Ik vind het altijd zo grappig dat iedereen doet alsof de Belastingdienst niet weet wat ze aan het doen zijn.
Mijn ervaring: Dat weten ze inderdaad niet.
Het is overheid, [...] in principe wordt alle ingekocht (soms als maatwerk) bij externe leveranciers.
Dat helpt natuurlijk ook niet. Je zou kunnen zeggen dat hun mislukking in de wet vastgelegd is. En de vraag is dan of ze, zoals ze nu bestaan, zonder die vastgelegde mislukking minder zouden mislukken. Zeker weten doe ik het niet, maar mijn persoonlijk ervaring wijst in de richting van een "nee".
Net zo goed als dat die structureel onderbiedende grootbedrijven opgegroeid zijn binnen de wet, zo is de belastingdienst groot geworden binnen diezelfde wetskaders. De mensen die er blijven zitten zijn precies de mensen die je niet nodig hebt wil je de belastingdienst uit het slop te trekken.
De bedrijven die ze kunnen inhuren via tendernet, idem dito.
Verder is het grootste probleem binnen de Belastingdienst de wetswijzigingen.
Ik had sowieso al de indruk dat de wetten hopeloos en vooral nodeloos ingewikkeld waren geworden.
Soms kan het zo zijn dat de systemen helemaal niet gemaakt zijn om bepaalde wijzigingen door te voeren, en dan moet er van alles worden bedacht om dit toch te realiseren.
Maar dat is al jaren zo. Een beetje techneut had al lang geleden begonnen een belastingtaaltje te knutselen om de betreffende berekeningen even aan te kunnen passen. Zal niet altijd gaan, maar dat je voor een wetswijziging hele systemen compleet moet omgooien... dan heb je jezelf eigenlijk al in een hoekje vastgezet. Oftewel, ze hebben niet genoeg (grote of kleine) lichten in huis om zoiets in te passen en werkbaar te maken.
En heb ik het nog niet eens over de gigantische bedragen die moeten worden betaald voor updates en consultants.
Dan word je dus genaaid door de contracten die je hebt afgesloten. Die uiteindelijk door ambtenaren afgesloten zijn op tenders uitgeschreven door ambtenaren. Mischien flauw om dat zo te stellen want daar zit veel tijd tussen en daarin kan heel veel veranderen, maar ook daar kan je in contracten wel een mouw aan passen. Oftewel, ze zijn minder gehaaid dan de verkoopjuristen van de overheidbeleverende grootbedrijven. En dus, cru gesteld, niet goed genoeg voor hun taak. Wat je hun bazen mag aanrekenen.
En als de aanpassingen dan niet zo goed gaan als gewild, dan komt er weer een nieuwe reorganisatie. De afgelopen 15 jaar is de Belastingdienst ICT ongeveer 5 keer gereorganiseerd, want het volk moet zien dat er wat wordt gedaan aan "het slecht functioneren" van de ICT binnen de Belastingdienst.
Dat is verraden worden door je eigen bazen, wat dus ook iets zegt over de qualiteit van die bazen. Dan nog een beetje de vraag of dat "eigen" volk of politieke invoegsels zijn, maar in het grote plaatje maakt dat voor gevalletje belastingdienst niet eens zo gek veel uit.
Daarnaast is het verloop afgelopen jaren erg groot, door de maatregel die Wiebes heeft bedankt om personeel te laten afvloeien met een goede regeling (switch). En toen ging juist het personeel wat je niet kwijt wil raken. Ik denk dat er een hoop kennis vooral van oude systemen is verdwenen.
Ajup. En dat had'ie helemaal kunnen zien aankomen. Dus als grote baas van de belastingdienst heeft'ie gegarandeerd dat de belastingdienst nog jaren en jaren niet gaat weten wat ze aan het doen is.
Want wie wil er nu bij die tent gaan werken, nu alle ook maar enigszins goede mensen opgehoepeld zijn? (Voor wie meeleest en denkt "nou dan liggen daar dus kansen", vergis je niet: Het is een gigantisch groot en bureaucratisch bedrijf en even naam maken doe je niet zo snel. Maar je kan het natuurlijk proberen. Neem wel een Hele Grote Pot antidepressiva en bloeddrukmedicatie mee, anders brand je gelijk door.)
Ik heb het gevoel dat er straks een tijd komt dat de complete ICT wordt uitbesteed. En dat duurt dan weer een jaar of 5 en dan komen ze er op terug omdat dat nog veel slechter werkt, en veel duurder is.
De verleiding zal er zijn, ook al is het zo ontzettend stom om te doen en kan iedereen precies op z'n vingers natellen wat er gaat gebeuren. Dat is een beetje wat er ook al elders in den lande gebeurd is, met bijvoorbeeld het "vrijmaken van de postmarkt" en voorheen-de-posterijen die sandd maar weer overgenomen heeft. Het was dus gewoon een modegril en zekere vrindjes van de politici hebben er goed aan verdiend. Zo zijn er wel meer voorbeelden te vinden.
Zoals zekere partijen hele baantjescarroussels in de sociale sector, onder agrariers, en in het bedrijfsleven hebben gebouwd, zo timmert een zekere pragmatische partij al een tijdje aan hun eigen borrelcircuit, specifiek gericht op ICT. Dus.
Ik zelf denk dat de oplossing de hele andere kant op zou moeten gaan(tis maar een brainfart): doe juist alles zelf, ontwikkel je software als overheid helemaal zelf, en verkoop dat ook aan derden (dat kan nu niet wettelijk) zodat je je geld gewoon weer terug verdient.... of maak het opensource. Op deze manier wordt je ICT beter en goedkoper.
De garantie dat het beter en goedkoper wordt heb je niet, maar het zou kunnen.
Je moet allen wel heel goed snappen waar je mee bezig bent. En dat zie ik noch belastingdienst noch de politieke bazen doen. En dat is eigenlijk de crux van de hele ellendeberg. Wat je ook doet, als je gewoon maar een wondermiddeltje ertegenaansmijt dan werkt het niet.
Kijk naar dat aanbestedingenverhaal. Bedoeld om vrindjespolitiek te bestrijden door een "eerlijk" speelveld te creeeren, nu duidelijk zelf een bron van vrindjespolitiekellende. Want alleen de vrindjes zijn groot genoeg om in te schrijven.
Je zou kunnen zeggen dat dit oneerlijk concurrentie is voor andere ICT bedrijven,
Dit is een interessante filosofische vraag. Zo zijn er Amerikaanse bedrijven die (betaalde) belastingprogrammas uitbrengen druk aan het lobbyen om de belastingdienst te verbieden een gratis belastingprogramma aan te bieden.
Maar wat is je markt, wie is er nu echt belangrijk? Want iedereen MOET belasting betalen, dus hoezo zou het oneerlijk zijn voor bedrijven die moeite steken in het bouwen van betaalde middelen om je daarbij te helpen, dat de dienst zelf gratis iets vergelijkbaar aanbiedt? Leg eens uit? Ja, jullie boterham hangt ervanaf maar dat is ook alleen maar bij de gratie van (de ingewikkeldheid van) de belastingregels. Die zijn arbitrair. Dat kan ook heel goed anders.
In feite is dat protectionisme en uitverkopen van een captive market onder de noemer van vrije markt. (Vergelijk ons zorgstelsel, waar heel de bevolking VERPLICHT overgeleverd is aan een klein clubje uitverkoren "verzekeraars" die expliciet van de overheid de opdracht hebben "kosten te besparen" en uit dier naam druk doende zijn de zorg af te breken. Et cetera.)
Je kan dus heel goed vragen wat nu nog de meerwaarde is van een commercieel belastingprogramma, anders dan dat ze een computerprogramma om de belastingregels heen hebben geknutseld. Waarom verdienen die bescherming? Als je morgen zou ophouden belasting te heffen, verdienen die bedrijven dan nog steeds bescherming? Een soort staatspensioen voor bedrijven ofzo?
Ik ben niet voor communisme maar sommige dingen kunnen beter staatsbedrijven zijn. De Belastingdienst is geen commerciële instelling, alle kosten worden afgewenteld op het volk. Waarom zouden die moeten betalen voor dure consultants.
Er zijn meer opties dan "het kapitalisme tot eigen nadeel beschermen" en "communisme", weet je.
"Vrije markt" werkt mischien zelfs wel vaker niet dan wel, ook al zouden een stel sterk ideologisch gekleurde voorstanders je doen geloven dat het het antwoord op alle ellende is. En daar soms de goorste truuks voor uithalen (bv. "the shock doctrine").
Waar het uiteindelijk om gaat is of de organisatievorm bij het doel past. En dat is de taak van de grote baas, die dus moet weten wat'ie doet. Doet'ie dat niet, dan berust de juistheid van zijn keuzes op toeval.
Wat betreft de "miljarden die niet worden opgehaald", nou, als je die ineens wel en tot de laatste cent gaat ophalen dan krijgt de economie een knauw, zeker als daarbij veel kleine bedrijfjes kopje onder blijken te gaan. Het zenden van zeer gehaaide belastinginners was de Nederlandse bijdrage aan de crisis in Griekenland, overigens. We zijn wat dat betreft nog steeds diep Calvinistisch.
Een achterliggend probleem van die uitspraak is dat de geheven belastingen volstrekt arbitrair inelkaar zitten. Het is dus niet zo dat alle geheven belasting ophalen het land automatisch eerlijker maakt. Waarschijnlijk juist niet, omdat de rijken dure (de beste bij de belastingdienst weggekochte) belastingexperts kunnen betalen en de armen niet. Zekere partijen mogen dan de mond vol plegen te hebben over "het moet eerlijker" maar het enorme zooitje aan opelkaargestapelde regels is al opgebouwd uit onder andere vele goede intenties... die als je ze ten volle zou toepassen toch weer een mooi geplaveide de weg naar de hel zullen blijken te zijn.
Dus ik denk dat het een beter idee is, zeker te proberen, om regels te "ontstapelen" en te verzinnen hoe we met een acceptabele regel- en belastingdruk toch voldoende geld binnen kunnen harken om de overheid het land te kunnen laten dienen. Want op dit moment is het bijvoorbeeld nog steeds zo dat het niet rendabel is om te gaan werken als je in de bijstand zit. Tenzij je gelijk een goedbetaalde baan bemachtigd (en dat doe je als uitkeringstrekker met een groot gat in je CV niet zo snel) krijg je te maken met een inkomensval. Hoezo? Nou, vanwege allerlei "het moet eerlijker"-regeltjes, bijvoorbeeld subsidies en toeslagen die alleen maar gelden als je geen inkomen bijelkaar werkt.
Daar is dus best nog het een en ander te winnen. Maar dan moet je dus een beetje overzicht hebben. En opmerken dat er zo'n inkomensval bestond, dat kon de politiek niet zelf. Er iets aan doen lukte ze tot op heden overigens ook nog niet. Bovendien, met minder complexiteit in de regels kun je toe met minder poppetjes op de belastingdienst om het allemaal uit te pluizen en na te kijken of de burger het formuliertje wel goed heeft ingevuld, wat dus minder overhead kost, en zo verder. En als het invullen van je formulieren minder tijd en frustratie kost, dan kost dat dus ook minder onbezoldigd werk voor de burger. En zo dominoot het verder.