Nederlandse overheid stelt 6GHz-band beschikbaar voor Wi-Fi 6E

De Nederlandse overheid heeft het Nationaal Frequentieplan 2014 aangepast, waardoor een deel van de 6GHz-band gebruikt mag worden voor Wi-Fi 6E. Eerder keurde België het gebruik van deze band al goed. Het gaat om de frequentieband van 5945MHz tot 6425MHz.

Volgens het gewijzigde Nationaal Frequentieplan 2014 mag de frequentieband van 5945MHz tot 6425MHz nu ook gebruikt worden voor mobiele communicatie, korteafstandapparatuur en breedbanddata-transmissieapparatuur. Hiermee mogen Wi-Fi 6E-apparaten in Nederland de 6GHz-band gebruiken voor draadlozenetwerkverbindingen. De frequentieband wordt daarnaast al langer ingezet voor satellietgrondstations en Fixed Service-systemen.

Deze zomer keurde de Europese Commissie het gebruik van de 6GHz-band goed. Lidstaten moesten uiterlijk op 1 december deze frequentieband beschikbaar stellen voor wifi. Waarom Nederland deze deadline niet heeft gehaald en of hier nog consequenties aan vastzitten, is niet duidelijk. België stelde de 6GHz-band in oktober beschikbaar voor wifi.

Deze extra wifi-band zorgt ervoor dat data met een hogere snelheid verzonden kan worden en dat er minder congestie op het wifi-netwerk zit. De wifi-kanalen zijn maximaal 160MHz breed; in het beschikbare 480MHz komen daardoor drie extra banden vrij. Overigens wordt in de EU vooralsnog slechts een beperkt deel van de 6GHz-beschikbaar gesteld voor wifi; in bijvoorbeeld de Verenigde Staten komt 1200MHz vrij voor 6E.

Reacties (115)

[DDX]

Overigens wordt in de EU vooralsnog slechts een beperkt deel van de 6GHz-beschikbaar gemaakt voor wifi; in bijvoorbeeld de Verenigde Staten komt 1200MHz vrij voor 6E.

Dus je krijgt straks mensen die landcode op us zetten en dan wel de volledige 1200MHz kunnen gebruiken ?

[pbruins84]

Bij 2.4 GHz Wifi had je ook al kanaal 12-14, die alleen in enkele landen te gebuiken waren.

[mr_evil08]

Ja en je kon de 100mW limiet omzeilen.

[robertwebbe]

Dat zou vroeger interessant geweest zijn, toen we met 1 accesspoint ons hele huis van wifi wilde voorzien. Maar toen hadden we nog niet zoveel apparaten als nu. Tegenwoordig kun je veel beter meerdere kleine cellen maken via mesh techniek. In mijn nieuwbouwhuis heb ik in iedere verblijfsruimte een loze leiding in het plafond laten maken zodat ik hier accesspoint kan hangen op zichtlijn. Hoe minder er tussen bij die hoge frequenties, des te beter.

[lezzmeister]

Ja maar in een appartement of klein huis voor 1/2 persoon 3 access points ophangen is ook te veel van het goede. Het signaal gaat zeker wel door muren heen, wat minder maar het is zeker niet als met 60Ghz.

Wifi is voor gemak, snellere wifi is leuk, maar als je wil vertrouwen op snelheid neem je alsnog de kabel.

[Tux3.14]

Ook in een 2 persoons appartement kan het lonen om meerdere Access Points op te hangen.
Als je meerdere AP's in een appartement hebt hangen loont het om het zend vermogen omlaag te krikken. AP's gaan onderling elkaar dan niet storen en het zend vermogen is dan nog perfect voor devices die dicht in de buurt staan (en zelfs beter!). Voor de algehele signaal, stabiliteit en snelheid creëer je daarmee de ideale situatie voor al je devices.

Dit geld niet alleen voor een appartement, maar praktisch voor elke type woning.

[Knijpoog]

Kun je dit dieper uitleggen zeer benieuwd? "het zend vermogen oplaag krikken" hoe doe je dat?

[jcombee]

Bij AP's met een uitgebreidere firmware kun je het zendvermogen omlaag brengen om de grootte van de cel te verkleinen. Dit gebeurt over het algemeen in enterprise netwerken om het aantal gebruikers per AP op de werkvloer te verkleinen en daarmee de performance voor die gebruikers te verbeteren.
Een andere strategie om dit te bereiken is de lagere snelheden uit te schakelen. Lagere snelheden consumeren meer airtime in de ether.

[vrow]

Het is waar. Op 1 frequentie kan maar 1 apparaat tegelijk zenden, daarom werken walkietalkies ook zoals ze werken. Dat is natuurkunde. Natuurlijk, iemand aan de andere kant van het land kan ook tegelijk een walkietalkie gebruiken op dezelfde frequentie, omdat jouw signaal daar niet komen kan.
Hetzelfde geldt voor wifi punten. Als alle buren allemaal op kanaal 1 zitten, krijg je enorm veel storing. Als je dan het vermogen omlaag doet, wordt he bereik kleiner en dus minder storingen.
Als een walkietalkie onbeperkt bereik zou hebben, zou op de hele wereld maar 1 iemand tegelijk kunnen zenden.
Dit is een versimpelde weergave en er zijn, zeker bij wifi6 (zonder E) ook al allerlei trucjes ingebouwd waardoor er toch meerdere apparaten tegelijk bediend kunnen worden. Maar dat blijven trucjes, want natuurkunde blijft natuurkunde.

[snoopdoge90]

Heyo, je zit in een topic over WiFi 6e. Mijn WiFi6 gaat al sneller dan een gigabit ethernet verbinding. En is rete stabiel. Latency is in mijn setup ook geen verschil gemeten met een 1 ms resolutie.

[OruBLMsFrl]

Bij latency is het altijd wel ook airtime. Als je 27 wifi 6E zenders om je heen hebt over 5 jaar, ga je dat ook weer voelen. Nu is het heerlijk stil op de 6 GHz band nog, lekker even van genieten zolang het duurt

[lezzmeister]

Toch echt niet mijn ervaring. Latency is hoger en de verbinding is niet altijd even snel. Het is een Intel chip en ik verwacht dat die het wel redelijk zou doen.
Iedereen zend op 2,4Ghz, dan ga je naar 5Ghz en zit je met DFS.

[Ludewig]

Voor bepaalde toepassingen heeft een snelle draadloze verbinding veel voordelen. Bijvoorbeeld VR. Ik verwacht dat je bij de volgende generatie VR brillen niet kan aankomen zonder Wifi 6E ondersteuning.

[Mitsuko]

Ik merk thuis wel veel verschil tussen 2.4GHz en 5GHz. Op een bepaalde plek met 2.4GHz nog 3-4 blokjes maar met 5GHz maar 1-2. Dus dat zal met 6GHz waarschijnlijk nog iets zwakker zijn. Nu met een mesh repeater veel beter op die locatie. Een 3e is moeilijk te rechtvaardigen.

[robertwebbe]

Helaas gaat dat niet altijd op. De nieuwste Chromecast met Google TV heeft bijvoorbeeld maar een 100 Mbps ethernpoort, via WiFi haal via ac met gemak 300 Mbps.

[oscar oscar]

En op een Chromecast heb je meer dan 100Mbps nodig om wat exact te doen?

Geef mij maar altijd bekabelde 100Mbps ipv 300Mbps over wifi op een Chromecast.

[robertwebbe]

Ik merk verschil als ik bijvoorbeeld snel door YouTube blader, de previews worden via wifi veel sneller geladen dan via kabel.

[Coffee]

Ik heb die ervaring ook. Mijn netwerk benaderen via 5gHz is veel sneller dan mijn netwerk bekabeld benaderen op 100mbps. De afstand is met 2 meter tussen client en AP wel erg kort.

[fjh40]

[quote]
En op een Chromecast heb je meer dan 100Mbps nodig om wat exact te doen?

Films af te spelen met een bitrate van meer dan 100Mbps? Je kan beargumenteren dat dat er nog niet waanzinnig veel zijn, maar er zijn zeker al 4k HDR films die meer dan 100Mbps aan bandbreedte nodig hebben om vloeiend af te kunnen spelen. Ik weet dat binnen de Plex community Chromecast Ultra's vaak draadloos worden verbonden, aangezien de bekabelde verbinding gewoon weg niet snel genoeg is.

Zie eens voor de grap:
https://www.reddit.com/r/...enough_to_direct_play_4k/

[To_Tall]

Ik speel ook 4K films af. Maar dan op een Apple TV. Ik zie nooit een troughput van meer dan 100Mbps op mijn Plex server. Maar dat ook komen doordat de Apple TV de transcoding voor zijn rekening neemt en bij een chromecast de Plex server moet transcoderen.

[fjh40]

Ligt er aan, transcoding is juist in het algemeen om de kwaliteit te verlagen. Bij chromecast wordt de transcoding vaak geactiveerd omdat deze niet alle ondertitel formaten ondersteunen. Maar ook bij direct play kan de bitrate boven de 100 Mbit/s zijn.

Edit: De Apple TV transcode trouwens niet, die speelt gewoon direct de films af in het aangeleverde formaat vanaf Plex.

[Reactie gewijzigd door fjh40 op 23 juli 2024 09:55]

[To_Tall]

Dat is dan helemaal mooi :-). Dan transcoderen de Apple TV niet.

Maar 4K stream is ong 35Mbps

En ja daar zitten nog afhankelijkheden in. Maar veel hoger dan misschien 50Mbps zal het niet komen. 8K gaat met 85Mbps en Max 110Mbps.

[player-x]

Ben het helemaal met je eens, bedraad is beter, en ook een heel stuk sneller met 10Gbit (of zelfs 2.5/5Gbit), maar kan ook de voordelen/aantrekkelijkheid van WiFi wel zien, want niet iedereen kan of heeft de mogelijkheid om kabels overal netjes weg te werken.

En dan is het gebruik van meerdere AP's toch echt best wel handig, zeker als je de extra AP's bedraad kan aanleggen (zeker in een flat), want anders verdubbel je de verbruikte bandbreedte van de beschikbare bandbreedte die je deelt met medebewoners, met verzenden van de router naar de mesh-AP en dan door zenden naar de gebruiker, maar soms is dat wel de enige werkbare oplossing voor dekkingsproblemen.

Persoonlijk gebruik ik WiFi alleen voor mobile verbindingen en de rest bedraad, maar ben wel een hele dag bezig geweest om dat aan te leggen, had in mijn netwerk ook 2 switches nodig en heb daar 2x goedkope gebruikte ASUS RT-AC68U AiMesh switches voor gebruikt, voor betere dekking, want dekking vind ik belangrijker dan snelheid voor mobiel gebruik, 802.11n zou eigenlijk al snel genoeg zijn.

[Nox]

Met een bekabeld WDS (wireless distribution system) spreek je alleen niet van een mesh-netwerk. Een mesh-netwerk mondt in wat complexere omgevingen al snel uit tot een mess-netwerk.

[tvtech]

Ik heb dat ook gedaan maar niet in iedere verblijfsruimte. In de woonkamer, op de overloop en op de zolder heb ik ze hangen in het midden vd verdiepingen. En ik heb er 1 aan de achtergevel hangen want in de tuin heb je eigenlijk geen bereik meer van je access points in je huis.

[kiang]

Tegenwoordig kun je veel beter meerdere kleine cellen maken via mesh techniek

Even een detail: meerdere APs betekent niet dat je een mesh gebruikt. Mesh wifi is wanneer meerdere APs met elkaar via Wifi in verbinding staan. Idealiter doe je dat niet en plug je alle APs gewoon in via ethernet.

[snoopdoge90]

Wat heb je een vreemde discussie aangewakkerd, al die replies onder je .

@teek2
https://www.youtube.com/watch?v=IbZx_zCpC-Q

En al het overige, vermogen opschroeven werkt 99% van de tijd averechts. Het geeft meer gezeik dan het oplevert. Wi-Fi is en blijft altijd een samenspel van AP - client. In in de meeste gevallen heeft @flippy gewoon gelijk. Less is zeker more. Als je met het vermogen gaat spelen kun je weer gaan zeiken waarom die hand-off tussen AP's niet werkt en clients op de verkeerde AP blijven hangen. Of dat client X steeds op 2.4 GHz blijft hangen terwijl 5 GHz de snellere beschikbare verbinding is. Of waarom internet zo traag is met 3 of 4 strepen.

Met optimalisatie kom je erg ver. Ik ben een fan van een lekker uiterst stabiele maar langzame 20 MHz breed op 2.4 GHz en laag zendvermogen. Komt nog steeds ontzettend ver. 5 GHz op hoog of gemiddeld zend vermogen, dat wordt al goed beperkt door bouwkundige afscheidingen en zo wordt 5 GHz door clients boven de 2.4 GHz band geprefereerd. Dan op 80 of 160 MHz breed, lekker snel. 80 ondersteund elke apparaat inmiddels wel.

Ohja en iets met je kanalen goed uit kiezen, en met 2.4 GHz oppassen met overlap.

Om je buren te etteren, lekker het zendvermogen op de 2.4 band hoog zetten op een andere kanaal dan 1, 6, of 11. Een hoog vermogen interfereert zeker wel, zeker op die band.

@Nox !

[Reactie gewijzigd door snoopdoge90 op 23 juli 2024 09:55]

[Nox]

Op 5ghz kan je beter 40mhz pakken als je stabiliteit wenst. Pak een dfs-kanaal liefst buiten radar (die is veelal 116-128). Op 40mhz heb je net wat meer vermogen mocht je die nodig hebben.

Als je je buren wil etteren is er op 2.4ghz de 40mhz optie he kanaal 3 pakken en in een klap het hele spectrum om zeep

En dit is ook waarom 5ghz beter is, de noise floor op 2.4 ligt vaak, zeker in stedelijk gebied, hoger dan op 5ghz. Buiten ooit eens gemeten, kwam op -80dBm vs -93dBm uit. SNR van 13dBm meer is echt een fors verschil.

Edit:

Als je de wijk wil etteren is er nog de magnetron. Maar dan ben je wel aardig risicovol bezig als je die modificeert hiervoor

[Reactie gewijzigd door Nox op 23 juli 2024 09:55]

[Anoniem: 58485]

Van de standaard 500mw kan ik het opschroeven tot 4w in mijn router. Bij 4w gaat het erg hard

[Nox]

Zelfs 500mW is enorm veel. Voor 2.4 is het 100 en 5ghz is 200mW de max.

[arjankoole]

Wat ik met met DFS afvraag is: hoe groot een factor is dat eigelijk? Ik woon op 5 km van Schiphol en merk er eigelijk nooit iets van. (Ja, een van de AP’s zit op DFS). Ik heb in 1 jaar misschien 1x meegemaakt dat ie van kanaal ging switchen omdat ie een radar detected had.

[DarkForce]

Om je buren te etteren, lekker het zendvermogen op de 2.4 band hoog zetten op een andere kanaal dan 1, 6, of 11. Een hoog vermogen interfereert zeker wel, zeker op die band.

Voor zulke etterbakken is er godzijdank een hele mooie contactpagina en vaak duurt het niet heel erg lang voordat dat geëtter ook werkelijk klaar is en de etterbak zijn/haar zendapparatuur kan inleveren.

Andere optie is ... als je een Engenius hebt. Dan is het wat spannender. Buren met goedkope prut-AP op hooguit 150-175mW kunnen zenden. Kijken hoe leuk je buren het vinden een Engenius op 500mW naast je te hebben op het SSID dat ze toevallig gebruiken

[Anoniem: 63072]

Wat mij het meeste heeft geholpen in mijn gelijkvloerse woning is simpelweg een high gain antenne aansluiten. Niets klooien met zendvermogen en minder last van de boven en benedenburen en zij minder last van mij.

[Conzales]

Houd er bij een high gain antenne wel rekening mee dat je daar het effective zendvermogen mee verhoogt, het totale vermogen dat je mag zenden is inclusief gain (EIRP).

https://www.everythingrf....-isotropic-radiated-power

Daarnaast is vooral de ontvangstgevoeligheid van antennes belangrijk, immers moet een minder sterk signaal ook retour (laptop,telefoon etc.) vanaf clients met een zwakkere antenne.

[Reactie gewijzigd door Conzales op 23 juli 2024 09:55]

[Vage_Karel]

Vergeet de magnetron niet die zitten tussen kanaal 3 en 10 op de 2.4ghz wanneer die zoute troep van de AH warm moet.
Draadloze subs zitten vaak op kanaal 1.
2.4ghz wifi is in dichtbevolkte buurten in de avond eigenlijk onbruikbaar.
5ghz gear hebben bijna allemaal een ziekelijke voorkeur voor kanaal 36 en de rest is gewoon vrij, ik heb naast en onder buren hun troep hangt meestal op kanaal 36, mijn ruckus r510 altijd op een vrij kanaal.

[flippy]

dat is ook zinloos omdat de clients vaak niet meer dan 25mW hebben.

[sircampalot]

Dat is niet zinloos, aangezien een client wel eens een slechtere antenne kan hebben dan het AP.
Je kunt het zien als een slecht-horende client, daar helpt schreeuwen wel eens bij.

[DarkForce]

Dat is niet zinloos, aangezien een client wel eens een slechtere antenne kan hebben dan het AP.
Je kunt het zien als een slecht-horende client, daar helpt schreeuwen wel eens bij.

Slechte vergelijking zeg...

Cliënt fluistert (= slechte antenne), AP gilt (meer vermogen).
Cliënt ontvangt AP wel, maar AP ontvangt de cliënt niet want minder vermogen en fluistert.

Probeer zelf maar eens in de praktijk.... ga 25 meter van een andere persoon staan.
Jij gaat praten of zelfs gillen en die persoon gaat fluisteren. Die ander hoort jou wel, maar jij die ander niet. Als die ander zijn of haar volume verhoogt hoor jij deze wel. Dat zelfde kan je eventueel ook eens proberen met 1 persoon die een PMR portofoon gebruikt en de ander een amateurportofoon in de 446MHz. Met een beetje afstand kan jij die amateur die op 1, 3, 5 of zelfs 8 Watt werkt gewoon horen terwijl de amateur jou niet hoort vanwege je geringe zendvermogen.

Meer vermogen vanaf een zijde werkt vaak niet, alleen kan je de cliënt vaak niet voorzien van meer vermogen (beperkt) en is het vervangen van een antenne ook niet altijd voldoen (of mogelijk).

Meer vermogen werkt dus altijd in twee richtingen.

[flippy]

niet echt omdat bij hogere vermogens de kwaliteit van het signaal er onder te lijden heeft wat het hele effect weer teniet doet.

[sircampalot]

Daar heb ik nog nooit van gehoord.
Het is geen audio installatie die gaat kraken bij volume 10.

Wat overigens altijd beter werkt dan vermogen opschroeven is een antenne met een hogere richtfactor, de dbi.
Dat werkt zowel op zenden als ontvangen positief.

[Reactie gewijzigd door sircampalot op 23 juli 2024 09:55]

[Calypso]

dBi is geen richtfactor, dBi is de versterking t.o.v. een standaard rondstraler. Ook een rondstralende antenne kan een versterking hebben t.o.v. de standaard, die wordt ook in dBi uitgedrukt.

[sircampalot]

Een rondstraler hoeft geen bolstraler te zijn, het kan ook de doorsnede van een zandloper hebben.
dBi is richtfactor.

[flippy]

eignelijk is dat exact wat er gebeurt.

[sircampalot]

Oke, dat zijn dan wel twee verschillende zaken.
a. hoger vermogen werkt,
b. mits je apparatuur dat vermogen kan leveren.

[flippy]

zelfs spul van ubiquty en ruckus presteren het beste qua signaalsterkte tussen de 50 en 75%. daarboven heeft het totaal geen nut. leuk om meer streepjes te krijgen maar je schiet er niks mee op in de praktijk.
consumentenspul hoeven we het helemaal niet over te hebben, dat begint al moeilijk te doen bij 50% en hoger.

[sympa]

Bij hoog vermogen is de maximaal te halen snelheid lager. Maar voor een grote afstand bij lage snelheid is het wel bruikbaar.

[flippy]

nee, want je bent nog steeds afhankelijk van het zendvermogen van de client. en die is vaak maar een fractie van wat de router kan.

[r5copa]

Hoe harder je uitzend , hoe minder de ontvangst gevoeligheid is van het accespoint .
Het laatste is ook heel belangrijk !

[Mathijs]

Je kunt het vergelijken met 27mc vroeger. Figuren met een lineair hoorde je dan meerdere keren vanwege de reflecties. Dat is bij wifi niet anders, je veroorzaakt door te gaan "schreeuwen" dus ook meer interferentie voor je eigen clients.
Het kan dus ook heel goed dat je juist door het vermogen te verminderen, een stabielere verbinding krijgt.
Meer vermogen is alleen beter bij grotere afstanden, in bebouwd gebied wordt je verbinding er niet beter van.

[teek2]

Niet voor TCP dan? Want dan moet je alles bevestigen. Misschien voor streaming (UDP).

AP: HEB JE ME GEHOORD!
Laptop:(psst, ja ik hoor je)
AP: WAAAT ZEG JE!

[Reactie gewijzigd door teek2 op 23 juli 2024 09:55]

[ManIkWeet]

Die client is bijv je phone, die schreeuw hard maar is ook slechthorend. Je router heeft goede oren, maar moet schreeuwen voor je telefoon

[Nox]

Behalve dat de client terug fluistert ipv terug schreeuwt dan moet de ontvangende kant die wel kunnen ontcijferen. Dan is een Tx van hoog vermogen minder nuttig dan wat extra gain op de antenne. Doorgaans sloop je meer dingen met meer vermogen is mijn ervaring

[Stephanoid]

Nee, schreeuwend AP is superslecht voor je wifi. Die schreeuwt over alles heen en hoort dan de devices niet meer.

[mr_evil08]

Ja en nee maar dat weten deze mensen niet en zetten hem doodleuk vol open.

Bij te hoge zendvermogens kun je ook het tegenovergestelde bereiken doordat er meer ruis in de lucht is, WiFI is een shared medium en andere apparaten in je buren (buren mits op zelfde channels en bij 2,4Ghz heb je maar 3 channels waarbij de rest overlap) kunnen er invloed op hebben.

[Reactie gewijzigd door mr_evil08 op 23 juli 2024 09:55]

[pa2ra]

dat is minder verstandig. je moet je zendvermogen juist zo laag mogelijk instellen, op je laptop en op je accesspoint. Dan heb jij minder last van de buren, en de buren ook minder last van jou. Als iedereen het vermogen - omgekeerd - alleen maar verhoogd, gaat je accesspoint daar echt last van krijgen: het access point 'hoort' dan veel stations over elkaar heen en dat heeft negatieve gevolgen voor de performance.

Een tweede ding: de 100 mW limiet bestaat niet voor niets. Wifi maakt gebruik van de ISM toewijzing in die banden (Industrial, Scientific, Medical) en dat betekent dat je laag vermogen mag gebruiken, zodat je de primaire gebruikers niet stoort. 100 mW is dan het maximum op die genoemde banden. Op 430 MHz is dat zelfs maar 10 mW maximaal.

[DDX]

Kan mij nog een bug herinneren van macos die luisterde naar ap's en op basis daarvan landcode instelde op de netwerk kaart.
Al jaren geleden, maar kwam er op neer dat er bepaalde ap's waren die zorgde dat de mac's daarna alleen nog maar op paar kanalen konden verbinden. (tot je met bepaald commando de wifi kaart weer vrijgaf oid)

[tailfox]

Europe gebruikt die hogere frequenties onder andere

[ToTheBone]

Kanaal 12 en 13 zijn in europa gewoon beschikbaar. 14 vziw uitsluitend in Japan.

[SunnieNL]

Firmware voor Europa zal dat wel blokkeren denk ik. Dus dan moet je hem eerst flashen met een US firmware.

[HKS-Skyline]

Dat is nog maar de vraag, er zullen vast apparaten zijn waar dat niet wordt geblokkeerd als het geen harde eis is vanuit de EU of overheid. Het kan ook nog zijn dat het op basis van ip/provider wordt aangepast door huis tuin en keuken routers waardoor de mogelijkheid om het handmatig te veranderen kan vervallen. Hoe dan ook heeft het niet veel nut om de andere banden van de 6Ghz band te benutten in Nederland aangezien deze vooral zijn gereserveerd voor weer en luchtvaart radarsystemen etc. Deze zijn erg krachtig en gaan alleen maar voor storing zorgen op die banden, je hebt er dus niet heel veel aan om die banden toch te gebruiken.

[DarkForce]

Dat is nog maar de vraag, er zullen vast apparaten zijn waar dat niet wordt geblokkeerd als het geen harde eis is vanuit de EU of overheid.

Eis naar fabrikanten hoeft niet, ook zendapparatuur is gewoon vrij verkrijgbaar voor alles en iedereen en dus ook voor mensen die niet in het bezit zijn van een licentie. Dat houdt alleen nog niet in dat je het dan ook vrij mag gebruiken. In tegendeel zelfs, het uitkomen op frequenties zonder vergunning/licentie is bij wet gewoonweg verboden.

Of te wel... dat iets kan en niet wordt beperkt, betekent niet per definitie dat het dan ook mag. Dat zag je jaren geleden met draadloze telefoons in illegale frequentieruimten en piratenstations (nog steeds). Maar ook met amateurfrequenties of zelfs Wi-Fi zie je dat er nog vaak zat mensen frequentieruimten benutten waarop ze niet thuis horen.

[HKS-Skyline]

Klopt, maar om iets als fabrikant te mogen verkopen moet je wel aan bepaalde voorwaarden voldoen, zeker bij een huis tuin en keukenproduct als een router mag je verwachten dat de eindgebruiker niet op de hoogte is van wetgevingen rondom zendapparatuur en gaat de gebruiker er van uit dat het product gewoon werkt.

[pa2ra]

Klopt. Zendontvangers die voor niet-gelicentieerden bedoeld zijn, hebben een CE markering nodig en daar hangen technische eisen (en beperkingen) aan. Zendamateurs hebben die CE markering niet nodig, en die apparatuur hoeft dat ook niet te hebben. Die hebben die beperkingen dan ook niet. En dat is maar goed ook, want wifi-apparatuur is in al die banden secundaire gebruiker (lees: ondergeschikte gebruiker die storingen dient te accepteren) ten opzichte van de primaire gebruiker (die niet gestoord mag worden door secundaire gebruikers).

[DarkForce]

Klopt, maar om iets als fabrikant te mogen verkopen moet je wel aan bepaalde voorwaarden voldoen, zeker bij een huis tuin en keukenproduct als een router mag je verwachten dat de eindgebruiker niet op de hoogte is van wetgevingen rondom zendapparatuur en gaat de gebruiker er van uit dat het product gewoon werkt.

De fabrikant mag ervan uitgaan dat de consument kiest voor het juiste land waarin het apparaat wordt gebruikt. Een klant die kiest voor een ander land weet vaak al wel dat er functionaliteiten beschikbaar komen of verdwijnen die in dit land niet toegestaan zijn.

Ergens ben ik wel van mening dat devices gewoon volledig dicht getimmerd moeten worden en ook als zodanig moeten worden aangepast dat een firmware van de VS niet zomaar in een EU model kan worden ingeladen. Het zelfde als dat consumenten modems, routers en accesspoints per definitie gewoon geen busybox, terminal e.a. meuk zouden moeten hebben.

Dat het de nodige kosten voor deze aanpassingen voor de EU markt met zich meebrengt, moeten fabrikanten dan maar gewoon doorrekenen maar ergens wordt het eens tijd dat consumenten meer worden beschermd omdat ze te beroerd zijn zichzelf in te lezen of weer eens ergens op een community of forum hebben gelezen dat ze andere (betere) frequenties of zelfs vermogen kunnen krijgen met een aanpassing in het controlpanel van het device.

[ernstoud]

Uit US importeren, of Chinese meuk die geen beperkingen kent. Mijn AP staat op kanaal 149. Geen DFS en 2 Watt.

[arjankoole]

Firmware voor Europa zal dat wel blokkeren denk ik. Dus dan moet je hem eerst flashen met een US firmware.

De firmware voor mijn APs is dezelfde als de Amerikaanse. Maar in de controller stel je in waar je woont, en daarop stelt ie de radio’s in. (Ik zet hem gewoon op NL, want ik hoef geen onzin maatregelen te nemen voor stabiele WiFi, het werkt als een trein)

[BiG-GuY]

In sommige gevallen wordt ook de software/hardware van de client apparaten beperkt op welke kanalen die kunnen werken, wanneer ze in de 'beperkte' zones gekocht worden.

Zo heb je in de 5Ghz band ook oneven kanalen, deze werken niet op alle toestellen en zijn beperkt beschikbaar op AP's. Terwijl deze wel in NL/EU gebruikt mogen worden.

Dezelfde beperkingen kunnen er ook in de routers/AP's zijn. Over het algemeen als je naar Pro/Enterprise segment hardware kijkt, is dit allemaal softwarematig in te stellen. In consumenten hardware kan het dus ook hardwarematig beperkt zijn.

[Nox]

Voor kanaal 149 en hogere kanalen zijn die vaak alleen op laag vermogen beschikbaar. Wel 3x40mhz, als je met kleine cellen werkt is dat wel nuttig.

Ben benieuwd waarom ik ze niet zie in mijn accesspoints.

[BiG-GuY]

Ik gebruik zelf de Aruba Instant On AP22, daar is 149-161 (UNII3) wel beschikbaar. Inderdaad op lager vermogen dan de UNII2-Extended, maar doordat de frequentie hoger is en de buren consumer level WiFi hebben, heb ik 0,0 interferentie op die banden. Waardoor de performance op 5Ghz beter is.

[Nox]

Hoe is jouw ervaring met deze banden en clients? Heb je clients die er totaal niet aan meedoen? Ik heb dan wel weer een hoop diverse clients die ik moet supporten van iot devices tot high end laptops.

[BiG-GuY]

Samsung Android en iPhones/iPads ondersteunen het. Xiaomi en OnePlus niet, dus vermoed alle Chinese phones niet. Intel WiFi 6 chips kunnen het ook gewoon aan.

[Nox]

Dank, dan moet ik secundaire AP's met overlap op de reguliere kanalen zetten, dat wordt mij net te veel werk met handmatig duizend accesspoints maar er is nog een hi-density radar tweak die ik kan uitvoeren en er 2x40mhz mee terug kan krijgen. Er zitten domweg te veel chinese apparaten op het netwerk.

[Reactie gewijzigd door Nox op 23 juli 2024 09:55]

[fsfikke]

De wetgeving bepaalt op welke frequenties je uit mag zenden, maar zorgt er niet voor dat het technisch onmogelijk is om illegaal op andere frequenties uit te zenden.

[DarkForce]

De wetgeving bepaalt op welke frequenties je uit mag zenden, maar zorgt er niet voor dat het technisch onmogelijk is om illegaal op andere frequenties uit te zenden.

Precies! Het merendeel van de wetgeving verbied zaken maar er is geen wetgeving die zegt dat een fabrikant zaken moet beperken.

Dat zien we toch ook bij auto's. Ik zie het al helemaal voor me, fabrikanten die auto's op de markt moeten brengen die overdag niet harder dan 100Km/u kunnen en 's avonds niet harder dan 120Km/u. Dat gaat pas echt ellende opleveren. En met het gebruik van frequenties voor Wi-Fi is dat niet heel veel anders dat moet je niet wettelijk vastgelegd willen zien en afdwingen bij fabrikanten.

Daarnaast is het voor Agentschap Telecom nog een leuke bezigheid. En de apparatuur in beslag nemen en daar bovenop ook nog een boete die vaak niet mals is.

[pa2ra]

Zeker is die wetgeving er wel. Dat heet namelijk typegoedkeuring. En een zendontvanger voor secundair frequentiegebruik, die niet typegoedgekeurd is, wordt gewoon uit de handel genomen.

[DarkForce]

Zeker is die wetgeving er wel. Dat heet namelijk typegoedkeuring. En een zendontvanger voor secundair frequentiegebruik, die niet typegoedgekeurd is, wordt gewoon uit de handel genomen.

Neen, de goedkeuring wordt afgegeven op bepaalde eisen. Maar dan nog houdt dit niet in dat je het als consument ook altijd mag gebruiken. Een auto is RDW goedgekeurd, zelfs al kan deze 160Km/u, mag je dan 160Km/u ? Neen... want de wegenverkeerswet verbiedt dit.

Een router, accesspoint kent een type goedkeuring. Mag je dan ook werkelijk alles wat het kan? Neen, je mag bijvoorbeeld niet de Verenigde Staten als land selecteren terwijl je het device gebruikt. In de telecommunicatiewet is namelijk vastgelegd dat je als eind-gebruiker, gebruik mag en kan maken van een specifiek deel in een frequentieband en daaronder valt niet de frequentiebereik die in de VS gebruikt wordt.

De telecommunicatie wetgeving zegt dat jij vrij gebruik mag maken van een paar stukken frequentie in de 433/434MHz en de 446MHz. Mag jij dit dan ook als niet amateur met een 70cm portofoon? Neen, want deze portofoons hebben (ondanks dat ze voorzien zijn van een typegoedkeuring) meer zendvermogen die is voorbehouden aan zendamateurs.

Een type goedkeuring houdt dus niet per definitie in dat zaken die in strijd zijn met de wetgeving, door een fabrikant onmogelijk moeten worden gemaakt. Wat de wetgever echter wel zegt is dat jij als consument jezelf goed moet laten voorlichten en jezelf moet voorzien van de juiste informatie bij de aanschaf en het gebruik van een product. Daarom is er die mooie uitspraak ook "iedereen wordt geacht de wet te kennen". Dat houdt niet in dat je deze van voor naar achter en terug moet kennen, wel dat je jezelf rondom productinformatie en wetgeving goed informeert.

[pa2ra]

Goed verhaal, maar 1 foutje: zendapparatuur voor zendamateurs hebben in NL geen typegoedkeuring. Dat is het mooie van de amateurdienst: omdat amateurs zelf zenders mogen bouwen en bestaande zenders mogen modificeren, heeft een typegoedkeuring geen zin. Dus die bestaat ook niet in NL. Een amateurportofoon in NL hoeft dus ook geen CE-markering te hebben. Als amateur heb je ervoor te zorgen dat het apparaat goed functioneert, binnen de vergunningklasse die je hebt. Er is in Nederland niet - zoals wel in de VS bijv. - een overheidsdienst die amateurportofoons goedkeurt.

[LIzARdje]

Dat gebeurd al jaren bij mensen die hun routers op amerikaans zetten om buiten de bekende kanalen om te gaan.

[MauricevL]

Er zal van apparatuur die hier op de markt komt geëist worden dat deze functionaliteit wordt uitgezet. Dat kan in de hardware worden gedaan met iets als een efuse (zelfde manier waarop het MAC erin wordt gebrand)

[Polderviking]

Oud truucje al wel dit hoor, gewoon je locatie opgeven als "Belize" ofzo en je hebt veel gunstigere limieten ten aanzien van dingen als signaalsterkte.

Is natuurlijk niet de bedoeling maar dit is sowieso al één van de oudste truucjes in het wifi boekje.
Wat voor radioherrie een apparaat mag maken en hoe luid is al heel lang landgebonden.

Edit: Ik zit ontzettend te spuit11-en zie ik.

[Reactie gewijzigd door Polderviking op 23 juli 2024 09:55]

[Frame164]

Ja, net zoals er al jaren brommers worden opgevoerd. Of piratenzenders illegaal frequenties gebruiken. Mag niet, maar gebeurt toch. Maar je bent illegaal bezig dus als er een probleem ontstaat heb je wat uit te leggen.

[DarkForce]

Ja, net zoals er al jaren brommers worden opgevoerd. Of piratenzenders illegaal frequenties gebruiken. Mag niet, maar gebeurt toch. Maar je bent illegaal bezig dus als er een probleem ontstaat heb je wat uit te leggen.

Uitleggen hoeft allang niet meer, een verklaring afleggen is niet meer nodig. De heren Agentschap Telecom komen gewoon vrolijk aan de deur, nemen het spul in beslag. Schrijven een proces-verbaal uit en vertrekken weer.

Welke uitleg je ook geeft, het maakt het feit er niet minder erg om en een oogje toeknijpen doen ze tegenwoordig godzijdank niet meer. Dat hebben ze in de 27Mc (27MHz / CB / Bakkie) tijdperk al afgeleerd.

[Nox]

Dikke kans dat je telefoon e.d. dan zegt: 'ik ben niet in de us, ik gebruik die kanalen niet.' Zelf al eens meegemaakt met mijn androidtoestel.

[mr_evil08]

Ja dat gebeurd nu ook al, als je router op een bepaalde land zet heb je ineens fors meer zendvermogen.

Gezien 6ghz niet zo ver komt heeft het niet zoveel hinder want het komt moeilijker door muren heen.

[Reactie gewijzigd door mr_evil08 op 23 juli 2024 09:55]

[flippy]

meer dan 100mW zendvermogen heb je geen jota aan als de client nog steeds op 25mW zit te zenden. je kan wel ontvangen maar als de router niks hoort heb je er niks aan.

[Cranx]

Vraagje, is WiFi 6E een extra feature voor WiFi 6, of moet ik straks weer een nieuwe AP kopen die WiFi 6E ondersteund? Mijn huidige AP heeft namelijk WiFi 6.

[Polderviking]

Je hebt er wel weer nieuwe hardware voor nodig.

Baal er ook wel een beetje van want heb net voor een halve rug nieuwe access points opgehangen, maargoed. Dit houd toch niet op.
En regulier Wifi 6 trekt mijn 500 megabit internet al helemaal dicht dus de noodzaak is er ook niet onmiddelijk.
En heb er ook nog helemaal geen clients voor.

Dus ik geloof het wel ff.

[Reactie gewijzigd door Polderviking op 23 juli 2024 09:55]

[Cranx]

Heb ik ook precies, heb net de nieuwe Wifi 6 AP's van Ubiquiti aangeschaft

Achja, zoals je zegt, dat blijft doorgaan. Wifi 6 sowieso goeie upgrade tov de vorige versie. 500mbit/s is voor nu genoeg!

[lezzmeister]

We zijn alweer bijna bij wifi 7. Dus wacht even.

[Ludewig]

Wifi 7 komt pas in 2024...

[oscar oscar]

Gaat echt niet 2024 zijn maar ruim daarvoor. Je hebt, net zoals bij Wifi6 het geval was, veel fabrikanten die toestellen uitbrengen met de draft versie, dus maanden tot zelfs jaren voordat de versie final is.
De draft versie van Wifi7 is al een tijd beschikbaar.

[lezzmeister]

Er komt, laatste wat ik heb gelezen, een Wave 1 en een Wave 2. Wave 1 moet als ik me niet vergis (en er niks vertraagt wordt, zoals wel vaker met dit soort dingen,) binnen ~3 maanden klaar zijn, dan kan de apparatuur er komen. Zoals reeds gemeld is de draft al lang klaar, dus er kan al begonnen zijn met de chips.

De rede dat ik zei wacht maar, is omdat ik verwacht dat de gemiddelde fabrikant eerder zal willen schermen met Waaifaai 7, die nieuwe! Nu nog sneller! ipv met: Kijk, weer een wifi 6 versie, maar beter!. Als het gebrek aan routers en sticks en dergelijke een indicatie is, nou.

[Saekerhett]

Sterker nog, mijn WiFI 5 (ac) netwerk trekt 500 megabit ook helemaal dicht. Als ik in de woonkamer zit haal ik 600-700 Mbps bij een speedtest met de iPhone. Mijn Asus RT-AC86U zit zelfs in de meterkast verstopt

[Reactie gewijzigd door Saekerhett op 23 juli 2024 09:55]

[arjankoole]

Je hebt er wel weer nieuwe hardware voor nodig.

Baal er ook wel een beetje van want heb net voor een halve rug nieuwe access points opgehangen,

Dat was al vanaf het begin bekend, dat er een 6E aankwam. Daarom heb ik nog AC AP’s hangen. Zodra de 6E’s er zijn ga ik eens kijken. ( moet dan ook de switch vervangen, want die dingen krijgen als het goed is 2.5Gbit uplinks)

[Aalard99]

Je apparatuur zal dit moeten ondersteunen, dus ja je zal eerst je apparatuur moeten vervangen die de 6Ghz band gaat ondersteunen. Niet alleen je AP maar ook je devices.

[Reactie gewijzigd door Aalard99 op 23 juli 2024 09:55]

[Keypunchie]

Wat ik geleerd heb is om je niet te veel zorgen te maken als er een nieuwe standaard is, maar om gewoon de levenscyclus van je apparaten te volgen.

Zeker als een standaard nieuw is, is de ondersteuning vaak slecht in de apparatuur, of het nou cliënt of station is.

Vervanging op basis van nieuwe standaard heeft dan weinig meerwaarde. Gewoon de (economische) levensduur van je apparatuur aanhouden.

[tailfox]

Grote kans dat die ook al 6E kan alleen aangezet moet worden.

[DeevieP]

Grote kans van niet. 6Ghz vereist nl extra antennes. Dit kan niet softwarematig geactiveerd worden.

[!GN!T!ON]

Heb hier even op proberen te zoeken, maar kan zo niets vinden, alleen maar info over dat het juist niet kan (1 chip van broadcom in de asus 1800 die wel 6E ondersteund, maar de devices hebben de antennes niet, dus firmware update alleen werkt hier niet).

Heb je een bron voor mij?

[dreester]

Fijn voor enterprise deployments die vaak nog bij 20MHz brede kanalen op de 5GHz-band blijven steken vanwege het beperkte spectrum en soms ook DFS. 480MHz non-DFS spectrum erbij is zeer welkom.

[Kassad]

Exact dit idd. Onze 5GHz straalverbindingen hebben dringend behoefte aan deze ruimte. Heel blij hier mee.

[MadButcher]

Ik heb mijn Netgear R7000 op aziatische regio en de kanaal 149, 153, 157, 161 gezet, hogere 5GHz kanalen die niet DFS zijn.
Wel preamble mode op short zetten.
Merkbare verbetering ook door sterker signaal mits de client dit ondersteunt natuurlijk.
Helaas ondersteunt mijn nVidia Shield Pro dit niet.
Oude MacBookPro ook niet, maar Asus mobo, iPad’s en Samsung Galaxy wel.

[Reactie gewijzigd door MadButcher op 23 juli 2024 09:55]

[Aalard99]

Dat dit kan betekend niet dat het mag. Je zou hierdoor voor andere problemen kunnen zorgen, nog even buiten het feit dat je ook een boete hiervoor kan krijgen.

[MadButcher]

hoe hoog is die boete dan?

p.s. geef ik hier een tip hoe je je router kan versterken door op een zeldzame band te gaan zitten wat 6GHz ook is, krijg ik hier 0 punten voor de moeite.

[dreester]

Met jouw "tip" overtreed je de Telcommunicatiewet.

Er zijn richtlijnen v.w.b. strafvordering Telecommunicatiewet. Specifiek voor wat jij doet zou vallen onder: Basiscasus/delict (2) (illegaal gebruik van niet-omroepfrequenties).

De straffen hiervan variëren van een geldboete van €500 tot een gevangenisstraf van 5 weken.

https://wetten.overheid.nl/BWBR0041661/2019-01-01

[MadButcher]

Ik had mijn modem al terug gezet op de normale band in het 36 ~ 48 bereik omdat mijn Shield die hoge banden niet ondersteunt.
Maar het verschil was wel significant beter, ook omdat op die hogere banden een sterker signaal verzonden wordt door de router (gaf de router met een pop-up ook aan).
Als ik amerikaan was en gepakt zou worden in Amerika zou ik dus Netgear voor een flink bedrag kunnen aanklagen?
Rijden de ' inspecteurs' dan om de zoveel tijd steekproefsgewijs door een stad?
Ik had begrepen dat die band voor radar van vliegverkeer word gebruikt?
Kan me niet voorstellen dat mijn consumenten-routertje zo hoog in de lucht komt.

[Anoniem: 9278]

Hebben we al complottheorieën en plannen om zendmasten in de fik te steken?

Je weet maar nooit met de gemiddelde, ongeïnformeerde sjaak op de hoek.

[Wolfos]

Een complottheorie om de eigen router in de fik te steken lijkt me prima

[SMSfreakie]

Nou nu nog een mooie betaalbare 6e setup....

[RxTweak]

Wanneer kunnen we de eerste producten in Nederland verwachten? Er zijn al een tijdje geleden producten aangekondigd.

[arjankoole]

Nee, dat is 5G telefonie.

6G voor wifi is dit, oftewel op de 6GHz band wifi.

Wel de juiste conspiracy theory aanhouden, anders wordt het zo verwarrend.