Inleiding: drie miljard
Zoveel zou Intel naar verluidt opzij hebben gezet om AMD te bestrijden: drie miljard dollar. Die strijd zou niet, zoals in het verleden weleens is gebeurd, in een rechtszaal plaatsvinden, maar in de winkels, op prijs dus. Het maakt niet uit wie die strijd gaat winnen, want een duidelijke winnaar is er al: jij, de consument.
De nieuwe hedt-processors van Intel kosten namelijk nog maar de helft van de vorige generatie. Waar je een jaar geleden de 9900X met 10 cores en 20 threads voor een kleine 1000 euro kocht, koop je een instapmodel uit de nieuwe high-end desktopgeneratie voor ongeveer 600 euro. In het hogere segment betaal je voor het topmodel nu geen 2000, maar nog 'slechts' 1000 dollar. Dat levert je een processor met 18 cores en 36 threads op. Het kan overigens altijd nog goedkoper, want AMD verkoopt zijn Threadrippers met 24 cores ook voor ongeveer 1000 euro.
De nieuwe Intel-generatie hedt-processors, kort voor high-end desktop voor wie dat vergeten was, luistert naar de codenaam Cascade Lake-X. Dat geeft aan dat de processors zijn gebaseerd op de Cascade Lake-architectuur, inmiddels de tweede optimalisatie van de Skylake-architectuur en nog altijd op 14nm geproduceerd.
We hebben een versie met 10 cores, de Core i9-10900X, en het topmodel, de 10980XE met 18 cores, in een X299-moederbord geprikt om naar de prestaties van deze generatie processors te kijken. Veel meer dan een prijsverlaging behelst deze generatie niet, hoewel ondersteuning voor 3D XPoint-geheugen en een aantal deeplearninginstructies wel nieuwe toevoegingen zijn, met voor consumenten beperkte toepasbaarheid.
Daartegenover zetten we de nieuwe generatie Threadrippers van AMD. Daarvan zijn twee modellen uitgebracht: de 3960X met 24 cores en de 3970X met 32 cores. Processors en moederborden voor het mainstream-AM4-platform zouden tot 2020 onderling compatibel blijven, maar voor het TR4-platform werden dergelijke uitspraken niet gedaan en we zijn inmiddels, met de derde generatie Threadripper, op het punt gekomen waarop compatibiliteit tussen verschillende generaties niet meer mogelijk is. In het kort: wil je een nieuwe Threadripper met Zen 2-cores aan boord kopen, dan zul je ook een nieuw moederbord nodig hebben.
In deze review kijken we naar de verschillen tussen Intels Cascade Lake X-processors en AMD's nieuwe derde generatie Threadrippers op basis van Zen 2. Wie heeft de beste prijs-prestatie-verhouding, wie heeft simpelweg de snelste processor en wat moet je als consument nu kiezen?
Het 'nieuwe' platform van Intel
Intel introduceert vier Core X-processors in de Cascade Lake X-generatie. Dat zijn alle vier zogeheten monolithische processors, die dus zijn opgebouwd uit één stuk silicium en de cores zijn in een mesh-structuur verbonden. Dit in contrast met concurrerende chips van AMD, dat zijn Threadrippers opbouwt uit chiplets met ieder maximaal 8 cores aan boord die onderling via een ringbus met elkaar zijn verbonden en waarvan de chiplets zijn verbonden via Infinity Fabric.
De modellen beschikken over 10 tot 18 cores en worden op 14nm geproduceerd. Er wordt geen koeler meegeleverd en de heatspreader wordt aan de die gesoldeerd voor betere warmteoverdracht. De bijbehorende socket is net als de voorgaande generatie de lga2066-socket die op X299-moederborden te vinden is. Het platform is daarmee niet significant veranderd, mede doordat Cascade Lake X-processors in essentie nog altijd Skylake-processors zijn, met bijbehorende prestaties. Een duidelijke ipc-verbetering ten opzichte van de vorige generatie hoef je dan ook niet te verwachten, maar een aantal verbeteringen heeft Intel wel doorgevoerd.
| Cascade Lake -X |
i9-10980XE |
i9-10940X |
i9-10920X |
i9-10900X |
Core i9-9900K
(Coffee Lake R, 1151) |
| Cores/threads |
18c/36t |
14c/28t |
12c/24t |
10c/20t |
8c/16t |
| Kloksnelheid |
3GHz |
3,3GHz |
3,5GHz |
3,7GHz |
3,6GHz |
| Turbo |
4,6GHz |
4,6GHz |
4,6GHz |
4,5GHz |
5GHz |
| Turbo Max |
4,8GHz |
4,8GHz |
4,8GHz |
4,7GHz |
nvt |
| L2- / L3-cache |
18MB /24,75MB |
14MB/19,25MB |
12MB/19,25MB |
10MB/19,25MB |
2MB/16MB |
| Geheugen |
Quad-ddr4-2933 |
Quad-ddr4-2933 |
Quad-ddr4-2933 |
Quad-ddr4-2933 |
Dual-ddr4-2667 |
| Pci-e-lanes* |
48 + 24 gen3 |
48 + 24 gen3 |
48 + 24 gen3 |
48 + 24 gen3 |
16 + 24 gen3 |
| Lithografie |
14nm |
14nm |
14nm |
14nm |
14nm |
| Tdp |
165W |
165W |
165W |
165W |
95W |
| Adviesprijs |
979 dollar |
784 dollar |
689 dollar |
590 dollar |
488 dollar |
* De dmi-interface tussen soc en pch vergt 4 pci-e-lanes van beide
Zo is de maximale hoeveelheid ondersteund geheugen verdubbeld naar 256GB en is de maximaal ondersteunde geheugensnelheid verhoogd van 2667MT/s tot 2933MT/s. Ecc-geheugen is echter nog altijd niet beschikbaar voor het hedt-platform, maar ondersteuning voor Intels 905P 3D XPpoint-geheugen is toegevoegd, net als bescherming tegen sidechannelexploits. Ook zijn de kloksnelheden iets hoger dan die van de vorige generatie met een 200MHz hogere reguliere turbo en een 300MHz hogere Turbo Boost Max Technology 3.0-snelheid. Met de Performance Maximizer-software kun je de processors desgewenst automatisch overklokken, net als met de K-serie.
Zoals we al aanhaalden, is de prijs echter Intels belangrijkste troef voor de Cascade Lake-X-serie. Het topmodel, de Core i9-10980XE, krijgt een trayprijs van 979 dollar, waar zijn voorganger, de 9980XE, nog een prijs van 1979 dollar had. Inmiddels is die processor overigens voor iets meer dan 1000 euro verkrijgbaar. Het 10900XE-instapmodel met 10 cores kost 590 dollar, waar de 9900X bij introductie 979 dollar kostte.
Daarmee moet Intel de concurrentie aangaan met AMD's Ryzen 9-processors, waarvan het 3950X-topmodel met 16 cores 749 dollar kost. Maar ook met de Threadrippers, die vanaf 1399 dollar te koop zijn, maar dan wel meer cores, meer pci-e-bandbreedte, meer cache en meer en sneller geheugen bieden danwel ondersteunen.
De sTRX4-socket en het TRX40-platform
We beginnen met het slechte nieuws; de socket voor de derde generatie Threadrippers is niet compatibel met de vorige generatie. Dat betekent dat je de nieuwe Threadrippers niet in je oude X399-moederbord kunt steken, maar ook een oude processor in een nieuw moederbord prikken werkt niet. Voor de nieuwste generatie Threadripper is namelijk de nieuwe sTRX4-socket nodig en het platform wordt TRX40 genoemd.
| Threadripper 3 |
3970X |
3960X |
2990WX |
2970WX |
Ryzen 9 3950X |
| Cores/threads |
32c/64t |
24c/48t |
32c/64t |
24c/48t |
16c/32t |
| Kloksnelheid |
3,7GHz |
3,8GHz |
3,0GHz |
3,0GHz |
3,5GHz |
| Turbo |
4,5GHz |
4,5GHz |
4,2GHz |
4,2GHz |
4,7GHz |
| L2-/L3-cache |
16MB/128MB |
12MB/128MB |
16MB/64MB |
12MB/64MB |
8MB/64MB |
| Geheugen |
Quad-ddr4-3200 |
Quad-ddr4-3200 |
Quad-ddr4-2933 |
Quad-ddr4-2933 |
Dual-ddr4-3200 |
| Pci-e-lanes* |
64 + 24 gen4 |
64 + 24 gen4 |
48 + 24 gen3 |
48 + 24 gen3 |
24 + 20 gen4 |
| Lithografie |
7nm (12nm i/o-die) |
7nm (12nm i/o-die) |
12nm |
12nm |
7nm (12nm i/o-die) |
| Tdp |
280W |
280W |
250W |
250W |
105W |
| Adviesprijs |
1999 dollar |
1399 dollar |
1799 dollar |
1299 dollar |
749 dollar |
* De interface tussen soc en pch vergt 8 lanes bij TRX40 en 4 lanes voor X399 en X570
Vooralsnog heeft AMD slechts twee processors in dit segment uitgebracht: de TR 3960X en de TR 3970X, met respectievelijk 24 en 32 cores. De processors zijn voorzien van een enorme 128MB L3-cache, met nog eens 512kB L2-cache per core daarbovenop. De manier waarop die cores zijn samengevoegd, is volledig anders dan bij de eerste en tweede generatie Threadripper. Waar voorheen nog twee of vier dies met daarin niet alleen de cpu-cores, maar ook een geheugen- en pci-e-controller via Infinity Fabric werden verbonden, heeft AMD voor de derde generatie voor kleine chiplets gekozen. De cores zitten in eigen chiplets, met maximaal 8 cores, 32MB L3-cache en een IF-controller. Die staan in verbinding met de i/o-die, die centraal de inputs en outputs voor geheugen en pci-e-lanes regelt.
Dat is ook mede de oorzaak dat de nieuwe socket niet langer compatibel is met oude processors; de i/o-die levert nu namelijk veel meer bandbreedte dan voorheen. Zo is de interface naar de chipset niet verdubbeld, maar verviervoudigd, dankzij een upgrade naar pci-e 4.0 samen met 8 in plaats van 4 lanes. Ook de geheugenbandbreedte is uitgebreid, met ondersteuning voor snelheden van 3200MT/s in plaats van 2933MT/s. De overige pci-e-lanes zijn ook in bandbreedte verdubbeld dankzij een upgrade van pci-e 3.0 naar 4.0.
Voor videokaarten heb je net als bij de vorige Threadrippers de beschikking over 48 pci-e-lanes, hoewel die lanes natuurlijk ook voor andere doeleinden zoals ethernetcontrollers of raidcontrollers gebruikt kunnen worden. De processor levert ook twee keer 4 pci-e-lanes voor extra slots, voor nvme-drives of als interface naar vier sata-poorten. Verder zijn er 4 usb 3.2 gen2-lanes beschikbaar, goed voor 10Gbit/s-verbindingen per stuk. Alle pci-e-lanes, ook die van de chipset, zijn gen4-lanes; bij de vorige generatie Threadripper waren de 60 processorlanes pci-e gen 3.0-lanes en de chipset levert 8 gen 2.0-lanes.
Die TRX40-chipset levert 8 pci-e-lanes en twee setjes van 4 lanes die als één x4-, twee x2- of vier x1-interfaces, of vier sata-poorten geconfigureerd kunnen worden. Verder zijn er nog eens acht usb 3.2 gen2-poorten, vier legacy usb 2.0-poorten en vier sata-poorten beschikbaar. Daarmee komt het aantal pci-e 4.0-lanes op 72 in totaal, waarvan 56 via de processor en de resterende 16 lanes via de chipset. Daarmee heeft de processor 4 lanes minder beschikbaar dan de vorige generatie; die gaan naar de interface richting chipset. Beide processorgeneraties hebben dus in beginsel 64 pci-e-lanes.
Testmethode
We vergelijken de Ryzen 9 3950X met de overige high-end Ryzen-processors, maar ook met de instapmodellen uit de eerste en tweede Threadripper-generaties. De 1950X en 2950X hebben immers ook 16 cores. Daarnaast nemen we Intels Core i9-9900K en de daarvan afgeleide 9900KS mee, en om het rijtje compleet te maken, zetten we ook Intels krachtigste desktopprocessor, de Core i9-9980XE met 18 cores, in de vergelijkingen.
| Platform |
Threadripper TRX40 |
AM4 - Ryzen 3 |
Threadripper X399 |
Lga1151 |
Lga2066 |
| Processors |
3960X, 3970X |
3950X, 3900X, 3800X |
2950X, 1950X |
9600K, 9700K, 9900K |
9980XE, 10980XE |
| Moederbord |
Asus RoG Zenith II Extreme |
Gigabyte X570 Aorus Master |
Asus RoG X399 Zenith Extreme |
ASRock Z370 Extreme4 |
Asus RoG Rampage VI Apex |
| Geheugen |
|
2x8GB ddr4-3200 CL14 |
4x8GB ddr4-2667/2933 CL14 |
2x8GB ddr4-2667 CL14 |
4x8GB ddr4-2667 CL14 |
| Videokaart |
Nvidia GeForce GTX 1080 Ti |
| Koeling |
NZXT Kraken X62 |
| Ssd |
Samsung 970 EVO 1TB |
| Besturingssysteem |
Windows 10 x64 v1903 |
Windows 10 x64 v1809 |
Windows 10 x64 v1903 |
| Voeding |
Seasonic Prime Titanium 650W |
De synthetische benchmarks bestaan uit het eerder genoemde Cinebench, waarbij we zowel R15 als R20 draaien. Daarnaast draaien we Geekbench, dat wordt opgedeeld in een multithreaded en een singlethreaded prestatie-index, waarbij we de singlethreaded prestaties ook uitsplitsen in de deelbenchmarks. Dat zijn een integerbenchmark, met onder meer compressie- en html-parsedeeltests, een floatingpointbenchmark, met onder meer gaussian blur en raytracing, en een cryptografiebenchmark, waarmee de aes-engine van de processor wordt getest. De derde synthetische benchmark is Aida64, waarbij we de encryptie-, integer- en floatingpointresultaten weergeven.
| Synthetisch |
Praktijk |
Games 1920x1080 pixels |
Cinebench (R15 / R20)
- Singlethreaded
- Multithreaded
|
Office 2016
- Word: pdf-export
- Excel: Monte Carlo
|
DX12
The Division
|
Geekbench (4.2.3)
- Integer
- Floating point
- Crypto
|
Adobe (CC)
- Photoshop foto-edit
- Photoshop panorama
- Lightroom export
- Premiere 4k-export
|
DX12
Rise of the Tomb Raider
|
Aida64 (6.00)
- AES
- SHA3
- Julia
- Mandel
- Zlib
|
Chrome 75
|
DX11
Assassin’s Creed: Origins
Battlefield 1
|
Opgenomen vermogen
- Idle (desktop, 5min)
- Load Cinebench
- Load Premiere
|
Staxrip (2.8.24)
|
DX11
Far Cry 5
|
| Blender (2.79b)
|
Flac
|
DX11
GTA 5
|
| |
Compressie
- 7-zip (18.05) 4GB-compressie
- Winrar (5.60) 4GB-compressie
|
DX11
The Witcher 3: Blood and Wine
|
De praktijkbenchmarks bestaan uit zwaarder gebruik als foto- en videobewerking, en licht gebruik als office en browsing. Voor het lichte gebruik draaien we een pdf-export in Word, een Monte Carlo-test in Excel en de Jetstream-benchmark in Chrome. Voor videorendering testen we Staxrip met zowel de h264- als de h265-codec en Premiere Pro met een 4k-video-export. Van Adobe draaien we ook twee Photoshop-tests: een aantal uitgebreide bewerkingen van een enkele foto en het samenvoegen van vier foto's tot een panorama. Ook draaien we Lightroom met een export van dertig rawfoto's naar jpeg. Ten slotte hebben we een groep die het midden houdt tussen een synthetische en een realworldbenchmark: een 3d-rendertest met Blender en compressietests met 7-zip en Winrar.
Uiteraard hebben we ook weer games getest, waarbij we de resolutie op 1080p hebben gehouden om videokaartbottlenecks te voorkomen en vooral de cpu-prestaties in kaart te brengen. Games testen we waar mogelijk met hun ingebouwde benchmarktool, op een Medium- en een Ultra-preset. We hebben de games opgedeeld in dx11- en dx12-games. In de laatste categorie hebben we Rise of the Tomb Raider en The Division. De overige games, Battlefield 1, Far Cry 5, Assassin’s Creed: Origins, The Witcher 3: Blood and Wine en GTA V, draaien we in DX11.
Ten slotte meten we het opgenomen vermogen van de processors. Dat doen we idle, over een gemiddelde van vijf minuten, en tijdens twee belastingen, van Premiere en Cinebench. Bij die drie tests meten we het vermogen direct van de processor. We berekenen daarbij ook het totale opgenomen vermogen dat nodig is voor een test, zodat we een performance-per-watt-indicatie in wattuur voor een benchmark krijgen.
Synthetische benchmarks
- Cinebench 20 - Single
- Cinebench 20 - Multi
In de singlethreaded Cinebench-scores zijn de nieuwe Threadrippers ondanks de iets lagere turbo iets sneller dan de Cascade Lake X-processors: de ipc van Zen 2 is zoals bekend wat hoger. Multithreaded scoren de 3960X en 3970X zoals verwacht veel beter dan de maximaal 18 cores van Intel. Nu is Cinebench een van de weinige benchmarks die de cores daadwerkelijk kunnen benutten.
Blender kan ook aardig overweg met veel cores, maar helemaal optimaal schalen doet het niet; als we de verschillen tussen 24 en 32 cores bekijken, scheelt dat maar weinig. Dat zagen we ook in de vorige generatie Threadrippers. De drie bijna identieke Intel-generaties scoren in Blender ook vrijwel identiek.
- AIDA64 - Zlib
- AIDA64 - AES
- AIDA64 - SHA3
- AIDA64 - Julia
- AIDA64 - Mandel
In de zlibocompressietest van Aida scoren de nieuwe Threadrippers een stuk beter dan de vorige generatie en Intels 10980XE scoort vooral dankzij de hogere clocks beter dan de vorige generatie. De aes-encryptie is een AMD-feestje, maar in de sha3-hashes is Intel relatief erg snel. De floatingpointbenchmarks Julia en Mandel schalen weer goed op de cores van TR3.
- Geekbench - multicore
- Geekbench - singlecore
- Geekbench - crypto
- Geekbench - integer
- Geekbench - floating point
Geekbench is altijd behoorlijk biased richting Intel-processors en de multicorescore van de 10980XE komt relatief goed uit de verf. Op singlethreaded niveau liggen de nieuwste processors allemaal dicht bij elkaar. waarbij de crypto-deeltest in AMD's voordeel uitvalt en de integer- en floatingpointbenches door Intel worden gewonnen.
Praktijktests
De praktijktests bestaan uit een aantal tests uit de Adobe-suite, browsing- en officegebruik, videoconversie met Staxrip en compressietests met 7-Zip en Winrar.
- Lightroom CC export
- Photoshop panorama
- Photoshop fotobewerking
- Premiere 4k
In Lightroom imponeren de nieuwe Threadrippers. De Cascade Lake X-processors zijn ook sneller dan de concurrenten, maar de 3970X en 3960X verslaan alles. In Photoshop zien we een genuanceerder beeld; de resultaten van de panoramastitch liggen dichter bij elkaar doordat daar minder threads worden gebruikt en ook in fotobewerking is het verschil niet zo groot doordat ook daar enkele bewerkingen minder schalen. Premiere ten slotte profiteert wel wat van de extra Threadripper-cores, maar niet zoveel als je verwacht. Eigenlijk is tien cores het optimum voor Premiere, getuige ook de score van de 10900X tegenover de 10980XE.
- Chrome 75 - Jetstream 2
- Word pdf-export
- Excel Monte Carlo
De 10980XE rondt de JavaScript-benchmark van Jetstream supersnel af, hoewel we eerder al zagen dat de singlethreaded rekenkracht van de 3970X en 10980XE aardig aan elkaar gewaagd zijn. Ook in Word is Intel stukken sneller dan AMD, net als in Excel. Office is behoorlijk Intel-biased en natuurlijk niet direct waar je deze hedt-processors primair voor inzet. Ook de 3950X is rapper dan de Threadrippers in deze tests.
- Staxrip x264
- Staxrip x265
- Flac
Het converteren van video gaat met de Threadrippers veel sneller dan met Intels Cascade Lake X-processors en zelfs de 3950X is met zijn 16 cores sneller dan de 10980XE met 18. In Flac zijn de mainstreamprocessors weer sneller dan de hedt-systemen; die benchmark kan minder goed overweg met de manycoresystemen.
Het inpakken van data met 7-Zip profiteert aardig van de Threadripper-cores, maar een significant verschil tussen 24 en 32 cores is er niet. Als je een Intel-systeem hebt, kun je beter met Winrar aan de slag, want AMD is daar veel trager, ondanks alle cores.
Gamebenchmarks
We testen uiteraard ook de gameprestaties en doen dat met games op alleen de full-hd-resolutie; op hogere resoluties speelt de videokaart een te grote rol. We testen 1080p op Medium- en Ultra-presets met zes games. Die relatief lage resolutie hanteren we om de gpu niet de bottleneck te laten vormen. Op hogere resoluties is het immers veel meer de videokaart die de framerate dicteert, terwijl op lagere resoluties de processor de beperkende factor is. In de praktijk zul je, zeker met dit soort processors, op hogere resoluties spelen en dan is je videokaart van veel meer belang. Investeer dan ook in je videokaart als je een game-pc bouwt. Van The Division en Far Cry meten we geen 99e-percentielscores; van de overige games doen we dat wel.
Net als de vorige generatie beschikt de derde generatie Threadripper over een gamemodus, waarbij niet alleen de helft van de cores, maar ook smt wordt uitgeschakeld. De 3970X gaat daarmee van 32 cores en 64 threads naar 16 cores en evenzoveel threads.
- The Division - 1080p - Ultra
- The Division - 1080p - Medium
The Divison is een DX12-game, maar met tien cores is de scaling wel zo'n beetje op. De game prefereert Intel boven AMD-cores, getuige de prestaties van de 10980XE, die beter presteert dan de Threadrippers. Ook de gamemodus mag niet baten.
- GTA V, 1080p Medium
- GTA V, 1080p Medium (99p)
- GTA V, 1080p Ultra
- GTA V, 1080p Ultra (99p)
De gamemodus heeft wel een groot effect op de prestaties van de 3970X in GTA V: met alle cores actief is de nieuwste Threadripper kansloos, maar in de gamemodus presteert hij aardig. Je kunt dan nog steeds beter een mainstreamprocessor hebben: de 3950X met 16 cores is de rapste, gevolgd door de 9900K.
- Far Cry 5 1080p Medium
- Far Cry 5 1080p Ultra
In Far Cry 5 zijn de prestaties van de 3970X opnieuw bedroevend met alle cores actief, maar de gamemodus maakt veel goed. Intels Cascade Lake X-processors presteren hier een stuk beter, met alleen de 9900K boven de nieuwe Intel-processors.
- Witcher 3 1080p Medium
- Witcher 3 1080p Medium 99p
- Witcher 3 1080p Ultra
- Witcher 3 1080p Ultra 99p
In The Witcher zien we hetzelfde beeld als in Far Cry: de 3970X scoort met gamemodus veel beter dan zonder, maar de Intel hedt-processors scoren een stuk beter dan de Threadrippers.
- Rot Tomb Raider 1080p - Medium
- Rot Tomb Raider 1080p - Medium (99p)
- Rot Tomb Raider 1080p - Ultra
- Rot Tomb Raider 1080p - Ultra (99p)
Tomb Raider lijkt iets beter overweg te kunnen met de extra cores, hoewel die niet nodig zijn om een hoge framerate te halen. De prestaties storten in ieder geval niet in bij de hedt-processors.
- Battlefield 1 1080p - Medium
- Battlefield 1 1080p - Medium (99p)
- Battlefield 1 1080p - Ultra
- Battlefield 1 1080p - Ultra (99p)
Battlefield draait meestal goed op AMD-processors en we zien de 3970X met gamemodus dan ook bovenaan prijken in deze benchmark. Ook met de 18 cores van de 10980XE kan de game goed overweg, maar grote verschillen zien we niet bij de top vier.
Opgenomen vermogen
- Idle (minimaal)
- Load Cinebench max
- Opgenomen vermogen (Premiere, gemiddeld)
- Opgenomen vermogen (Cinebench, gemiddeld)
Het maximale opgenomen vermogen van de 3970X en 3960X tijdens de Cinebench-test komt op ongeveer 240W, waar een tdp van 280W gehaald zou mogen worden. De 10980XE komt juist iets boven zijn opgegeven tdp uit, met een piekvermogen van 217 in plaats van 165W.
De opgenomen vermogens tijdens de Premiere-bench laten zien dat lang niet alle cores van de Threadrippers optimaal worden benut. Als we kijken naar de gemiddelden van de processors tijdens Cinebench, zitten de AMD- en Intel-processors dicht bij elkaar.
- Idle (Wh in 5 minuten)
- Cinebench Wh
- Premiere Wh
- Opgenomen vermogen systeem load
Om een eerlijkere vergelijking te maken, kijken we naar het daadwerkelijk opgenomen vermogen over een tijdseenheid; voor idle-metingen doen we dat over vijf minuten. Daaruit blijken de Threadrippers lekker zuinig.
Om vervolgens de performance-per-watt te bekijken, meten we het opgenomen vermogen dat nodig is om de Cinebench- en Premiere-benchmarks af te ronden. Het opgenomen vermogen gedeeld door de tijd die voor de benchmarks nodig was, levert de efficiëntie van de systemen op. Voor Cinebench zijn de derde generatie Threadrippers veel efficiënter: met dezelfde stroomrekening kun je dus meer doen. In Premiere is dat niet het geval, aangezien niet alle cores optimaal worden benut. De 10 cores van de 10900XE zijn de sweetspot, maar de 3970X en 3960X zijn wel een stuk efficiënter dan de 10980XE.
Overklokken
Alle hedt-processors hebben zoals gebruikelijk een unlocked multiplier, waardoor je ze kunt overklokken. Dus mocht je vinden dat 18, 24 of 32 cores niet voldoende rekenkracht bieden, dan kun je proberen de kloksnelheden te verhogen. We hebben dat met het X299-platform met de Core i9-10980XE gedaan, en op het TRX40-platform met de 3960X en 3970X. Voor Intel gebruikten we een Supremacy-waterblok en voor TRX40 een XSPC Raystorm-blok. Beide waterkoelblokken werden gekoeld met een 480mm-radiator.
Het Intel-systeem maakte een imposante overklok mogelijk. Met een Vcore van 1,25V konden de 18 cores met een multiplier van 48x op maar liefst 4800MHz geklokt worden. Dat leverde een Cinebench-score van 11.157 punten op, maar de temperatuur liep op tot maximaal 95 graden. Het geheugen draaide op 3600MT/s met 14/14/14/38-timings. Het opgenomen vermogen bedroeg tijdens de overklok ongeveer 700W.
- Cinebench 20 - Multi
- Opgenomen vermogen systeem (load)
Voor Zen2-cores is over het algemeen meer spanning nodig op de Vcore, wat tegenintuïtief is voor 7nm-onderdelen. De concensus lijkt echter dat spanningen tussen de 1,4 en 1,5V geen kwaad kunnen, onder meer doordat de spanningsval over de dunne metaallagen behoorlijk is en de cores die hoge spanning dus nooit daadwerkelijk te verwerken krijgen.
We stelden de spanning voor de overklok van de 3970X dan ook in op 1,42V. De 3970X liet zijn 32 cores met het geheugen op 3200MT/s en 14/14/14/38-timings op een multiplier van 43 instellen. Dat levert een overklok van 3,9 naar 4,3GHz op alle cores op. Het opgenomen vermogen steeg hierbij tot ongeveer 800W en de processortemperatuur steeg net als bij Intel tot 95 graden. Die overklok maakt een Cinebench-score van 18.875 punten mogelijk: tien procent hoger dan de stockscore.
De Intel 10980XE biedt veel meer snelheidswinst dan de AMD 3970X. Die eerste boekt ongeveer 25 procent prestatiewinst, terwijl de tweede er net 10 procent op vooruitgaat. Beide processors vergen wel disproportioneel meer vermogen. Aan de muur trekt Intel 150 procent meer vermogen, het dubbele en een beetje dus, en AMD vraagt bijna precies het dubbele van de stockprocessor. Uit prestatie-per-watt-oogpunt is het dus niet raadzaam, maar voor pure prestaties is het niet gek.
Scaling
Het succesvol schalen van software naar veel cores blijft een lastig probleem voor veel desktoptoepassingen, maar vooral renderingsoftware voor 3d-toepassingen heeft profijt van veel cores. We hebben daarom een zware test van Blender gedraaid: een scène van de film Gooseberry. Daarnaast draaien we enkele raytracingbenchmarks: Corona en Pov-Ray. De i9-10900 ontbreekt in deze benchmarks: die hadden we kort in huis en heeft deze benchmarks niet gedraaid.
- Blender Gooseberry
- Corona 1.3
- Pov-ray
Onze standaard Blendertest is voor de manycore-processors een fluitje van een cent. Daarom laten we Blender ook een frame uit Gooseberry renderen: daar kunnen de processors hun tanden en cores op stukbijten. De nieuwe Threadrippers presteren imposant en we zien dat Blender daadwerkelijk netjes schaalt van 24 naar 32 cores. Ook in Corona en Pov-ray laten de Threadrippers zien dat je bij specifieke workloads daadwerkelijk profijt hebt van al die cores.
Corelatencies
We hebben met SiSoft de latencies tussen de cores en de beschikbare bandbreede gemeten. Intels mesh-architectuur leidde in het verleden tot lagere latencies, terwijl de bandbreedte vergelijkbaar was. Voor Cascade Lake X is wat die architectuur betreft weinig veranderd, maar de derde generatie Threadripper heeft wel aanpassingen in bandbreedte en communicatie tussen de chiplets.
| Intercore-bandbreedte |
Per core |
Totaal |
| AMD Threadripper 3970X (Threadripper 3) |
5,3GB/s |
339,5GB/s |
| Intel Core i9-10980XE (Cascade Lake X) |
3,7GB/s |
133,4GB/s |
| AMD Threadripper 2950X (Threadripper 2) |
3,2GB/s |
205,6GB/s |
| Intel Core i9-7980XE (Skylake X) |
3,2GB/s |
114,1GB/s |
De bandbreedte tussen de Intel-generaties is iets groter geworden, maar zoals verwacht zijn er geen grote stappen gemaakt. De latencies zijn eveneens vergelijkbaar en alle cores kunnen vlot met elkaar communiceren.
Bij AMD's Threadripper is de bandbreedte tussen de cores wel flink gegroeid: een verbetering van zo'n 65 procent. De latencies zijn ook iets verbeterd; alle cores buiten hetzelfde corecomplex hebben nu een vergelijkbare latency. Daarmee zijn de extreem hoge latencies van de tweede generatie verdwenen, wat de prestaties ten goede komt.
Prestatie-index: vergelijkingsoverzicht
We zetten met gewogen gemiddelden de scores van de processors nog even op een rijtje. Daarnaast kijken we naar de prijs-prestatieverhoudingen en de prijzen per core.
- Cpu-index synthetisch
- Cpu-index praktijk
- Cpu-index games
Het mag geen verrassing zijn dat de Threadrippers met hun superieure aantallen cores tegelijk de beste prestaties in synthetische benchmarks neerzetten. Die synthetische benchmarks kun je ook vertalen in prestaties op het vlak van 3d-rendering, en ook simulatiesoftware en compilers kunnen over het algemeen goed schalen op cores. Voor dat soort workloads zijn de Threadrippers de beste keus: de meerprijs van het platform verdien je terug in tijdsbesparingen.
Voor gaming koop je in principe geen hedt-platform, maar we zien dat AMD flinke stappen heeft gezet en de achterstand die de vorige generaties plaagde, heeft weggewerkt. Intels hedt-processors uit de Cascade Lake X-serie scoren hier ook uitstekend, maar je ziet dat mainstreamprocessors over het algemeen beter presteren en zeker als je de lagere prijs meerekent, de betere keus zijn. Voor gamers zouden we dus aanraden het geld dat je op een hedt-systeem bespaart, in een snellere videokaart te investeren.
Onze praktijkbenchmarks zijn vooral geënt op mainstreamtoepassingen en laten zien dat nog lang niet alle software lekker schaalt op processors met veel cores.
| Processor |
TR3 3970X |
TR3 3960X |
i9-10980XE |
i9-10900X |
Ryzen 3950X |
Core i9-9900K |
| Adviesprijs (in dollars) |
1999 |
1399 |
979 |
590 |
749 |
488 |
| Aantal cores |
32 |
24 |
18 |
10 |
16 |
8 |
| Prijs per core (in dollars) |
62,5 |
58,3 |
54,4 |
59 |
46,8 |
61 |
Als we dan kijken naar de prijzen van de processors en de prestaties die je ervoor terugkrijgt, en als we de punten middelen en delen door de prijs van de processors, dan blijkt de 3950X de beste prestaties voor je geld te bieden, op de voet gevolgd door de 9900K. Als we de data uitsplitsen, biedt de 9900K van Intel de beste prijs-prestatie in onze game- en praktijkbenchmarks, en heeft de 3950X de beste prijs-prestatieverhouding voor onze synthetische benchmarks.
De prijs per core is voor de 3950X het laagst en van de hedt-processors is de prijs per core van de 10980XE het aantrekkelijkst. Voor beide processors geldt dat je niet in een nieuw platform hoeft te investeren, waar dat bij de nieuwe Threadrippers wel moet. Dat duwt de vergelijking verder in het voordeel van de goedkopere opties.
Conclusie
AMD heeft met de eerste en tweede generatie Threadrippers de hedt-wereld behoorlijk op zijn kop gezet. Opeens kon je meer dan tien cores voor een redelijk bedrag kopen en later werd Intels grens van achttien cores zelfs overschreden met modellen tot 32 cores. Met de derde generatie gaat de wereld weer op z'n kop, maar niet zoals je zou verwachten.
Ten eerste zitten we in de situatie dat je meer betaalt voor een Threadripper met 32 cores. De 3970X heeft een adviesprijs van 1999 dollar, waar de 2990WX een adviesprijs van 1799 had. Het instapmodel is bovendien niet langer een processor met 16 cores, maar de 3960X met 24 cores, voor 1399 dollar. Ter vergelijking: de 24-core 2970WX kostte bij introductie 1299 dollar. De Benelux-prijzen voor de 3970X en 3960X bedragen respectievelijk 2195 en 1549 euro. We zitten dus met prijsverhogingen van AMD, waar de overgang van de eerste naar de tweede generatie nog gepaard ging met prijsverlagingen.
Wie wel aan prijsverlagingen doet, is Intel. De 10980XE kost namelijk slechts de helft van de 9980XE, een strategische stap van Intel die we lang niet gezien hebben. Daarmee is de prijs per core van Intels hedt-platform lager dan die van AMD. Bovendien heb je geen nieuw moederbord voor Cascade Lake X nodig, waar je bij AMD gedwongen bent een nieuw, prijzig moederbord te kopen. Op het moment van schrijven kost het goedkoopste TRX40-moederbord ruim vijfhonderd euro. Zo lijkt Intel opeens de rol van prijsvechter overgenomen te hebben. Sterker nog, Intel heeft wel meer eigenschappen van AMD overgenomen. Het maakt minder zuinige processors en de ipc is ook wat lager, een situatie die enkele jaren geleden anders was. Intel heeft overigens nog altijd een probleem met leveringen; het is onbekend hoe dat met Cascade Lake X zal zijn.
Daar heeft AMD twee troeven tegenover staan. De meest voor de hand liggende is de prestatiekroon: er is op dit moment voor consumenten niets snellers te koop en AMD heeft de allersnelste processors op de markt, met de meeste cores. Daaraan zit een dikke 'mits': je moet al die cores wel aan het werk weten te zetten, want voor normaal gebruik zijn ze behoorlijk 'overkill'. Render je echter veel of compileer en simuleer je de hele dag, dan kun je niet genoeg rekenkracht hebben en zijn de Threadrippers je beste optie.
Die tweede troef is de 3950X. Dat is geen Threadripper, zoals je op basis van de 1950X, de 2950X en de 16-cores zou verwachten, maar gewoon een AM4-processor. Daarmee heb je op een mainstreamplatform prestaties die knap dicht bij hedt-prestaties komen en het kost allemaal een stuk minder. Je doet dan wel concessies op het gebied van het aantal pci-e-lanes en geheugenbandbreedte.
Kortom, als je workloads hebt die alle cores aan het werk kunnen zetten, zijn de Threadrippers hun hoge prijs waard. Wil je echter relatief goedkoop instappen op een hedt-platform, dan is Intel een goede optie, maar je mist dan wel pci-e gen4-lanes. En anders kun je met AMD's AM4-platform met X570-chipset en 3950X misschien de gulden middenweg bewandelen.
:fill(white):strip_exif()/i/2003192192.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2003192820.png?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006343390.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003369020.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003191210.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2004781850.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2003192818.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2003142948.gif?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2003847926.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2001610695.jpeg?f=fpa)
/i/2001393753.png?f=fpa)
/i/2001665377.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2001432681.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2003124220.jpeg?f=fpa)
/u/208684/crop5d9c7a25578e1.png?f=community){kind=small}
/u/247151/moppersmurf-60px.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/53522/crop583d477015a24.gif?f=community){kind=small}
/u/47542/crop5835c0be871d0_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/407459/tw.PNG?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/439769/crop5a510243ea2e3_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/5004/crop5d4ade8573fc1_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/844873/crop5aa69c2e98427_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/496922/Balance%252060x60.jpg?f=community){kind=small}
/u/113601/crop5e3f183d640f8_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/240280/5.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/266160/crop5d80c2e5d51d7.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/79969/crop5dd9232d4f793_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/314709/crop64ca7636c15ff_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/32637/crop677ea9d840dae_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/6764/cergorach.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/57694/crop60981f5527123_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/410739/crop63751eb5f36c2_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/5722/ocf81_avatar_3.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/77026/techno.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/219059/crop5efafd1bd64af_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/31303/HMC2.gif?f=community){kind=small}
/u/483811/crop565cdab46fb7c_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/274113/N7.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/352278/crop56730ca93be70_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/236977/crop5e678cef94b25_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/262333/crop55e7812829401.jpeg?f=community){kind=small}
