Begin vorig jaar was de hoeveelheid spam ten opzichte van 2004 afgenomen en spamfilters waren redelijk succesvol in het weren van de ongewenste e-mail. Aan het einde van 2005 werd echter een ander beeld zichtbaar: de hoeveelheid spam nam in rap tempo toe.
In 2006 is de hoeveelheid wereldwijd verstuurde spam verdubbeld in vergelijking met vorig jaar. De meeste mensen zullen dit bij het bekijken van hun elektronisch postvak wel herkennen. In november werden gemiddeld per dag 85 miljard spamberichten verstuurd, dit betekende dat spam 87 procent van al het e-mailverkeer uitmaakte. De spammers bedienen zich van steeds geavanceerdere technieken, waardoor traditionele anti-spamtechnieken, zoals content-filtering en ip-blacklisting, steeds minder effectief blijken te zijn. Zo concludeerde spambestrijder van het eerste uur ORDB dat zijn database van open relays niet meer effectief genoeg was, en gooide de handdoek in de ring. Onderstaande tabel laat duidelijk zien dat vooral in de laatste maanden van het jaar de hoeveelheid spam behoorlijk is toegenomen.
![]() | |||
![]() | ![]() | ||
![]() | |||
![]() | Oktober 2005 | ![]() ![]() ![]() | ![]() |
![]() | |||
![]() | November | ![]() ![]() ![]() | ![]() |
![]() | |||
![]() | December | ![]() ![]() ![]() | ![]() |
![]() | |||
![]() | Januari 2006 | ![]() ![]() ![]() | ![]() |
![]() | |||
![]() | Februari | ![]() ![]() ![]() | ![]() |
![]() | |||
![]() | Maart | ![]() ![]() ![]() | ![]() |
![]() | |||
![]() | April | ![]() ![]() ![]() | ![]() |
![]() | |||
![]() | Mei | ![]() ![]() ![]() | ![]() |
![]() | |||
![]() | Juni | ![]() ![]() ![]() | ![]() |
![]() | |||
![]() | Juli | ![]() ![]() ![]() | ![]() |
![]() | |||
![]() | Augustus | ![]() ![]() ![]() | ![]() |
![]() | |||
![]() | September | ![]() ![]() ![]() | ![]() |
![]() | |||
![]() | Oktober | ![]() ![]() ![]() | ![]() |
![]() | |||
![]() | November | ![]() ![]() ![]() | ![]() |
![]() |
Steeds vaker wordt gebruik gemaakt van 'imagespam': e-mail met een afbeelding waarin de spammer zijn boodschap plaatst. Vandaag de dag bestaat bijna 30 procent van alle spamberichten uit deze vorm. Naast de afbeelding zijn vaak willekeurige woorden opgenomen die spamfilters om de tuin moeten leiden. Meestal wordt de afbeelding bij iedere nieuwe spamrun iets aangepast, dit geeft spamfilters minder kans de berichten te blokkeren. Een groot nadeel van het gebruik van deze vorm van spam - naast het feit dat spamfilters er slecht mee overweg kunnen - is de grootte van de berichten. Een 'normaal' spambericht is 3KB groot, terwijl de gemiddelde imagespam zowat 30KB in beslag neemt. Dit betekent een enorme toename in het dataverkeer dat netwerken en mailservers moeten verwerken.
Van alle spam wordt 85% via zogenaamde bot- of zombienetwerken verstuurd; computers van bedrijven en consumenten die door spammers gecontroleerd worden. Gemiddeld zijn per dag tussen de zes en acht miljoen zombie-pc's actief, de grootste spamverstuurders hebben tot wel 200.000 pc's onder hun controle. In een typische spamrun wordt in 45 minuten via 50.000 pc's grote hoeveelheden spam verstuurd, waarna de run gestopt wordt en de spammers hun activiteiten naar een volgende groep besmette systemen verleggen. Dit maakt het voor opsporingsinstanties erg moeilijk de spammers te vinden. Spam is trouwens niet de enige dreiging van de bots, ook virussen en phising-attacks vinden hun weg naar de internetgebruikers via deze netwerken. Een groot voordeel voor de spammers van het gebruik van computers van nietsvermoedende consumenten, is dat het versturen van grote hoeveelheden mail vrijwel niets meer kost: voor 50 dollar per week zijn duizenden bots te huur. Om de effectiviteit van een nieuwe spamrun te testen worden enkele duizenden berichten verstuurd, alleen berichten waarop in de testrun veel reacties komen worden vervolgens op grote schaal verzonden.
Als er gekeken wordt naar de inhoud van de berichten zijn er hoofdzakelijk twee verschillende soorten te onderscheiden. De eerste soort is de aandelenspam: een spammer koopt grote hoeveelheden aandelen van een bedrijf dat laag genoteerd staat. Vervolgens worden berichten verstuurd dat volgens onderzoeken blijkt dat het aandeel ondergewaardeerd is. Stel dat er een miljard berichten wordt verstuurd waarvan een procent door de spamfilters komt, waarvan vervolgens een procent wordt gelezen. Als van de mensen die het bericht lezen een procent daadwerkelijk een paar aandelen van het bedrijf koopt is dit al genoeg om de koers te laten stijgen. De spammer verkoopt vervolgens zijn aandelen en heeft een mooie winst: volgens een Duitse universiteit gemiddeld 5,5 procent. De tweede vorm van ongewenste email die veel voorkomt is de welbekende viagra- en andere medicijnen gerelateerde spam. Hoeveel geld hier precies in omgaat is lastig te bepalen, maar het is veilig te stellen dat er miljarden gemoeid zijn met de online handel in illegale medicijnen. Deze industrie heeft met de opkomst van het internet ineens een zeer groot afzetgebied gevonden, terwijl de kans om door overheidsdiensten gepakt te worden erg klein is.
Verschillende overheden proberen wel iets te doen aan de spamoverlast. In Australie moeten ISP’s een spamfilter aan hun klanten aanbieden, China wil het probleem oplossen door mailservers zonder vergunning te verbieden. In september werd in Amerika de eerste man op basis van de anti-spamwetgeving veroordeeld. In Nederland heeft de OPTA ruimere bevoegdheden gekregen om spammers aan te pakken: dit leverde notoire spammer Martijn Bevelander deze zomer een boete op. Tenslotte probeert de Belgische overheid met een website inwoners voor te lichten over spam.
Ondanks alle inspanningen zal, gezien de grote bedragen die er te verdienen zijn met het versturen van spam, de hoeveelheid aandelen- en viagramail op korte termijn waarschijnlijk niet verminderen. Volgens verschillende experts zal de hoeveelheid spam in 2007 minimaal verdubbelen ten opzichte van dit jaar. Ook relatief nieuwe vormen van spam, zoals die gericht op social-networkingsites en IM-netwerken, zullen naar verwachting alleen maar toenemen. Omdat spammers steeds geavanceerdere technieken gebruiken zullen de makers van anti-spamsoftware hun beste beentje voor moeten zetten om de effectiviteit van hun software op een aanvaardbaar niveau te houden. Wellicht dat technieken als SenderID kunnen zorgen voor minder volle inbox. Daarnaast zullen ISP's hun verantwoordelijkheid moeten nemen, en computers van klanten die grote hoeveelheden mail versturen af moeten sluiten van hun netwerk.