De Nederlandse regering is begonnen met de consultatie voor de implementatie van de in maart aangenomen auteursrechtrichtlijn van de EU. Deze moet worden omgezet in de nationale wetten van lidstaten. In een officieel document spreekt de regering over de optie tot filteren bij uploads.
Het wetsvoorstel 'Implementatiewetsvoorstel Richtlijn auteursrecht in de digitale eengemaakte markt' is dinsdag in consultatie gegaan, waarbij het doel is om geïnteresseerden de mogelijkheid te geven om reacties op het voorstel te geven. Deze reacties worden openbaar, mits de indiener daarmee akkoord gaat. De consultatie loopt tot 2 september. De EU-auteursrechtrichtlijn moet uiterlijk op 7 juni 2021 zijn omgezet in Nederlands en Belgisch recht, wat in Nederland onder meer een aanpassing van de Auteurswet betekent. Daartoe dient het Implementatiewetsvoorstel. Mensen kunnen zowel op dit voorstel als de Memorie van Toelichting reageren.
In de Memorie van Toelichting geeft de regering een toelichting op de wettelijke bepalingen en de voorgenomen wijzigingen. Daarbij is opvallend dat in een toelichting op artikel 17 uit de richtlijn wordt gesproken over filteren. Dit artikel zorgt ervoor dat internetplatforms van een zekere grootte direct aansprakelijk worden als gebruikers zonder toestemming auteursrechtelijk beschermd materiaal uploaden. Daar is de nodige kritiek op, omdat dit volgens critici leidt tot uploadfilters.
Volgens de Memorie van Toelichting kunnen platforms aan aansprakelijkheid ontkomen als ze aantonen dat ze alles in het werk hebben gesteld om inbreuk op het auteursrecht en naburige rechten te voorkomen. In het document staat dat ze een dergelijke openbaarmaking zonder toestemming kunnen voorkomen, 'bijvoorbeeld door daarop te filteren wanneer rechthebbenden daartoe de nodige en relevante informatie hebben verschaft'. Voorstanders van de nieuwe auteursrechtrichtlijn stellen dat het zo'n vaart niet loopt en dat in de richtlijn ook geen verplichting tot filtering staat. In de Memorie van Toelichting staat dat deze mogelijkheid van filteren om aansprakelijkheid te ontlopen nu wel expliciet vermeld. Daarnaast wordt de vrees van de internetgemeenschap benoemd, namelijk dat de regeling tot 'overblokkering' zal leiden. Volgens de regering zitten er ter voorkoming daarvan een aantal waarborgen in de richtlijn, zoals een 'laagdrempelig geschillenbeslechtingsmechanisme' en uitzonderingen voor onder meer kritieken en parodieën.
Eind maart is in de EU met een krappe meerderheid de nieuwe auteursrechtrichtlijn aangenomen en in april door de EU-lidstaten goedgekeurd. Dat betekent dat vanaf de zomer van 2021 hoogstwaarschijnlijk uploadfilters zullen worden ingesteld op internetplatforms, waarbij er een uitzonderingsregeling is voor kleine partijen, al moeten ook zij nog het nodige doen om aansprakelijkheid te ontlopen. Daarnaast komt er met de vernieuwde auteursrechtrichtlijn een artikel waarmee nieuwsuitgevers boven op het bestaande auteursrecht nog een extra recht krijgen om perspublicaties op internet te beschermen. Dit artikel is veelal aangeduid met de term 'linktaks'. Op grond van dit artikel mogen derden pas perspublicaties of delen daarvan gebruiken nadat ze hiervoor een licentie hebben verkregen. Tweakers publiceerde eind maart een achtergrondartikel over de auteursrechtrichtlijn.