Oled-tv's worden steeds goedkoper en smartphones met oledschermen zijn al jaren gemeengoed. In de markt voor laptops en monitoren wil de techniek echter maar niet doorbreken. Sinds een paar jaar zijn er af en toe wel fabrikanten die het proberen, maar het bleef steeds bij uitzonderingen. Tijdens de CES dit jaar hebben vier fabrikanten laptops met een oledscherm aangekondigd. HP, Lenovo en Razer hebben ieder één model met zo'n scherm getoond en Dell heeft al aangegeven vier laptops met een oledpaneel uit te gaan rusten.
We kunnen dus gerust spreken van een kleine doorbraak. Nooit eerder werden er tegelijk zoveel laptops met een oledscherm aangekondigd. Niet geheel toevallig gaat het in alle gevallen om 15,6"-laptops en allemaal hebben ze een oledpaneel met een 4k-resolutie van 3840x2160 pixels en een verversingssnelheid van 60Hz. HP en Lenovo winden er geen doekjes om en spreken van een amoledpaneel, wat duidelijk maakt dat Samsung de fabrikant is. Dell en Alienware verschaffen daar geen duidelijkheid over en willen geen vragen over de herkomst van het scherm beantwoorden, maar het is aannemelijk dat de vier fabrikanten allemaal hetzelfde Samsung-paneel gebruiken.
Volgens een gerucht van begin dit jaar is Samsung inderdaad de fabrikant en is de komst van de laptops met oledscherm het gevolg van een verbetering in de productie van de panelen. Samsung zou gebruikmaken van een inkjettechniek, wat het produceren van de displays goedkoper maakt dan voorheen. Opvallend is wel dat Samsung zelf geen laptop met een 15,6"-paneel in zijn assortiment heeft en hoewel de Zuid-Koreaanse fabrikant wel laptops heeft aangekondigd op de CES, zit daar geen model met oledpaneel bij.
Nog niet klaar
Op de CES staan dus verschillende laptops met oledscherm en we hebben ze in de afgelopen dagen bijna allemaal kunnen bekijken. Het eerste wat opvalt zijn de knallende kleuren en het hoge contrast, zoals je dat wellicht gewend bent van telefoons of tv's. Als we verder kijken, blijkt ook dat de laptops nog prototypes zijn die niet helemaal goed werken. Bij de demomodellen van Dell, Lenovo en Razer konden we de helderheid van het paneel bijvoorbeeld niet aanpassen in Windows.
Het lijkt erop dat de aansturing van het paneel met de drivers dus nog niet goed werkt. Dat is wellicht makkelijk te verhelpen, maar het toont wel aan dat de laptops met oledscherm nog niet helemaal klaar zijn. De laptops met oledscherm zullen voorlopig dan ook nog niet in de winkels liggen. HP zegt dat zijn model in maart uitkomt en volgens Lenovo komt de C730 met oledscherm in april uit.
Voordelen, maar ook nadelen
Het grote voordeel van een oledscherm is het extreem hoge contrast. In tegenstelling tot lcd's is er immers geen backlight, de pixels zijn zelf de lichtbron. Dat resulteert in een perfecte zwartweergave, iets dat met lcd's niet mogelijk is. Wat betreft maximale helderheid moeten oledschermen het afleggen tegen lcd's, maar dat is iets wat voornamelijk geldt bij tv's en bij laptops lijkt daar voorlopig geen sprake van te zijn. Het 15,6"-oledpaneel dat nu naar laptops komt heeft een maximale helderheid van 500cd/m2 en er zijn maar weinig laptops die dat halen.
Oledschermen staan ook bekend om hun grote kleurbereik. Kleuren kunnen met veel meer verzadiging worden weergegeven. Dat is ook iets wat we zien bij de laptops met oledscherm op de CES. De kleuren spatten er vanaf. Felle kleurweergave is echter niet perse juist en het is te hopen dat fabrikanten ook de keuze bieden om het scherm in te stellen op nauwkeurige kleurweergave.
Wat betreft beeldkwaliteit zijn oledschermen beter dan lcd's, maar er zitten ook nadelen aan de techniek. Zo blijft inbranden een risico. Dat fenomeen wordt veroorzaakt door het langdurig weergeven van statische beelden, bijvoorbeeld logo's of icoontjes. De organische leds slijten na verloop van tijd en als bepaalde delen van het scherm langer aan staan dan andere, is die slijtage niet gelijkmatig.
Het inbranden van een oledscherm is bij laptops een groter risico dan bij tv's, omdat laptops vaak langdurig statische elementen in beeld weergeven, zoals een browser of de taakbalk in Windows. De laptopfabrikanten doen er waarschijnlijk verstandig aan om zelf met softwarematige aanpassingen in Windows te komen om dergelijke elementen in beeld minder fel te maken. Lenovo deed dat eerder bijvoorbeeld met zijn Yoga X1-variant met oledscherm, waar we in 2016 een review over publiceerden. Lenovo vertelt ons overigens dat er weinig klachten zijn geweest over inbranden bij dat model. Ook zeggen de vertegenwoordigers dat er bij de nieuwe Yoga C730 waarschijnlijk ook weer softwarematige aanpassingen worden gemaakt om inbranden te voorkomen.
Het verbruik van oledpanelen kan ook een nadeel zijn. Bij een donkere interface met veel zwart, of het weergeven van films, is een oledpaneel zuinig. Bij beeld met veel lichte of witte elementen, gebruikt een oledscherm meer dan een lcd. Software zoals tekstverwerkers en browsers hebben veel wit in het beeld en dat komt de accuduur van een laptop met oledscherm niet ten goede. Dit is ook iets wat wij zagen bij onze review van de Yoga X1, die scoorde wat betreft accuduur goed in de videotest, maar matig in de browsetest. We verwachten ook dat de nieuwe modellen in zullen leveren op accuduur ten opzichte van vergelijkbare laptops met een lcd.
Welke laptops krijgen een oledscherm?
HP was de eerste fabrikant die een laptop met het nieuwe 15,6"-paneel aankondigde. Die laptop zelf is niet nieuw, het gaat om de Spectre x360 15, een convertible die uitgerust kan worden met maximaal een Core i7-8750H en een GeForce GTX 1050 Ti. Goedkopere versies hebben Intel Whiskey Lake-processors en een MX150-gpu. Het is nog niet duidelijk in welke configuratie het oledscherm beschikbaar komt. Ook laat HP zich nog niet uit over de prijs. Wel weten we dat de bestaande versie met 4k-ips-paneel zo'n 1800 euro kost.
Razer overweegt een oledpaneel in zijn Blade 15 stoppen. Dat is een relatief dunne gamelaptop, met hexacore-cpu en GeForce-videokaarten. Vorig jaar publiceerden we een review van de Blade 15, toen nog een model met GTX 1070-gpu. Razer brengt dit jaar nieuwe varianten uit met RTX-videokaarten, tot de RTX 2080 Max-Q. De fabrikant maakt nog niet bekend wanneer er een uitvoering met oledscherm verschijnt.
Lenovo heeft één laptop met oledpaneel klaar staan: de Yoga C730, een convertible met 15W-processor. Het is de opvolger van de Yoga 730 die vorig jaar uitkwam en op het scherm na, lijkt het nieuwe model gelijk te zijn aan zijn voorganger. Lenovo gaat het model niet in de VS uitbrengen, maar wel in Europa. Dat lijkt aan te geven dat de fabrikant oled nog ziet als een soort experiment. Vanaf april zou de Yoga C730 met oledscherm verkrijgbaar moeten zijn.
Vooralsnog is Dell de enige fabrikant die van plan is om het 15,6"-oledpaneel in meerdere laptops te stoppen. Het scherm komt als een optie beschikbaar in de bestaande XPS 15 en in de Alienware m15. Daarnaast wil de fabrikant het scherm in twee nieuwe gamelaptops stoppen die op de CES zijn aangekondigd, de G5 en G7. Alleen laatstgenoemde was daadwerkelijk te zien op de beurs met een oledpaneel.
Wat gaat het kosten?
De komst van meer laptops met oledscherm zou te danken zijn aan lagere productiekosten, maar de grote vraag is natuurlijk wat het daadwerkelijk gaat kosten voor de consument. Vooralsnog heeft alleen Lenovo een prijs genoemd. Die fabrikant wil zijn Yoga C730 voor een prijs vanaf 1649 dollar aanbieden. Welke specificaties je krijgt voor dat geld is nog niet duidelijk, maar vergelijkbare Yoga 730-laptops zonder het oledscherm zijn te koop voor iets meer dan duizend euro. Een meerprijs van honderden euro's voor het oledpaneel is dan ook aannemelijk.
Naar mate oledschermen meer gemeengoed worden in laptops kan die prijs wellicht verder dalen. Of dat echt op korte termijn gaat gebeuren, is nog de vraag. Het feit dat er nu vier fabrikanten zijn die allemaal toezeggen laptops met oledschermen uit te brengen is in ieder geval positief en een teken dat er iets staat te veranderen op de markt. Wij hopen dat het deze keer daadwerkelijk doorzet en niet weer bij uitzonderingen blijft.