Edr's in auto's lijken nieuw, maar dat zijn ze eigenlijk niet. In de VS zijn ze al jaren verplicht en ook in Europa worden zwarte dozen al in de praktijk gebruikt. Nu worden ze binnen de Europese Unie echter gereguleerd en kunnen lidstaten er meer mee doen of, in het geval van de politie, misschien juist minder.
Of ze nu echt nieuw zijn of niet: de Europese verordening voor de gegevensdragers is wel een volgend stapje in de connectiviteit en dataverzameling van auto's. Met edr's en andere systemen als eCall, isa en een systeem dat meer inzicht moet bieden in de 'real-world' uitstoot en het brandstofverbruik van auto's, verzamelen en versturen auto's meer data dan ooit. Deze systemen moeten auto's veiliger maken voor zowel inzittenden als andere weggebruikers, en hebben ook de potentie om de uitstoot van het wegverkeer te verminderen.
Tegelijkertijd moet daarbij worden opgemerkt dat het praktisch nut van specifiek de edr's nog vaag is. Het is op dit moment niet duidelijk wiens verantwoordelijkheid het is om bij een ongeval die data van een auto daadwerkelijk te verzamelen. Gaat de politie dit doen bij een ernstig ongeval? Worden bergingsbedrijven of schadeherstellers verplicht om de informatie te verzamelen? Zolang deze cruciale schakel nog niet duidelijk is, is het lastig om de effectiviteit van de edr's te bepalen. Dat terwijl de zwarte dozen al die tijd wel data verzamelen, en het maken en ontwikkelen van edr's voor autofabrikanten natuurlijk niet gratis is.
Grote privacybezwaren, zoals de gedachte dat Big Brother over je schouder mee kan kijken, lijken er aan de edr's niet te kleven. Ze slaan alleen in beperkte situaties data op en verzamelen daarbij maar een beperkte hoeveelheid gegevens. Locatiedata wordt bijvoorbeeld niet meegenomen, zodat op basis van die data niet kan worden geconcludeerd dat iemand te hard reed en hij ook niet kan worden gebruikt om iemand te volgen. Die winst voor de privacy gaat echter wel ten koste van wat onderzoekers met de data kunnen doen.
De politie
Het enige privacyprobleem dat er zou kunnen zijn, betreft gebruik door de politie. Data die edr's verzamelen is niet gekoppeld aan een specifieke auto of persoon en in de edr-data staat ook niet wanneer deze is opgeslagen. Maar als bijvoorbeeld de politie die data verzamelt van iemands BMW, weet de politie dat die data van die specifieke auto komt. Vervolgens hoeft er alleen te worden gekeken naar data uit de edr en hem te vergelijken met wat er over het ongeluk zelf bekend is. Komt edr-data met betrekking tot bijvoorbeeld vertragingen en bewegingen overeen met beeldmateriaal van camera's op straat, dan zou je de edr-data aan een specifiek ongeval - en specifieke persoon - kunnen koppelen.
Dit is geen irreële angst, maar iets dat in de praktijk is voorgekomen. Zwarte dozen in auto's zijn immers geen nieuw concept; de politie experimenteert al sinds 2008 met de edr-data. "Zoals bekend zijn mensen niet de meest betrouwbare getuigen", zei een verkeersongevallenanalist van de politie destijds. Deze analist vertelde ook dat edr de politie helpt om de oorzaak van een ongeval 'sneller en exacter' te achterhalen. Verder zou de politie mogelijkheden hebben om het uitlezen van data af te kunnen dwingen: "Als het moet, doen we dat via een vordering van de officier van justitie." Destijds ging het daarbij over fabrikanten die niet mee zouden werken, maar dat zou ook voor bestuurders kunnen gelden.
In 2010 zei toenmalig minister Camiel Eurlings van Verkeer en Waterstaat dat het OM die gegevens mag gebruiken als bewijslast bij een auto-ongeluk, en dat dit niet anders is dan wanneer een in beslag genomen smartphone of computer wordt onderzocht. Hiervoor verwees Eurlings naar strafzaken die waren getoetst door de Hoge Raad en een gerechtshof.
De grote vraag blijft dan ook of de politie straks de edr's nog mag gebruiken. Tweakers heeft vragen aan de politie gesteld, maar kreeg voor deze publicatie geen inhoudelijke reactie. De verordening spreekt over algemene ongevallen en zegt dat de zwarte dozen niet zijn bedoeld om specifieke ongevallen te kunnen onderzoeken, iets dat het ministerie onderstreept. Tegelijkertijd is het gebruik van de data door de politie nooit ontkend, ook niet toen de huidige minister die vraag kreeg. De deur is voor de politie dan ook nog niet gesloten. Goed nieuws uiteraard voor de politie, voor wie de zwarte dozen een handige tool zijn om meer bewijs te verzamelen rondom ongelukken. Maar of de privacy en anonimiteit dan wel écht gewaarborgd zijn, zoals de Europese Commissie stelt ...?
:strip_exif()/i/2005018450.jpeg?f=imagenormal)
Stem op je favoriete onderwerpscategorie
Ben je Plus-abonnee? Dan horen we graag van je in welke onderwerpscategorieën je meer Plus-artikelen zou willen lezen. Je kunt stemmen in het Aboforum.