Inleiding
- AMD Ryzen Threadripper 7970X
- AMD Ryzen Threadripper 7980X
AMD Ryzen Threadripper 7970X
De 32-core-AMD Ryzen Threadripper 7970X is een dure processor op een duur platform, maar hij laat ook zeer indrukwekkende prestaties zien. Houd je je semiprofessioneel bezig met bijvoorbeeld rendering, compiling of versleuteling, dan kan het extreem hoge aantal cores serieuze meerwaarde bieden boven de topmodellen uit de reguliere series.
AMD Ryzen Threadripper 7980X
De Ryzen Threadripper 7980X is AMD's huzarenstukje als het om voor consumenten bedoelde processors gaat. De ruwe rekenkracht is met 64 Zen 4-cores bizar groot. Taken die al die cores bezig kunnen houden, zoals 3d-rendering, verlopen razendsnel en door de combinatie van veel cores met relatief lage kloksnelheden ook nog eens efficiënt. In veel software, zelfs software die wél wat heeft aan de 32 cores van de 7970X, is de meerwaarde van de 7980X echter beperkt. Weet je dat je hem nodig hebt, dan is het fijn dat je hem nu kunt kopen, maar als je nog twijfelde, is het antwoord waarschijnlijk 'nee'.
Ze zijn terug van weggeweest: de Ryzen Threadripper-processors van AMD met tot wel 96 cores. Je kunt nu weer een échte high-end desktop-cpu kopen, met quadchannelgeheugen, een sloot aan PCIe 5.0-lanes en dus heel veel cores. Wij gingen aan de slag met de Threadripper 7970X en 7980X.
Pro of non-Pro?
Anderhalf jaar geleden kondigde AMD aan te stoppen met zijn Ryzen Threadripper-processors voor consumenten en bleven alleen de duurdere Pro-modellen over. Destijds wees de fabrikant op de voordelen van een versimpelde line-up, maar naar eigen zeggen wil AMD nu toch weer een product aanbieden voor de 'ultieme prosumers' die wel extreem goede multithreaded prestaties willen, maar geen zakelijke managementfuncties, achtkanaalsgeheugen of bizarre hoeveelheid PCIe-lanes nodig hebben.
| Threadripper 7000 |
|
Threadripper Pro 7000WX |
| 64 |
Max. aantal cores |
96 |
| Vierkanaals, max. 1TB |
Geheugen |
Achtkanaals, max. 2TB |
| 92 |
PCIe-lanes |
148 |
| 48 |
Waarvan PCIe 5.0 |
128 |
| TRX50 |
Chipset |
WRX90 |
Vandaar dat er nu weer twee platforms zijn voor de nieuwe socket sTR5. De normale Threadrippers maken gebruik van moederborden met de TRX50-chipset; de Pro-versies combineer je het best met een WRX90-moederbord. Het best, want je kunt een Threadripper Pro in een consumentenbord met de TRX50-chipset stoppen, maar dan worden de platformfuncties natuurlijk beperkt tot de laagste gemene deler. Andersom, een consumenten-Threadripper in een WRX90-moederbord, werkt niet.
De techniek: maximaal twaalf corechiplets en een i/o-die
Hoewel er voor zakelijke kopers wel een Ryzen Threadripper 5000 Pro-serie is geweest, hebben we op Tweakers voor het laatst aandacht besteed aan AMD's hedt-platform ten tijde van de Ryzen Threadripper 3000-serie, met de 64-core-3990X als topmodel. Het maximale aantal cores is voor de consumentenline-up dus niet eens verhoogd, maar de nieuwe Threadrippers zijn op veel andere terreinen wel een stuk moderner.
/i/2006349420.png?f=imagenormal)
Om te beginnen zitten er natuurlijk nieuwere cores in de Threadripper 7000-cpu's, verspreid over maximaal twaalf chiplets met elk acht Zen 4-cores. Die zijn per kloktik 13 procent sneller dan Zen 3, en als je vergelijkt met de Zen 2-cores in de 3000-serie, kom je zelfs op 34 procent vlotter uit. Daarnaast beschikken de cores over veel grotere caches en klokken ze hoger. Het 64-coremodel van de nieuwe serie boost naar maximaal 5,1GHz op één core; bij de vergelijkbare chip in de Threadripper Pro 5000-serie was dat nog 4,5GHz.
Ook de platformverbeteringen die Zen 4 eind 2022 naar de desktop bracht, zijn doorgevoerd bij dit hedt-platform. Zowel de geheugencontroller als de PCIe-controller zit in de i/o-die, die in tegenstelling tot de corechiplets niet op TSMC's 5nm-proces, maar op de 6nm-node wordt gemaakt. De DDR5-controller ondersteunt enkel registered geheugen met een officiële kloksnelheid van DDR5-5200, hoewel hogere snelheden van bijvoorbeeld DDR5-6000 in de praktijk prima haalbaar zijn. De vorige Threadrippers die je als consument kon kopen, de Threadripper 3000's, werkten nog met reguliere Udimm-DDR4-modules. Reguliere niet-registered modules die je met een normale Ryzen 7000-processor kunt combineren, worden bij deze generatie niet langer ondersteund. Op dit vlak is deze serie dus duidelijk wat meer richting de serverhardware opgeschoven. Dat merk je trouwens ook wel aan de opstarttijden. Zeker de eerste boot met nieuwe geheugeninstellingen kan tergend traag verlopen.
Een groot deel van de PCI Express-lanes werkt nu op PCIe 5.0-snelheid. Bij de consumentenversies van de processor zijn dat er 48. Nu delen die hun bandbreedte met de SATA-poorten, maar in de praktijk is het alsnog ruimschoots mogelijk om twee x16-insteekkaarten en twee PCIe 5.0 x4 NVMe-ssd's rechtstreeks op de cpu aan te sluiten. Daarnaast beschik je nog eens over de nodige PCIe 4.0-lanes om insteekkaarten of ssd's mee te verbinden.
De line-up: tot 64 cores voor consumenten, tot 96 cores voor pro's
De Threadripper 7000-serie voor consumenten bestaat uit drie modellen; de 7960X met 24 cores, de 7970X met 32 cores en de 7980X met 64 cores. AMD stuurde ons die laatste twee processors op voor een test. Er is echter nog een processor voor socket sTR5 met meer cores; het hoogste aantal cores van 96 stuks is alleen in de Pro-lijn beschikbaar, in de vorm van de Ryzen Threadripper Pro 7995WX. Die kost met ruim tienduizend euro nog eens dubbel zoveel als de 7980X.
Naast het topmodel wat aantal cores betreft, kent de Pro-lijn ook exclusieve 12- en 16-corevarianten. Vooralsnog zijn die echter nog niet los te koop.
| AMD Ryzen Threadripper 7000-serie |
|
| |
Cores |
Threads |
Boostsnelheid |
L3-cache |
Tdp |
Prijs |
| Ryzen Threadripper 7980X |
64 |
128 |
5,1GHz |
256MB |
350W |
€ 4.149,- |
| Ryzen Threadripper 7970X |
32 |
64 |
5,3GHz |
128MB |
350W |
€ 2.049,- |
| Ryzen Threadripper 7960X |
24 |
48 |
5,3GHz |
128MB |
350W |
€ 1.339,90 |
| AMD Ryzen Threadripper Pro 7000-serie |
|
| |
Cores |
Threads |
Boostsnelheid |
L3-cache |
Tdp |
Prijs |
| Ryzen Threadripper Pro 7995WX |
96 |
192 |
5,1GHz |
384MB |
350W |
€ 9.999,- |
| Ryzen Threadripper Pro 7985WX |
64 |
128 |
5,1GHz |
256MB |
350W |
€ 6.950,42 |
| Ryzen Threadripper Pro 7975WX |
32 |
64 |
5,3GHz |
128MB |
350W |
€ 3.880,99 |
| Ryzen Threadripper Pro 7965WX |
24 |
48 |
5,3GHz |
128MB |
350W |
€ 2.717,71 |
| Ryzen Threadripper Pro 7955WX |
16 |
32 |
5,3GHz |
64MB |
350W |
N.n.b. |
| Ryzen Threadripper Pro 7945WX |
12 |
24 |
5,3GHz |
64MB |
350W |
N.n.b. |
Toen AMD zijn plan bekendmaakte om met de consumenten-Threadrippers te stoppen, dachten we dat we het hedt-segment wel zo'n beetje ten grave konden dragen. Intel was immers al langer gestopt met het uitbrengen van Core X-processors met extra veel cores en bandbreedte. Dat maakt dat er niet echt een concurrent is waarmee we de Threadripper 7970X en 7980X rechtstreeks kunnen vergelijken.
Intel heeft tegenwoordig wel een Xeon w5/w7/w9-serie, die je als de spirituele opvolger van het hedt-segment kunt zien, maar die worden volledig gericht op zakelijke gebruikers en zijn daarnaast gebaseerd op de verouderde Sapphire Rapids-chips. De opvolger daarvan, Emerald Rapids, kwam eind vorig jaar uit, maar heeft de Xeon w-lijn nog niet bereikt. Kortom, voor zover het processors betreft die in een doosje aan gewone consumenten worden verkocht, heeft Intel geen echt antwoord op AMD's nieuwe geweld.
Testverantwoording
In deze review vergelijken we de Threadripper 7000-processors met al het vergelijkingsmateriaal uit de review van Intels 14th Gen Core, die we daarvoor volledig opnieuw hebben getest met bijgewerkte drivers, biosversies en software-updates.
Geheugen, videokaart, opslag en koeling
We geven de mainstreamplatforms 16GB per geheugenkanaal, wat in totaal op 32GB uitkomt voor de geteste systemen. Voor hedt-platforms, zoals dat van de nieuwe Threadrippers, houden we 32GB per kanaal aan. Bij quadchannelgeheugen wordt dat dus in totaal 128GB. Voor de kloksnelheid van het geheugen houden we de officiële, maximaal ondersteunde snelheid aan.
Bij processors met een geïntegreerde gpu draaien we het gros van onze benchmarks zonder extra videokaart, terwijl we cpu's zonder (geactiveerde) igpu combineren met een Nvidia GeForce GTX 1650. Alle gamebenchmarks en de DaVinci Resolve-test draaien we in combinatie met de snelste videokaart van dit moment, een Nvidia GeForce RTX 4090.
We voorzien onze testsystemen van een Transcend 250H 2TB-ssd. Met 2TB snelle opslag kunnen we alle benchmarks en games, die steeds meer ruimte vergen, tegelijk geïnstalleerd houden. Om tegemoet te komen aan de steeds hogere eisen die high-end processors aan de koeling stellen, gebruiken we Alphacool Ocean T38-waterkoelers. Omdat deze waterkoelers geen geschikte mounting hebben voor socket sTR5, hebben we voor de Threadripper-processors een custom 360mm-waterkoelset gebruikt.
:strip_exif()/i/2005658250.jpeg?f=imagearticlefull)
Gametests
We benchmarken games primair in full-hd-resolutie, 1920x1080 pixels, met Medium- en Ultra-settings. We kiezen juist voor de relatief lage full-hd-resolutie om de cpu waar mogelijk de bottleneck te laten zijn. Zo blijven de resultaten representatief als er in de toekomst snellere videokaarten verschijnen die het knelpunt naar de processor laten verschuiven. Bij hogere resoluties, zoals 4k, ligt de bottleneck doorgaans volledig bij de videokaart. Wel testen we op verzoek twee games ook op een resolutie van 2560x1440 pixels, om te kijken of er daarbij nog verschil is tussen processors.
Stroomverbruik
Uiteraard meten we ook het stroomverbruik van de processors. Onze meetmethode is gebaseerd op de stroom die door de EPS- en ATX-kabels naar het moederbord loopt en die we onderscheppen met behulp van Tinkerforge-hardware. Door uitsluitend het vermogen van de processor te meten, geïsoleerd van de rest van het systeem, kunnen we een appels-met-appelsvergelijking maken. Daarbij rapporteren we de mediaan van zowel het verbruik via de EPS-kabels, cpu-only, als het totale verbruik inclusief het moederbord. We noteren het stroomverbruik idle, gemiddeld over vijf minuten, en tijdens drie soorten belasting: tijdens een Cinebench R23-run, multithreaded uiteraard, tijdens het renderen van een video in Adobe Premiere Pro en tijdens de game Metro Exodus op 1080p-resolutie met Ultra-settings.
Welke testgegevens het relevantst voor jou zijn, verschilt naargelang je gebruiksdoel. Installeer je als gamer bijvoorbeeld toch al een losse videokaart, dan is het vergelijken van alleen het cpu-verbruik de meest logische route. Zou je daarentegen genoeg hebben aan geïntegreerde graphics of moet je een cpu die geïntegreerde graphics mist, voorzien van een videokaart om beeld te krijgen, dan kan het totale platformverbruik relevanter zijn.
Foto- en videobewerking
Als je een jaar of tien geleden had gevraagd waar je veel cores voor nodig had, dan was foto- en videobewerking waarschijnlijk het primaire antwoord geweest. Dat was destijds zo'n beetje het bestaansrecht van processors in het hedt-segment. Inmiddels weten we echter dat de schaling van dit soort toepassingen niet oneindig is.
In de door ons geteste Adobe-programma's en DaVinci Resolve doen de Threadrippers het zodoende niet slecht, maar zeker ook niet bijzonder goed. Met name in Photoshop zien we dat de snelheid per core belangrijker wordt dan het aantal cores zodra je minstens een stuk of acht rekenkernen hebt. In Premiere Pro is menige chip uit de nieuwste 'reguliere' processorseries van AMD en Intel zelfs sneller. In DaVinci Resolve doen de Threadrippers wel bovenaan de grafiek mee, maar is de 7980X slechts enkele seconden eerder klaar dan AMD's reguliere topmodel: de 7950X.
- Adobe Photoshop
- Adobe Premiere Pro
- DaVinci Resolve
Video- en audiocodering
Het coderen van video's met de x264-codec was de afgelopen generaties het terrein van Intel. De Core i9 14900K was op dit vlak bijna 30 procent sneller dan AMD's snelste cpu. Het coregeweld van de Threadrippers brengt daar verandering in, want de twee paarse balkjes van de nieuwe chips staan weer fier bovenaan. Toch komt ook in deze workload een einde aan de schaling naar meer cores, want de 7980X met dubbel zoveel cores als de 7970X is slechts 10 procent vlotter.
In de x265-test is de voorsprong van de Threadrippers wat kleiner. Ook hier is in principe weinig mis met het gehaalde prestatieniveau, maar is de meerwaarde ten opzichte van veel goedkopere cpu's tegelijk klein.
Het omzetten van audio gebeurt slechts op één core en dat is een uitermate zwak punt van de Threadrippers; voor dit doel moet je deze cpu's zeker niet inzetten, tenzij je het omzetten van verschillende bestanden kunt parallelliseren natuurlijk.
- StaxRip - x264
- StaxRip - x265
- FLAC - 1 uur WAVE naar FLAC
3d-rendering
Cinebench is de benchmarksoftware die hoort bij de Cinema4D-rendersoftware. Je kunt deze benchmark gratis downloaden en eenvoudig zelf draaien, in zowel single- als multithreaded modus. Mede daardoor is hij uitgegroeid tot een van de populairste cpu-tests. We draaien de nieuwste Cinebench 24.
In deze grafieken kunnen we de Threadrippers echt zien schitteren, want rendering is bij uitstek een taak die zich probleemloos over veel cores laat verdelen. In de multithreadedtest scoort de 32-core-7970X ruim 3450 punten, wat bijna de helft meer is dan een Core i9 14900K. In vergelijking met de snelste reguliere Ryzen 7000-chip van AMD ligt de score zelfs 72 procent hoger. De 7980X walst daar nog eens overheen met bijna 5400 punten.
De snelheid per core ligt bij de Ryzen Threadrippers wel lager dan bij de reguliere modellen. De singlethreadedscore komt uit op 110 tot 114 punten, waar een Ryzen 9 7950X 121 punten haalt en Intels topmodel zelfs 136 punten.
- Cinebench 24 Multi
- Cinebench 24 Single
Voor Blender zijn we onlangs overgestapt naar een modernere render met de titel 'Monster under the bed'. Als je de render zelf wilt draaien, kun je die hier gratis downloaden.
Ook in deze rendertest zien we monsterscores voor de Threadrippers. De 7980X is klaar in 1 minuut en 12 seconden, waar de snelste 'normale' processor, de Ryzen 9 7950X, ruim 3 minuut 30 nodig heeft. De 7970X rondt de test in net geen 2 minuten af.
Keyshot Viewer is een standaloneprogramma waarmee fotorealistische 3d-modellen die met de Keyshot-software zijn gemaakt, kunnen worden bekeken. Wij draaien de benchmark zonder gpu-acceleratie. In deze test is de 7980X bijna drie keer zo snel als de 7950X.
Compute en compile
Naast rendering is ook het compileren van software een workload die zich doorgaans goed leent voor processors met heel veel cores. We compileren de volledige Firefox-browser met behulp van MozillaBuild, aan de hand van de opensourcebroncode. Hoewel de balkjes van de Threadrippers bovenaan de grafiek staan, komen we hier toch ook op het punt dat het toevoegen van meer cores geen zin meer heeft. De 32-core-7970X is namelijk sneller dan de 64-core-7980X. Blijkbaar voegen die extra cores dus weinig meer toe, terwijl de wat hogere kloksnelheden die de 7970X in de praktijk haalt, wel resulteren in betere prestaties.
Nieuw in onze processorreviews is Geekbench 6.2. Deze test draaien we ook op bijvoorbeeld laptops en complete pc's, waardoor je de resultaten van cpu's daar eenvoudig mee kunt vergelijken. Bovendien kun je de software zelf gratis draaien om de processor in je eigen pc te vergelijken met onze resultaten.
In de singlethreadedtests doen de Threadrippers het door hun lagere kloksnelheid niet zo goed. In de multithreadedtests winnen ze wel, maar niet met grote afstand.
- Single
- Single Int
- Single FP
- Multi
- Multi Int
- Multi FP
Veel van de algoritmes die AIDA64 test, laten uitstekende prestaties noteren met de nieuwe Threadrippers. In de hashtest is de Ryzen Threadripper 7980X bijvoorbeeld bijna drieënhalf keer zo snel als de 7950X.
- Zlib
- AES
- Hash
- SHA3
- Julia
- Mandel
- FP32 RT
- FP64 RT
Webbrowsing en compressie
De browserbenchmark Jetstream 2, die we draaien in Google Chrome, leunt vooral op de singlecoreprestaties. Vooral de 64-core-7980X is op dat gebied niet bijzonder snel.
Het inpakken van data met 7-Zip profiteert daarentegen flink van alle cores die de Threadrippers bieden. De 7970X heeft minder dan de helft van de tijd nodig van de 7950X om deze klus te klaren. De meerwaarde van de 7980X met nog eens dubbel zoveel cores is wel beperkt.
Games en streaming
Vanzelfsprekend zijn de Ryzen Threadripper-processors met hun megalomane aantallen cores niet primair bedoeld om op te gamen. Diverse eigenschappen, zoals de hogere interne latency's en de lagere kloksnelheden in vergelijking met reguliere Ryzens voor socket AM5, maken ze daarvoor ook minder geschikt. Toch hebben we voor de volledigheid ons gebruikelijke testparcours aan games uitgevoerd, zodat je een indruk krijgt van wat er gebeurt als je besluit om na werktijd toch een spelletje te starten op je dikke workstation.
We trappen af met de Tweakers CPU Gaming Prestatiescore, een gewogen gemiddelde van de gamebenchmarks in combinatie met een losse videokaart. Hierin zijn de Threadrippers hekkensluiters; zelfs de honderd euro kostende Ryzen 5 5500 doet het beter in games. Voor dit doeleinde kun je dus echt beter een processor uit de mainstreamseries van AMD of Intel kopen.
Far Cry 6
In Far Cry 6 doet de 7980X nog redelijk mee, maar scoort de 7970X erg laag.
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (99p)
- 1920x1080 - Ultra (99.9p)
F1 23
In F1 23 doen de Threadrippers het nog vrij aardig, met een prestatieniveau rond dat van de Core i5 14600K.
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra - DXR
- 1920x1080 - Ultra - DXR (99p)
- 1920x1080 - Ultra - DXR (99.9p)
Metro Exodus
Metro Exodus verslikt zich totaal in al die cores van de Threadrippers; beide cpu's eindigen stijf onderaan.
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (99p)
- 1920x1080 - Ultra (99.9p)
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Medium (99p)
- 2560x1440 - Medium (99.9p)
- 2560x1440 - Ultra
- 2560x1440 - Ultra (99p)
- 2560x1440 - Ultra (99.9p)
Forspoken
Forspoken vergt niet veel van de processor. De 7980X handhaaft zich prima, maar vooral de frametimes van de 7970X zijn beroerd.
- 1920x1080 - Standaard
- 1920x1080 - Standaard - 99p
- 1920x1080 - Standaard - 99.9p
- 1920x1080 - Ultra High
- 1920x1080 - Ultra High - 99p
- 1920x1080 - Ultra High - 99.9p
- 2560x1440 - Standaard
- 2560x1440 - Standaard - 99p
- 2560x1440 - Standaard - 99.9p
- 2560x1440 - Ultra High
- 2560x1440 - Ultra High - 99p
- 2560x1440 - Ultra High - 99.9p
Total War: Warhammer III
De Threadrippers doen het in Total War: Warhammer III dramatisch slecht.
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (99p)
- 1920x1080 - Ultra (99.9p)
Streaming
In de streamingtest coderen we een videobestand met de x264-codec terwijl het spel F1 23 draait op een vaste snelheid van 60fps, om zo het streamen van gameplay te simuleren. Hiervoor gebruiken we de 'very fast'-kwaliteitsinstelling van de codec, met een bitrate van 6Mbit en een framerate van 60fps. We rapporteren een gemiddelde van drie runs. In feite geeft deze test een indicatie van hoeveel rekenkracht een processor overheeft naast het draaien van een game.
De gamingprestaties van de Threadrippers mogen dan niet al te best zijn, ze houden natuurlijk wel veel rekenkracht over naast het draaien van een game. In de streamingtest eindigen ze daardoor bovenaan.
Prestatiescore
Om de prestaties van processors in één getal te vatten, hebben we op basis van alle benchmarkresultaten een index samengesteld: de Tweakers CPU Prestatiescore. Elke deeltest telt hierin even zwaar mee. Alleen de igpu-benchmarks hebben we weggelaten, omdat niet elke processor over geïntegreerde graphics beschikt.
De Tweakers CPU Prestatiescore is door deze opzet een mix van tests die wel en niet schalen met bijvoorbeeld kloksnelheid, cache, aantal cores, smt/hyperthreading en andere factoren. Het is daarmee een realistische afspiegeling van het moderne softwarelandschap.
De Ryzen Threadrippers zijn met afstand de snelste processors die we hebben getest. De 7970X komt uit op 131 punten; de 7980X stoomt zelfs door naar 188 punten. Dat is precies het dubbele van de snelste cpu tot nu toe: de Core i9 14900K. Daar moeten we wel bij opmerken dat dit gemiddelde wordt gevormd door sommige tests die helemaal niets hebben aan al die extra cores, en andere workloads die juist heel goed uit de voeten kunnen met de extra rekenkracht.
Zoek je de Tweakers CPU Gaming Prestatiescore? Die vind je op de pagina 'Games en streaming' in deze review.
Stroomverbruik en efficiëntie
Normaal gesproken rapporteren we het stroomverbruik via de EPS-kabels (cpu) en via de ATX-kabel (moederbord). Omdat we van koeler zijn gewisseld en dit invloed heeft op het verbruik via de ATX-stekker, houden we het in deze review louter bij het verbruik van de cpu zelf via de EPS-kabels. We werken aan een compleet vernieuwde testmethode voor het stroomverbruik van processors en hopen die in de komende maanden te kunnen introduceren.
Stroomverbruik idle
Het idle stroomverbruik van de Threadrippers ligt behoorlijk hoog. In onze metingen komen we uit op 33W voor de 7980X en 41W voor de 7970X, maar inclusief het moederbord en de vereiste videokaart zal een compleet Threadripper-systeem idle ruim boven de 100W verbruiken. Geen systemen om niets te laten doen dus.
Stroomverbruik allcoreload (Cinebench R23 MT)
Onder volle belasting tikken zowel de 7970X als de 7980X bijna hun tdp van 350W aan. Daarmee is het verbruik vergelijkbaar met dat van Intels mainstreamtopmodellen van de afgelopen generaties. Door het veel grotere oppervlak van de Threadrippers, vallen ze wel beter te koelen.
Stroomverbruik mixed load (Adobe Premiere Pro)
Premiere Pro belast de processor niet zo hard als Cinebench, waardoor het verbruik met een dikke 150W binnen de perken blijft.
Stroomverbruik gaming (Metro Exodus)
Ingame meten we een cpu-verbruik van rond de 130W. Daarmee zijn ze zeker niet zuinig.
Efficiëntie
Om te bepalen hoe efficiënt een processor werkt, meten we de totale hoeveelheid energie die hij nodig heeft om de benchmark Cinebench 23 MT af te ronden. Hierbij spelen dus zowel de tijd die de processor nodig heeft, en daarmee de prestaties, als het stroomverbruik een rol.
In deze test doen de Threadrippers het eigenlijk best goed. De 64-core-7980X heeft 0,9Wh nodig om een Cinebench-run te voltooien. Alleen enkele relatief laag geklokte Ryzens uit de reguliere 7000-serie doen dat nog net wat beter. De 7970X verbruikt vrijwel evenveel als de 7980X, maar presteert minder goed, waardoor de efficiëntie vanzelfsprekend lager uitvalt.
De efficiëntie in games geeft vaak een ander beeld, want dergelijke software belast doorgaans lang niet alle cores zo zwaar als bijvoorbeeld Cinebench. Om hier wat over te zeggen, delen we het vermogen dat de processor in de game Metro Exodus vraagt door de behaalde framerate, steeds op 1080p met Ultra-settings.
Je voelde hem waarschijnlijk al aankomen; de combinatie van zeer matige gameprestaties, zeker specifiek in Metro Exodus, en een relatief hoog stroomverbruik in games leidt tot een beroerde efficiëntie.
Volledig systeemverbruik
Voor de volledigheid rapporteren we ook het complete systeemverbruik, gemeten aan het stopcontact. De Threadrippers trekken zo'n 500W uit de muur, vergelijkbaar met wat een systeem met een Core i9 14900K doet.
Overklokken: 64 cores to the max
De nieuwe Ryzen Threadrippers scoren in sommige tests al indrukwekkend op hun standaardinstellingen, in het Tweakers-testlab gaan we graag nog een stapje verder. Welke prestaties kunnen we maximaal uit de 64-core-Ryzen Threadripper 7980X persen?
Gebruikte benchmark en koeling
Om dat te onderzoeken, gebruiken we de iets oudere Cinebench R23-test, om de simpele reden dat die een stuk minder lang duurt dan de 2024-test die we voor onze reguliere benchmarks inzetten. Het overklokken behelst een hoop trial-and-error, dus is het wel zo fijn als je niet voor elke setting die je probeert, een kwartier zit te wachten op het resultaat.
Voor onze overklokpoging stelden we de customwaterkoeling in op vaste fan- en pompsnelheden van 100 procent pwm. De waterkoelset bestond uit een Corsair Hydro XR5 360mm-radiator met daarop drie NZXT F120 RGB Core-fans, een Corsair Hydro XD5-pomp en een Phanteks Glacier C399a-koelblok. Daarnaast activeerden we het EXPO-profiel van de G.Skill-geheugenkit, waardoor het geheugen ging werken op een snelheid van DDR5-6400 in plaats van de officieel ondersteunde 5200MT/s.
64 cores op 4,7GHz
Met deze aanpassingen stelden we een baseline op de standaard cpu-snelheden vast van 94.557 punten in Cinebench 23 Multi. In de praktijk klokten de 64 cores rond de 4,3GHz om binnen hun standaard vermogenslimiet van 350W te blijven.
Vervolgens verhoogden we de stroom- en vermogenslimieten (ppt, edc, tdc) in het bios en stelden we een vaste spanning voor de cpu-cores in. Het verbruik stijgt snel mee met het verhogen van de spanning, waardoor de processor warmer wordt. Het was dus de kunst om de spanning zo laag mogelijk te houden, zodat de ingebouwde temperatuurbescherming van de processor het systeem niet uitschakelt.
Uiteindelijk behaalden we een maximale stabiele kloksnelheid van 4,7GHz op alle 64 cores. Daarvoor was een corespanning van 1,17V nodig. In de Cinebench 23 Multi-test leverde dit een score van maar liefst 117.570 punten op, oftewel 24 procent hoger dan stock. Het stroomverbruik van alleen de processor piekte tijdens deze test op 587W.
/i/2006349418.png?f=imagearticlefull)
Conclusie
Een van de nadelen van werken bij Tweakers is dat je niet zo snel meer ergens van onder de indruk bent. Maar toen de Cinebench-score van de AMD Ryzen Threadripper 7980X in beeld verscheen, werd het toch eventjes stil in ons testlab. Het prestatieniveau dat de nieuwe Threadrippers afleveren, is in de wereld van consumentenprocessors zonder meer ongeëvenaard.
De nieuwe Threadrippers zijn nog meer een 'Epyc light'
Dat is niet zo gek, want de herkomst van de Threadrippers ligt in de serverwereld. De voornaamste verschillen tussen de nieuwe Threadripper 7000-serie en de zakelijke Threadripper Pro- of zelfs Epyc-modellen zijn pogingen van AMD om het platform wat betaalbaarder te maken. De stap terug van acht- naar vierkanaalsgeheugen heeft bijvoorbeeld tot gevolg dat je niet zoveel modules nodig hebt, en het kleinere aantal PCIe-lanes maakt de moederborden minder duur.
Zowel dat kleinere aantal als minder duur zijn wel hartstikke relatief. In vergelijking met normale Ryzens beschik je nog steeds over zeeën van PCIe-bandbreedte, voldoende om verscheidene x16-insteekkaarten en verscheidene PCIe 5.0 M.2-ssd's te huisvesten. En goedkoop kunnen we een platform bestaande uit een processor van 2500 (32-core) of 5000 euro (64-core), een moederbord van 900 euro en geheugen van 400 euro natuurlijk ook niet noemen.
Dat geheugen is mede zo prijzig omdat je, in tegenstelling tot bij vorige generaties Threadrippers, per se registered geheugen moet gebruiken. De normale reepjes uit je Ryzen 7000-build werken hier dus niet mee. En ook op andere punten is beter dan voorheen te merken dat de Threadrippers omgekatte server-cpu's zijn. De boottijden zijn soms tergend lang, zeker bij het veranderen van instellingen, en in plaats van een gelikte UEFI-interface kregen we als bios ouderwetse grijs-met-blauwe lijsten te zien.
De usecase voor de 32-core bestaat, die voor de 64-core vrijwel niet
Ben je een zeer veeleisende, (semi)professionele gebruiker van bijvoorbeeld rendersoftware, compilers of compressiealgoritmes, dan is de Ryzen Threadripper 7970X van de twee geteste modellen de zinnigste keuze. De aanschafprijs van dit 32-coremodel blijft nog enigszins binnen de perken, terwijl de prestaties in de genoemde toepassingen van topniveau zijn. De meerwaarde van de 64-core-7980X is in veel van die taken beperkt; alleen rendersoftware die per definitie vrijwel onbeperkt schaalt, kan al die cores daadwerkelijk tegelijk benutten. Het topmodel is daarmee echt een gevalletje 'als je niet al wist dat je hem nodig hebt, heb je hem niet nodig'. Daarom snappen we ook wel dat AMD in deze consumentenserie geen 96-core-uitvoering uitbrengt, die in de Pro-lijn wel bestaat.
In het verleden probeerden AMD en Intel je ook weleens wijs te maken dat je een hedt-cpu nodig had als professionele gamer, streamer of beeldbewerker. Voor dergelijke gebruiksdoelen bieden de processors uit de reguliere series, die bij AMD tot 16 cores gaan en bij Intel tot 8P+16E-cores, tegenwoordig dezelfde of soms zelfs veel betere prestaties.
Hoewel de Threadrippers met hun megalomane hoeveelheden cores nog altijd zeer niche zijn, in het bijzonder het 64-coretopmodel, ben ik blij dat je ze nu weer kunt kopen zonder je te hoeven verliezen in peperdure, vaak slecht los verkrijgbare serverhardware. Zeker onder de tweakers zullen er toch nog genoeg mensen rondlopen die een zinnige usecase voor in ieder geval de 32-core hebben. Beide modellen gaan naar huis met een onbetwiste Ultimate-award op zak, maar daarbij wil ik AMD nog wel meegeven dat het de fabrikant zou sieren als hij ook voor de Threadripper-socket enige duidelijkheid over toekomstige upgrademogelijkheden gaf. Voor de vorige socket, sTRX4, was het na één generatie plots al afgelopen, en we hopen dat de nieuwe socket sTR5 nu toch minstens twee series zal meegaan.
- AMD Ryzen Threadripper 7970X
- AMD Ryzen Threadripper 7980X
:strip_exif()/i/2006176330.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006176334.png?f=thumblarge)
/i/2006349420.png?f=imagegallery)
Om te beginnen zitten er natuurlijk nieuwere cores in de Threadripper 7000-cpu's, verspreid over maximaal twaalf chiplets met elk acht Zen 4-cores. Die zijn per kloktik 13 procent sneller dan Zen 3, en als je vergelijkt met de Zen 2-cores in de 3000-serie, kom je zelfs op 34 procent vlotter uit. Daarnaast beschikken de cores over veel grotere caches en klokken ze hoger. Het 64-coremodel van de nieuwe serie boost naar maximaal 5,1GHz op één core; bij de vergelijkbare chip in de Threadripper Pro 5000-serie was dat nog 4,5GHz.:strip_exif()/i/2005658250.jpeg?f=imagegallery)
/i/2006349418.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006176338.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006176330.png?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007652720.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003369020.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003210208.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2006176300.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006176312.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006176308.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006176334.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006176304.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006349630.jpeg?f=fpa)
/i/2006176478.png?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/211054/pica.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/287731/crop6270fa65746ea_cropped.jpg?f=community){kind=small}
Deze zijn dan wel weer heel wat duurder, maar als een pro bent die dit nodig heeft lijken me deze kosten best gerechtvaardigd. Dit terwijl deze Threadrippers erg duur zijn voor de "consument".
door de particles, is dit een serieuze videogeheugen vreter bij een render van 4K resolutie per frame. Succes met je 4090 24gb...:strip_icc():strip_exif()/u/242946/toby2.jpg?f=community){kind=small}
/u/357567/crop5dfcfaa04d0e8_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/126827/crop62796134ec7ce_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/299339/anonpict.jpg?f=community){kind=small}
/u/581763/crop671d464e1d270_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/525477/crop5be1cab3e90f3.jpeg?f=community){kind=small}
/u/94596/crop643fb12fd4e6d.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/233767/crop5db03cbc075aa.jpeg?f=community){kind=small}
/u/62384/crop61891f444d6e9.png?f=community){kind=small}
/u/142011/crop65b383c6c6c2f_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/286895/icon1.png?f=community){kind=small}
Als je software geen 96 threads heeft dan hebben 96 cores ook geen zin, daar heb je geen benchmark voor nodig.
:strip_icc():strip_exif()/u/432714/crop6287e94322cf6_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/219059/crop5efafd1bd64af_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/381607/have%2520a%2520nice%2520day%2520-%2520small.png?f=community){kind=small}
/u/244207/crop5c38ae2351fe1.png?f=community){kind=small}
/u/27299/hoofd.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/81611/headcrop.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/54579/Static.gif?f=community){kind=small}
/u/102334/avatar_mini.png?f=community){kind=avatar}