Vier Nederlandse universiteiten waarschuwen dat steeds meer toponderzoekers op het gebied van kunstmatige intelligentie worden weggekaapt door bedrijven. Volgens de instellingen leidt deze braindrain tot slechter onderzoek en onderwijs.
De universiteiten zeggen tegenover NRC dat de braindrain mede wordt veroorzaakt door buitenlandse bedrijven, die in toenemende mate onderzoekers bij de onderwijsinstellingen wegkapen. Mark Mietus, directeur van het Data Science Center van de Technische Universiteit Eindhoven, zegt dat er acht vacatures zijn voor aan ai gerelateerde studies en dat deze moeilijk zijn te vervullen. Ook de Universiteit van Amsterdam, de TU Delft en de Universiteit Leiden komen met soortgelijke waarschuwingen.
Er zijn echter geen exacte cijfers die die veronderstelde braindrain onderbouwen, wat mede komt doordat de universiteitsfaculteiten niet centraal in kaart brengen waar studenten en academische personeel heengaan als ze bij de universiteit vertrekken. Ook is het lastig om een goed beeld te krijgen, omdat kunstmatige intelligentie een verzamelterm is voor meerdere disciplines en studies.
Holger Hoos, hoogleraar machinelearning aan de Universiteit Leiden, zegt dat de technologiebedrijven en overheden zoals die van de VS en China in een wereldwijde wapenwedloop in ai zijn verwikkeld. Deze wedloop zorgt ervoor dat de zoektocht naar talent belangrijk is, en dat gaat volgens Hoos ten koste van de publieke kennisontwikkeling in Nederland en de rest van Europa. Volgens de hoogleraar zijn in Leiden vooral Amerikaanse bedrijven als Google, Amazon, Facebook, Microsoft, IBM en Nvidia actief aan het werven. Bij de Amsterdamse universiteit gaat het om dezelfde bedrijven, aangevuld met Duitse bedrijven als Bosch en Volkswagen.
In juli bleek dat Nederlandse opleidingen de groei van ai-studenten niet aankunnen en de instroom matigen met een numerus fixus of aangescherpte selectiecriteria. Die beperkingen zijn ingesteld, omdat er soms onvoldoende wetenschappelijk personeel is om de kwaliteit te kunnen blijven garanderen voor de grote aantallen studenten. Kunstmatige intelligentie maakt deel uit van de opleidingen data science, informatica, business analytics en toegepaste wiskunde.
De EU probeert de Europese achterstand op landen als China en de VS in te lopen met een investering van maximaal 1,5 miljard euro in onderzoek naar ai, in de hoop dat daarmee bijvoorbeeld Europees talent voor kunstmatige intelligentie behouden blijft. Ook wordt er gewerkt aan een netwerk van Europese topinstellingen die gezamenlijk onderzoek gaan doen naar ai.