Een Jumbo-supermarkt in Alphen aan den Rijn blijkt al jaren een camerasysteem met gezichtsherkenning te hebben om winkeldieven te kunnen detecteren. Onduidelijk is of dit volgens de AVG mag.
In de winkel hangen sinds maart 2017 tachtig camera's die zijn gekoppeld aan servers van Panasonic waar gezichtsherkenningstechnologie op draait. Een van die camera's is gericht op de ingang en registreert alle winkelbezoekers. Mensen die in de winkel worden aangehouden omdat ze winkeldiefstal hebben gepleegd, worden aan het systeem toegevoegd, legt Edwin ten Brink, oprichter van Jumbo Ten Brink Food, aan Tweakers uit. Dat gebeurt door een beeld uit de ingangscamera te uploaden naar de server met de biometrie-technologie.
Volgens Ten Brink krijgen mensen die winkeldiefstal hebben gepleegd een winkelverbod van een jaar voor de supermarkt. Als mensen geweld gebruiken bij de diefstal wordt het verbod twee jaar. Die beelden blijven dan ook gedurende het winkelverbod in de database van Panasonic staan. Ten Brink zegt geen toegang tot de servers te hebben en hij kan dus niet zien wie er in de database staat. Volgens Ten Brink plegen jaarlijks zo'n 130 tot 150 mensen winkeldiefstal in zijn Jumbo-supermarkt.
Zo'n paar keer per maand worden mensen met een winkelverbod betrapt op het betreden van de supermarkt. Wanneer dat gebeurt krijgt de aanwezige bedrijfsleider een mail met de foto van de overtreder. De winkeldief wordt dan aangesproken en de politie wordt erbij gehaald om de veroordeelde uit de winkel te verwijderen. De winkel won in 2018 de 'Wel-zo-veilig-Award', onder meer vanwege het camerasysteem met gezichtsherkenning.
Panasonic schrijft dat de servers voor het systeem gebruikmaken van deep learning om tot 'zeer nauwkeurige en betrouwbare' gezichtsherkenning te komen. In beelden vanuit een hoek tot 45 graden naar links of rechts of 30 graden omhoog of omlaag kan het systeem gezichten herkennen, het nauwkeurigheidspercentage bij gezichten die gedeeltelijk verborgen zijn door een zonnebril of gezichtsmasker ligt volgens Panasonic op 90 procent.
Volgens de Autoriteit Persoonsgegevens zijn gezichtsafbeeldingen biometrische persoonsgegevens. Deze gegevens mogen in het kader van de AVG niet zomaar worden gebruikt. De AP stelt dat het verwerken hiervan om iemand te identificeren in beginsel verboden is.
Woordvoerder van de Autoriteit Persoonsgegevens Martijn Pols wil niet zeggen of de Jumbo-supermarkt hiermee de AVG overtreedt, maar zegt wel dat de verwerking van deze gegevens aan strenge eisen moet voldoen. "Dit vanwege de privacy, met die gezichtskenmerken kan je namelijk vaak ook meer informatie over de persoon afleiden. Wat iemands gezondheidstoestand of ras is, bijvoorbeeld. Daarom mag het alleen bij hele hoge uitzondering worden gebruikt, bijvoorbeeld bij een kerncentrale. Het is sowieso niet gebruikelijk dat een supermarkt hier gebruik van maakt."
Ook Frederik Zuiderveen Borgesius, professor ict-recht en verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen en UvA, zegt dat het gebruik van deze gegevens verboden is. "Maar de winkel zou zich misschien op een uitzondering kunnen beroepen, kort gezegd om zijn winkel te beschermen. Maar ook in dat geval moet de winkel extra voorzichtig zijn met zulke gevoelige gegevens."
"Het is bijvoorbeeld belangrijk dat de gegevens goed beveiligd worden, niet te lang bewaard worden, niet zomaar met derden gedeeld worden, enzovoorts. Ook moet de winkel duidelijk aangeven voor klanten, bijvoorbeeld met een bord aan de ingang, dat het gezichtsherkenning toepast. En winkels moeten altijd nagaan of hun beveiligingsbelang wel zwaarder weegt dan het privacybelang van de klanten. Bij een juwelier, met heel dure producten, lijkt zo’n systeem eerder verdedigbaar dan bij een supermarkt."
Volgens Ten Brink worden de bezoekers bij de ingang geïnformeerd over het camerasysteem en is het systeem wat wetmatigheid betreft getoetst door Panasonic. "Het is volledig AVG-proof."