Nederland gaat kwantumcomputer bouwen

Onder leiding van de Technische Universiteit Delft gaan Nederlandse wetenschappers een kwantumcomputer bouwen. Over vijftien jaar moet het apparaat, dat tegen die tijd mogelijk de eerste echte kwantumcomputer ter wereld is, klaar zijn.

Veel details over de bouw van de kwantumcomputer zijn er nog niet. Mogelijk komen die later op woensdag: dan wordt het project op een conferentie officieel aangekondigd. De ontwikkeling van de kwantumcomputer staat onder leiding van de TU Delft, maar is een project van QuTech, een nieuw instituut voor innovatie. Zowel de overheid als het bedrijfsleven moeten in QuTech gaan investeren; volgens de NOS kost het instituut circa negen miljoen euro per jaar. Vier miljoen euro daarvan komt voor rekening van de overheid.

Volgens de TU Delft is het de eerste kwantumcomputer, maar het bedrijf D-Wave heeft eerder al processors ontwikkeld die rekenen met qubits. Er bestaat echter discussie of het wel een 'echte' kwantumcomputer is: volgens critici zijn de resultaten van de D-Wave-computer namelijk ook via software te manipuleren.

Kwantumcomputers verschillen sterk van traditionele computers. Waar een traditionele processor rekent met waarden van 0 en 1, kunnen eenheden in kwantumprocessors tegelijkertijd 1 en 0 zijn. Daardoor is de capaciteit van een kwantumcomputer veel groter. Ook kunnen kwantumcomputers bepaalde ingewikkelde problemen veel sneller oplossen dan traditionele computers.

Volgens de TU Delft, waar wetenschappers al langer onderzoek doen naar kwantumcomputers, zou een kwantumcomputer bijvoorbeeld kunnen worden gebruikt om te berekenen wat de werking van een medicijn bij een bepaalde patiënt is. De komst van kwantumcomputers heeft mogelijk ook een nadeel: volgens sommige onderzoekers zijn de computers zo sterk, dat encryptie-algoritmes op internet triviaal omzeild kunnen worden.

Reacties (83)

[Verwijderd]

Leo [Kouwenhoven], hartelijk gefeliciteerd met je subsidie.

Quote van minister Kamp op NU.nl:
''De beste onderzoekers werken samen met de meest innovatieve ondernemers en de overheid om een revolutionaire techniek door te ontwikkelen tot nieuwe producten".

Nederlandse ondernemers hebben geen flauw benul wat een kwantumcomputer inhoudt, of wat je ermee kunt. Laat staan dat ze enige inhoudelijke bijdrage kunnen leveren. Het quantumcomputer onderzoek in Nederland bestaat voornamelijk uit onderzoek van het Kavli instituut (waartoe Kouwenhoven behoort) in Delft en de groep van Buhrman op UvA en CWI. Bovendien bevindt het zich in de onderzoeksfase, niet in een fase waar ondernemertjes er een mooi glimmend kastje omheen kunnen bouwen en ermee de markt op kunnen.

Joost Schellevis schrijft:
"De komst van kwantumcomputers heeft mogelijk ook een nadeel: volgens sommige onderzoekers zijn de computers zo sterk, dat encryptie-algoritmes op internet triviaal omzeild kunnen worden."

Joost, dit is wel een erg vage manier om te zeggen dat je Shor's algoritme (voor intergerfactorisatie en het berekenen discrete logaritmes in polynomiale tijd) kunt draaien op een universele kwantumcomputer. Daarmee kan je in ieder geval het RSA cryptosysteem en het Diffie-Hellman sleuteluitwisselingsprotocol kraken.

De machine van D-Wave is geen universele kwantumcomputer. Je kunt hier een verslag lezen over een presentatie bij CWI Amsterdam van een onderzoeker die met het D-Wave systeem heeft geexperimenteerd: http://arstechnica.com/sc...ck-box-starts-to-open-up/ Ook Scott Aaronson heeft als 'chief D-Wave critic' er ook behoorlijk wat aandacht aan besteed.
D-Wave is heel goed in het binnenhalen van geld, maar hun huidige aanpak gaat niet leiden tot een universele quantum computer, in plaats daarvan maken ze een apparaat dat de 'ground state' van een 2D Ising model kan vinden. Maar er zijn ook klassieke (niet-kwantum) algoritmes die dit even snel kunnen. Bovendien is het nog niet zo duidelijk welke problemen efficient gereduceerd kunnen worden naar het probleem van het vinden van de ground state van een 2D Ising model.

Het trieste van dit nieuwsbericht is dat uitmuntende onderzoekers zoals Leo Kouwenhoven in Nederland niet meer gewoon bij de overheid kunnen aankloppen voor een potje geld voor fundamenteel onderzoek, maar het nu binnen het Topsectorenbeleid moeten verkopen als een kans voor vruchtbare samenwerking tussen de academische wereld en het bedrijfsleven. Door het Topsectorenbeleid in te voeren hebben politici een onderzoeksfinancieringsklimaat geschapen, waarin onderzoekers in de fundamentele hoek eigenlijk gedwongen worden om de overheid (funding-organen en politici) voor te liegen over de potentie voor bedrijfsleven en samenleving van hun onderzoek.

Het zou niet nodig moeten zijn om allerlei onrealistische vergezichten te presenteren; alsof straks figuren zoals Annemarie van Gaal, Marcel de Hond en Alexander Klopping de handen ineen slaan met de onderzoekers om het kwantumcomputeronderzoek tot een goed einde te brengen.
Politici zoals Kamp denken misschien wel dat er binnen 10 jaar een soort ASML als paddestoel uit de grond komt die kwantumcomputers bouwt en verkoopt. Ze willen in ieder geval dit soort visies graag horen, en geloven er ook in, omdat ze technisch inzicht en achtergrond ontberen.

Het onderzoek naar kwantumcomputers vindt plaats op internationaal niveau. Met spelers zoals Caltech, IBM en MIT moeten we trots zijn dat er onderzoeksgroepen in Nederland (zoals de groep van Kouwenhoven en de groep van Buhrman) ook op dit niveau zitten en meedoen. Om dit voort te zetten is geld nodig, en daar mogen we best transparant over zijn.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 22 juli 2024 15:23]

[MrHankey]

Onderzoekers en universiteiten hebben het er ook een beetje zelf naar gemaakt. De heren politici hebben zo'n beetje allemaal een universitaire opleiding afgerond. Je kan je afvragen wat ze toen gedaan hebben, en wat die opleidingen destijds dan voorstelden... Gezien de discussiepunten die politici van nu aanhalen denk ik dat het toen vrij weinig inhield; een regering van het gepeupel heerst.. die lui lijken allemaal afgestudeerd te zijn op rompslomp, empathie van de profs of op een grote bek. Ze hebben in ieder geval geen vermogen ontwikkeld om zich te verdiepen in onderwerpen noch om verbanden te leggen, noch om een analyse uit te voeren waaruit urgente problematiek of een gerichte vraagstelling naar voren komt. Laten we eerlijk zijn, sinds de jaren 40 is het niveau toch echt achteruit gehold.

De mensen die op die politici stemmen zien het nog vele malen waziger. Die laten zich vrij letterlijk leiden door de waardeloze statistiek van populisten als de Hond, 1 vandaag en rtl4 en verkiezen gut boven math. De pol op de website van ING is nog een betere afspiegeling van de maatschappij dan de opiniepeiling van de Hond. Dat schapenfenomeen overwegend, kan je het probleem van de topsectoren terugbrengen naar een falend educatie systeem. Dit blijkt niet in staat te zijn geweest om de massa voor zichzelf te laten denken middels een enigszins algemene logica, maar richt zich nu nog meer dan ooit op het ontwikkelen van slaafse sukkels die het goed doen onder managers bij KPMG. Erg vervelend voor mensen als Dhr. Kouwenhoven, want die moeten daardoor gaan handelen voor hun subsidie. De schapen kiezen direct de beste sukkels uit om dergelijk destructief beleid te voeren.
Dus misschien moet eerst het probleem van cultureel/mentale afbraak in de maatschappij worden opgelost voordat we over gaan op de quantumcomputer. Vooralsnog is er vrij weinig protest geweest tegen de langstudeerboetes, de bezuinigingen en alle andere degradatie van het (hoger) onderwijs, en al helemaal niet vanuit Delft. Sterker nog, er wordt ook daar gewoon fanatiek meegedaan aan al die rompslomp.

Ik ben dan ook net als jij erg blij dat het gelukt is met de subsidie. Hopelijk kan ook het middelbaar en lager onderwijs hiervan meeprofiteren met meer uitjes en rondleidingen naar de TU Delft.. als je het mij vraagt wordt wetenschap en techniek daar nog veel en veel te weinig uitgedragen.

[Verwijderd]

Een goed punt over de vervlechting van bedrijfsleven met wetenschap. Oftewel: valorisatie.

[Verwijderd]

De komst van kwantumcomputers heeft mogelijk ook een nadeel: volgens sommige onderzoekers zijn de computers zo sterk, dat encryptie-algoritmes op internet triviaal omzeild kunnen worden.

Dat gaat zo'n vaart niet lopen. Je kunt niet zomaar even willekeurige traditionele algoritmen omzetten naar een quantum-variant. Voor bepaalde hele specifieke taken (bijvoorbeeld het bekende ontbinden in priemfactoren) kun je, met de nodige moeite, en vooralsnog alleen in theorie, een quantum-equivalent bouwen.

Maar bijvoorbeeld een Sha-512 collission of AES encryptie brute forcen, dat is nog in de verste verte niet mogelijk. Ook niet in theorie op een hypothetische quantumcomputer.

[rayhvh]

" volgens sommige onderzoekers zijn de computers zo sterk, dat encryptie-algoritmes op internet triviaal omzeild kunnen worden."

koste dat niet iets van zoveel miljard jaar voor een sleutel te decrypten?

[excedo]

Als de "kwantum computer" x miljard keer zo sterk is als een normale pc, dan is het ook veel makkelijker om te decypten natuurlijk.

Wat ik persoonlijk hoop is dat de ontwikkelingen zeer snel gaan op dit gebied. Stel je eens voor, over 20 jaar heb je een kwantum computer op nanoschaal waarbij letterlijk alles een computer zal kunnen bevatten.

[g4wx3]

Quantum computing gaat enkel gebruikt worden in onderzoekscentra, net zoals een GPU een dedicated taak heeft.

Een Quantum computer begint eigenlijk met een waarde x die ligt tussen 0 en 1, en je doet daar je berekeningen mee, die ook allemaal 0 of 1 zijn, totdat je op een bepaald moment 0 of 1 kunt toewijzen, en dan is heel de ketting aan berekeningen meteen bepaald.

Alle bitcoins zouden zo in een keer bepaald kunnen worden.

Maar ook simpele taken, zoals een optimale route zoeken, wat nu vrij lastig is te doen dor computers, zouden dan in 1 keer bepaald kunnen worden.
* De enige manier voor een computer om een optimale route te zoeken, is door ze allemaal uit te proberen, wat natuurlijk erg ingewikkeld wordt als je zeer veel routes hebt, en zeer veel stopplaatsen.

enkele vertrekpunten op wikipedia (heb ze niet nagelezen)
http://nl.wikipedia.org/wiki/Handelsreizigersprobleem
http://nl.wikipedia.org/wiki/Grafentheorie
http://nl.wikipedia.org/wiki/Chinees_postbodeprobleem
http://en.wikipedia.org/wiki/Polynomial_time#Polynomial_time
http://en.wikipedia.org/wiki/P_versus_NP_problem

[Joerdgs]

Volgens mij is het nog niet bewezen dat quantum computers NP-complete problemen zoals het handelsreizigersprobleem beter kan oplossen dan traditionele computers. Het enige probleem wat ze wel aangetoond hebben makkelijk te kunnen oplossen met een quantum computer is het "ontbinden in factoren", waar moderne encryptie dus grotendeels op is gebaseerd. Maar dat is een NP probleem, niet NP-compleet.

[sygys]

Ja maar ga eens na... die eerste quantum pc duurt volgens dit artikel 15 jaar om te bouwen. Wie weet wat er tegen die tijd aan snelheid is gewonnen op de normale CPU markt.

15 jaar geleden kreeg ik volgensmij mijn eerste 486 op 80 mhz.

[Reactie gewijzigd door sygys op 22 juli 2024 15:23]

[Alex3]

Dat was dan waarschijnlijk een afdankertje, want de Pentium II was er toen al.

[Peatsmoke]

Quantum computing gaat enkel gebruikt worden in onderzoekscentra

Zeiden ze dat ook niet bij de opkomst van de eerste mainframes?

Het zal idd nog wel "even" duren voordat er "Intel Quantum inside" op een stickertje van je desk- of laptop staat, maar uiteindelijk gaat dat zeker gebeuren.

[z.jeroen]

Nee het is duidelijk dat je de artikelen niet gelezen hebt, want er is (nog) geen quantum algoritme bekent dat het handelsreizigersprobleem efficiënt oplost. het Chinees postbodeprobleem ligt gewoon in P, dus dat is niet interessant voor een quantum computer.

[MaestroMaus]

Ik heb er laatst les over gehad en er werd ons verteld dat Quantum Computing voor veel zaken helemaal niet beter is dan onze traditionele processors. Het is zeer goed in bepaalde gevallen. Als dat klopt (en dat neem ik aan) dan zal zo'n Quantum Computing processor eerder erbij komen in onze computer i.p.v. de huidige processor vervangen.

[Stefanxd]

Ik denk dat vooral overheden en universiteiten er gebruik van zullen maken. Voor de dagelijkse toepassingen (office, games etc) is een kwantumcomputer inderdaad vrij nutteloos.

[doltishDuke]

Je citeert nu bijna precies Bill Gates die destijds voorspelde dat er wereldwijd maar enkele computers zouden zijn, en niet bij mensen thuis

[MSalters]

Dat was Ken Olsen van DEC, en zijn idee was dat mensen thuis een "terminal" hadden. En waar zijn we nu? Een paar grote bedrijven hebben elk een "cloud", en wij hebben allemaal webbrowsers. Ik zeg: vooruitziende blik.

[Verwijderd]

Grappig dat je dat zegt...

Ik heb jarenlang een PDP11-25 gehad...
god wat was mijn vrouw blij toen ik het ding wegflikkerde

[sygys]

Maar wat als je deze quantum technologie in een videokaart zou kunnen implementeren? zodat deze een miljoen keer zo snel worden. dan kun je straks in smartphone spellen als bf4 spelen op max settings in 1080p en neemt het in je telefoon nog minder plaats in beslag dan een spelden knopje.

Uiteindelijk gaan we hier naartoe. maar 15 jaar om een pc'tje te bouwen pfff dan denk ik niet dat wij nog mee maken dat deze pc's ooit bij ons thuis zullen staan

[tweegroenethee]

Voor de zoveelste keer, dit heeft geen nut. Een quantum computer kan een berekening via meerdere wegen tegelijkertijd berekenen totdat hij de juiste uitkomst heeft gevonden. Een traditionele computer moet elke weg apart berekenen totdat het antwoord is gevonden. Dit heeft dus alleen nut bij complexe berekeningen, niet bij videokaarten.

[Verwijderd]

Als GPU programmeur moet ik je toch verbeteren, Veel grafische algoritme's maken extensief gebruik van parallelle berekeningen. Deze wiskundige problemen zijn juist een perfecte kandidaat om te worden versneld door een quantum computation. Juist in games worden veel fysieke processen gesimuleerd bijvoorbeeld de belichting zal misschien veel sneller kunnen als er een super positie kan worden gecreëerd tussen heel veel states. Wat het misschien zelfs mogelijk maakt om meer dan 1 bounce in realtime te berekenen, Wat nu bijna onmogelijk is omdat de berekening met elke bounce exponentieel complexer word ,elke punt is afhankelijk van alle andere punten, met een quantum computer zou je misschien alle states in een entangled superpositie kunnen brengen en dan via een Probability distributie een schatting maken van hoe de pixel primitives belicht zijn.

Ik denk dat het echt te vroeg is om nu al uit te sluiten dat graphics kunnen worden versneld door een quantum computer, Er is nog bijna geen onderzoek gedaan hierna, Het zou hetzelfde zijn om allemaal dingen uit te sluiten voor de klassikale computer zelfs voordat de eerste computer was ontwikkeld, Wie had toen gedacht wat de computer allemaal zou kunnen

PS, We weten eigenlijk maar heel weinig over quantum computers. We weten nog niet eens zeker of quantum mechanica de echte fundamentele theorie is van de wereld, Het is namelijk gewoon statistische mechanica niet echt een theorie. Stel je voor dat wij 300 jaar geleden een super slimme wiskundige hadden die voordat wij moleculen konden observeren een statistisch model zou ontwikkelen over water (Hydrodynamica) dan zou iedereen denken dat dit een soort van fundamentele theorie is, Misschien zelfs een computer bouwen die gebruik maakt van de eigenschappen van water, Maar later zou dan toch blijken dat water geen fundamenteel object is en hydrodynamica geen fundamentele theory, Maar dat water gewoon een collectie klassikale moleculen is.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 22 juli 2024 15:23]

[Alex3]

Er is een belangrijk verschil tussen de parallelle berekeningen van een videokaart en die van een quantumcomputer. Een quantumcomputer wordt gebruikt voor problemen met één oplossing. De quantumcomputer maakt het mogelijk dat je niet alle mogelijkheden een voor een probeert, maar ze allemaal tegelijk uitrekent en uiteindelijk komt de juiste oplossing eruit. Voor video daarentegen heb je alle uitkomsten nodig. Dat gaat niet met een quantumcomputer.

[Nicael]

Nee, je hebt ongelijk.

Je hebt gelijk in het punt dat een kwantum computer alles moet uitrekenen. Maar een computer moet dit ook.

Een kwantum computer berekent hetzelfde als de "gewone" digitale computer alleen sneller (in het geval van GPU beide parallel).

En als je dus een probleem voorlegt aan de kwantum computer en daar moet een antwoord uitkomen dan zal daar (ik weet niet of kwantum preciezer is dan numeriek) ongveer hetzelfde uitkomen.

Waardoor je dus ook gewoon een GPU probleem kan voorleggen aan de kwantum computer. Het is eigenlijk niets meer dan een mathematisch probleem omgegoten naar een probleem die de computer (digitaal, analoog of kwantum maakt niet uit) snapt. Dus niets weerhoud een kwantum computer ervan om een correct antwoord te geven aan wat het moet worden gerenderd.

Want een makkelijk voorbeeld:
Stel het antwoord is in bits 1101
Dat kan je ook analoog doen d.m.v. het getal 11
En de kwantum computer zal het ook geven dus het kan wel.

[NickChange]

Ik kan niet in de toekomst zien, maar de grootste bedrijven Microsoft, Sony investeren in 2013/2014 in hun nieuwe aangekondigde console. Deze zou (net als de huidige console) 8-10 jaar meegaan, misschien langer als ze definitief beide overstappen op cloudservices. Dan zijn die apparaten zeker wel outdated, maar niet prehistorisch zoals sommige wel denken. Denk aan de consoles van nu en die van daarvoor. De andere grote bedrijven Samsung en LG investeren ook schermtechnologie. Apple en Google beginnen met software wearable gadgets zeer aantrekkekijk te maken. IBM heeft hun eigen vooruitzichten op innovatief vlak etc... De vooruitzichtigen zijn er en persoonlijk denk ik niet dat er zoveel veranderd zal zijn over 10-15 jaar, behalve dat we allemaal stodmaskers ophebben. De eindfase van deze qu-PC zal wel invloed hebben, geloof ik. Wanneer dit daadwerkelijk ook afgerond word dan zie ik in ongeveer de daaropvolgende 5 jaren een sterke vooruitgang in de PC wereld (op technologischvlak welliswaar). Dit zijn enkel lekemans observaties.

[engelbertus]

dat wil ik wel betwisten.

ik denk dat er tegen die tijd op heel andere wijze beelden worden gerenderd / gegenereeerd dan zo statisch als dat op dit moment gebeurt. bijvoorbeeld alles raytracen, met alle natuurkundige effecten erin verwerkt.

en dan .. waarom dan alleen het beeld renderen, je kunt dan misschien ook wel een engine maken die gewoon realtime het gedrag van objecten en massa's on the fly kan berekenen. dus niet dat je van objecten in spellen een aantal voorgedefnieerde aanzichten en textures hebt, maar gewoon alsof het echt is. dat is dan heel iets anders dan een videokaart tot nog toe doet, en in dat opzicht zou het geen videokaart meer heten, maar toch, een kwantum computer voor het doel visualiseren lijkt mij zeker een goed "doel", en niet onnuttig.

[DigitaldumpKing]

Zou je dan de matrix kunnen maken lijkt me wel awesome

[otandreto]

Ik denk dat het in de game wereld toch wel een functie kan hebben. Wat bij daar binnen schoot was het berekenen van de diversd natuurkundige reacties en wetten die je dan ik een spel kan programmeren. Dan krijg je mogelijk een veel hogere realiteits graad of meer vrijheid in beweging. Dan zou er minder voor geprogrammeerd moeten worden, maar dan kan het allemaal realtime berekend worden op je pc.
Ik weet niet veel hier over hoor, maar dat lijkt mij toch wel een interessant idee.

Of juist bij de ontwikkeling van een game.

Met games bedoel ik ook simulatoren voor bijvoorbeeld rijscholen die veer realistischer zijn.

Edit:typo

[Reactie gewijzigd door otandreto op 22 juli 2024 15:23]

[Verwijderd]

Voor de dagelijkse toepassingen zal na miniaturisatie juist een enorme potentie liggen...
Wat dacht je van robotica?

[Nicael]

Probleem van kwantum computers is dat de huidige bedachte methoden zeer specialistisch zijn. En kwantum computers zijn zo OP dat je de eerste 5 jaar ofzo niet eens gebruikt maakt van die extra's.
Het voordeel van digitale systemen is dat je ze kan vervangen en ze heel erg algemeen zijn (in de trant van doet het op de ene doet het op de andere).

Daarnaast komt bij kwantum computers heel veel kijken. Zoals het reduceren van ruis (kwantum ruis is erger dan "gewone"). En het (nou in ieder geval die bij D-Wave) op zeer lage temperaturen houden. Wat als je een robot in het veld hebt zeer moeilijk is.

Als laatste is het ook zo dat kwantumcomputers veelste krachtig zijn. Ik zie eerder een kwantum computer een hele zwerm besturen dan echt één robot.

[Nicael]

Digitaal betekend alleen dat het een 0 is in de regio 0.5 Volt tot een bepaalde treshold (welke onder de hierna genoemde 2.7 V ligt). En van ongeveer 2,7 V tot 5 V is een 1. Dus er is wel degelijk ruis in een digitaal signaal, alleen minder goed merkbaar.

Kwantum ruis daarentegen is in sommige gevallen sterker doordat je minder tresholds hebt. Waardoor een kleine verstoring grotere gevolgen kan hebben.

[Timmmeeehhh]

Wat ik er over weet (en ok ben geen expert) is het nog niet bekend of quantumcomputers ooit voor general purpose gebruikt kunnen gaan worden zoals we dit nu met huidige computers doen, dit houd in dat ze dus niet voor alles ingezet kunnen worden maar alleen specifieke taken waarvoor ze geprogrammeerd zijn heen snel kunnen doen.

Zelf denk ik dat dit allemaal wel mee zal vallen en ze hier wel weer een oplossing voor vinden, zoals dit meestal gaat. Maar dat is mijn mening geen feit.

Ps.
Ik typ dit op m'n mobiel dus kan nu helaas even niet de bron er bij zoeken, het was een korte docu over quantum computing iig, zal zo eens kijken of ik hem kan vinden als ik achter een computer zit.

[B00m3rang]

Een quantumcomputer is voor normale traditionele berekeningen in principe even snel als een normale pc. Dit komt doordat normale berekeningen tussendoor kijken wat de uitkomsten zijn en dat kan niet met Qbits doordat ze die superpositie hebben.

Hier een filmpje van 6 min hierover. Check zn channel voor meer vette filmpjes.

https://www.youtube.com/watch?v=g_IaVepNDT4

Hier ook een over een Qbit

https://www.youtube.com/watch?v=zNzzGgr2mhk

[Reactie gewijzigd door B00m3rang op 22 juli 2024 15:23]

[pakka680]

In simpele woorden komt het er op neer dat hoe moeilijker het probleem des te sneller (relatief t.o.v. conventionele computers) is de quantum computer. Naast bouwen is de grootste uitdaging het schrijven van algorithmes. Voor ontbinden in factoren is er het zogenaamde Shor algoritme en bij genoeg qubits is kraken van encryptie een fluitje van een cent geworden (http://en.wikipedia.org/wiki/Shor%27s_algorithm).

[Crovmon]

Nee, het punt is dat ze op een fundamenteel andere wijze kunnen rekenen. Heel kort gezegd: Meeste hedendaagse encryptie is gebaseerd op het feit dat twee priemgetallen vermenigvuldigen en snelle/makkelijke operatie is, maar een groot getal in de getallen waarop het gebaseerd ontbinden duurt ontzettend lang.

Kwantumcomputers hebben dit probleem (om redenen die ik je verder zal besparen, maar heeft te maken met het feit dat die qubits dus niet 1 of 0 hoeven te zijn, maar ook een superpositie daarvan kunnen zijn) niet en zouden in theorie dus ook net zo snel kunnen terugrekenen/ontbinden.

[Sando]

Dan zal de NSA Nederland wel voor zijn...

Think about it for a second. Met de eerste kwamtumcomputer zou dan alles, alles wat we rond hebben slingeren; beveiligde documenten, browsers, password-managers, in één klap open zijn.

Dus over 15 jaar mogen we al onze wachtwoorden wel vervangen. Want de ge-cache-te en ge-manage-de wachtwoorden van over 14 jaar liggen dan op straat.

[YopY]

m.a.w., zelfs als je op dit moment overal encryptie voor gebruikt, hou er rekening mee dat het onderschept kan worden en opgeslagen, zodat het gedecrypt kan worden over 10 - 15 jaar met de computers van dan. Encryptie van tien jaar geleden is ook niet meer afdoende met de computers van tegenwoordig, simpelweg omdat ze zoveel sneller zijn.

Voor quantumcomputers hebben we een heel ander soort beveiliging (of encryptie-algoritmes) nodig.

[Yonobi]

Lees dit ook even:
"Over vijftien jaar moet het apparaat, dat tegen die tijd mogelijk de eerste echte kwantumcomputer ter wereld is, klaar zijn."

Dus over 15 jaar hoef je je wachtwoorden nog niet te vervangen. Er is dan net één kwantumcomputer, indien we geluk hebben. Ik denk dat die voor meer belangrijke zaken zal worden gebruikt dan jou wachtwoorden decrypten. Daarbij zal het dus de eerste zijn, lijkt me sterk dat de NSA stiekem een kwantumcomputer maakt.

[Reactie gewijzigd door Yonobi op 22 juli 2024 15:23]

[Simper01]

"volgens de NOS kost het instituut circa negen miljoen euro per jaar"

Budget NSA per jaar: Classified ($10.8 billion, as of 2013) (wiki)

Als het écht mogelijk is, dan kan ik geen reden verzinnen waarom de NSA dit niet zou doen.

[R-J_W]

Als geld het antwoord op alles was, wat is 42 dan?

Het lijkt mij onwaarschijnlijk dat de NSA de concurrentie met dit project wil aangaan. Een groot budget staat meestal voor een gigantische hoeveelheid vaste kosten. Maar het zou raar zijn als ze het budget vergooien aan iets wat al door universiteiten wordt gedaan.

Bedenk ook dat dit een wetenschappelijk onderzoeksproject is. Het gaat niet alleen om het bouwen van zo'n computer, het dient ook om onderzoek te doen dat dit überhaupt mogelijk maakt.

Wie weet, misschien volgt een medewerker van de NSA dit project wel.
Als de resultaten goed zijn zouden ze het kunnen ondersteunen en als het werkt zouden ze er ook één kunnen laten bouwen.

Tegen de tijd dat dit soort systemen gangbaarder worden, zijn er waarschijnlijk prachtige algoritmes bedacht voor betere versleutel methoden met kwantumcomputers.

[Reactie gewijzigd door R-J_W op 22 juli 2024 15:23]

[tweegroenethee]

Ja, met een traditionele computer. Niet met een 'Quantum Computer'..

[TTLCrazy]

De komst van kwantumcomputers heeft mogelijk ook een nadeel: volgens sommige onderzoekers zijn de computers zo sterk, dat encryptie-algoritmes op internet triviaal omzeild kunnen worden

Tegen die tijd zijn er vast wel encryptie mogelijkheden gebaseerd op kwantum technologie. Dus dat heft elkaar wel op.

[Dwarrelegel]

Die zijn er al, http://en.wikipedia.org/wiki/Post-quantum_cryptography. Het grootste probleem zal het switchen zijn. Vooral in een periode waarin quantum computers te duur zijn voor de beveiligers en goedkoop genoeg voor overheden of grote bedrijven.

[martijnvanegdom]

Zoals Dwarrelegl zegt zijn er inderdaad quantum encryptie algoritmen. Sterker nog theoretisch bewijsbaar is dat deze onkraakbaar zijn en je weet wanneer je afgeluisterd word. Prachtige eigenschappen voor encryptie natuurlijk!

Tot nu toe echter is elke implementatie van dat theoretisch construct te kraken gebleken. Er zijn wereldwijd een aantal universiteiten die zich daar mee bezig houden, bijvoorbeeld http://www.vad1.com/lab/ .

De grote vraag die nu dus speelt kunnen we een onkraakbare implementatie maken..

[Verwijderd]

Zouden we dan ook kunnen zeggen dat P=NP op een quantum computer? Verder eerst zien dan geloven, het is nog niet zolang geleden in het nieuws geweest dat ze eindelijk een qubit langer dan een ms stabiel kunnen houden.

[z.jeroen]

Nee, de problemen waarvan we tot nu toe weten dat ze door een quantum computer efficiënt kunnen worden opgelost (denk aan factoring) zijn niet NP-compleet. Zie: http://en.wikipedia.org/wiki/BQP

[Reactie gewijzigd door z.jeroen op 22 juli 2024 15:23]

[Verwijderd]

Ik ben blij dat dit artikel ook een nadeel noemt, naast het voordeel.

Persoonlijk heb ik moeite met kwantum computing. Op de weegschaal, zal het de samenleving meer goed doen of kwaad?

Ja, we zouden misschien sneller medicijnen kunnen ontwikkelen. Daarmee red je wellicht levens. Maar levens gered in onze Westerse cultuur betekent ook een aanslag op het klimaat. Immers elk leven dat extra geleefd wordt maar in de huidige omstandigheden eerder beëindigd zou zijn gaat consumeren.

Elk voordeel heeft zijn nadeel. Ik zit niet te wachten op bevolkingsgroei Hoewel het moreel is om leed te voorkomen, zijn er ook nadelen.

En dat is dan nog maar een veld waar een dergelijke computer baanbrekend zou kunnen zijn. Wat het genoemde nadeel betreft, daar ben ik niet gerust op. Een NSA met een stapel kwantum computers zou wel eens de nekslag kunnen betekenen van het internet. Als rekenkracht en data processing een beperking heeft is voor een huidige geheime dienst, dan zal in de toekomst die beperking wel eens enorm verkleind kunnen raken. En geloof me, de NSA zal de allereerste kwantum machines bouwen of kopen.

Er zal geen enkele vorm van anonimiteit meer bestaan. En dat is het einde van het internet als zodanig. Iedereen die iets te melden heeft zal schromen iets te delen omdat de concurrent het dan ook al gauw weet. Grote coporaties, naast de NSA, die dergelijke machines gaan gebruiken om klantgedrag te onderzoeken bijvoorbeeld, kunnen op wetenschappelijke wijze profileren, tracken & tracen en dat koppelen aan de perfecte methode om jouw als consument psychologisch te manipuleren tot een aanschaf.

Maar uitvindingen staan nooit alleen. De maatschappij is een interactie van technische mogelijkheden. Dezelfde computer die jouw kwantum perfect bestudeerd is dezelfde die meer inzicht kan geven in hoe onze hersens werken, met al die miljarden neuronen en verbindingen is dat de krachtigste computer. Een kwantum computer in een lab kan steeds meer simuleren. Meer kennis van hersens in onze economische wereld betekent geheid dat die kennis wordt gebruikt om ons te profileren en manipuleren.

Is dat een wereld waarin de parameters van de ouders van hun baby worden ingevoerd en de totale levenspad van dat kind al vooraf met enorme waarschijnlijkheid kan worden berekend? In welke mate bepaald dat ons lot dan.

Ik zie kwantum computing als een gevaarlijk potentieel.

In wetenschap en techniek komt er af en toe een baanbrekend iets voorbij. De ontdekking van een natuurwet, een Higgs boson, een stoommachine, een verbrandinsgmotor, de ontdekking dus van een brandstof die goedkoper is dan zuiver drinkwater (ooit was dat zo). Ik denk dat een kwantum computer ook zoiets is. Als eenmaal een bepaalde doorbraak gerealiseerd wordt, dan veranderd als gevolg de hele maatschappij.

En met de ontdekking van olie, zoals we kunnen zien aan ons klimaat is dat niet altijd in ons voordeel.

Energie is de basis van alle menselijke handelingen. Er is dit wat vreemd aandoende vergelijking, maar onze hersens als computer gebruiken uiteraard energie, daarom eten we voedsel. Maar onze hersens hebben bepaalde ingebouwde beperkingen. Net zoals de huidige computers ook beperkingen hebben, ze kennen alleen de 0 en de 1. Wij kunnen slecht multitasken, zo blijkt uit onderzoek.

Hoeveel energie we ook eten, onze hersens kunnen niet veel meer. Er is dus een harde grens zogezegd waar je niet over kunt gaan. Een belemmering is niet altijd slecht dus. We weten veel niet van ons brein en dat is misschien maar goed ook.

Met de komt van olie werden allerlei dingen ineens mogelijk, een paradigma veranderende ontdekking. Maar onze computers die op energie werken hebben een maximale capaciteit in de vorm van die begrenzing. Je kunt er meer stroom in gooien omdat je zwaardere CPU's hebt, de beperking blijft.
Maar dan komt de doorbraak, de kwantum computer. Die kan ineens dingen die eerder vrijwel onmogelijk waren. Het is dus alsof je de hersens vervangt voor een ander, beter systeem. En hoe gaan we daarmee om als samenleving?

Kunnen we ons moreel beheersen en bepaalde mogelijkheden niet gebruiken? Ik denk van niet. Ik denk, gezien de staat van onze moraliteit, onze ethiek in de wereld waarin we leven en die we creeeren met onze keuzes, we alle mogelijkheden zullen gebruiken van dat apparaat. Dus de NSA zal een stack hebben, de belastingdienst (fraude opsporing), advertentiebedrijven, grote corporaties, marketing bureaus etc. Maar ook het leger, de cyber warfare afdelingen, onze militaire hardware.

Ja we zullen misschien sneller bepaalde ziektes kunnen genezen, maar tegen welke prijs...

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 22 juli 2024 15:23]

[H!GHGuY]

Jij gaat er vanuit dat de rest van de wereld niet wijzigt in die 15 jaar ontwikkeltijd.
Elke actie heeft een tegenreactie en aan het einde van de rit gaat het nog altijd over mensen.

Als de juist mensen de NSA zo beu zijn als koude pap, kun je er vanop aan dat het spelletje niet lang meer zal duren.

[Sando]

levens gered in onze Westerse cultuur betekent ook een aanslag op het klimaat. Immers elk leven dat extra geleefd wordt maar in de huidige omstandigheden eerder beëindigd zou zijn gaat consumeren.

Elk voordeel heeft zijn nadeel. Ik zit niet te wachten op bevolkingsgroei

En zullen we ook maar stoppen met het ontwikkelen van medicijnen in het algemeen?
Ontwikkelingshulp stoppen?

Als jij ischemische hartklachten ontwikkelt, kunnen we je dan beter laten sterven?
Want waar zijn we in hemelsnaam mee bezig? Er komt nu al per jaar een bevolking ter grootte van Duitsland bij. En dat is slecht voor het klimaat.

Ja, de overbevolking is verschrikkelijk. Hoewel we, met een gemiddelde levensduur van (tegenwoordig) 78 jaar, ten opzichte van de totale mensheid-tijd van 200.000 jaar zo'n 0,039% van de mensentijd hebben mogen meemaken, zijn er op dit moment 6,5% van alle mensen ooit in leven. De verhouding licht inderdaad schrikbarend scheef. Maar ethisch gezien is het een vreemde stap van nu naar kwamtumcomputers naar overbevolking want betere medicijnen.

Verder stel je een paar open deur vragen, ik vind je woorden:inhoud ratio een beetje scheef.

edit:

@Vendar

[Reactie gewijzigd door Sando op 22 juli 2024 15:23]

[Verwijderd]

Wel, ik kan natuurlijk niet in elke post een boek schrijven. Daarom ben ik soms wat te kort door de bocht.

Ontwikkelingshulp is moreel aanvaardbaar gedrag maar de winst is niet te halen in een arme boer in Afrika, die tien keer minder, misschien wel 100 keer minder bijdraagt aan klimaat problematiek. De winst zit hem bij ons. Elk kind dat wij niet geboren laten worden scheelt, zo heb ik wel eens gehoord, 1000 kinderen in een arm land. De resources die onze kids gebruiken zijn enorm.

Medcicijnen ontwikkelen ligt een stuk moeilijker en het argument daarbij is veelal 'dan mag JIJ ook geen pil nemen als je hoofdpijn hebt!!!!' Dus het punt is hypocrisie. Aangezien iedereen wel eens ergens een middeltje voor nodig heeft zijn we dus allemaal hypocriet als we nadenken over de gevolgen van medisch onderzoek en/of de ontwikkeling van medicijnen.

Maar dat is een verkeerde voorstelling van de discussie. Het is een stroman. We zitten met ons allen in het schuitje van de wereld en we kunnen ons gedrag bijschaven waar nodig, mists we bereid zijn bepaald eopofferingen te nemen, offers die nodig zijn, luek of niet, omdat de harde grens het klimaat is, waar we niet overheen kunnen.

Ik zie ons klimaat als de paraplu waaronder allen leven en alles staat of valt bij een stabiel klimaat. Ons leven als soort hangt er nauw mee samen en het verschil tussen een stabiel klimaat en een onstabiel klimaat kun je uitdrukken in welvaart en welzijn en een hele grote hoop levensgeluk. Immers, als ons klimaat destabiliseert dan zijn er tal van problemen, de details ken je zelf wel van het journaal.

Meer mensen, die consumeren zoals wij, leidt tot een klimaatdestabilisatie.

En dus, nu komt de techniek er bij, alles wat wij technisch mogelijk maken via onze wetenschap dat kan bijdragen in het mogelijk maken van meer mensen, heeft inherente nadelen.

Uiteraard is het lastig om precies uit te rekenen hoeveel die ene extra mens het klimaat schaadt. Maar we weten wel onze ecologische voetafdruk te bepalen op allerlei websites.

Als men dus een kwantum computer bouwt en op de markt brengt, voor bedrijven en later ook voor consumenten, dan is het mogelijk dat er een 'positief' effect komt wanneer men in de farmaceutische industrie komt tot betere en snellere resultaten.

De kwantum computer heeft veel potentie. Maar nog onlangs hoorde ik dat men meent dat de baby's die op het ogenblik geboren worden de eerste generaties zullen zijn die 100 jaar oud worden.

Weet je wat voor drama dat eigenlijk is? Het lijkt of wij gedragen worden op een golf van technologie, van kennis en er is niemand die de teugels beheert. We adoreren techniek en kennis en zetten die vrijwel altijd ongeremd in om problemen op te lossen, vaak problemen die niet bestaan.

Het resultaat is onzeker. We menen dat welvaart een oorzaak is van geluk. Maar geluk zit hem in heel andere dingen, maar dat terzijde. Het helpt als je koppijn hebt en je kunt een pil eten. Heb ik niets op tegen.

Van zodra iemand in de wereld is moeten we die mensenrechten toestaan. Maar elk kind dat in de Westerse wereld NIET geboren wordt is een onmiddellijke en substantiële bijdrage aan klimaatstabilisatie.

Onderzoek naar medische technieken zullen zorgen dat mensen ouder worden, meer kunnen consumeren en meer middelen kosten om ook nog een een leuk lang leven te houden: 100 worden waarvan de laatste 20 jaar een levende hel zijn is niet in iemands voordeel.

Daarom meen ik dat de kinderbijslag voor het tweede kind afgeschaft moet worden. Wil je kinderen, dan is dat je eigen verantwoordelijkheid. Kun je dat niet betalen, begin er niet aan.

Technologie bepaalt hoe de wereld er uit ziet en uit komt te zien. Daarom ben ik huiverig voor kwantum computers en ik leg verbanden tussen wat op zich volkomen los lijkt te staan van elkaar, zoals kwantum computers en de medische industrie of de geheime diensten/overheid of waar ze ook maar iets kunnen betekenen.

Het ironische is dat zo'n machine ook heel goed klimaat modellen kan doorrekenen, maar consumeerden we minder, als we wat nobelere creaturen waren, dan waren die modellen ook niet nodig, zie je?

[Sando]

Naja, respect voor je moeite om dit neer te zetten. Maar ik vind het nog steeds een beetje stating the obvious toepasbaar op zo'n beetje alle ontwikkelingen van de laatste 30 jaar.

Het is jammer voor mijn medemens dat ik als westerling geboren ben. De wereldbevolking heeft anderhalve Aarde nodig om zo door te kunnen gaan. Dus we gaan er aan kapot. Ik ben het fancy wikipediawoord vergeten, maar er wordt al gespeculeerd over een massa-sterfte nog deze eeuw waar tijdens één generatie de wereldbevolking met 70% afneemt. Als iedereen als Amerikanen leeft hebben we zelfs 7 Aardes nodig.

Ik probeer mijn ecologische print zo laag mogelijk te houden. Ik koop bijvoorbeeld geen koffiepods/pads omdat er tijdens de productie veel water verspild wordt en het een hoop afval oplevert. Niet dat ik iemand een verklaring schuldig ben, maar wel om mijn punt te onderschrijven: Een beter milieu begint bij jezelf. Niet bij het tegenhouden van technologische vooruitgang. Idealiter leeft iedereen zodat je slechts één aarde nodig hebt als iedereen zo zou leven als jij.

Maar de weerstand tegen technologische vooruitgang, daar heb ik echt helemaal niks mee. Sterker nog, ik kan niet wachten. Ik denk dat technologische singulariteit onontkombaar is, en misschien wel de enige hoop om onze geschiedenis voort te zetten nadat we uitgestorven zijn.

[Reactie gewijzigd door Sando op 22 juli 2024 15:23]

[Verwijderd]

Ik zie dat technologie problemen kan oplossen. Maar ik zie ook dat technologie vaak nieuwe problemen schept.

De uitvinding van die koffie apparaten die nu iedereen koopt, waar je die pads in doet, is een voortschrijding van techniek. Vind iedereen leuk. Maar zoals je aangeeft, ik wist dat niet, maar daar komen dus ook problemen vana fval en water bij kijken.

Ik zie te vaak dat technologie problemen oplost die niet bestaan. Dat koffie apparaat met pads is een voorbeeld. Iedereen in de wereld kon prima koffie zetten met een filtertje. Toen kwam het ouderwetse koffiezetapparaat. Was het echt een probleem dat je er even bij moest staan om water op te gieten?

En nu zijn er weer nieuwe machines die het oude apparaat min of meer vervangen. Waarom waren die niet goed meer? Daar kon je toch ook wel koffie met een smaakje in doen, zo nodig?

Ik zie dit apparaat niet als vooruitgang maar als een achteruitgang. Want het kost meer afval om je kop koffie te krijgen, blijkbaar meer water ook.

Dat gaat ten koste van de aarde, vandaar een achteruitgang. Ik drink zelf geen koffie overigens, laat staan dat ik dus zo'n machine gebruik.

Een beter milieu is niet alleen iest dat begint bij jezelf maar ook in een brede maatschappelijke discussie over nut en noodzaak van technologie.

Ik heb een hekel aan de situatie waarin we altijd achteraf bemerken dat iets niet in ons belang is, dat we achteraf steeds wijs worden en dan weer nieuwe technologie willen inzetten om het probleem gecreëerd door de oude tech te repareren. Zo blijf je doormodderen.

Ik heb helemaal niets tegen technologische vooruitgang, mits we vantevoren nadenken over de gevolgen.

De zaak kwantum computing daarvan voorzie ik dat het een paradigma veranderende situatie kan opleveren.

Niemand in ons land praat daar over, behalve ik...en hier en daar wellicht een of andere ongeziene obscure etnische commissie van een uni, misschien een wetenschapsfilosoof en een paar bloggers.

Ik zie te weinig kennis in de samenleving over deze dingen. Regelmatig lezen we hier hoe een start-up iets uitvindt, een app of een stukje techniek en iedereen raakt in jubelstemming. Maar ik zit niet te wachten op betalen met een GSM bij de supermarkt omdat ik geen mobieltje wil en ik wil, niet richting de 'cashless society', wat MKB Nederland lijkt te willen onderzoeken.

We omarmen te makkelijk nieuwe trucs en techs en wij burgers ondervinden er de last van. Kijk naar ICT in het algemeen. Elke dag lezen we hier over hacks en misstanden. Het zijn WIJ, maatschappij breed zeg maar, die de nadelen ondervinden.

En wat wordt op het ogenblik uitgevonden dat onze rechten nog meer in gevaar brengt?

Ik vind dat burgers meer rechten moeten krijgen om zich te bemoeien met wat wetenschappers doen.

[Verwijderd]

15 jaar is niets. Als ik naar de bioscoop ga en er uit kom is er al bijna 15 jaar verdwenen. Geloof me, 15 jaar is niets.

Wat ik zie is de lamlendigheid van mensen om vooral niets te doen tegen de onrechten in de wereld. Man! We kunnen onszelf nog niet eens zo ver krijgen dat we een ellendige LED lamp kopen want 'te duur!'

Als 15 jaar een periode was waarin spijkers met koppen geslagen worden, dan hadden we nu een utopie.

[kazakx]

Tegen de tijd dat we quantum computers hebben zullen we ook allerlei andere quantum toepassingen hebben. Zo een tien jaar geleden had ik een artikel gelezen dat je met quantum effecten informatie kan vergaren van locaties waar je niet eens een foton op af te sturen (moet de link nog opzoeken). Dus in zo een 'quantum age' heb je opeens andere regels. En wel dat alles transparant zal zijn. Niks zal meer 'geheim' blijven. Het nadeel is dat je geen pricacy meer hebt. Maar het bied ook allerlei kansen. Dit zou betekenen dat geen enkele criminaliteit meer geheim kan blijven. Overheden zullen transparant en eerlijk moeten zijn. Dus de spelregels die we nu kennen is dan totaal anders. Wat er voor zal zorgen dat het 'systeem' zal moeten veranderen. Iedereen zal eerlijk moeten zijn. Kan je dan nog over concurrentie spreken als iedereen elkaars geheimen kent of verandert een concurrentie model in een samenwerkingsmodel? Of moet je voor een groter 'goed' (ontplooien van jezelf of een star trek achtige honger naar kennis en wijsheid?) samenwerken. Kan er dan nog mensen bestaan die kwade bedoelingen hebben met privacy informatie zonder betrapt te worden. Kan je waarheden nog verdraaien? Dat denk ik eerlijk gezegd niet.

Als je inderdaad binnen de huidige systeem denkt kan het wel eens pessimistische perspectieven hebben. Maar ik denk dat juist het systeem zal veranderen en alles eerlijker en een geforceerde transparantie met zich mee zal brengen wat uiteindelijk voor iedereen goed zal uitkomen.

[MSalters]

Ik denk dat je een SF boek hebt gelezen. Quantumcommunicatie is juist zo goed als onbreekbaar: je kunt wel bitten aftappen, maar niet ongemerkt. Dat maakt het mogelijk om een One Time Pad te sturen: volkomen random data. Als dat niet afgetapt is, kun je vervolgens het verschil met je gewenste bericht zenden. Zelfs als dat wordt afgetapt heb je er nog niks aan: alleen de andere eigenaar van de One Time Pad kan het origineel herstellen.

Compleet en wiskundig onhackbaar, zelfs met een perfecte computer. Alle encrypted berichten zijn namelijk precies even waarschijnlijk, er is geen enkele bit aan informatie uit te peuteren. Elke encrypted bit is namelijk even random als de originele random One Time Pad.

[TeleMax]

Een zeer goed & genuanceerd betoog, waarvoor dank!

[Mizitras]

"De komst van kwantumcomputers heeft mogelijk ook een nadeel: volgens sommige onderzoekers zijn de computers zo sterk, dat encryptie-algoritmes op internet triviaal omzeild kunnen worden."

Kunnen diezelfde computers dan ook geen zwaardere encryptie aan de dag brengen ?

[MSalters]

Triviaal zelfs: als jij de key K hebt, dan maak ik een langere key KL aan en gebruik die om een bericht naar jou te sturen. Jij moet met jouw quantumcomputer die key KL kraken, maar je weet de helft al. Dat maakt het heel veel makkelijker. De rest van de wereld moet de hele key KL kraken zonder enige voorkennis.

[tweegroenethee]

Leuk als ze een Quantum Computer inzetten om de encryptie-algoritmes te omzeilen die gemaakt zijn door een traditionele computer. Maar als de algoritmes zelf door een quantum computer worden 'gemaakt', zul je het zelfde principe krijgen als nu. Ga er dus maar vanuit dat dat een van de eerste taken zal zijn van zo'n computer.

[storeman]

Bovengenoemde redenen zijn inderdaad valide, maar gaat voorbij aan het feit dat Nederland investeert in high-tech zaken. Ik vind dit zeer positief, als wij het niet doen, doet een ander het. Go Kenniseconomie!

[Hoppa!]

Precies. Het zou fantastisch zijn als Nederland de eerste is die een dergelijke computer maakt. Maar goed, wij hebben 15 jaar nodig, zou me niets verbazen als ze straks in China over 13 jaar een keer met zo'n project beginnen en dan toch eerder klaar zijn...

[init6]

Ben heel benieuwd waarom niet van de bestaande nationale infrastructuur hiervoor gebruik word gemaakt, en men er voor kiest om per jaar 4 miljoen te investeren vanuit de overheid in een compleet nieuw op te starten firma terwijl er jaarlijks miljoenen bezuinigd gaat worden bij diezelfde nationale infrastructuur die er al ligt.

[Reactie gewijzigd door init6 op 22 juli 2024 15:23]