Minister noemt nieuwe privacywaarborgen voor controversiële 'Super-SyRI'-wet WGS

Het Nederlandse kabinet gaat verduidelijken hoe de controversiële Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden, of WGS, eruit komt te zien. Minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid start een consultatie rondom de vraag aan welke waarborgen die wet moet voldoen.

Minister Dilan Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid is een internetconsultatie gestart voor een aanpassing aan de Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden. Die wet werd eind 2020 door de Tweede Kamer aangenomen en ligt inmiddels bij de Eerste Kamer, al krijgt de wet nog steeds veel kritiek. In deze WGS wordt bepaald welke samenwerkingsverbanden binnen de Nederlandse overheid gegevens over burgers met elkaar mogen uitwisselen. De wet biedt een juridische basis om die gegevens uit te wisselen tussen bijvoorbeeld financiële opsporingsdiensten om fraude te bestrijden, of algemene opsporingsinstanties om criminaliteit tegen te gaan. De wet wordt door critici ook al 'Super-SyRI' genoemd, een verwijzing naar het Systeem Risico Indicatie dat de overheid jarenlang gebruikte om gegevens tussen ministeries en andere overheidsinstellingen uit te wisselen en daar via algoritmes risicoindicatoren uit te halen. SyRI werd in 2019 stopgezet. Kort daarna bleek al dat er werd gewerkt aan een opvolger van dat systeem, namelijk de Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden. Tweakers schreef daar in 2020 een achtergrondartikel over.

De minister wil met de internetconsultatie reacties vragen op een wetswijzigingsvoorstel. Het gaat specifiek om een Algemene maatregel van bestuur waarin duidelijker wordt welke samenwerkingsverbanden er komen en aan welke voorwaarden die moeten voldoen. "Zo wordt ook gevolg gegeven aan vragen uit het parlement en adviezen van het College voor de Rechten van de Mens, de Autoriteit Persoonsgegevens en voorlichting van de Afdeling advisering van de Raad van State", schrijft de minister.

In de Algemene maatregel van bestuur beschrijft Yeşilgöz vier specifieke samenwerkingsverbanden. Dat zijn bestaande samenwerkingen. Het gaat om de Zorg- en Veiligheidshuizen, de Regionale Informatie- en Expertisecentra, het Financieel Expertisecentrum en de Infobox Crimineel en Onverklaarbaar Vermogen. Waar die voor staan en wat die doen, beschreef Tweakers eerder al. In de AMvB beschrijft de minister onder andere aan welke waarborgen die moeten voldoen. Zo moeten de instanties een rechtmatigheidsadviescommissie opzetten die kijkt naar de privacyimpact en de kans op discriminatie. Ook staat er informatie in over de maximale bewaartermijn van gegevens, welk soort gegevens wel en niet mogen worden verzameld, wat er in jaarverslagen moet staan en wat de regels zijn als er nieuwe samenwerkingsverbanden worden aangemeld. Dat laatste gebeurt dan opnieuw via een Algemene maatregel van bestuur.

Reacties (28)

[ustinov]

De overheid heeft helemaal niets geleerd van het toeslagenschandaal. Zo lang ze burgers blijven profileren op factoren die niet met fraude te maken hebben, maar er hoogstens enige mate mee geassocieerd zijn (postcode, moeder in bijstand) blijven de ambtenaren dezelfde, vaak discriminerende, fouten maken.

Argos heeft hier veel onderzoek naar gedaan. Ook na verbod van SyRI door de rechter blijven gemeentes dezelfde profilering inzetten. Het hele systeem kost meer dan de fraude die ze er mee opsporen. Terwijl goede financiële recherche naar fraude door mensen en bedrijven met meer geld wel kosteneffectief is en veel meer impact heeft op de maatschappij. Maar daar zet deze regering liever niet op in.

https://www.vpro.nl/argos...m-profileren-burgers.html

podcast

[locke960]

Profileren is per definitie discrimineren. Er bestaat niet zoiets als factoren die eenduidig met fraude te maken hebben en geen false positives opleveren. Als die er wel zouden zijn, dan zouden we het wel bewijs noemen.

Wil je niet discrimineren, kun je niet profileren.
Wil je profileren, zul je een bepaalde mate van discriminatie moeten accepteren.

[GekkePrutser]

Dan niet profileren. En al helemaal niet op basis van data die er niets mee van doen heeft.

Er is gewoon veel te veel fout gegaan met de toeslagenaffaire. Zelfs een hele regering voor gevallen (die vervolgens gewoon weer terug kwam maargoed ).

Laten ze zich wat meer richten op echt politiewerk in plaats van stempeltjes drukken op grond van big data. Ik ben het helemaal eens met @ustinov. Dit ziet er meer uit als een flinke bonus voor big data ontwikkelingspartijen dan een serieuze poging om een probleem op te lossen.

[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 23 juli 2024 01:39]

[Nas T]

...
Er is gewoon veel te veel fout gegaan met de toeslagenaffaire. Zelfs een hele regering voor gevallen (die vervolgens gewoon weer terug kwam maargoed ).

En met SyRI.
En met de WIV.
En met het overtreden van de archiefwet.
En met het illegaal verzamelen van informatie.
En gegevens mogen verder dan het RIVM gedeeld worden.

En ook al is dit eenzijdig nieuws: het gaat maar door. Al jaren lang. Het houdt niet op, de overheid leert er niet (genoeg) van. Ik vraag me af of/wanneer we hier iets gaan doen.

[Kevinp]

Iedereen discrimineerd.

Je vriend/vriendin kies je niet de eerste uit, ook niet een vaste persoon met een nummer. Je kiest iets wat je wil, en daarmee maak je onderscheid.

Autorijden, drinken stemmen, allemaal andere voorbeelden.

Discriminatie is dus heel normaal.

Alleen zijn er factoren waarop je niet mag discrimineren. Hoewel het altijd anders wordt gezegd.

Profileren is een prima middel om effcienter te werken. Maar dan moet je wel ook hetzelfde doen zonder te profilern om data te verzamelen. Data verzamelen van de geprofileerde mensen zorgt namelijk voor een vertekend beeld.

Je kan dus 100 mensen controleren, die met het blauwe petje op had iets illegaals. Daarna controleerje alleen maar met het blauwe petje, tja dan weet je zeker dat mensen met een blauw petje voor 100% voorkomen erna. Terwilj het orgineel maar één keer was.

[Tintel]

Personen kunnen en zullen inderdaad discrimineren op basis van voorkeur. Maar instanties mogen dat dus niet; voorkeur hebben en toepassen. Daar zit het verschil.

Iedereen is gelijk voor de wet. Maar niet iedereen is gelijk voor jou persoonlijk en dat is prima.

En een persoon mag dus ook niet discrimineren tijdens het uitoefenen van een functie voor een bedrijf of overheid.

[freexat]

Maar instanties mogen dat dus niet; voorkeur hebben en toepassen.

Zolang het "positieve" discriminatie is mogen ze dat wel.

Iedereen is gelijk voor de wet.

Niet geheel dus, omdat "positieve" discriminatie wettelijk is toegestaan.

[haam]

Discrimineren gaat over schade ondervinden. Ik schat (misschien ten onrechte) in dat je een blanke man bent?

Als ik jou vriend niet mag zijn, omdat ik stem op Pipo de clown, dan ondervind ik daar geen schade van.

Als ik (voor de 327e keer) gecontroleerd wordt door de politie vanwege mijn huidskleur, dan ga ik daar zeker geestelijke schade van ondervinden.

Je stelling "profileren is een prima middel om efficienter te werken" is nogal een leeg argument, omdat daarmee impliciet gezegd wordt dat alle mensen die ..... (vul maar in) crimineel/slecht zijn. De vraag is of het efficienter is om alle mensen uit die specifieke selectie na te trekken om er achter te komen of ze daadwerkelijk is (ernstigs) misdaan hebben.

[Kevinp]

Ja zo de quote neerzetten klopt het.

Je kan profileren op vanalles, lenghte, jas, etc etc. Maar dat werkt alleen als je een set maakt van welke data. En daar moet zo veel mogelijk data in staan natuurlijk.

[M3m3nt0m0r1]

De Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden (WGS), ook wel 'Super SyRI' genoemd, biedt een juridische basis voor overheidsorganisaties én private partijen, verenigd in samenwerkingsverbanden, om persoonsgegevens met elkaar te delen.

Die quote komt uit het Security.nl artikel over dit onderwerp.
Vooral die private partijen baart mij zeer veel zorgen. God mag weten bij wie jouw gegevens allemaal terecht komt en wat ze er mee doen.

[andreetje]

Ik begrijp niet zo goed waarom je banger zou zijn van private partijen dan van de overheid.

[LOTG]

Omdat het de taak van de overheid is om zaken voor mij uit te voeren waar ze bepaalde gegevens voor nodig hebben.

Private organisaties hebben doorgaans die gegevens niet nodig en blijken er regelmatig nog slechter dan de overheid mee om te gaan.

Welke van de twee denk je dat momenteel heer en meester is in het profileren van mensen? Kan de overheid nog betere profielen van ons opstellen omdat ze het dan inkopen.

Kan het meteen gecombineerd worden met alle data die al verkocht word. Kan Facebook je meteen een gepaste hypotheek aanbieden op basis van je huidige belastbaar inkomen op het moment dat je een huis liked wat te koop staat.

Nee ik ben niet blij met wat de overheid regelmatig te veel verzameld en ik hoop dat het AP zo nog vaak om de oren slaat er mee, maar een private partij moet helemaal niets van mij weten.

[Nas T]

...
Nee ik ben niet blij met wat de overheid regelmatig te veel verzameld en ik hoop dat het AP zo nog vaak om de oren slaat er mee, maar een private partij moet helemaal niets van mij weten.

Ik ben ook niet blij met wat de overheid verzamelt, maar ik wil nog een stap verder gaan: private partijen hebben niks met mijn gegevens te maken hebben en de overheid zo min mogelijk.

De overheid heeft al laten zien dat ze behalve incompetent zijn, ook onjuiste intenties hebben met onze gegevens. Het vorige kabinet is gevallen, omdat er verkeerd is omgegaan met gegevens. Dezelfde minister president volgt de archiefwet niet (en gaat dus verkeerd om met gegevens).
Gegevens werden illegaal verzameld, maar dit wordt gewoon doorgezet.

Ik vind het zacht uitgedrukt naïef om de overheid te vertrouwen wat betreft verzamelen en verwerken van gegevens. En nu blijkt dat we toestemming geven aan de RIVM wat betreft onze vaccinatiegegevens, maar uiteindelijk het CBS ook van deze gegevens gebruik mag maken. Ik zie dit als: het maakt niet meer uit als ik aan één partij toestemming geef, want iedereen kan het weten.

Wat mij betreft krijgt dus ook de overheid niks meer aan data, in ieder geval niet vrijwillig en gaat mijn stem naar de partij die het huidige beleid van data verzamelen en verwerken daadwerkelijk aan gaat pakken. Dat is misschien wel net zo belangrijk voor ons als wat er in de Oekraïne gebeurt.

[R4gnax]

En nu blijkt dat we toestemming geven aan de RIVM wat betreft onze vaccinatiegegevens, maar uiteindelijk het CBS ook van deze gegevens gebruik mag maken.

Niet alleen het CBS. Via het CBS als databron mogen andere partijen, ook commercieel ingestelde partijen, de data in gepseudonymiseerde en/of geaggregeerde vorm ook voor hun eigen onderzoek gebruiken.

[arbraxas]

Omdat dit bewust rookgordijnen creeeren is, zodat je niet weet wie waar verantwoordelijk voor is. wie wat doet etc. De overheid doet hier meer dienst als paraplu tegen "ongewenst" inzage van buitenaf.

[andreetje]

De overheid wordt meer dan eens betrapt op het onjuist gebruik van onze gegevens. Ik zie niet in waarom juist de overheid ergens een paraplu tegen kan zijn.

[arbraxas]

Een paraplu tegen priemende blikken zodat zaken zoals jij ze beschrijft niet opgemerkt worden. Tenminste poging tot.

[andreetje]

Dat is de kat op het spek binden.

[Yzord]

Mooi heh, de ironie ook. Private partijen. Al onze gegevens worden lekker onderling verdeeld onder private partijen. Oftewel, wij mogen niet weten wie dat zijn. Dus zij mogen alles van ons weten, maar wij mogen niet weten wie wat van ons weten. En dan te bedenken dat een regering in dienst moet zijn van zijn burgers.

En weet je, ze komen er gewoon mee weg want ze drammen toch alles gewoon door. Ze willen alles van je weten, maar zelf willen ze private blijven. Tot zover het wederzijds respect.

[Aldy]

Private partijen naast de overheid. Maar wie zijn die private partijen? Is dat de bank waar ik bankier en kan dat ook de supermarkt zijn waar ik teveel geld uitgeef?

[eheijnen]

Van de VVD (en ook de PVV) kun je zoiets verwachten...
Maar als Hans van Mierlo nog leefde was hij in tranen uitgebroken....

[Melones]

Welke organisatie was dat ook al weer, waar ze steeds spreken over de public-private collaborations? Over het uitbesteden van overheidstaken aan private partijen 'omdat die er beter in zijn'?

[Nas T]

Ik krijg dubbele gevoelens van dit bericht. Aan de ene kant denk ik: fijn dat de overheid aandacht besteed aan onze privacy en maatregelen treft.

Aan de andere kant: de overheid laat al jaren zien hun "ware aard" zien. SyRI, de "sleepwet" WIV, het leger of de politie dat gegevens van ons verzamelt (onrrchtmatig) en dit nog steeds blijft doen.

Daarnaast is het kabinet de vorige keer afgetreden waar de basis ligt in enerzijds (ernstig) verkeerd omgaan met onze gegevens en dit te lang laten escaleren.
Maar gegevens die wél bewaard dienen te worden, worden stelselmatig verwijderd, waarmee de archiefwet wordt overtreden. Door dezelfde ministerpresident die af heeft moeten treden vanwege verkeerde omgang met gegevens.

Ik ben van nature niet wantrouwend naar de overheid, maar dit valt niet meer te negeren. Ook niet met dit bericht. Wat mij betreft krijgt de overheid niks meer aan gegevens van mij. Ik vraag me af of meer tweakers dit inzicht delen.

[M3m3nt0m0r1]

Ik vertrouw de overheid niet meer. Het is triest maar waar.
Dankzij dit soort berichten en berichten omtrent het EU ID wat er gaat komen ben ik langzamerhand bang aan het worden naar de toekomst. Waar dit land en de EU heen gaat qua datahonger, en wat we er tegen kunnen doen om dit nog te stoppen, als dat al kan.

[RRRobert]

De wet biedt een juridische basis om die gegevens uit te wisselen tussen bijvoorbeeld financiële opsporingsdiensten om fraude te bestrijden, of algemene opsporingsinstanties om criminaliteit tegen te gaan.

Wat nou zo jammer is: er bestaan ook niet-criminele aspecten, waarbij gegevensdeling wel wenselijk is, maar de (huidige) privacywetgeving enorm in de weg kan zitten. Denk bijvoorbeeld aan meervoudige hulpverlening (bijv. een combinatie van ggz met welzijnswerk). Dit werd en wordt ook nog eens gigantisch versterkt doordat er zo vele van die hulpverleningsinstanties in gedecentraliseerde vorm (voorheen landelijk, nu op gemeentelijk niveau) zijn georganiseerd.

Ik hoor of lees her echt helemaal niets over.

[M3m3nt0m0r1]

Veiligheidshuizen zijn netwerksamenwerkingsverbanden, die partners uit de strafrechtketen, de zorgketen, gemeentelijke partners en bestuur verbinden in de aanpak van complexe problematiek.
https://hetccv.nl/onderwe...eelden/veiligheidshuizen/

[Anoniem: 352566]

Netwerkorganisaties dienen vooral om verantwoordelijkheid volledig diffuus te maken.