Niet voor iedereen
Ook dit jaar lijkt de corerace zich onverminderd door te zetten. Waar we in de afgelopen jaren van 4 tot 10 cores in een pc naar 8, 16 of zelfs 32 cores zijn gegroeid, is dat inmiddels niet meer genoeg, zo lijkt het. AMD heeft met de Threadripper 3990X namelijk een processor met maar liefst 64 cores uitgebracht. Daarmee heeft AMD het recordaantal cores stevig in handen. Op de servermarkt was dat met de Epyc-processors met eveneens 64 cores al het geval. Intel kwam met zijn Xeons tot 56 cores nog goed mee op die markt, maar op de desktop is het gat enorm. Intels i9-10980XE met achtien cores aan boord is namelijk nog altijd het krachtigste dat het bedrijf kan bieden en daar staat nu de 3990X tegenover.
Voordat je verder leest, moeten we één ding bovenal duidelijk maken; dit is geen processor voor jou en mij. Sterker nog, de markt voor deze derde generatie Threadripper 3990X is zo beperkt, dat AMD bijna niet weet hoe het dat aan je verstand moet peuteren. Voor vrijwel iedereen die graag een beest van een processor in zijn pc heeft, zijn de eerder uitgebrachte Threadrippers, zoals de 3960X en 3970X met respectievelijk 24 en 32 cores, meer dan genoeg.
Om een populaire analogie van stal te halen, een met auto's, zou je de 3990X kunnen vergelijken met een Formule 1-bolide; daarmee ga je ook niet de openbare weg op en ga je geen boodschappen halen. Sterker nog, de gemiddelde chauffeur kan niet eens in een racewagen rijden, laat staan de auto optimaal benutten. Zo is het ook met de nieuwste Threadripper; om een spelletje te spelen zijn er goedkopere processors die dat beter kunnen en voor eigenlijk de meeste toepassingen is een eenvoudigere processor de betere en logischere keus.
Voor wie is de 3990X dan bedoeld? Zoals we, of liever gezegd AMD, al aangaven, is deze Threadripper bedoeld voor een select publiek dat daadwerkelijk de rekenkracht kan benutten. AMD denkt daarbij aan designers die voor de video-industrie werken en 3d-ontwerpen willen renderen op hun pc. Ook ontwikkelaars die regelmatig grote projecten moeten compileren, zouden de procesors kunnen waarderen. Kortom, AMD verkoopt de Threadripper 3990X als een server die als desktop-pc is vermomd en voor een kleine vierduizend euro kun je beter een goed excuus hebben om dit onder je bureau te hebben staan.
De 3990X nader bekeken
In beginsel is de 3990X niet heel veel anders dan de eerder uitgebrachte Threadrippers. Maar nog veel meer dan voor de 3960X en 3970X geldt, is de 3990X niet voor alledaags desktopgebruik. 64 cores zijn nu eenmaal niet door alle programma's te benutten, hoewel AMD wel standaard de optie heeft aangezet de complete processor als één geheel te zien. Er is in het bios een optie om de cores op te delen in verschillende numa-nodes, maar die 'nodes per socket'-optie is standaard niet actief.
De processors zijn net als de andere twee Threadrippers opgebouwd rondom een centrale i/o-die met daarop alle interfaces als pci-e-lanes en geheugeninterfaces. De i/o-die is geproduceerd op GlobalFoundries' 12nm-procedé en bevat een vierkanaalsgeheugencontroller voor maximaal 256GB ddr4-geheugen, waarbij de maximale geheugensnelheid 3200MT/s bedraagt. Die snelheid haal je overigens alleen als je 4 modules gebruikt; met 8 geheugenmodules daalt je snelheid tot 2933 of 2667MT/s.
De i/o-die staat via Infinity Fabric met de acht core-chiplets in verbinding. De 3990X heeft 8 van die ccd's met ieder 8 cores aan boord die door TSMC op 7nm worden geproduceerd. Bij de 3960X en 3970X waren slechts 4 ccd's actief, met respectievelijk 6 en 8 actieve cores per ccd. De 3990X heeft verder 32MB L2-cache, dus 512kB per core, en een whopping 256MB aan L3-cache. De cores hebben een baseclock van 2,9GHz en de topsnelheid bedraagt 4,3GHz.
Net als de overige Threadrippers past de 3990X in een sTRX4-socket, die je op TR40-moederborden vindt. In principe moeten alle TR40-borden geschikt zijn voor de 3990X, maar sommige fabrikanten vonden het toch nodig om nieuwe versies uit te brengen met een extra krachtige voeding. Het Asus Zenith-bord dat wij gebruikten als Threadripper-testplatform, heeft 16 fases van elk 70A voor de stroomvoorziening aan boord, maar voor de 3990X bracht het bedrijf een Zenith Extreme uit met 16 90A-fases. Desondanks heeft de 3990X net als de 3960X en 3970X een tdp van 280W.
Meer precies is die 280W de standaard ingestelde ppt, of package power tracking-limiet, die samen met de tdc of thermal design current en de edc of electrical design current de drie belangrijkste grenzen voor de processor vormt. De tdc van alle drie de Threadrippers bedraagt 215A en de edc is begrensd op 300A. De ppt beperkt het totale verbruik van de processor, terwijl de tdc gedurende langere loads de grens vormt. De edc is de maximale stroom die een moederbord korte tijd mag leveren.
Als je overweegt een 3990X te kopen en jezelf dus onder het publiek schaart dat door AMD wordt geschetst, is er nog een aantal andere overwegingen die je in acht moet nemen. Zo raadt AMD aan voor het bewerken en renderen van grafische effecten 1 tot 2 gigabyte werkgeheugen per thread te hanteren, dus alle slots vol te proppen met geheugen tot 256GB. Uiteraard is een actuele Windows-versie nodig, maar ook je software moet liefst overweg kunnen met meer dan 65 threads. Windows groepeert cores immers in clusters van 64 threads, wat in het dagelijks leven geen beperkingen oplevert, maar bij deze processor misschien wel. Enkele programma's, waaronder Cinema4D, ondersteunen dit. Ten slotte moet ook de ssd de flinke i/o-last die gegenereerd kan worden, aankunnen. Een beetje high-end nvme-drive, zoals een Intel 760p, Samsung EVO Plus of Adata XPG 8200 Pro, wordt dan ook aangeraden.
Testmethode
We hebben onze processortests een update gegeven en enkele tests toegevoegd, onder meer speciaal voor processors met veel cores. Let wel: voor de 3990X zijn dit nog altijd niet de toepassingen waarvoor de 3990X is ontwikkeld. Wel hebben we een complexere Blender-test toegevoegd en draaien we een videotest met DaVinci Resolve met 4k-video. Het testsysteem van de Threadrippers bestaat uit de volgende configuratie:
| Platform |
AM4 - Ryzen 3 |
Threadripper X399 |
Lga2066 |
| Processors |
3950X, 3900X |
3990X, 3970X, 3960X, 2990WX |
10980XE |
| Moederbord |
Gigabyte X570 Aorus Master |
Asus RoG X399 Zenith II Extreme Alpha |
ASUS RoG Rampage VI Apex |
| Geheugen |
2x8GB ddr4-3200 CL14 |
4x8GB ddr4-3200 CL14 |
4x8GB ddr4-2667 CL14 |
| Videokaart |
Nvidia GeForce RTX 2080 Ti |
| Koeling |
NZXT Kraken X62 |
| Ssd |
Samsung 970 EVO 1TB |
| Besturingssysteem |
Windows 10 x64 v1909 |
| Voeding |
Seasonic Prime Titanium 650W / Corsair AX1200i |
Synthetische tests
Cinebench 20 - We draaien de single- en multithreaded test van Cinebench 20, waarbij we de resultaten van drie runs middelen.
Blender 2.81 - Met Blender draaien we de cpu-rendertest Barcelona Pavillion.
Aida64 6.20.5300 - De synthetische Aida-test draaien we integraal, waarbij we versie 6.20.5300 hebben gefixeerd. Nieuw aan deze versie zijn de twee raytracingtests met fp32 en fp64. Verder bestaat de benchmark uit integer- en floatingpointtests en een aantal encryptietests.
Praktijktests
Adobe Lightroom CC - Met Lightroom exporteren we honderd foto's naar tiff-bestanden op volle resolutie. De bronbestanden zijn honderd raw foto's van ongeveer 25MB per stuk van de NDSM-werf in Amsterdam-Noord die met een Canon 77D op een 6000x4000-resolutie zijn gemaakt.
Adobe Photoshop CC - In Photoshop doen we twee tests. Ten eerste maken we van zes rechtopstaande raw foto's, van dezelfde bron, een panorama. Het stitchen daarvan is cpu-intensief, want naast het aan elkaar plakken worden lege vlakken in de foto's content aware gevuld, vignettes worden verwijderd en de juiste geometrie wordt hersteld. De tweede Photoshop-test is een reeks bewerkingen van een enkele foto, met onder meer vervaging, verscherping en een resize-actie.
Adobe Premiere CC - In Premiere renderen en exporteren we een videoproject. Het bronproject zijn 4k-camerabeelden die worden geëxporteerd naar een mk4-container in 4k met een variabele bitrate van 20 tot 40Mbit/s. De speelduur van de video is 13m 51s. Voor alle Adobe-tests hebben we de installers van de pakketten gedownload, zodat de software niet de Creative Cloud-updates krijgt.
Davinci Resolve 16.1.2 - Ook in Davinci Resolve renderen we een video, opnieuw naar 4k in een mk4-container met h264-codec. De bronbestanden zijn vier streams van 1080p die in een mozaïek worden samengevoegd tot een enkele 4k-stream. De bitrate ligt met 80Mbit/s flink hoger dan bij Premiere en uiteraard worden ook weer effecten als kleurcorrectie en camerastabilisatie toegepast.
Staxrip 2.0.3.0 - Staxrip is opnieuw een oude bekende en met deze encoder draaien we twee benchmarks. De eerste is een conversie van een mp4-video van 1080p naar een video met de h264-codec en een framerate van 60fps. In de tweede benchmark converteren we dezelfde video met behulp van de h265-codec.
Flac 1.3.2 - Ook Flac draaien we al langere tijd. We converteren een flac-bestand van een uur naar een wave-file en noteren de tijd die dat kost.
Office - In Excel berekenen we optieprijzen met een Monte Carlo-simulatie waarbij prijzen over 300.000 iteraties worden doorberekend. In Word exporteren we een document van 1000 pagina's naar pdf.
7-zip - Met 7-zip comprimeren we 4GB aan bestanden met behulp van de 'fast compression'-instellingen tot een 7z-bestand en noteren we de tijd.
Jetstream 2 - De JavaScript- en webstreambenchmark Jetstream draaien we online via de Browserbench.org-website. Vrijwel alle deeltests worden 120 keer gedraaid en de scores worden gemiddeld en gewogen.
Mozilla-compilatie - Ten slotte draaien we een benchmark die vooral voor high-end- en manycoreprocessors van belang is: een compilatietest van Mozilla. Hierbij wordt de Firefox-browser van sourcecode gecompileerd volgens de stappen die op de developersite van Mozilla worden toegelicht.
Games
We draaien vijf games in combinatie met een Nvidia Geforce RTX 2080 Ti. Om een gpu-bottleneck te voorkomen, maken we gebruik van een krachtige videokaart en draaien we de games op een relatief lage resolutie van 1080p met Medium- en Ultra-instellingen. We hebben games geselecteerd die op deze resolutie vooral cpu-afhankelijk zijn. Deze benchmarks zijn niet bedoeld om de optimale gameprestaties van de geteste processors in kaart te brengen, maar om de rekenkracht van de processors te testen. Van alle games, met uitzondering van Factorio, noteren we de gemiddelde framerates in fps en meten we met PresentMon de frametimes, waarbij we het 99e percentiel noteren. Dat wil zeggen dat 99 procent van de frames binnen de genoteerde tijd wordt gerenderd. Voor een soepele game-ervaring is het namelijk van belang dat er zo min mogelijk uitschieters in die rendertijd zitten, anders zou de game stotteren op sommige punten.
GTA V - Grand Theft Auto is al lange tijd een sterk cpu-afhankelijke game en we maken hierbij gebruik van de ingebouwde benchmark.
Dirt Rally 2 - Ook van Dirt Rally 2 draaien we de ingebouwde benchmark.
Total War: Three Kingdoms - Three Kingdoms heeft de eerdere versie van onze Total War-benchmark opgevolgd en wordt door middel van de ingebouwde benchmarkingtool gedraaid.
Battlefield V - Voor Battlefield lopen we een stuk rond in de missie Tirailleur, waarbij we uiteraard steeds dezelfde route volgen. We draaien de game in DX12-modus.
Factorio 0.17.79 - Factorio is een simulatie waarin je een gigafabriek bouwt en hoe meer elementen als transportbanden, staalovens en ertsdelvers er staan, hoe zwaarder de game wordt. We hebben een savegame waarin 10.000 'science' per minuut wordt 'geresearched' en de fabriek of basis enorm is. De prestaties van Factorio worden in updates per seconde, of ups, gemeten. De game probeert 60ups te halen, waarbij 1 seconde in de game ook 1 seconde in real time is. Met zeer veel elementen in je basis kan het zijn dat je processor het niet kan bijbenen en je dus vertraagd speelt. We benchmarken dat door 'headless' te spelen, waarbij het systeem niet aan 60ups hoeft vast te houden, maar zo snel mag draaien als het kan.
Streaming en gaming
Om tegemoet te komen aan een vaak aangehaald scenario waarin je als gamer een videostream codeert om te streamen naar het web, bijvoorbeeld Twitch, draaien we de F1-benchmark gelijktijdig met de h264-encodingbenchmark van Staxrip. In F1 rijden we continu rondjes in de regen op 1080p Ultra-instellingen met de framerate vast ingesteld op 60fps. Op de achtergrond hebben we met Staxrip een videoconversie draaien met de h264-codec en een bitrate van 6Mbit/s. Die videoconversie doen we drie keer, terwijl de F1-benchmark blijft lopen om continu streamen te simuleren en we zo netjes gemiddelde scores krijgen. De game is immers niet op elk moment even zwaar.
Testresultaten: synthetische tests
We gaan van start met de synthetische benchmark. De eerste van deze set is Cinebench, de Maxon-benchmark die de standaard is voor ruwe processorrekenkracht. We draaien de recentste, zwaardere release 20, maar ook de oudere versie R15. Cinebench schaalt goed op cores en bestaat uit zowel een singlethreaded als een multithreaded test waarbij een 3d-scène wordt gerenderd. We draaien daarnaast de deeltests van AIDA64 en de Barcelona Pavillion-scène in renderprogramma Blender.
- Cinebench 20 - Single
- Cinebench 20 - Multi
De turbo van de 3990X is wat lager dan die van de twee Threadrippers met 'slechts' 32 en 24 cores, dus de singlethreaded score in Cinebench is wat lager. De 3990X heeft immers een turbo van 4,3GHz, waar dat voor de 3970X en 3960X 4,5GHz is.
Zoals bekend schaalt de multithreaded test van Cinebench aardig naar meer cores en we zien dan ook dat de 3990X 45 procent hoger scoort dan de Threadripper met het halve aantal cores. Cinebench schaalt echter niet perfect en bovendien zijn de kloksnelheden van de 3990X opnieuw een stuk lager dan bij de andere processors. De 3990X tikt op alle cores tijdens Cinebench op 3100MHz ± 25MHz, waar de 3970X op ruim 3900MHz tikt met 32 cores actief, en de 3960X met 24 cores haalt zo'n 4100MHz.
- AIDA64 (6.20.5300) - Zlib
- - AES
- - SHA3
- - Hash
- - Julia
- - Mandel
- - FP32 Raytrace
- - FP64 Raytrace
De Zlib- AES- en Hash-tests zijn integertests, terwijl Julia en Mandel vooral de floatingpoint-units belasten. SHA3 maakt gebruik van avx-extensies en de twee raytracingbenchmarks maken gebruik van single en double precision floatingpoint-operaties.
De tests schalen aardig op de Threadrippers, waarbij de integerberekeningen op de 3990X ruim meer dan 60 procent sneller zijn dan op de eerstvolgende snelste processor en bij de fp-berekeningen daar iets onder zitten. Zoals verwacht scoort Intel met zijn hedt-processors mét avx512-instructies relatief goed in de SHA3-test; met minder cores scoort de 10980XE op het niveau van de 24-core 3960X.
In Blender ten slotte doet de 3970X weer net als in Cinebench ongeveer 50 procent langer over zijn render. Als we dat extrapoleren naar renders van pakweg een dag per filmframe, begint de winst die de 3990X potentieel oplevert, pas echt interessant te worden.
Praktijktests
We gaan verder met praktijkbenchmarks, waarbij we onder meer naar Adobe-tests, Office-gebruik, browsing en het inpakken van bestanden kijken. Daarnaast hebben we enkele benchmarks toegevoegd die vooral zijn bedoeld voor processors met veel cores, waaronder een compilatietest van Firefox.
- Adobe Lightroom 9.0 - Export 100 foto's
- Photoshop 21 - Panorama
- Photoshop - Bewerkingen
- Premiere Pro 14 - 4K-export
Mocht je overwegen om de 3990X te kopen om sneller je vakantiekiekjes te exporteren, dan doe je dat een paar procent sneller dan met een processor die een fractie kost. Veel Photoshop-handelingen zijn vooral afhankelijk van de kloksnelheid en veel minder van het aantal cores, dus in de Panorama-test en de edit heb je weinig profijt van de 3990X. De export van een 4k-video gaat wel weer marginaal sneller op de 3990X, maar als je niet met 8k-edits en de nodige trucs in After Effects aan de gang gaat, kun je je geld beter besteden.
- Chrome 79 - Jetstream 2
- 7-Zip v19.00 - 4GB inpakken
- MS Word - 1000 pagina's naar PDF
- MS Excel - Monte Carlo
De browsetest is voor alle Threadrippers ongeveer even zwaar en gaat Intel, met iets meer dan een kwart van de cores, beter af. In 7-zip zijn de Threadrippers weer aan elkaar gewaagd en voor simpel Office-werk kun je weer beter een hoop geld in je zak houden.
- Staxrip - x264 (r2969)
- Staxrip - x265 (3.2.0.5)
- Flac - 1 uur WAV naar Flac
In zowel Staxrip als met Flac-conversie zijn alle Threadrippers een stuk rapper dan Intels snelste desktopprocessor, maar onderling verschilt het trio weinig. Ten overvloede, dit zijn ook niet de scenario's waarvoor je dit soort processors koopt.
Als je een gamer bent die ook graag naar dientsten als Twitch streamt, dan haal je bij de videoconversie flink hogere framerates met de Threadrippers dan met de concurrentie. Maar een processor van minder dan duizend euro is meer dan voldoende. Vierduizend euro stukslaan levert nauwelijks meerwaarde in dit scenario.
- MozillaBuild - Firefox compile
- Da Vinci Resolve 16 - 4K Video
In de Mozilla-compilatietest komen we eindelijk in het territorium waar dit soort processors zich kunnen bewijzen. De 3990X is veruit de snelste met compileren en de eerstvolgende is bijna 50 procent trager.
Met Da Vinci renderen we ons videobestand niet sneller dan met een andere Threadripper, maar ze zijn alle drie wel veel sneller dan hun Intel-concurrent.
Gamebenchmarks
We testen uiteraard ook de gameprestaties en doen dat met games alleen op de full-hd-resolutie; op hogere resoluties speelt de videokaart een te grote rol. We testen 1080p op Medium- en Ultra-presets met zes games. Van Dirt Rally meten we geen 99e-percentielscores; van de overige games doen we dat wel.
- Battlefield V - 1080p - Medium
- 1080p - Medium (99p)
- Battlefield V - 1080p - Ultra
- 1080p - Ultra (99p)
De Threadripper 3990X is een gameprocessor, zo blijkt uit de Battlefield-test. Natuurlijk niet, maar alle gekheid op een stokje: de 3990X schaalt wel aardig in deze DX12-game. Ook de 99p-score is aanzienlijk beter dan de overige processors op Medium-settings, maar op Ultra scoort hij wat minder.
- Dirt Rally 2.0 - 1080p - Medium
- Dirt Rally 2.0 - 1080p - Ultra
Ook in Dirt Rally 2 is de 3990X iets rapper, puur cpu-limited, op 1080p-Medium, maar op hogere resoluties dalen de relatieve prestaties iets.
- The Division 2 - 1080p - Medium
- 1080p - Medium (99p)
- The Division 2 - 1080p - Ultra
- 1080p - Ultra (99p)
De teneur zet zich voort; op Medium-instellingen is de 3990X wat sneller dan de rest, maar op Ultra is het meer een middenmoter.
- GTA V - 1080p - Medium
- Medium (99p)
- GTA V - 1080p - Ultra
- 1080p - Ultra (99p)
GTA V is zoals vaker een beetje koppig en hier zien we juist dat de 3990X op Medium-instellingen iets minder presteert en op Ultra bovenaan bij de manycoreprocessors staat.
- Total War - 1080p - Medium
- 1080p - Medium (99p)
- Total War - 1080p- Ultra
- 1080p- Ultra (99p)
In Total War staat de 3990X boven de rest van de Threadrippers en de 10980XE in zowel de Medium- als de Ultra-presets. De game leunt dan ook bijzonder zwaar op de cpu met alle units die in een veldslag vechten.
Factorio hebben we mede op basis van verzoeken uit de community toegevoegd en leent zich behalve voor verslavende gameplay, prima voor processortests. Het valt wel op dat we iets meer updates per seconde halen met de 3960X dan met de 3990X. Vermoedelijk is dat te danken aan de kloksnelheid van de 24 cores. Onze versie, 0.17.79, is de laatste stable release, maar een korte test met de nieuwste testversie 0.18.0 laat wat winst in de prestaties zien.
Opgenomen vermogen
Het opgenomen vermogen meten we door alleen de stroomvraag over de eps-connector te meten, zodat we de cpu van de rest van het systeem isoleren. We meten de stroom over de 12V-lijnen, zodat we het opgenomen vermogen van systemen met verschillende moederborden en verschillende hoeveelheden geheugen toch met elkaar kunnen vergelijken. We meten het opgenomen vermogen tijdens Cinebench en tijdens het draaien van de Premiere-benchmark. Daarbij noteren we het gemiddelde opgenomen vermogen tijdens de test en omdat we de stroomvraag tijdens de benchmark loggen, kunnen we ook het totale verbruik tijdens die benchmarks berekenen. Zo krijgen we een indicatie van de prestaties per watt. Daarnaast meten we natuurlijk ook wat de processors aan vermogen vragen als ze idle zijn.
Ten slotte meten we het opgenomen vermogen van het totale systeem, de prik uit de muur dus, tijdens het draaien van de Multicore-test van Cinebench.
- Stroomverbruik idle - Minimaal
- - idle - Gemiddelde 5 min.
- - Cinebench 20 - Gemiddeld
- - Cinebench 20 - Maximaal
- - Adobe Premiere Pro 14 - Gemiddeld
Idle valt het met het verbruik van de Threadrippers alleszins mee. Als we naar het maximaal opgenomen vermogen tijdens het draaien van Cinebench kijken, neemt de 3990X slechts 212W op. Gezien het aantal cores, en vergeleken met de hoger geklokte Threadrippers is dat zeer bescheiden. Per core betekent dat een opgenomen vermogen van 3,3W, een stuk zuiniger dan de 3960X en 3970X met 9,4W per core en 7W per core respectievelijk. Intels 14nm-processor vraagt 9,1W per core.
De gemiddelde scores tijdens Premiere vallen ook redelijk mee en geven aan dat er toch nog wat scaling plaatsvindt, maar lang niet zo goed als bij Cinebench; de belasting is veel lager.
We hebben ook de opgenomen vermogens aan het stopcontact gemeten, van het complete systeem dus, en de Threadrippers komen op bijna dezelfde scores van rond de 390W uit. Intel is in dat opzicht met 223W een stuk zuiniger, maar de 10980XE mist dan ook wat cores vergeleken met het TR40-platform.
Overklokken
De 3990X zal door weinigen gekocht worden om te overklokken in een normale workstationomgeving, maar we konden het natuurlijk niet nalaten even met de spanningen en multipliers te spelen in Ryzen Master. Met een flinke Vcore kregen we alle cores op een kloksnelheid van 4GHz, in plaats van de stocksnelheid van ongeveer 3,1GHz.
- Cinebench 20 - Multi
- Stroomverbruik - Cinebench 20 - Gemiddeld
Dat leverde een Cinebench-score van dik dertigduizend punten op, maar wel met een opgenomen vermogen van maar liefst 430W. Die 25 procent extra prestaties kost je dus twee keer het opgenomen vermogen.
Prestatie-index
We hebben de scores in de verschillende tests bij elkaar opgeteld en de gewogen gemiddelden daarvan berekend. Zo kunnen we met een indexcijfer op verschillende vlakken een gemakkelijk overzicht geven van de prestaties van de processors.
Als we eerst naar alle benchmarks bij elkaar kijken, is de 3990X iets sneller dan de rest. Dat weegt uiteraard niet op tegen de meerprijs, maar bedenk dat hier onder meer games en praktijktests tussen zitten waar je deze processor absoluut niet voor zult kopen.
Als we de praktijktests isoleren, biedt de 3990X eigenlijk geen meerwaarde ten opzichte van de andere Threadrippers uit dezelfde generatie. Lang niet alle software schaalt lekker naar zoveel cores, en veel software is toch nog altijd voor een flink deel gevoelig voor hoge kloksnelheden.
De synthetische index geeft de potentie van de 3990X iets beter weer, want hierin zitten de tests met software waarvoor je de cpu daadwerkelijk zou inzetten, zoals rendering met Cinema4D en Blender.
De games-index illustreert aardig hoe het multicore-ecosysteem zich aan het ontwikkelen is. Enerzijds hebben we natuurlijk inmiddels vooral DX12-games, die beter threaden, en anderzijds heeft AMD samen met Windows de scheduling van threads een stuk beter op orde dan bij de vorige generatie Threadripper. De unified architectuur, met gelijke geheugentoegang via de i/o-die, helpt daar aanzienlijk bij. Zo zijn er geen cores meer die een performanceboete krijgen als ze geen eigen memorycontroller hebben.
Conclusie
Met het risico in herhaling te vallen zeggen we het nog maar een keer: de 3990X is bedoeld voor een zeer select publiek en als je niet in de videogame- of filmindustrie werkt, is de kans klein dat je tot de doelgroep behoort. Developers die veel fouten maken en steeds een nieuwe versie moeten compileren, zullen ook profijt hebben van alle rekenkracht die de 3990X biedt. Maar als je vakantiefilmpjes of -foto's bewerkt, of wat wil gamen op je pc, zijn er veel goedkopere alternatieven, die ook nog eens een veel betere prijs-prestatieverhouding bieden.
AMD heeft de Threadripper 3990X naar eigen zeggen gemaakt op speciaal verzoek van onder meer vfx-artiesten die hun testrenders niet naar een serverfarm willen sturen, maar gewoon op hun workstation willen renderen voor een snellere preview. Met onze benchmarks is dat lastig in beeld te brengen, maar de prestaties in software als Cinebench, onderhuids gewoon Maxon-software die in Cinema4D wordt gebruikt, en Blender geven een aardige indicatie van de tijdsbesparing die deze processor in dit soort werkomgevingen kan opleveren. Ook de compilatietest laat dat goed zien.
Voor vrijwel alle andere taken kun je de Threadripper 3990X gevoeglijk negeren en als je toch een Threadripper wil kopen, hou het dan bij een bescheiden 24 of 32 cores. Dat bespaart je aanzienlijk in financiële zin, maar ook in kopzorgen rondom plafonds wat scaling van software betreft.
Kortom, de Threadripper 3990X is een soort Ferrari of F1-wagen: fantastisch om naar te kijken, maar voor de meesten van ons hetzij financieel niet bereikbaar, hetzij gewoon veel te krachtig om praktisch te zijn. Maar watertanden mag altijd, en AMD heeft hoe dan ook weer een mooi visitekaartje afgeleverd met een technisch hoogstandje waarmee het de lat voorlopig buiten bereik van de concurrentie legt.
/i/2003369012.png?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2003353328.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006343390.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003210208.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003191210.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2002905546.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2002695684.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2002611140.png?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2002161979.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2003723428.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2001610695.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2002063927.jpeg?f=fpa)
/i/2001237765.png?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/1199012/crop5e9b58ab2e2b7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/96903/cdwaveicon.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/54579/Static.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/390191/crop5dd71dbb659ed_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/109773/ziltoid_fetid_70px.jpg?f=community){kind=small}
Een 3970X of 3990X zou nog een veelvoud zo snel zijn. 
:strip_exif()/u/53522/crop583d477015a24.gif?f=community){kind=small}
/u/357567/crop5dfcfaa04d0e8_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/244207/crop5c38ae2351fe1.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/463744/crop56ae43db0d1db_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/44074/avatar001.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/164703/images2.jpg?f=community){kind=small}
/u/393857/crop57b583f85c353_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/187763/crop60f56b0420357.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/480920/crop560beea971308_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/42690/jerkface2.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/57096/crop64cbdcb3776f4_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/259786/crop66d34575d79ce_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/915503/crop683d822c5afef_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/83337/countess6-nice.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/6764/cergorach.jpg?f=community){kind=small}
/u/274113/N7.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/5722/ocf81_avatar_3.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/140051/BSOD.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/211274/bestabstractwallpapers5.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/140379/Hond_icon.jpg?f=community){kind=icon}
:strip_icc():strip_exif()/u/324515/crop627103b05ba2e_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/235816/crop596740581e453_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/89301/crop5e3d81048cc53_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/52587/crop637254f3d1860_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/2801/crop5ccb23f820755.png?f=community){kind=small}
/u/242547/crop6140d0af037b7.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/771783/crop57408aadaf4a0_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/413995/crop5daf4ad59bbb8.jpeg?f=community){kind=small}
/u/113601/crop5e3f183d640f8_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/430448/crop5e3e91da7d53d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/18872/crop643c23a7a7810_cropped.jpg?f=community){kind=small}
