfde praktijktests, zodat we de snelheid van diverse acties in de dagelijkse praktijk kunnen vergelijken. We bekijken het openen van de Tweakers.net-Frontpage in de browser, het starten van het toestel en het maken van een foto. Voor alle tests geldt: lager is beter.

Browser

Frontpage laden
Telefoon / tablet	Soc	Resolutie	Score (s)
Samsung Galaxy S II	Exynos	800x480	**** 1,38
Samsung Galaxy S	Hummingbird	800x480	***** 2,02
HTC Evo 3D	MSM8260	960x540	****** 2,32
Google Nexus S	Hummingbird	800x480	******* 2,49
HTC Sensation	MSM8260	960x540	******* 2,52
Sony Ericsson Xperia Play	MSM8255	854x480	******* 2,60
LG Optimus 2X Speed	Tegra 2	800x480	******* 2,75
HTC Incredible S	MSM8255	800x480	******** 2,85
HTC Desire S	MSM8255	800x480	******** 2,92
Apple iPhone 4	Apple A4	960x640	******** 2,92
HTC Desire HD	MSM8255	800x480	********* 3,19

De Evo 3D heeft een razend snelle browser, zelfs sneller dan zijn evenknie Sensation. Alleen de rappe Galaxy S-serie is nog iets sneller met het tonen van de Tweakers.net-frontpage op Grade B.

Overigens zijn alle telefoons in deze tabel razend snel. Toen we begonnen met deze praktijktest waren scores rond acht of tien seconden heel normaal. Inmiddels is het uitzonderlijk als een nieuwe telefoon er langer dan vier seconden over doet.

Snel een foto maken

Foto maken
Telefoon / tablet	Mp	Score (s)
Samsung Galaxy S	5	***** 3,49
HTC Desire Z	5	***** 3,62
Google Nexus S	5	****** 3,81
HTC Desire S	5	****** 3,93
Samsung Galaxy S II	8	****** 3,97
HTC Sensation	8	****** 4,05
Sony Ericsson Xperia Arc	8,1	******* 4,48
LG Optimus 2X Speed	8	******** 5,38
HTC Evo 3D	5	********* 5,75

De Evo 3D heeft in deze test de langzaamste camera, al is het verschil met de LG Optimus 2X Speed niet groot. Misschien komt dat doordat HTC veel heeft moeten aanpassen aan de camerasoftware voor 3d-opname, waardoor er een zwaardere applicatie geladen moet worden dan bij de Sensation. De foto's voor deze test zijn uiteraard genomen in 2d.

Opstarten

Booten
Telefoon / tablet	Mp	Minimum- / gemiddelde score (s)
Google Nexus S	5	*** 23,35
Samsung Galaxy S II	8	*** 24,34
HTC Sensation	8	+ **** 2,95 / 29,62
HTC Evo 3D	5	* + **** 8,90 / 35,80
LG Optimus 2X Speed	8	***** 38,43
Samsung Galaxy S	5	****** 47,43
Sony Ericsson Xperia Arc	8,1	******* 55,91
HTC Desire S	5	* + ******* 8,12 / 56,77
HTC Desire Z	5	* + ******** 5,78 / 64,32

Zowel bij het hibernaten als bij een cold start is de Evo 3D een stuk langzamer dan de Sensation. We kunnen dat aan weinig anders wijten dan aan de niet-finale firmware op het toestel; het inkorten van opstarttijden is in de ontwikkeling een van de laatste stappen, als die al genomen worden.

Conclusie

De Evo 3D is wat je denkt dat hij is: een Sensation met een iets ander design, iets andere behuizing, 3d-scherm en twee camera's aan de achterkant. Niet alleen komen de verdere specificaties overeen, ook de prestaties zijn volgens onze benchmarks nagenoeg gelijk. HTC had het toestel prima Sensation 3D kunnen noemen.

De 3d-functionaliteit die er is, werkt prima. De kijkhoeken lijken iets groter dan bij de directe concurrent LG Optimus 3D. De 3d-functionaliteit van de camera's is echter verre van optimaal; leuke 3d-plaatjes of -filmpjes schieten blijkt lastig. In tegenstelling tot LG heeft HTC verder geen software die gebruikmaakt van de 3d-functionaliteit en dat is jammer; we hadden het scherm graag meer in actie gezien. Ook jammer is dat de hdmi-uitgang werkt met mhl, maar HTC vooralsnog niet van plan lijkt om het benodigde kabeltje mee te leveren. Dat maakt een extra aankoop noodzakelijk en bij een telefoon met een adviesprijs van 600 euro zou je dat niet verwachten.

Buiten het 3d-aspect om is de Evo 3D wat een high-end smartphone anno 2011 zou moeten zijn; hij heeft een dualcore-soc, een groot en mooi scherm, al zijn de kijkhoeken beperkt, en een hoge resolutie. Het is de vraag hoeveel mensen kiezen voor een telefoon met 3d, want dat is de enige echte onderscheidende factor ten opzichte van de Sensation.

HTC heeft nog minimaal een maand om de Evo 3D te optimaliseren; volgens de planning komt hij uit in augustus. Pas dan kunnen we een definitief oordeel vellen over het toestel. Maar als HTC een Sensation met 3d-scherm wilde maken, kunnen we alvast concluderen dat het daarin prima is geslaagd.

HTC Evo 3D