Uiterlijk en aansluitingen
Samengevat
De Surface Book 3 is alleen onderhuids verbeterd ten opzichte van de Book 2, maar die verbetering is welkom. Zo loopt de accu niet meer leeg tijdens het gamen terwijl de lader wel is aangesloten en is er minder sprake van throttling. De processor en videokaart zijn sneller geworden, hoewel de videokaart wat langzaam is voor een GTX 1660 Ti Max Q. De rest van de sterke punten van de Surface Book blijft staan; de behuizing is nog steeds stevig en netjes afgewerkt, de accuduur is lang en de beeldkwaliteit is erg goed. Een stylus wordt helaas niet meegeleverd en het is een apparaat waarvan het concept je moet aanspreken, want anders zijn er voor hetzelfde geld snellere laptops te vinden.
Eindoordeel
Microsoft kondigde dit voorjaar twee nieuwe Surface-apparaten aan. De Surface Go 2, die we onlangs hebben gereviewd, was de eerste en de Surface Book 3 is de andere. Die Book 3 is in grote lijnen hetzelfde als zijn voorganger. Het concept bestaat nog steeds uit een grote tablet, met daarin vrijwel alle hardware en een kleine accu, die in een basis kan worden geklikt. Die basis heeft een grotere accu en een videokaart. Die videokaart en de processor in de tablet hebben allebei een upgrade gehad en daarom kijken we in deze korte review wat dat de Surface Book 3 brengt.
:strip_exif()/i/2003694986.jpeg?f=imagearticlefull)
De wijzigingen bevinden zich allemaal aan de binnenkant van de Surface Book 3, want de buitenkant is niet veranderd. Het gaat, net als bij de andere Surface-producten, om een behuizing die van een magnesiumlegering is gemaakt. Net als zijn voorganger is de Book 3 alleen in zilvergrijs te krijgen en bestaat het systeem uit twee delen, die verbonden zijn door middel van een vernuftig scharnier.
De tablet heeft een 15"-scherm en is daarmee, voor een tablet, vrij groot. Het gewicht is 815 gram en het idee achter de losse tablet is dan ook niet om hem als tablet te gebruiken, zoals een kleinere Surface Pro of iPad. De bedoeling is meer dat je hem af en toe loskoppelt en meeneemt om iemand iets op het scherm te tonen. Je kunt hem ook loshalen, andersom terugplaatsen en vervolgens de Book dichtklappen, waardoor je het scherm kunt gebruiken om op te tekenen. Een stylus wordt helaas niet meegeleverd, zoals bij de eerste generatie Surface Book nog wel het geval was. Los kost hij ongeveer 90 euro.
De tablet en het dock worden verbonden via het vrij aparte scharnier, waarin Microsoft veel werk heeft gestoken. Ten opzichte van de eerste generatie Surface Book is daaraan niets gewijzigd. Door het scharnier ligt de tablet in dichtgeklapte toestand schuin op het dock. Dat maakt het geen plat pakketje om mee te nemen, zoals bij laptops het geval is. Het idee erachter is dat de tablet in omgekeerde toestand, met het scherm naar boven dus, onder een hoek staat, zodat je er gemakkelijk op kunt tekenen. Als de tablet in het dock zit, wiebelt hij ondanks zijn significante gewicht nauwelijks en het scherm blijft netjes in één positie staan. De tablet van zijn dock scheiden gebeurt met behulp van een knop die links van de delete-toets zit. Daarbij ontkoppelt de software eerst de usb-apparaten en de videokaart die in het dock zit. Maak je gebruik van de videokaart, dan zal de Book weigeren los te koppelen totdat je de game of grafische software die de videokaart gebruikt, hebt afgesloten.
De aansluitingen op de Surface Book 3 zijn ook ongewijzigd gebleven. Er zitten nog twee usb-a-aansluitingen aan de linkerzijde en een usb-c-aansluiting aan de rechterzijde van het dock. Alle drie die aansluitingen werken op een maximale snelheid van 10Gbit/s. De usb-c-aansluiting kun je ook gebruiken om een dock of beeldscherm aan te sluiten of om de Book 3 op te laden als je de bijgeleverde lader niet bij de hand hebt. Microsoft ondersteunt helaas geen Thunderbolt 3 op de usb-c-aansluiting. Aan de linkerkant zit verder nog een fullsize-sd-kaartlezer en daar zijn we blij mee, want steeds meer fabrikanten laten die weg. Op de tablet zelf zitten nauwelijks aansluitingen, alleen een oplaadpoort voor de standaard meegeleverde lader aan de onderkant en een minijackaansluiting aan de zijkant. De tablet is wel voorzien van een webcam die ondersteuning heeft voor snel inloggen door middel van gezichtsherkenning en heeft een resolutie van 5 megapixel, wat veel meer is dan de reguliere 0,9 megapixel van de meeste laptops. Aan de achterkant zit zelfs een camera van 8 megapixel, al is het de vraag hoe vaak je die zult gebruiken. De luidsprekers zijn in de schermrand verwerkt en zijn naar de gebruiker toe gedraaid. Het geluid is behoorlijk schel, maar voor het voeren van een (video)gesprek toereikend.
Toetsenbord en touchpad
Omdat er aan de buitenkant van het dock niets is veranderd, is de Book 3 voorzien van dezelfde touchpad en hetzelfde toetsenbord als de Book 2. Het toetsenbord heeft vlakke toetsen die lekker veel travel hebben, waardoor het prettig tikken is. We hadden die bewering ook graag gestaafd met cijfers, maar de software waarmee we toetsentravel meten, wilde niet samenwerken met de Book 3 en dus hebben we die meting niet kunnen verrichten.
De trend van grote touchpads is bij Microsoft, in tegenstelling tot andere laptopbouwers, nog niet echt aangeslagen en hij had wel wat groter gekund. Dat neemt niet weg dat de touchpad, voorzien van een glazen oppervlak, prima werkt en van een Surface-apparaat verwachten we eigenlijk ook niet anders.
Specificaties en benchmarks
In deze review hebben we gekeken naar de Surface Book 3 met 15"-scherm, die in verschillende configuraties kan worden geleverd. We hebben de eenvoudigste versie getest, die voor 2600 euro in de prijslijst van Microsoft staat, maar er zijn meer uitvoeringen.
Cpu |
Core i7-1065G7 |
Core i7-1065G7 |
Core i7-1065G7 |
Core i7-1065G7 |
Core i7-1065G7 |
Gpu |
Geforce GTX 1660 Ti Max-Q |
Geforce GTX 1660 Ti Max-Q |
Geforce GTX 1660 Ti Max-Q |
Quadro RTX 3000 Max-Q |
Quadro RTX 3000 Max-Q |
Werkgeheugen |
16GB |
32GB |
32GB |
32GB |
32GB |
Ssd |
256GB |
512GB |
1TB |
512GB |
1TB |
Adviesprijs MS |
2599 (thuisgebruik) 2699 (zakelijk) |
3099 (thuisgebruik) 3199 (zakelijk |
3349 (thuisgebruik) 3449 (zakelijk) |
3899 (zakelijk) |
4149 (zakelijk) |
Pricewatch |
€ 899,- (thuisgebruik) Onbekend (zakelijk) |
Onbekend(thuisgebruik) € 600,- (zakelijk) |
Onbekend (zakelijk) |
Onbekend (zakelijk) |
Onbekend (zakelijk) |
Welke uitvoering je ook kiest, hij is altijd voorzien van een Core i7-1065G7-processor van de Ice Lake-generatie. Verder heb je keuze uit 16 of 32GB werkgeheugen en ssd's van 256GB tot 1TB. De duurste uitvoeringen zijn voorzien van een Quadro RTX 3000-videokaart. Dat is interessant voor gebruikers die specifieke software draaien die gebruik kan maken van Quadro-gpu's. Voor de meeste gebruikers is de GTX 1660 Ti daarom de beste en goedkopere keuze. De Quadro-uitvoeringen worden standaard met Windows 10 Pro geleverd en worden 'zakelijke' uitvoeringen genoemd, terwijl van de modellen met GTX 1660 Ti ook een consumentenversie met Windows 10 Home beschikbaar is. Dat onderscheid is nieuw, want bij de Surface Book 2 werden alle uitvoeringen nog met Windows 10 Pro geleverd. Een zakelijke uitvoering was er toen ook wel, maar die was voorzien van een cpu met ondersteuning voor Intel vPro. Bij de huidige Intel Ice Lake-processors is vPro helemaal geen optie, dus een dergelijke configuratie is er ook niet voor de Surface Book 3.
|
Microsoft Surface Book 3 |
Processor |
Core i7-1065G7 |
Cores/threads |
4/8 |
Klokfrequentie (turbo) |
1,3GHz (3,9GHz) |
Gpu |
Intel Iris Plus Graphics Nvidia GeForce GTX 1660 Ti Max-Q |
Werkgeheugen |
16GB lpddr4x-3733 |
Ssd |
Hynix BC501 256GB |
Wifi |
Intel wifi 6 AX201 160MHz |
Scherm |
3240x2160 pixels, ips, glanzend |
Schermpaneel |
LG LP150QD112604 |
Accu |
Tablet: 23Wh, Basis: 67Wh |
Besturingssysteem |
Windows 10 Home |
Onze Surface Book 3 is dus het instapmodel, dat voorzien is van Windows 10 Home. Ten opzichte van zijn voorganger zit er geen processor van de Whiskey Lake-, maar van de Ice Lake-generatie in en dat betekent in dit geval ook een snellere Intel-gpu en sneller lpddr4x-geheugen. De tweede videokaart is ook aangepast en dat is in plaats van een GTX 1060 een GTX 1660 Ti. Ook de draadloze netwerkkaart heeft een upgrade gekregen en in plaats van een Marvel 802.11ac- zit er nu een Intel 802.11ax-kaart in de Surface Book. Anders dan bij de Surface Laptop 3 en Surface Pro X heeft Microsoft bij de Book 3 de hardware niet gemakkelijk toegankelijk gemaakt, dus upgraden of repareren is nog steeds bijzonder lastig.
Benchmarks
De grootste vernieuwing van de Book 3 ten opzichte van de Book 2 zit hem in de hardware en daarom zijn we benieuwd naar de benchmarks om te zien hoe groot dat verschil is.
- Cinebench R15 - Multi
- Cinebench R15 - Single
We draaien om te beginnen Cinebench 15 en het resultaat daarvan is niet direct indrukwekkend, met een prestatieverbetering van een krappe vier procent. Bovendien zien we laptops met dezelfde processor, zoals de Dell XPS 13, die een aanmerkelijk hogere score neerzetten. Het kan overigens ook minder, bewijst de Spectre x360, die met die processor behoorlijk matige prestaties neerzet. Cinebench is bovendien niet heilig, want het rekent vooral op kortstondige belasting, waarbij het belangrijk is om een zo hoog mogelijke turboklokfrequentie te halen, maar dat hoeft niet representatief te zijn voor de prestaties bij een langdurige belasting.
- Da Vinci Resolve
- Photoshop
- Lightroom
Een langdurige belasting is bijvoorbeeld het geval bij Da Vinci Resolve, waarbij we een 4k-video renderen. Dat duurt op een Ice Lake-processor al gauw twintig minuten. De Surface Book 3 doet het in deze test zelfs sneller dan de Dell XPS 13, die met dezelfde processor ook al erg vlot was. Het verschil tussen beide lijkt hem dan ook in het gebruik van de maximale turbofrequentie te zitten. De Dell gebruikt kortstondig wat meer energie dan de Surface en kan daardoor hogere kloksnelheden halen, wat de XPS 13 in korte benchmarks sneller maakt, zoals in Cinebench, Photoshop en Lightroom. Op de lange termijn blijkt de koeling van de Surface Book minstens zo goed te zijn als die van de XPS 13, waardoor de Surface bij langdurige belasting iets sneller is, zoals in Resolve.
- Blender RyzenGraphic na 0/30 min.
- Verschil Blender Ryzengraphic
Datzelfde zien we in de throttletest, waarin we een half uur lang een eenvoudige afbeelding renderen met behulp van Blender. De XPS 13 is sneller in de eerste run, omdat hij een wat hogere klokfrequentie kan halen, maar op de lange termijn vindt er bij de Surface Book iets minder throttling plaats, waardoor de langzaamste tijd bij de Surface korter is dan bij de XPS 13. Ondanks het wat vertekende beeld dat Cinebench schetst, zijn de prestaties van de Surface Book 3 dus prima.
- 3DMark Cloud Gate
- 3DMark Cloudgate - Graphics
- 3DMark Cloudgate - Physics
- Firestrike combined
- Firestrike Graphics
- Firestrike Physics
- Firestrike-score
Vervolgens kijken we naar de prestaties van de gpu met behulp van 3DMark en daarbij kunnen we niet onder de indruk raken van de matige prestaties in de grafische benchmark van Cloud Gate. We hebben de tests verschillende keren gedraaid, maar het resultaat is teleurstellend. Dat blijkt overigens aan Cloud Gate zelf te liggen, want als we het zwaardere Fire Strike draaien, halen we een resultaat dat wel in lijn der verwachting ligt, met een Graphics-score die iets ligt onder die van de Asus Zephyrus G15, die van dezelfde videokaart is voorzien. Een verbetering die tijdens het gamen naar voren komt en die we niet onbenoemd kunnen laten, is dat de accu niet meer leegloopt terwijl de Book 3 aan de lader hangt. Dat was bij de Book 2 wel het geval als je hem op het 'beste prestaties'-profiel zette in Windows en vervolgens ging gamen. Microsoft levert nu een lader van 127 in plaats van 102 watt mee en heeft wellicht onder de motorkap ook iets aangepast, zodat iets dergelijks niet meer voorkomt.
- Far Cry 5 - 1920x1080 - Normal
- Far Cry 5 - 1920x1080 - Ultra
- GTA V - 1080p - Ultra
- GTA V - 1080p - Medium
- Rise of the Tomb Raider - 1080p - Ultra
- Rise of the Tomb Raider - 1080p - Medium
Vervolgens hebben we een aantal gamebenchmarks gedraaid om de snelheid van de 1660 Ti Max-Q aan de tand te voelen en dan blijkt de gpu niet zo vlot te zijn als die van de Asus GA502. We hebben dezelfde benchmarks ook op 4k-resolutie gedraaid, om een eventuele cpu-bottleneck weg te nemen en dan is de Asus-laptop nog steeds consequent tien tot vijftien procent sneller. Het is alleen de vraag of we dat als minpunt van de Surface Book 3 moeten bestempelen, want hoewel de hardware het kan, is het apparaat niet gericht op gamers, maar op gebruikers die met grafische software aan de slag gaan. Anderzijds kun je ook redeneren dat de 1660 Ti er nu eenmaal in zit en dan ook aan de verwachtingen moet voldoen. Een twijfelpuntje dus.
- PCMark Storage 2.0 - Bandbreedte
- PCMark Storage 2.0 - Score
Tot slot kijken we naar de ssd-snelheid met behulp van PCMark-traces en dan blijkt de overstap naar Hynix de Surface Book geen goed te hebben gedaan. Het type Samsung-ssd's die Microsoft voorheen monteerde, waren ook geen snelheidsmonsters, maar bij de derde generatie Surface Book hadden we verwacht dat de prestaties erop vooruit in plaats van achteruit zouden gaan. Anderzijds: we moeten toegeven dat we tijdens het werken op de Surface Book niet het gevoel hadden dat de ssd traag aanvoelde en het verschil met bijvoorbeeld een Samsung PM981 zul je waarschijnlijk pas merken bij intensief gebruik.
Scherm en accuduur
Microsoft voorziet zijn hardware doorgaans van goede beeldschermen. De 13,5"-versie van de Surface Book heeft een resolutie van 3000x2000 pixels en het 15"-exemplaar dat wij hebben getest, zit op 3240x2160 pixels. Op een 15"-scherm levert dat een bijzonder scherp beeld op. Het is een wat ongebruikelijke resolutie en dat komt doordat Microsoft, net als bij al zijn Surface-hardware, een beeldverhouding van 3:2 hanteert. Het scherm heeft een glanzende afwerking en ondersteunt het gebruik van een stylus. Verder gaat het om exact hetzelfde paneel als het exemplaar dat Microsoft in de Book 2 hanteert en dat afkomstig is van LG.
Dat blijkt ook uit de metingen met onze SpectraCal C6-colorimeter en Calman-software, waaruit een hoge helderheid en een dito contrast naar voren komen, net als bij de Surface Book 2 van vorig jaar.
Het scherm is daarnaast ook weer prima gekalibreerd, met een afwijking die met het blote oog niet te zien moet zijn. De kleurruimte die de Book 3 ondersteunt, is nog altijd srgb en is in veel gevallen voldoende. Steeds meer fabrikanten gebruiken echter schermen met een bredere gamut in hun dure laptops. Zo zien we steeds vaker bij high-end laptops schermen met ondersteuning voor de dci p3- of Adobe rgb-gamut verschijnen. Op de Surface Studio biedt Microsoft al een scherm met de p3-kleurruimte aan en een dergelijk scherm zou wat ons betreft niet misstaan op de volgende generatie Surface Book.
Accuduur
Aan de buitenkant van de Surface Book 3 is ten opzichte van de Book 2 weinig veranderd, net als bij het scherm, en dat geldt ook voor de accu's. Er zit nog altijd een 23Wh-accu in de tablet, terwijl de basis voorzien is van de grotere accu met een capaciteit van 67Wh. Die accu's worden slim gebruikt; eerst wordt de accu in de basis leeggetrokken voordat die in de tablet wordt gebruikt. Daardoor kun je de tablet altijd loskoppelen en zit daar nog de meeste energie in. Wat hardware betreft is er natuurlijk wel wat veranderd. Whiskey Lake is vervangen door Ice Lake en dat kan van invloed zijn op de accuduur. We hebben onze accutests gedraaid op het hele systeem en op de losse tablet.
- Browsen
- Video
- Laadtijd
- PCMark 8 creative conv.
- PCMark (score)
Dat de kleinste accu in de tablet zit, is duidelijk op te maken uit de accutests, waarin je drie en een half uur kunt browsen op een volle accu, als je het rustig aan doet. Dat is niet bijzonder lang. Het idee achter de Surface Book is ook niet om de tablet vaak los te gebruiken, maar incidenteel uit de dock te halen, dus die accuduur is begrijpelijk. Verder zien we dat de accuduur tijdens browsen en zwaardere belasting door PCMark hetzelfde is gebleven. Opvallend genoeg is de accuduur tijdens het kijken naar video wel korter geworden, hoewel een totale accuduur van veertien uur nog steeds niet slecht is.
Conclusie
We hebben Microsofts Surface Book 2 in 2018 gereviewd en kwamen toen tot de conclusie dat het geen perfect apparaat was. De grootste nadelen waren dat de accu leegliep als je ging gamen, zelfs als de lader was ingeplugd. Daarnaast had de Book 2 last van throttling van de processor en vonden we het jammer dat de stylus standaard niet werd bijgeleverd.
Als we naar de Surface Book 3 kijken, lijkt hij in eerste instantie als twee druppels water op de Surface Book 2 en op zich is dat niet verkeerd, want met die buitenkant was niet veel mis. De behuizing is nog steeds gemaakt van een grijze magnesiumlegering die stevig aanvoelt en netjes is afgewerkt. Ook het scharnier voelt stevig aan en het klemsysteem zorgt ervoor dat je de tablet los kunt gebruiken, maar ook dat je hem omgekeerd in de basis kunt stoppen en als een soort notitieblok kunt gebruiken. Dat maakt de Surface Book uniek, al is het de vraag of veel mensen op die mogelijkheid zitten te wachten.
De wijzigingen zitten bij de Book 3 aan de binnenkant en daar treffen we opgefriste hardware aan in de vorm van een Ice Lake-processor, GTX 1660 Ti-videokaart en 802.11ax-wifi. Die Ice Lake-processor is sneller dan zijn voorganger en wordt beter gekoeld, waardoor minder throttling optreedt. De cpu komt vooral bij langdurige belasting goed uit de verf, want hij blijkt goed gekoeld te worden en daardoor nog relatief hoog te klokken. De videokaart presteert in vergelijking met een eerder geteste GTX 1660 Ti Max Q wat minder. Nu is de Book 3 geen gamelaptop, maar anderzijds kun je ook redeneren dat als er een dergelijke videokaart in zit, je ook de bijbehorende prestaties mag verwachten.
Wat scherm betreft is er niets nieuws onder de zon, want er is gebruikgemaakt van hetzelfde 15"-paneel met een hoge resolutie, wat een mooi scherp beeld oplevert. Het is bovendien nog altijd erg goed gekalibreerd. De accuduur van het hele systeem is ook nog steeds goed, hoewel die tijdens het kijken van video wel wat minder is geworden dan bij de Book 2. Dat maakt de accuduur niet meteen slecht, want hij bedraagt in dat scenario nog altijd veertien uur.
Tot slot zijn de upgradeprijzen nog iets vriendelijker geworden dan voorheen. Toen betaalde je 500 euro bij voor een ssd-upgrade van 256 naar 512GB. Nu krijg je voor 400 euro dezelfde upgrade en wordt de hoeveelheid werkgeheugen ook verdubbeld naar 32GB. Dat is natuurlijk nog altijd stukken meer dan de kostprijs, maar de upgradeprijzen gaan de goede kant op. Uiteraard is het jammer dat je de hardware niet zelf kunt upgraden, want de behuizing van de Book 3 is stevig dichtgelijmd.
Het mag duidelijk zijn dat we te spreken zijn over de veranderingen die de Book 3 laat zien ten opzichte van de Book 2. Het is jammer dat de accuduur tijdens video bekijken iets minder is geworden, maar dat vinden we minder erg dan een accu die leegloopt tijdens gamen, zoals bij zijn voorganger. Of de Book 3 vervolgens een aanrader is, hangt helemaal van het uiteindelijke gebruik af. Ben je bijvoorbeeld niet van plan de losse tablet te gaan gebruiken, dan kun je beter voor een goedkopere Surface Laptop 3 kiezen of voor hetzelfde geld een snellere 'gewone' laptop aanschaffen. Je moet dus wel een beetje gecharmeerd zijn van het Surface Book-concept en als dat het geval is, dan is de derde generatie een flinke verbetering ten opzichte van zijn voorganger.
Eindoordeel