Let op: je bekijkt een oudere versie van dit artikel. Bekijk hier de nieuwste versie van dit artikel.

Door Redactie Tweakers

Desktop Best Buy Guide: maart 2013

Inleiding

In deze tweede editie van 2013 van de Best Buy Guide hebben we een primeur: voor de centrale opslag van data bespreken we een systeem speciaal voor storage. Gemak dient de mens, dus in plaats van een veelzijdige en prijzige thuisserver kiezen we ditmaal voor een kant-en-klaar nas-systeem waar alleen nog schijven ingebouwd hoeven worden. Wie meer wil, kan met een uitgebreide storage-server compleet met geavanceerd zfs-filesystem aan de gang, maar het benodigde budget is dan wel een stuk hoger.

Daarnaast is het budget- en basissysteem weer terug van weggeweest, zodat ook de bouwer met een bescheiden portemonnee een compleet systeem neer kan zetten. Het budget van het budgetsysteem is zelfs met vijftig euro verlaagd, zodat de basis voor een complete pc al voor 225 euro neergelegd kan worden.

Zoals gebruikelijk worden gamers niet vergeten: zij krijgen de keuze uit een systeem waarmee voor een bescheiden prijs kan worden gegamed. Voor wie iets meer geld kan en wil uitgeven is er uiteraard ook nog het normale gamesysteem. Bij beide pc's lieten we overigens de steeds meer in onbruik rakende optische drive weg.

Zoals altijd zijn ook deze BBG-systemen samengesteld na overleg en discussie op het Gathering of Tweakers-forum, waarbij een ieder zijn mening over het perfecte systeem kan bijdragen. Het bbg-team plaatst een aantal weken voor publicatie voorstellen voor systemen in het Complete Systemen & Laptops-forum. Vervolgens kunnen alle forumbezoekers hun mening geven en over wijzigingen discussiëren. Bij het schrijven en samenstellen van de definitieve bbg gaan we uit van de feedback uit de bovengenoemde topics, onze eigen bevindingen, de reviews van collega-hardwaresites en de ervaringen van medetweakers op het forum en in de Productreviews.

SysteemBudget (exclusief randapparatuur)
Budgetsysteem 225 euro
Basissysteem 325 euro
Budgetgamesysteem 425 euro
Basisgamesysteem 650 euro
High-end gamesysteem 1500 euro
Storageserver Budget: 550 euro, Advanced 1500 euro

De prijzen bij de diverse onderdelen worden realtime uit de Pricewatch opgevraagd en zijn daardoor aan verandering onderhevig. De prijzen in de tabellen worden vastgesteld op het moment van publicatie. Als een onderdeel meer dan eens in een configuratie voorkomt, zoals de twee videokaarten voor een sli- of Crossfire-systeem, wordt daar in de totaalprijs rekening mee gehouden. Alle prijzen zijn inclusief btw.

Budget- en basissysteem

Het budget- en basissysteem zijn weer teruggekeerd na één ronde afwezigheid. Ze zijn bedoeld voor algemene en niet al te zware taken, zoals browsen op internet, e-mailen en het draaien van kantoorsoftware. Er zijn weer twee losse configuraties in elkaar gezet. De budgetten zijn echter enigzins veranderd. Zo is voor het budgetsysteem nog maar slechts 225 euro in plaats van 275 euro beschikbaar. Het budget van het basissysteem is wel gelijk gebleven, met 325 euro. De randapparatuur, zoals monitor, toetsenbord, muis en speakers, is niet in de budgetten inbegrepen. Voor deze componenten geven we afzonderlijke adviezen.

Budgetsysteem

4.5 van 5 sterren
€ 112,48Processors Intel Celeron G1610 Boxed
Intel Celeron G1610 Boxed

We bouwen het budgetsysteem op rond een nieuwe processor uit de Celeron lijn. De op Intels Ivy Bridge-platform gebaseerde G1610 is de opvolger van de G530. De processor heeft twee cores die elk op 2,6GHz draaien. Verder is de tdp standaard, namelijk 55W. Deze processor beschikt over een grafische kern en gezien de bescheiden eisen die we aan een budgetsysteem stellen, zien we geen noodzaak een extra videokaart aan te schaffen.

3.5 van 5 sterren
OnbekendMoederborden ASRock Asrock H61M-DG3/USB3
ASRock Asrock H61M-DG3/USB3

Ondanks dat de Asrock H61M-DG3/USB3 ver onder de 50 euro zit, heeft het moederbord vier usb-3.0-poorten tot zijn beschikking. Twee hiervan zijn via een interne header te benutten. De overige features zijn wel mager. Zo zijn er slechts twee geheugensleuven aanwezig en moeten we sata-600-poorten ook missen. Desondanks is het bord met zijn lage prijs erg geschikt voor een budgetsysteem.

4.5 van 5 sterren
OnbekendBehuizingen Chieftec Mesh CT-01B
Chieftec Mesh CT-01B

Ditmaal is er geen AOpen-behuizing voor het budgetsysteem gereserveerd, maar een van Chieftec. Het belangrijkste argument vinden we aan de voorzijde van de kast; namelijk usb-3.0. De kast is daarnaast van betere bouwkwaliteit dan die van een AOpen. De voeding is vergelijkbaar, want ook in deze kast zit een 350W voeding. Deze argumenten zijn voldoende om de meerprijs te rechtvaardigen.

4.5 van 5 sterren
€ 14,90Geheugen intern Kingston ValueRAM KVR1333D3N9/4G
Kingston ValueRAM KVR1333D3N9/4G

Deze geheugenmodule van Kingston heeft een capaciteit van 4GB en levert ons voldoende prestaties voor een lage prijs. In dit systeem draait de module in single channel, omdat er slechts één module aanwezig is. Het kleine prestatieverschil nemen we voor lief. In tegenstelling tot de apu's van AMD hebben de Intel Ivy Bridge-processors minder baat bij veel geheugenbandbreedte. Een latere upgrade van het geheugen blijft dus mogelijk, met een minimale investering.

4.5 van 5 sterren
OnbekendSolid state drives Samsung 840 series SSD 120GB
Samsung 840 series SSD 120GB

De Samsung 830 ssd's zijn niet meer goed leverbaar. Hierdoor zijn we genoodzaakt om uit te kijken naar een andere ssd. We kiezen voor de opvolger van de populaire Samsung 830; de Samsung 840. Deze ssd is wel iets langzamer dan de 830, maar de prijs is voor onze keuze van doorslaggevende betekenis: hij is simpelweg goedkoper dan de concurentie, zoals de Crucial M4.
linkSamsung 840 250GB: iets minder snel?

€ 127,38Actuele totaalprijs:
ProductPrijsAct.Prijs
Processors Intel Celeron G1610 Boxed € 36,45 € 112,48
Moederborden ASRock Asrock H61M-DG3/USB3 € 42,45 Onbekend
Behuizingen Chieftec Mesh CT-01B € 41,75 Onbekend
Geheugen intern Kingston ValueRAM KVR1333D3N9/4G € 20,50 € 14,90
Solid state drives Samsung 840 series SSD 120GB € 84,99 Onbekend
Totaalprijs bij opstellen BBG € 226,14 € 127,38

De goedkoopste leveranciers van deze configuratie kun je hier bekijken.

Ook in het basissysteem zien we usb-3.0 aan de voorzijde van de behuizing terug. Daarnaast is er plek voor een krachtige apu en zit er bij het basissysteem een losse voeding, waardoor er meer aandacht is voor de kwaliteit van deze voeding.

Basissysteem

4 van 5 sterren
OnbekendProcessors AMD A8-5600K Black Edition
AMD A8-5600K Black Edition

De AMD A8-5600K is een processor uit de Trinity-familie, die onlangs door AMD werd geïntroduceerd. Het topmodel, de 5800K, viel helaas buiten het budget, maar de 5600K zal de gebruiker niet teleurstellen. Er zijn namelijk twee Piledriver-modules aanwezig. Iedere module bestaat uit twee cores, wat een totaal van vier cores maakt. De basisklokfrequentie is 3,6GHz, wat kan oplopen tot 3,9GHz door de vernieuwde turbomodus. Wat processorkracht betreft doet de A8-5600K maar weinig onder voor zijn grote broer, de A10-5800K. Op grafisch gebied is het verschil groter, maar niet schokkend. Door de unlocked multiplier kan de processor ook nog gemakkelijk worden overgeklokt.
linkAMD Trinity: eindelijk voor de desktop

4 van 5 sterren
OnbekendMoederborden ASRock FM2A75 PRO4-M
ASRock FM2A75 PRO4-M

We kiezen ditmaal voor een moederbord met vier geheugensleuven. Omdat we direct twee modules plaatsen blijft de mogelijkheid bestaan om later makkelijk te upgraden. Een tweede voordeel ten opzichte van de ASRock FM2A75M is de betere stroomtoevoer van de processor, die ook nog eens passief gekoeld wordt. Verder zijn de features gelijk aan die van het moederbord uit de vorige BBG. Er zijn vier usb-3.0-poorten te vinden, waarvan er twee via een interne header te gebruiken zijn. Ook is uefi aanwezig, de vervanger van de traditionele bios.

4.5 van 5 sterren
OnbekendGeheugen intern Kingston HyperX KHX1866C9D3K2/4GX
Kingston HyperX KHX1866C9D3K2/4GX

De gekozen processor heeft baat bij snel geheugen. Daarom kiezen we voor geheugen met een hoge klokfrequentie; 1866MHz. We kiezen voor twee modules van 2GB zodat de processor ze in dual-channel kan aanspreken, wat ook zeker nodig zal zijn om genoeg bandbreedte te creëren. Tests hebben uitgewezen dat de AMD Trinity-processors erg hongerig zijn naar snel geheugen.
linkGeheugenbenchmark @ Bouweenpc.nl

Het voorgestelde geheugen is inmiddels sterk in prijs gestegen. Ook is het setje veel minder goed leverbaar. Gezien de kleine prestatieverschillen kan er in dit geval ook gegaan worden voor de 1600MHz-uitvoering. Die is beter leverbaar en goedkoper.

4.5 van 5 sterren
OnbekendSolid state drives Samsung 840 series SSD 120GB
Samsung 840 series SSD 120GB

Opnieuw kiezen we door de leveringsstop van de 830 voor de opvolger van die populaire Samsung-ssd. Deze ssd is dus wel wat trager dan de 830, maar de prijs is ten opzichte van de concurentie erg goed. Bij de ssd of in de kast is geen 2.5 inch bracket beschikbaar, deze zal je dus los moeten bestellen. Elke 3.5 naar 2.5 inch adapter voldoet echter.
linkSamsung 840 250GB: iets minder snel?

3.5 van 5 sterren
OnbekendBehuizingen Cooler Master Elite 344 USB 3.0 Zilver
Cooler Master Elite 344 USB 3.0 Zilver

Ook in het basissysteem kiezen we er voor om usb-3.0 naar de voorkant van de kast te brengen. Hierdoor hoeft men niet achter de kast te kruipen bij het inprikken van een usb-3.0-apparaat. Usb-3.0 is ondertussen goed betaalbaar en we zien het ook al terug bij diverse budgetkasten. Eén van die kasten is de Cooler Master Elite 344. De behuizing biedt naast usb-3.0 weinig onderscheidende features, maar de lage prijs is al reden genoeg om deze kast op te nemen in de BBG. Het chassis is leverbaar in verschillende kleuren. In deze BBG wordt de zilveren kast aangeboden, maar hij is ook leverbaar in het blauw en paars.
linkProductspecificaties @ Cooler Master

4.5 van 5 sterren
OnbekendVoedingen be quiet! System Power 7 300W
be quiet! System Power 7 300W

De voeding komt wederom uit de stal van be quiet! De voeding is kwalitatief iets beter en efficiënter dan de System Power S6, en kost weinig meer. Deze voeding levert 300W en is energiezuinig, getuige het 80 Plus-Bronze-certificaat.
linkProductspecificaties @ be quiet!

€ 0,-Actuele totaalprijs:
ProductPrijsAct.Prijs
Processors AMD A8-5600K Black Edition € 88,45 Onbekend
Moederborden ASRock FM2A75 PRO4-M € 58,45 Onbekend
Geheugen intern Kingston HyperX KHX1866C9D3K2/4GX € 33,- Onbekend
Solid state drives Samsung 840 series SSD 120GB € 84,99 Onbekend
Behuizingen Cooler Master Elite 344 USB 3.0 Zilver € 35,50 Onbekend
Voedingen be quiet! System Power 7 300W € 32,62 Onbekend
Totaalprijs bij opstellen BBG € 333,01 € 0,-

De goedkoopste leveranciers van deze configuratie kun je hier bekijken.

We hebben een selectie gemaakt van randapparaten waarvan de prijs en de prestaties bij de budget- en basissystemen van deze bbg passen. Daarnaast bieden we extra opties met betrekking tot de opslag. Voor het eerst zien we dat optische drives niet meer standaard bij de systemen zitten, maar we bieden ze uiteraard wel als optie aan.

Opties en randapparatuur

3.5 van 5 sterren
€ 54,99Interne harde schijven Seagate Barracuda 7200.14 ST1000DM003, 1TB
Seagate Barracuda 7200.14 ST1000DM003, 1TB

Omdat de gekozen ssd een capaciteit heeft van 120GB, is het niet ondenkbaar dat je opslagschijf vol raakt. Daarom bieden we een harde schijf van 1TB als optie aan. Deze harde schijf is goed leverbaar, voor een lage prijs. Het toerental bedraagt 7200 per minuut.

4 van 5 sterren
OnbekendOptische drives LG GH24NS90 Zwart
LG GH24NS90 Zwart

Omdat de optische drive steeds minder vaak gebruikt wordt, hebben we besloten om hem als optie aan te bieden. Zelfs het installeren van Windows 7 of 8 is gemakkelijk te doen via een usb-stick. Mensen die echter toch nog graag met optische schijfjes werken kunnen het beste voor deze optische drive gaan omdat die goedkoop, en relatief stil is.

4 van 5 sterren
OnbekendMonitoren LG E2242T-BN Zwart
LG E2242T-BN Zwart

Deze monitor van LG past perfect bij beide systemen. De monitor heeft een full-hd-resolutie en beschikt over een dvi-aansluiting waardoor er minder ruis te zien zal zijn ten opzichte van VGA. Het scherm meet 22 inch en heeft een reactietijd van 5ms.

4.5 van 5 sterren
OnbekendMuizen Logitech RX250 (Zwart)
Logitech RX250 (Zwart)

De Logitech RX250 is een basismodel. Deze optische usb-muis met draad heeft als enige extra een scrollwiel dat zowel verticaal als horizontaal kan bewegen.

4 van 5 sterren
€ 9,56Toetsenborden Logitech K120 (Internationaal)
Logitech K120 (Internationaal)

De K120 is een uiterst eenvoudig bedraad usb-toetsenbord. Logitech heeft allang bewezen dat het ook voor de kleine beurs goede spullen levert.
linkProductspecificaties @ Logitech

OnbekendToetsenborden Logitech MK320
Logitech MK320

Wil je meer luxe en minder kabels op je bureau, dan raden we de Logitech MK320 aan. Dit draadloze setje bestaat uit een optische muis en een toetsenbord met diverse extra knoppen om snel programma's te kunnen starten.
linkProductspecificaties @ Logitech

4 van 5 sterren
OnbekendPC speakersets Logitech LS11
Logitech LS11

De Logitech LS11-set bestaat uit twee losse speakers van 1,5 watt. Daarnaast beschikken ze over in- en uitgangen aan de voorzijde, zodat een hoofdtelefoon, een microfoon of een mp3-speler probleemloos kan worden aangesloten.

4 van 5 sterren
OnbekendPC speakersets Creative Inspire A220
Creative Inspire A220

Wil je meer volume, maar nog steeds niet te veel geld uitgeven, dan is de Creative Inspire A220 misschien een goede optie. Deze set bestaat uit een subwoofer van 5 watt en twee losse satellietspeakers van 2 watt per stuk. Met een prijs van nog geen 25 euro mogen er natuurlijk geen topprestaties van verwacht worden, maar de subwoofer zal in ieder geval een wat vollere bas geven.
linkProductspecificaties @ Creative

Budgetgame- en gamesysteem

Budget-gamesysteem

De volgende systemen zijn bedoeld voor de spelfanaten. We beginnen met het budgetsysteem, voor mensen die niet al te veel te besteden hebben of gewoon weinig geld willen uitgeven. De grens die we onszelf hebben opgelegd is 425 euro, exclusief randapparatuur en opties. Voor het eerst maakt het optische station geen deel meer uit van de standaardconfiguratie: deze is verhuisd naar de randapparatuur en opties.

Basisonderdelen

4 van 5 sterren
OnbekendProcessor AMD Athlon II X4 740 Boxed
AMD Athlon II X4 740 Boxed

Ook deze keer rusten we het budgetsysteem met een AMD Athlon II X4-processor uit. Ondanks dat het maar een nummer scheelt, 740 in plaats van 640, is het een hele andere processor dan die van het BBG-systeem van januari. Zo is de 740 niet van een AM3- maar een FM2-socket voorzien en is de kloksnelheid met 3,2GHz een stuk hoger. Bovendien kan deze in de turbo-mode oplopen tot 3,7GHz. Een ander voordeel is dat de 740 een stuk minder energie verstookt, namelijk 65W tegenover 95W voor de 640.

4 van 5 sterren
OnbekendMoederbord ASRock FM2A75 PRO4-M
ASRock FM2A75 PRO4-M

Zoals de naam al aangeeft is de ASRock FM2A75 PRO4-M geschikt voor processors met een FM2-socket en is deze verder voorzien van een A75-chipset. Dit betekent onder meer aanwezigheid van snelle sata 600- en usb 3.0-aansluitingen. Ondanks dat het een micro-atx formaat moederbord is, heeft het voldoende vrije ruimte rondom de processor en kunnen er vier geheugenmodules worden geplaatst. Verder zijn er ook nog beperkte overklokmogelijkheden aanwezig, zodat net dat beetje extra uit dit bord kan worden gehaald.
linkProductspecificaties @ AsrocklinkReview @ HexuslinkReview door DeerDitch @ Tweakers

4.5 van 5 sterren
OnbekendGeheugen Corsair CMV4GX3M2A1333C9
Corsair CMV4GX3M2A1333C9

Het budgetsysteem rusten we uit met twee reepjes ddr3-geheugen van 2GB elk. Met 4GB hebben we voldoende werkgeheugen voor de meeste programma's en taken, terwijl we ook niet teveel uitgeven.

 	  Western Digital Blue WD5000AAKX, 500GB

Bij Western Digital worden harde schijven in een kleurcategorie ondergebracht. Zwart betekent maximale prestaties en groen geeft een laag verbruik en warmteproductie aan. De WD10EZEX valt in de blauwe categorie en is voor alledaags gebruik. De drive beschikt over een snelle sata 600-aansluiting, heeft 64MB cache aan boord en de schijf draait 7200 toeren per minuut.
linkProductspecificaties @ Western Digital

OnbekendVideokaarten Sapphire HD 7850 1GB GDDR5
Sapphire HD 7850 1GB GDDR5

Net als verleden keer hebben we de budget-pc uitgerust met een Radeon HD 7850 voorzien van 1GB GDDR5-geheugen. De Sapphire-kaart is met 860MHz net iets trager geklokt en de koeling wordt niet door een maar door twee fans van luchtcirculatie voorzien. Dit alles heeft een gunstige invloed op de lawaaiproductie van de kaart.
linkProductspecificaties @ Sapphire

4 van 5 sterren
OnbekendBehuizingen Cooler Master K280
Cooler Master K280

De Cooler Master K280 is geschikt voor atx- en micro-atx-moederborden en heeft aan de voorkant naast de standaardaansluitingen ook een usb 3.0-poort. Met ruimte voor een 12cm-fan aan de voor-, zij- en achterkant beschikt de kast ook over voldoende koelingsmogelijkheden.
linkProductspecificaties @ Cooler Master

4 van 5 sterren
OnbekendVoedingen Corsair Builder CX430 Bronze
Corsair Builder CX430 Bronze

De voeding komt van Corsair en is de CX430 uit de Builder-series. Hij levert 430W en heeft onder meer vier sata- en drie 5,25"-aansluitingen, ruim voldoende om al onze componenten ruimschoots te bedienen.
linkReview @ JonnyGURU

€ 24,49Actuele totaalprijs:
ProductPrijsAct.Prijs
Processor AMD Athlon II X4 740 Boxed € 63,99 Onbekend
Moederbord ASRock FM2A75 PRO4-M € 58,45 Onbekend
Geheugen Corsair CMV4GX3M2A1333C9 € 24,90 Onbekend
Harde schijf Western Digital Blue WD5000AAKX, 500GB € 47,85 € 24,49
Videokaarten Sapphire HD 7850 1GB GDDR5 € 154,90 Onbekend
Behuizingen Cooler Master K280 € 35,60 Onbekend
Voedingen Corsair Builder CX430 Bronze € 39,40 Onbekend
Totaalprijs bij opstellen BBG € 427,11 € 24,49

De goedkoopste leveranciers van deze configuratie kun je hier bekijken.

Basis-gamesysteem

Voor het basissysteem hebben we de grens op 650 euro gelegd. Hiermee kunnen we onder meer de grafische- en processorkracht flink uitbreiden en het werkgeheugen verdubbelen. De kast en harde schijf zijn ongewijzigd ten opzichte van het budgetsysteem.

Basisonderdelen

4.5 van 5 sterren
OnbekendProcessor Intel Core i5 3350P Boxed
Intel Core i5 3350P Boxed

De Core i-serie van Intel is een processor met ingebouwde geheugencontroller en grafische chip. Er zijn tegenwoordig echter ook een aantal modellen waarin de gpu is uitgeschakeld. De Core i5-3350P is zo'n model. Als je toch van plan bent een losse videokaart aan te schaffen, haal je hiermee een krachtige quadcore-processor in huis, waarbij je niet hoeft te betalen voor een onderdeel dat je niet gaat gebruiken.

Let op! Voor ondersteuning van deze processor is bij de meeste moederborden een bios-update vereist.
linkReview @ PC Perspective

4 van 5 sterren
OnbekendMoederbord ASRock B75 Pro3-M
ASRock B75 Pro3-M

De ASRock B75 Pro3-M beschikt over vier geheugensleuven, twee pci-express x16-sloten, vijf sata 300- en drie sata 600-aansluitingen, en een flink aantal usb 2.0- en 3.0-aansluitingen. Kortom het is een moederbord dat rijk aan features is en voldoende toekomstbestendig lijkt.
linkProductspecificaties @ Asrock

4 van 5 sterren
€ 47,32Geheugen Corsair CMV8GX3M2A1333C9
Corsair CMV8GX3M2A1333C9

Voor het basisgamesysteem hebben we dezelfde soort geheugenmodules uitgezocht als bij het budgetgamesysteem, maar nu zijn het twee modules van 4GB. Hiermee hebben we dus de dubbele hoeveelheid werkgeheugen tot onze beschikking.

5 van 5 sterren
OnbekendVideokaarten Gigabyte Radeon HD7950 WindForce 3
Gigabyte Radeon HD7950 WindForce 3

De snelste videokaart van AMD op dit moment is de Radeon HD7970. De directe concurrentie van Nvdia is de Titan, maar hier hangt een stevig prijskaartje aan. De Radeon HD7950 is zo'n 100 euro goedkoper en daarmee een een interessant alternatief. De WindForce 3 van Gigabyte wordt standaard overklokt geleverd, met een kloksnelheid van 900 in plaats van 800MHz. Om voldoende koeling te leveren prijken er maar liefst drie fans op deze kaart.
linkReview @ TechSpot

OnbekendVoedingen XFX Pro 550W
XFX Pro 550W

In dit systeem zetten we een wat zwaardere voeding, namelijk de Pro 550W van XFX. Deze levert niet alleen voldoende energie - ook als er op een later tijdstip nog een tweede videokaart geplaatst gaat worden -, maar heeft tevens genoeg kabels om welke upgradedan ook door te kunnen voeren.
linkReview @ JonnyGURUlinkReview @ KitGuru

€ 71,81Actuele totaalprijs:
ProductPrijsAct.Prijs
Processor Intel Core i5 3350P Boxed € 149,90 Onbekend
Moederbord ASRock B75 Pro3-M € 56,90 Onbekend
Geheugen Corsair CMV8GX3M2A1333C9 € 40,95 € 47,32
Harde schijf Western Digital Blue WD5000AAKX, 500GB € 47,85 € 24,49
Videokaarten Gigabyte Radeon HD7950 WindForce 3 € 266,70 Onbekend
Behuizingen Cooler Master K280 € 35,60 Onbekend
Voedingen XFX Pro 550W € 52,30 Onbekend
Totaalprijs bij opstellen BBG € 650,20 € 71,81

De goedkoopste leveranciers van deze configuratie kun je hier bekijken.

Randapparatuur & Opties

Tenslotte hebben we nog een kleine selectie randapparatuur en opties in de aanbieding, die goed bij de budget- en basis-gamesystemen gebruikt kunnen worden.

Basisonderdelen

4 van 5 sterren
OnbekendOptische drives LG GH24NS90 Zwart
LG GH24NS90 Zwart

Veel mensen gebruiken hun optisch station steeds minder. Een OS kan via een usb-stick worden geïnstalleerd en veel programma's zijn als download beschikbaar. Er zijn echter voldoende redenen te bedenken om toch een dvd-brander in de computer te plaatsen, vandaar dat we er nog steeds een adviseren, echter niet meer als onderdeel van de standaardconfiguratie. De GH24NS90 van LG is goedkoop, relatief stil en verder niets bijzonders, maar doet gewoon wat je er van verwacht.
linkProductspecificaties @ LG

4.5 van 5 sterren
OnbekendSolid State Drives Crucial m4 CT128M4SSD2 128GB
Crucial m4 CT128M4SSD2 128GB

Met een ssd als systeemschijf start de computer razendsnel op en laden applicaties zonder vertraging. Het heeft kortom een zeer positieve invloed op de gebruikerservaring. Ze zijn echter vergeleken met een harde schijf een stuk duurder als er naar de prijs per gigabyte wordt gekeken. Vandaar dat we er geen hebben kunnen opnemen in de standaardconfiguratie, zonder flinke concessies aan de overige componenten te moeten doen. Hij moet echter zeker worden overwogen als de eerstvolgende upgrade.

De m4-serie van Crucial is al een tijdje in omloop en is misschien niet de goedkoopste optie met deze capaciteit, maar hij is nog steeds een van de snelste ssd's die beschikbaar zijn. Overweeg je deze ssd, wacht dan niet te lang. De opvolger is al een tijdje uit, dus hoe lang de m4 nog verkrijgbaar zal zijn, is moeilijk te voorspellen.
linkProductreviews @ TweakerslinkCrucial m4: koning onder de ssd's @ Tweakers

4.5 van 5 sterren
OnbekendMonitoren Iiyama ProLite X2377HDS-B1
Iiyama ProLite X2377HDS-B1

Dit ips-scherm is voorzien van een 23-inch led-backlight met een resolutie van 1920x1080. Zowel de lage input-lag als de korte responstijd maken het scherm zeer geschikt voor het spelen van games. Aansluiten kan via vga, dvi-d of hdmi en het scherm beschikt over ingebouwde speakers, hoewel deze erg weinig voorstellen.
linkProductspecificaties @ Iiyama

4 van 5 sterren
OnbekendToetsenborden Logitech K200 Media Keyboard
Logitech K200 Media Keyboard

Logitech heeft een aantal speciaal voor gamers bedoelde keyboards in zijn assortiment, maar die hebben een flinke prijs. We hebben daarom voor de goedkope en degelijke K200 Media Keyboard gekozen. Naast de standaard toetsen zijn er ook acht extra toetsen aanwezig, waar bijvoorbeeld een mediaspeler mee bestuurd kan worden.
linkProductspecificaties @ Logitech

4.5 van 5 sterren
OnbekendMuizen Logitech G400 Gaming Mouse
Logitech G400 Gaming Mouse

De G400 is de opvolger van de populaire MX518. Deze muis biedt dezelfde functies als zijn voorganger, zoals programmeerbare knoppen. Hij ligt lekker in de hand en de sensor is nauwkeuriger geworden.
linkProductspecificaties @ Logitech

4 van 5 sterren
OnbekendPC speakersets Logitech Z323
Logitech Z323

De Logitech Z323 is een degelijke, maar verder standaard middenklasser speakerset. Hij is goed in staat een kamer te vullen met geluid en de subwoofer levert voldoende lage tonen. Hij heeft verder nog de nodige ingangen en kan ook op zichzelf gebruikt worden, in combinatie met bijvoorbeeld een mp3-speler.
linkProductspecificaties @ Logitech

4 van 5 sterren
OnbekendGaming headsets Creative SoundBlaster Tactic3D Alpha
Creative SoundBlaster Tactic3D Alpha

Er zijn voldoende scenario's te bedenken waar een headset is te prefereren boven speakers. Niet alleen voorkom je dat je de omgeving stoort, ook stoort de omgeving jou minder. We hebben ditmaal voor de Creative SoundBlaster Tactic3D Alpha gekozen, wat een voor zijn prijsklasse goede headset is.

Als een luidspreker-set om een of andere reden geen goede optie is en je hebt wat meer te besteden, dan is de Corsair Vengeance 1500 met surround-weergave wellicht het overwegen waard.
linkProductspecificaties @ CreativelinkReview @ bit-tech

€ 0,-Actuele totaalprijs:
ProductPrijsAct.Prijs
Optische drives LG GH24NS90 Zwart € 16,30 Onbekend
Solid State Drives Crucial m4 CT128M4SSD2 128GB € 98,98 Onbekend
Monitoren Iiyama ProLite X2377HDS-B1 € 164,- Onbekend
Toetsenborden Logitech K200 Media Keyboard € 10,20 Onbekend
Muizen Logitech G400 Gaming Mouse € 26,95 Onbekend
PC speakersets Logitech Z323 € 34,75 Onbekend
Gaming headsets Creative SoundBlaster Tactic3D Alpha € 31,95 Onbekend

De goedkoopste leveranciers van deze configuratie kun je hier bekijken.

High-end gamesysteem

Deze editie van de BBG is hij weer terug: het high-end gamesysteem. De gamer kan met dit systeem verwachten dat hij zijn spellen, waaronder toekomstige games, op hoge instellingen kan spelen. Voor dit systeem was een budget van 1500 euro beschikbaar, exclusief randapparatuur. De oplettende lezer valt gelijk op dat we dit budget niet volledig hebben opgemaakt. We zijn namelijk van mening dat je beter geld in je zak kan houden in plaats van onnodig dure componenten kiezen.

Basisonderdelen

4.5 van 5 sterren
€ 202,01Processors Intel Core i5 3570K Boxed
Intel Core i5 3570K Boxed

De Intel Core i5-3570K is een uitstekende processor. Door de vrij instelbare multiplier kan deze processor ook nog gemakkelijk worden overgeklokt. Dat de 3770K Intel HyperThreading ondersteunt biedt bij de meeste games overigens geen noemenswaardig voordeel.

4.5 van 5 sterren
OnbekendProcessorkoeling Scythe Mugen 3 PC Games Hardware Edition
Scythe Mugen 3 PC Games Hardware Edition

De opvolger van de populaire Scythe Mugen 2 heet simpelweg Scythe Mugen 3. In ons systeem plaatsen we de speciale games-editie. Deze is uitgerust met twee ventilators en houdt de processor onder alle omstandigheden mooi koel.

4.5 van 5 sterren
OnbekendMoederborden MSI Z77A-G45
MSI Z77A-G45

MSI biedt met de Z77A-G45 een zeer uitgebreid S1155-moederbord tegen een aangename prijs. Dankzij de Z77-chipset is het overklokken van de processor goed mogelijk en uiteraard ondersteunt het bord functionaliteit als usb 3.0 en sata-600. Er is tevens de nodige koeling aanwezig bij de energietoevoer voor de processor. Dit zorgt voor stabiliteit bij het overklokken.

Er zijn duurdere Z77-moederborden te koop, die bijvoorbeeld meer sata-poorten of uitgebreidere koeling bieden. Deze extra functies zijn doorgaans niet heel relevant voor lezers van dit onderdeel van de BBG.

Corsair Vengeance  CML8GX3M2A1600C9 Low Profile

We kiezen voor 8GB werkgeheugen dat op 1600MHz is geklokt; dat is voor het gros van de gamers voldoende. Deze modules van Corsair hebben geen hoge heatspreaders waardoor dit geen conflict zal opleveren bij het installeren van de processorkoeler.

Lezers die denken meer nodig te hebben kunnen simpelweg het setje van 16GB kiezen. Uiteraard is er ook geheugen te koop met hogere kloksnelheden, maar de prestatiewinst daarvan is vaak nihil.

4 van 5 sterren
OnbekendVideokaarten 2x Sapphire HD 7950 Boost 3GB GDDR5
Sapphire HD 7950 Boost 3GB GDDR5

Een gamesysteem kenmerkt zich door zijn videokaarten, want deze hebben de grootste invloed op de prestaties. Twee Radeon HD7950's vervullen deze functie in het high-end gamesysteem. Er zijn snellere videokaarten te koop, maar naar onze mening is de verhouding tussen prijs en prestaties daar minder goed.

Ons oog is op een model van Sapphire gevallen, dat naast 3GB geheugen ook is uitgerust met de nieuwe 'boost'-eigenschap. Dit houdt in dat de videokaart onder bepaalde omstandigheden de kloksnelheid van 850 MHz naar 925 MHz zal verhogen. Dit heeft uiteraard een prestatieverbetering tot gevolg. Standaard is deze videokaart ook erg stil dankzij de koeler met twee ventilators.

Nvidia-aanhangers kunnen kiezen voor de GTX 660 Ti. Wil je toch net dat beetje extra kracht dan kan je het systeem ook uitrusten met twee HD7970's.

5 van 5 sterren
OnbekendSolid state drives Crucial m4 SSD 2.5" 256GB
Crucial m4 SSD 2.5

De Crucial M4 is sinds zijn introductie al één van de populairste ssd's en die status is ongewijzigd gebleven. De Samsung 830 is ondertussen van het toneel verdwenen en opgevolgd door de 840-serie.

De M4 is een betrouwbare keuze: de prestaties behoren niet tot de top, maar hij presteert over de gehele linie naar behoren. Dit doet hij tevens tegen een gunstige prijs. Voor dit systeem valt ons oog op de 256GB-versie; een capaciteit die velen zal bekoren. Voor de massa-opslag is er een harde schijf aanwezig.

3.5 van 5 sterren
€ 69,-Interne harde schijven Seagate Barracuda 7200.14 ST2000DM001, 2TB
Seagate Barracuda 7200.14 ST2000DM001, 2TB

Een schijf met capaciteit van 2TB uit de nieuwe 7200.14-lijn van Seagate voorziet de gemiddelde gamer van genoeg opslagruimte. De harde schijf beschikt over een sata-600-aansluiting en 64MB cachegeheugen.

4.5 van 5 sterren
OnbekendBehuizingen Fractal Design Define R4 Pearl Black
Fractal Design Define R4 Pearl Black

Een behuizing kiezen is een heikel punt bij het geven van advies. De ene persoon kiest zijn behuizing op basis van de koelingsmogelijkheden terwijl een ander juist het uiterlijk van het grootste belang vindt. En zelfs wat betreft dat uiterlijk variëren de meningen erg.

Desondanks denken we dat de Fractal Design Define R4 op beide vlakken het gros van de mensen tevreden zal stellen. Dit model kenmerkt zich door het strakke uiterlijk gecombineerd met een goede airflow.

Een alternatief is de Corsair 500R. Die is zowel in het zwart als het wit verkrijgbaar.

4.5 van 5 sterren
OnbekendVoedingen Seasonic G-Serie 650Watt
Seasonic G-Serie 650Watt

Het team achter de BBG hecht grote waarde aan een degelijke voeding. Dit is een aspect waar helaas veel op bespaard wordt, met alle gevolgen van dien. Een betrouwbare fabrikant van voedingen is Seasonic. We kiezen hierbij een model van 650 watt. Nu lijkt dit in eerste instantie weinig, maar we hebben hier te maken met een product van topkwaliteit. Deze modulaire voeding heeft een 80 Plus Gold-certificering. Dit houdt in dat hij erg energiezuinig is. Seasonic biedt vijf jaar fabrieksgarantie.

€ 325,70Actuele totaalprijs:
ProductPrijsAct.Prijs
Processors Intel Core i5 3570K Boxed € 197,50 € 202,01
Processorkoeling Scythe Mugen 3 PC Games Hardware Edition € 39,95 Onbekend
Moederborden MSI Z77A-G45 € 92,99 Onbekend
Geheugen intern Corsair Vengeance CML8GX3M2A1600C9 Low Profile € 50,- € 54,69
Videokaarten Sapphire HD 7950 Boost 3GB GDDR5 € 525,14 Onbekend
Solid state drives Crucial m4 SSD 2.5" 256GB € 159,99 Onbekend
Interne harde schijven Seagate Barracuda 7200.14 ST2000DM001, 2TB € 78,25 € 69,-
Behuizingen Fractal Design Define R4 Pearl Black € 91,90 Onbekend
Voedingen Seasonic G-Serie 650Watt € 102,85 Onbekend
Totaalprijs bij opstellen BBG € 1.338,57 € 325,70

De goedkoopste leveranciers van deze configuratie kun je hier bekijken.

Randapparatuur

4 van 5 sterren
OnbekendOptische drives LG GH24NS90 Zwart
LG GH24NS90 Zwart

Net als bij de andere systemen laten we de optische drive dit keer buiten het lijstje van standaard componenten. Games worden steeds meer als download aangeboden en zelfs het installeren van het besturingssysteem gaat tegenwoordig door middel van een usb-stick. Voor de mensen die toch niet zonder kunnen, is dit model van LG een prima koop.

4.5 van 5 sterren
OnbekendMonitoren Dell Ultrasharp U2312HM Zwart
Dell Ultrasharp U2312HM Zwart

De Dell U2312HM is de opvolger van de populaire U2311H. Dit ips-scherm is voorzien van een led-backlight; zowel de lage input-lag als de korte responstijd maken het zeer geschikt voor het spelen van games.

4.5 van 5 sterren
OnbekendMonitoren Dell Ultrasharp U2713HM Zilver, Zwart
Dell Ultrasharp U2713HM Zilver, Zwart

De Dell U2713HM heeft veel gelijkenissen met de populaire U2711: ook dit model heeft een vrij dunne bezel en het ips-paneel zorgt voor goede kijkhoeken. Het opvallendste kenmerk van deze 27"-monitor is echter de resolutie van 2560 bij 1440 beeldpunten. Daarmee zijn games in volle glorie te aanschouwen. De led-technologie zorgt tevens voor een lager energieverbruik.

4.5 van 5 sterren
€ 126,72PC speakersets Logitech Speaker System Z623
Logitech Speaker System Z623

Logitech heeft niet alleen goedkope speakersetjes, maar ook chiquere hardware in het assortiment. De Z623 is een 2.1-set die over een krachtige subwoofer beschikt en daarmee uitstekend geschikt is om je buren boos te maken.

4.5 van 5 sterren
OnbekendToetsenborden Logitech G110 Gaming Keyboard (Qwerty)
Logitech G110 Gaming Keyboard (Qwerty)

Logitech heeft een rijk assortiment toetsenborden voor gamers en wij kozen voor de G110. Dit toetsenbord is voorzien van tal van macrotoetsen, wat bij sommige games erg handig is. Voor nachtbrakers is er achtergondverlichting bij de toetsen ingebouwd.

4.5 van 5 sterren
OnbekendToetsenborden Logitech G710+ Mechanical Gaming Keyboard
Logitech G710+ Mechanical Gaming Keyboard

Sommige gamers zweren erbij: toetsenborden met mechanische schakelaars, die een veel duidelijkere aanslag hebben dan reguliere toetsenborden. De Logitech G710+ is een nieuw model van Logitech en dit toetsenbord heeft zulke mechanische schakelingen. Hij leent zich goed voor een game-sessie, maar is ook geschikt voor serieus typewerk.

4.5 van 5 sterren
OnbekendMuizen Logitech G500
Logitech G500

De G500 heeft een voor een muis best uitgebreide featureset; zo kan het gewicht met de meegeleverde gewichtjes aangepast worden. Hij heeft een sensor met een resolutie van 5700 dpi. Ook zijn er enkele programmeerbare knoppen en het scrollwiel heeft een functie om sneller te kunnen scrollen.

4.5 van 5 sterren
€ 14,-Muismatten Steelseries Qck
Steelseries Qck

Op het forum waren tweakers overtuigd van de toegevoegde waarde van een muismat. Zowel je precisie als je gebruikercomfort verbeteren, aldus een gebruiker. De Steelseries Qck is bijvoorbeeld een gunstig geprijsde muismat.

4 van 5 sterren
OnbekendGaming headsets Razer Carcharias
Razer Carcharias

De keuze voor een headset is vaak nog persoonlijker dan die voor een muis of toetsenbord. De meeste mensen zullen niet een headset én een speakerset hoeven hebben, maar als je huisgenoten geen prijs op luid geknal en piepende banden stellen, is een headset een uitkomst. We kiezen voor de Razer Carcharias die goed klinkt en goed zit.

ProductPrijsAct.Prijs
Optische drives LG GH24NS90 Zwart € 16,30 Onbekend
Monitoren Dell Ultrasharp U2312HM Zwart € 187,90 Onbekend
Monitoren Dell Ultrasharp U2713HM Zilver, Zwart € 499,- Onbekend
PC speakersets Logitech Speaker System Z623 € 127,10 € 126,72
Toetsenborden Logitech G110 Gaming Keyboard (Qwerty) € 57,95 Onbekend
Toetsenborden Logitech G710+ Mechanical Gaming Keyboard € 123,99 Onbekend
Muizen Logitech G500 € 36,95 Onbekend
Muismatten Steelseries Qck € 10,- € 14,-
Gaming headsets Razer Carcharias € 77,75 Onbekend

De goedkoopste leveranciers van deze configuratie kun je hier bekijken.

Storageserver

Voor het eerst is er een BBG-onderdeel speciaal voor storage gemaakt. In de vorige BBG is de thuisserver al behandeld, maar een thuisserver is niet speciaal ontworpen om als opslagmedium te worden gebruikt, al is het in sommige situaties ook prima te combineren. De BBG is geschreven met zfs als basis. Databeschikbaarheid is dusdanig belangrijk dat we niet om dit bestandssysteem heen kunnen. Femme Taken heeft een jaar geleden nog een uitgebreid artikel over zfs geschreven: Opslagnetwerken met zfs.

We hebben drie verschillende systemen behandeld. Het bouwen en configureren van een zfs-server kost nu eenmaal tijd. Het is je goed voor te stellen dat niet iedereen tijd of zin heeft om de nodige uren erin te stoppen. Daarom beginnen we met een kant-en-klare-server van Synology. Wie echter denkt dat een kant-en-klare-nas goedkoper is, heeft het mis. We hebben namelijk voor dezelfde prijs een systeem samengesteld dat overweg kan met zfs. Na het goed tweaken van de onderdelen hoeft het zelfs niet zo te zijn dat een kant-en-klare-nas zuiniger is.

Voor wie niet genoeg heeft aan een basis-zfs-systeem, is een advanced zfs-systeem geconfigureerd. De benaming mainstream doet het systeem te kort, terwijl high-end ook niet op zijn plaats is: daarom is voor 'advanced zfs-systeem' gekozen.

De software is belangrijk voor een zfs-systeem. Zfs is beschikbaar voor Solaris en FreeBSD. Vanwege de hardwareondersteuning geniet FreeBSD wat ons betreft de voorkeur. ZFSGuru is een FreeBSD-variant die helemaal op zfs is gericht. ZFSGuru is gebruikersvriendelijk en te installeren op een usb-stick of een flashcard. Wie meer informatie over de besturingssystemen zoekt, kan terecht in Het grote ZFS topic.

De budget-nas en het basis-zfs-systeem hebben een budget van 550 euro. Voor het advanced zfs-systeem is het bedrag op 1500 euro vastgesteld.

Budget-nas

4.5 van 5 sterren
OnbekendNAS-behuizingen Synology Disk Station DS413J
Synology Disk Station DS413J

Voor wie snel klaar wil zijn met de installatie van extra opslagcapaciteit is een klant-en-klare-nas van Synology ideaal. De Synology Disk Station DS413J beschikt over vier bays waarin 3,5"-harde schijven kunnen worden geschroefd. De maximale opslagcapaciteit bedraagt 16TB. De performance is in verhouding tot een zelfbouwserver heel redelijk. Degene voor wie een nas met vier schijven overkill is, kan uitwijken naar een kleiner model, bijvoorbeeld de Synology Disk Station DS212J. Synology staat bekend om de gebruiksvriendelijkheid van de webinterface en beschikbare plug-ins.

4 van 5 sterren
€ 87,- (3x)Interne harde schijven 3x Western Digital Green WD20EARX, 2TB
Western Digital Green WD20EARX, 2TB

In de basisconfiguratie kiezen we voor 3 schijven van 2TB, zodat een raid 5-configuratie mogelijk is. Deze schijven van Western Digital zijn zuinig, ze hebben een goede prijs en ze zijn goed leverbaar.

€ 261,-Actuele totaalprijs:
ProductPrijsAct.Prijs
NAS-behuizingen Synology Disk Station DS413J € 288,- Onbekend
Interne harde schijven Western Digital Green WD20EARX, 2TB € 245,94 € 87,- (3x)
Totaalprijs bij opstellen BBG € 533,94 € 261,-

De goedkoopste leveranciers van deze configuratie kun je hier bekijken.

Basis-zfs-systeem

4 van 5 sterren
OnbekendProcessors Intel Pentium G2020 Boxed
Intel Pentium G2020 Boxed

In een basis-zfs-systeem is de Intel Pentium G2020 ruimschoots voldoende. Het is een dualcore-processor die op de Ivy Bridge-architectuur van Intel gebaseerd is. De processor is op 22nm gebakken en heeft een tdp van 55W. De processor beschikt ook over een grafische kern, waardoor we geen aparte videokaart hoeven aan te schaffen.

4 van 5 sterren
OnbekendMoederborden ASRock B75 Pro3-M
ASRock B75 Pro3-M

Net als in de vorige editie van de BBG kiezen we ook in een basis-zfs-systeem voor de ASRock B75 Pro3-M. De belangrijkste features van het moederbord voor een storagesysteem zijn de vier geheugenslots, acht sata-poorten, waarvaan drie sata-600, en genoeg pce-e-slots om in de toekomst een extra kaart te plaatsen, zoals een raid-controller.

4.5 van 5 sterren
€ 68,75Geheugen intern Corsair CMV16GX3M2A1333C9
Corsair CMV16GX3M2A1333C9

Omdat genoeg geheugen belangrijk is voor zfs, stoppen we 16GB in de server. Zfs heeft zo voldoende geheugen om bestanden te cachen. De twee geheugenmodules hebben een snelheid van 1333MHz en doordat ze in dual channel draaien, voorzien ze ons systeem van voldoende bandbreedte.

4 van 5 sterren
€ 87,- (3x)Interne harde schijven 3x Western Digital Green WD20EARX, 2TB
Western Digital Green WD20EARX, 2TB

Het is verstandig om minimaal drie harde schijven te plaatsen. Bij het gebruik van raid z (raid 5) blijft er namelijk 4TB effectief over aan storage. Wie meer storage nodig heeft, kan als volgende stap naar vijf schijven uitbreiden. Hierbij kan raid 5 de snelheid optimaliseren, doordat alle schijven direct aangesproken kunnen worden. Deze schijven van Western Digital doen hun werk op 5400rpm. Deze hdd's zijn zuinig en wat snelheid betreft leveren ze voldoende prestaties. Alternatieven die op 7200rpm roteren, zullen weinig toevoegen, aangezien de gigabit-lan-poort op het moederbord toch al de bottleneck zal zijn.

4 van 5 sterren
OnbekendBehuizingen Nexus Thrio 310 Silent Case
Nexus Thrio 310 Silent Case

De Nexus Thrio 310 is een interessante kast voor servers waarin veel schijven gehuisvest worden. Er passen standaard al acht harde schijven in, en door de 5,25"-drives op te offeren en er een hdd-caddy in te monteren kan dit zelfs worden uitgebreid naar elf. Verder is het toolless design ook fijn; het scheelt een hoop tijd bij de installatie en vervanging van schijven.

4.5 van 5 sterren
OnbekendVoedingen be quiet! Pure Power L7 300W
be quiet! Pure Power L7 300W

Een 300W-voeding is genoeg om alle schijven te voorzien van voldoende prik. Deze voeding van be quiet! is ook nog eens betaalbaar en redelijk efficiënt, getuige het 80 Plus-Bronze-certificaat.

4.5 van 5 sterren
OnbekendVentilatoren Scythe Slip Stream SY1225SL12L, 120mm
Scythe Slip Stream SY1225SL12L, 120mm

Om de schijven goed te kunnen koelen, adviseren we om aan de voorkant van de kast een extra fan te installeren. Bij de kast wordt standaard één fan meegeleverd, maar als er verschillende schijven vlak bij elkaar zitten, is het wel aan te bevelen om deze koel te houden.

Serial ATA Power Adapter, 4pin Molex to 15pin S-ATA

Omdat de voeding over weinig sata-aansluitingen beschikt, is het verstandig om twee molex-naar-sata-converters te bestellen.

€ 329,75Actuele totaalprijs:
ProductPrijsAct.Prijs
Processors Intel Pentium G2020 Boxed € 50,45 Onbekend
Moederborden ASRock B75 Pro3-M € 56,90 Onbekend
Geheugen intern Corsair CMV16GX3M2A1333C9 € 71,95 € 68,75
Interne harde schijven Western Digital Green WD20EARX, 2TB € 245,94 € 87,- (3x)
Behuizingen Nexus Thrio 310 Silent Case € 42,90 Onbekend
Voedingen be quiet! Pure Power L7 300W € 37,95 Onbekend
Ventilatoren Scythe Slip Stream SY1225SL12L, 120mm € 6,96 Onbekend
Kabels Serial ATA Power Adapter, 4pin Molex to 15pin S-ATA € 3,70 Onbekend
Totaalprijs bij opstellen BBG € 516,75 € 329,75

De goedkoopste leveranciers van deze configuratie kun je hier bekijken.

Advanced zfs-systeem

4.5 van 5 sterren
OnbekendProcessors Intel Core i5 3470 Boxed
Intel Core i5 3470 Boxed

De Intel Core i5-3470 kiezen we niet direct om de processorprestaties, maar om de features die de processor te bieden heeft. De processor beschikt namelijk over vt-d, wat handig kan zijn voor virtualisatie en Intel vPro. Met deze laatste techniek is het onder andere mogelijk om de server op afstand over te nemen. Hierdoor hoef je dus geen beeldscherm aan je server te hangen als je taken direct op je server moet uitvoeren. De prestaties zijn verder uitstekend. De processor beschikt over vier fysieke cores die op 3,2GHz draaien. Ook deze processor is gebaseerd op de Ivy Bridge-architectuur.

OnbekendMoederborden Intel Desktop Board DQ77MK
Intel Desktop Board DQ77MK

De Intel DQ77MK heeft een aantal features die hem interessant maken als moederbord voor een dergelijke server. Het moederbord maakt gebruik van de Q77-chipset. Deze chipset is vereist als je vPro wilt gebruiken. Verder zijn er twee gigabit-lan-poorten aanwezig, waardoor je meer bandbreedte tot je beschikking hebt en er ook redundantie is. Daarbij is het mogelijk om drie pci-e kaarten te gebruiken. Het moederbord is ook lekker zuinig in verhouding tot andere socket 1155-moederborden. Wie alle extra's van de Q77-chipset niet wil gaan gebruiken, doet er echter verstandig aan om voor de ASRock B75 Pro3-M te gaan. Dit moederbord heeft namelijk acht sata-poorten, waardoor een extra raid-controller overbodig is.

OnbekendGeheugen intern Corsair XMS3 CMX32GX3M4A1600C11
Corsair XMS3 CMX32GX3M4A1600C11

Net als bij het basissysteem kiezen we bij dit systeem voor veel geheugen. We plaatsen direct 32GB, zodat zfs optimaal gebruik kan maken van caching-functies. Deze Corsair-modules zijn goed betaalbaar en hebben een kloksnelheid van 1600MHz.

4 van 5 sterren
OnbekendSolid state drives Intel 320 80GB
Intel 320 80GB

Een zfs-storageserver heeft diverse caching-functies om het bestandssysteem te versnellen. De Intel 320-serie ssd's is hiervoor uitermate geschikt. De ssd wordt geleverd met vijf jaar garantie en beschikt over een betrouwbare Intel-controller. De ssd is echter wel duurder dan andere consumenten-ssd's. De doorslaggevende reden om toch voor deze ssd te gaan, is het gebruik van zogenaamde supercondensators. Door het gebruik van deze condensators kan de ssd data altijd netjes wegschrijven bij stroomuitval, wat corruptie voorkomt. 80GB is overigens ruim voldoende als caching-ssd. Deze enkele ssd voldoet voor l2arc en/of zil.

4 van 5 sterren
OnbekendInterne harde schijven 6x Western Digital AV GP
Western Digital AV GP

In dit systeem kiezen we voor een raid z2-opstelling. Bij raid z2 zijn er twee schijven voor parity, waardoor de redundantie verhoogd wordt. Effectief houden we hiermee 4x3TB aan opslagruimte over. Deze schijven van WD zijn uitermate geschikt voor onze storageserver; ze zijn namelijk gemaakt voor 24/7-gebruik. De harde schijven roteren op 5400rpm.

4 van 5 sterren
OnbekendHardeschijfcontrollers IBM ServeRAID M1015 SAS/SATA Controller for System x
IBM ServeRAID M1015 SAS/SATA Controller for System x

Omdat het moederbord over slechts vijf sata-poorten beschikt, hebben we een raidcontroller nodig om alle harde schijven aan te kunnen sluiten. De IBM ServeRAID M1015 is daarbij een betrouwbare keuze. De raid-controller is terug te vinden in veel systemen van Tweakers. Omdat we hem in combinatie met zfs gebruiken, hebben we niets aan de hardwarematige raid-functionaliteit die deze controller biedt. Zfs maakt immers gebruik van software-raid. Om de harde schijven zonder raid-configuratie door te geven aan onze server, moet de kaart geflasht worden. Hoe dit kan, is via onderstaande link te vinden. Daarnaast moeten er ook nog kabels worden bijbesteld om de sata-schijven aan te kunnen sluiten: pricewatch: 3Ware 3Ware Multi-lane SATA cable CBL-SFF8087OCF-05M. Per kabel kunnen er vier apparaten op de raidcontroller worden aangesloten. Om alle poorten te kunnen benutten zijn twee van deze kabels dus een vereiste.

linkFlashing a IBM ServeRAID M1015

4 van 5 sterren
OnbekendBehuizingen Nexus Thrio 310 Silent Case
Nexus Thrio 310 Silent Case

Net als in het basis-zfs-systeem, gebruiken we ook voor dit systeem de behuizing van Nexus.

4.5 van 5 sterren
OnbekendVoedingen Seasonic G-Serie 360Watt
Seasonic G-Serie 360Watt

Hoewel dit systeem het prima afkan met de hiervoor genoemde be quiet! Pure Power L7 300W, kiezen we bij dit systeem toch voor een iets betere voeding. Deze voeding is van een dusdanige kwaliteit dat de fabrikant er vijf jaar garantie op durft te geven. Verder is hij erg efficiënt. Als bewijs hiervoor is het 80 Plus-Gold-certificaat aanwezig. De efficiëntie kan oplopen tot maar liefst 92 procent.

4.5 van 5 sterren
OnbekendVentilatoren Scythe Slip Stream SY1225SL12L, 120mm
Scythe Slip Stream SY1225SL12L, 120mm

Om de schijven goed te koelen adviseren we om aan de voorkant van de kast een extra fan te installeren. Bij de kast wordt standaard één fan meegeleverd, maar als er verschillende schijven vlak bij elkaar zitten, is het wel aan te bevelen om deze koel te houden.

Silverstone SST-CP06 4x SATA

Omdat de voeding niet genoeg sata-aansluitingen aan boord heeft, is het verstandig om deze splitters bij te bestellen. Hierdoor kunnen de schijven van voldoende prik worden voorzien.

€ 17,90Actuele totaalprijs:
ProductPrijsAct.Prijs
Processors Intel Core i5 3470 Boxed € 164,45 Onbekend
Moederborden Intel Desktop Board DQ77MK € 121,70 Onbekend
Geheugen intern Corsair XMS3 CMX32GX3M4A1600C11 € 162,95 Onbekend
Solid state drives Intel 320 80GB € 127,05 Onbekend
Interne harde schijven Western Digital AV GP € 725,10 Onbekend
Hardeschijfcontrollers IBM ServeRAID M1015 SAS/SATA Controller for System x € 118,58 Onbekend
Behuizingen Nexus Thrio 310 Silent Case € 42,90 Onbekend
Voedingen Seasonic G-Serie 360Watt € 59,99 Onbekend
Ventilatoren Scythe Slip Stream SY1225SL12L, 120mm € 6,96 Onbekend
Casemodding Silverstone SST-CP06 4x SATA € 17,98 € 8,95 (2x)
Totaalprijs bij opstellen BBG € 1.547,66 € 17,90

De goedkoopste leveranciers van deze configuratie kun je hier bekijken.

Het zfs-bestandssysteem uitgelegd

Wat is ZFS?

ZFS is een nieuw en geavanceerd bestandssysteem ofwel filesystem, met unieke eigenschappen. Zo heeft ZFS zijn eigen 'RAID' engine waarmee meerdere hardeschijven in diverse configuraties kunnen worden aangesproken.

Maar ZFS is strict genomen geen RAID, omdat het zich niet houdt aan een voorafgesproken statische verdeling van data conform een bepaalde RAID specificatie. ZFS maakt het bijvoorbeeld mogelijk om dynamische stripesize te gebruiken, iets wat bij normaal RAID onpraktisch danwel onmogelijk is. Simpel gezegd kun je stellen dat ZFS dankzij de fusie tussen RAID laag en filesystem zeer unieke eigenschappen heeft gekregen.

Wat zijn de voordelen van ZFS?

ZFS is een 'next-gen' filesystem en heeft alleen Btrfs en ReFS als concurrenten. Btrfs is nog sterk in ontwikkeling en door de GPL licentie beperkt tot de Linux kernel. ReFS is het antwoord van Microsoft op de tekortkomingen van inmiddels behoorlijk gedateerde filesystems die we gebruiken, we noemen ze daarom legacy filesystems omdat deze eigenlijk gemaakt zijn voor een ander tijdperk. Alle platforms (Windows, Linux en UNIX) hebben dus hun eigen next-gen filesystem in de koker, maar ZFS is op dit moment het meest stabiel en volwassen en volledig production ready op meerdere besturingssystemen.
Een overzicht van enkele voordelen van ZFS versus legacy filesystems:

  • Checksums waken over de integriteit van je bestanden, en in het geval dat er toch corruptie plaatsvindt zie je precies welke bestanden dit treft. Nooit meer 'silent corruption' dus!
  • Intelligente afhandeling van onleesbare sectoren (bad sectors) - deze worden automatisch gecorrigeerd door deze te overschrijven met redundante data indien beschikbaar. Met ZFS ben je vrijwel immuun voor het probleem van bad sectors wat steeds groter wordt met de stijgende datadichtheid.
  • Self Healing; het on-the-fly automatisch repareren van corruptie en bad sectors, mits er voldoende redundancy beschikbaar is zoals in een mirror of RAID-Z configuratie.
  • Dynamische stripesizes betekent dat ZFS niet kwetsbaar is voor de zogenaamde 'write hole'; ZFS kent geen read-modify-write. Dit is een technisch belangrijk voordeel van RAID-Z boven RAID5 wat grote voordelen heeft op gebied van betrouwbaarheid én random write prestaties.
  • ZFS bewaakt de consistency van zijn filesystem en application data door transaction groups en ZFS Intent Log (ZIL); onverwachte stroomstoringen zouden nooit ZFS mogen beschadigen.
  • ZFS kan één of meerdere SSDs inzetten als intelligente caching (L2ARC) wat vergeleken kan worden met de Smart Response Technology (SRT) van Intel, wat je ook in staat stelt om een HDD te cachen met een SSD. Het verschil is dat ZFS dit kan doen zonder de betrouwbaarheid aan te tasten; als je SSD corrupt raakt wordt dit opgemerkt en wordt er van de HDD RAID array gelezen, Intel SRT en andere oplossingen kunnen dit niet en dus is deze feature niet helemaal veilig, in tegenstelling tot ZFS waar L2ARC geen risico toevoegt.
  • Snapshots zijn een verademing voor backups. Maak een snapshot en je kunt vrij rommelen, niet goed dan doe je een rollback. Het concept van een snapshot is al heel oud, maar de manier hoe het werkt bij ZFS maakt dat het gebruik ervan zeer flexibel werkt en heel economisch is met opslagruimte; alleen wijzigingen - de 'delta' - kosten opslagruimte.

Zelf zou ik een aantal andere meer praktische argumenten aanvoeren:

  • ZFS geeft je een betrouwbare RAID layer en zorgt dus dat je de foutgevoelige ouderwetse RAID layers volledig uitschakelt. Het filesystem zit 'direct' aan de disks en samen met checksums geeft dit je veel meer bescherming voor je bestanden.
  • ZFS bespaart je kosten omdat je geen dure TLER-schijven hoeft te kopen, geen hardware RAID en UPS/BBU. Gewone desktopschijven werken prima met ZFS op een gewone non-RAID controller.
  • ZFS kun je uitstekend als backup combineren. De snapshots zijn heel krachtig om incremental backups te maken. Het idee is dat je terug in de tijd kunt bladeren en zien hoe je bestanden toen waren. Dat is een krachtige feature om perongeluk deleted files of een virus die aan je bestanden knaagt af te dekken.
  • ZFS laat je lekker flexibel met data omgaan en data erop pleuren en 'vergeten'; je hoeft er niet meer naar om te kijken. ZFS is heel onderhoudsarm dankzij de self-healing. Op een moment dat ZFS filesystemschade tegenkomt, repareert het dit vanzelf.

Hoe gebruik ik ZFS?

ZFS draait niet op Windows, maar op diverse UNIX-achtige besturingssystemen. Solaris en FreeBSD bieden daarbij de beste ZFS implementaties, met name omdat ze lange tijd 'gerijpt' zijn en gestabiliseerd, iets wat cruciaal is voor een complex filesystem als ZFS. Bugs in ZFS kunnen gemakkelijk corruptie veroorzaken naast de gebruikelijke crashes of freezes. Op dat gebied is het derde platform wat ZFS kan draaien, Linux, nog ietwat jong om als volwassen aan te merken. Toch heeft ZFS-on-Linux met een moderne kernelimplementatie van ZFS grote voorgang geboekt in ondersteunde features. Daarmee maakt ZFS op Linux een inhaalslag van de beroerde Linux-ondersteuning in het verleden.

Wat de meesten echter doen is een simpele allround ZFS oplossing kiezen. Dit zijn platforms die gebaseerd zijn op Solaris of FreeBSD maar wel via een web-interface vrij eenvoudig te configureren zijn. Hieronder vallen voornamelijk Nexenta, FreeNAS, Nas4Free en ZFSguru. Elk van de genoemde projecten hebben hun eigen sterke maar ook zwakke punten. Je kunt je eigen mening vormen door ze zelf uit te proberen in een virtualisatieengine zoals Virtualbox.

Uiteraard betekent dit dat je een apart systeem helemaal voor ZFS bouwt; een echte NAS - Network Attached Storage.

Waarom zou ik dit willen? Waarom niet gewoon Windows opslag of een Synology NAS?

Zowel Windows Home Server als Synology bieden mooie interfaces die heel toegankelijk zijn. Maar de onderliggende technologie kan niet hetzelfde niveau van bescherming bieden als ZFS. Het grootste probleem daarbij is dat het filesystem noch de RAID laag bescherming kunnen bieden tegen corruptie of bad sectors.

Juist die bad sectors zijn tegenwoordig een steeds groter wordend probleem. De datadichtheid van hardeschijven neemt steeds verder toe waardoor hardeschijven groter worden in capaciteit. Echter, het niveau van errorcorrectie stijgt niet mee. Dit betekent dat door de jaren heen bad sectors een stuk vaker voorkomen. Niet bad sectors die fysieke schade betreffen, maar de onleesbare sector door simpelweg onvoldoende errorcorrectie. Deze sectoren kan de hardeschijf niet lezen, maar zodra je hem overschrijft met nieuwe gegevens zijn alle problemen opeens opgelost. Dit type bad sector kwam vroeger relatief veel minder vaak voor. Tegenwoordig komt het dus veel vaker voor dat een hardeschijf mechanisch in orde is, maar toch een paar sectoren niet kan lezen totdat ze worden overschreven. Maar trekt het filesystem dat wel, als er zomaar gaten in diens gegevens worden geschoten?

Juist nu de reguliere filesystems achterlopen op het niveau van bescherming dat moderne hardeschijven eigenlijk vereisen, wil je in tijd tijdperk heel graag ZFS draaien. Vooral omdat ZFS momenteel het enig goed uitontwikkelde filesystem is wat een zeer hoog niveau van bescherming kan bieden aan je data. Zo weet je zeker dat jouw vergaarde data niet verloren gaat maar behouden blijft in elk geval tot het tijdperk dat betrouwbare opslagtechnologie gemeengoed is geworden. Het is heerlijk om immuun voor bad sectors te zijn in een tijdperk waarin dit eigenlijk normaal is voor moderne hardeschijven. Zo kun je rustig slapen, wetende dat jouw gegevens goed beschermd zijn.


Meer weten? Op het forum van Tweakers.net is een groot topic over ZFS met veel informatie in de startpost te vinden: Het grote ZFS topic

Reacties (209)

209
203
140
18
1
37
Wijzig sortering
Een Synology met Green WD's is vragen om ellende. Ik zou eens kijken op het synology forum en het WD forum. Greens zijn niet geschikt voor NAS omgeveingen.
Meningen lopen daarover wel uiteen. De één meldt nooit problemen te hebben gehad met greens in Synology, maar de ander heeft er meerdere versleten in de NAS.
Zelf maar het zekere voor het onzekere genomen door de RED series te gebruiken, die speciaal voor NAS systemen (die 24-7 aanstaan) zijn ontwikkeld.
Ik vroeg me ook al af waarom men niet de WD red schijven neemt. Deze zijn speciaal geschikt voor NAS omgevingen, vanwege de sector herstel tijd. Een green schijf probeert een "bad sector" enkele minuten lang te herstellen waardoor een NAS hem uitschakelt met alle gevolgen van dien. Een WD red gaat na enkele seconden gewoon verder. Daarnaast zijn de WD red schijven iets sneller en hebben niet het head parking probleem. Ook de garantie is een jaar langer.

[Reactie gewijzigd door gastje13 op 22 juli 2024 19:16]

Een Synology met Green WD's is vragen om ellende. Ik zou eens kijken op het synology forum en het WD forum. Greens zijn niet geschikt voor NAS omgeveingen.
Inderdaad, onbegrijpelijk dat er niet voor Red WD's is gekozen. Weliswaar een tientje per stuk duurder maar daar krijg je dan wel optimale NAS schijven met variabel toerental en 3 jaar garantie (ipv 2 jaar) voor terug. Deze schijf heeft mijn voorkeur: pricewatch: Western Digital Red WD20EFRX, 2TB
Inderdaad, ik snap ook niet waarom ze geen wd red's aanraden voor de nas.
Mensen wd green's laten nemen is om problemen vragen.

Een collega heeft vorig jaar nog een 8bay synology gekocht met initieel niet alle plaatstjes gevuld.
Ten tijde van aankoop waren de red's net uit voorraad en heeft ie green's genomen.
Hij heeft ook regelmatig enkele schijven toegevoegd sindsdien.

Ondertussen heeft een 2 maand oude schijf de geest gegeven.
Toen ie de laatste 2 schijven kocht en tegelijk de defecte schijf binnen bracht deed ie zijn verhaal en de verkoper reageerde verbaasd dat ze uberhaupt green's hebben verkocht samen met een synology.
Hij heeft nu 8 red's in de plaats gekregen van zijn 8 green's, kostenloos.
Als een winkel zulke geste doet wil dat toch wel wat zeggen, de problemen met green's in een nas zijn dus toch wel gekend ondertussen en het laaste wat je zou mogen aanraden!
Heb hier gelukkig 6 WD Blue's in raid staan en geen greens. Heb daar ook drie van, van welke er al twee zijn overleden in de swapbay :-/
Over het high end game systeem:
De oplettende lezer valt gelijk op dat we dit budget niet volledig hebben opgemaakt. We zijn namelijk van mening dat je beter geld in je zak kan houden in plaats van onnodig dure componenten kiezen.
Op zich raar dat er dan wél een i5 3570K gebruikt wordt. Aangezien er alleen over gaming wordt gesproken, ga ik er niet vanuit dat overclocken per sé nodig is.

De K-variant van de CPU is (multiplier) unlocked, handig voor overclockers dus, maar hoeft dus niet per sé nodig te zijn (stel een gamer wil niet overclocken, op het forum zie ik dat eigenlijk ook regelmatig voorkomen) en dus onnodig geld uitgeven.

Zet dan de 'gewone' i5 3570 in, zodat je nog wél Quick Sync hebt (als je eigen opgenomen gameplay opnieuw wilt renderen tbv bijv. YouTube) of de i5 3350P, die nog weer meer goedkoper is, omdat de integrated GPU mist (en je dus niets wil doen met video editing).

Bijkomend voordeel is dat door deze goedkopere CPU's er ook geen noodzaak meer is voor een moederbord met Z77 chipset, H77 voldoet dan ruimschoots.

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 22 juli 2024 19:16]

tussen de K versie en de gewone 3570 zit iets van 15 euro verschil, nauwelijks de moeite. ook bieden hoop moederborden een veilige functie om over te klokken (iig het genoemde MSI G45 bord, softwarematig). Ook al heb je geen flauw benul van overklokken, kan dit ervoor zorgen dat je systeem weer een jaartje mee kan.

MI de investering van 15 E meer dan waard.
tussen de K versie en de gewone 3570 zit iets van 15 euro verschil, nauwelijks de moeite. ook bieden hoop moederborden een veilige functie om over te klokken (iig het genoemde MSI G45 bord, softwarematig). Ook al heb je geen flauw benul van overklokken, kan dit ervoor zorgen dat je systeem weer een jaartje mee kan.

MI de investering van 15 E meer dan waard.
Als je niet gaat overclocken zijn die 15 euro's toch beter ergens anders in te steken, als bijvoorbeeld je aandacht uitgaat naar een goed (IPS) scherm of goede speakers.

Ik heb mijn eerdere bericht ook even aangepast, doordat ik een andere CPU adviseer, is een Z77 chipset ook niet meer nodig voor moederbord. Feitelijk dus wel meer te besparen dan 15 euro. ;) Helemaal als de i5 3350P gebruikt wordt.

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 22 juli 2024 19:16]

met de i5 3350 ga je meer richting de basisgamesyteem, en we hebben het hier over high-end.
Ik kan je redenatie goed volgen, een goeie mix tussen die twee systemen, zal je geld besparen en slechts een beetje inboeten op performance.

zoals jij hieronder noemt 50-50, met een 1000-1100E ben je dan klaar,
wél de SSD, maar slechts één graka uit het highend systeem, bijvoorbeeld

[Reactie gewijzigd door Lednov op 22 juli 2024 19:16]

met de i5 3350 ga je meer richting de basisgamesyteem, en we hebben het hier over high-end.
Waarom is die CPU dan basis? :? Omdat die minder geld kost, maar wel hetzelfde presteert als je toch niet gaat overclocken of Quick Sync nodig hebt? :? Dat is nieuw voor me.
Naar mijn weten bepaald de performance of iets low-, mid-, of highend is, niet de prijs.

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 22 juli 2024 19:16]

Veel gamers willen veel uit hun PC halen (getuige het geld wat er in gestopt wordt) en een overclock kan hierbij helpen. hiervoor hebben ze de K versie en een Z77 bord gekozen.
CPU:
Door de vrij instelbare multiplier kan deze processor ook nog gemakkelijk worden overgeklokt.
MoBo:
Dankzij de Z77-chipset is het overklokken van de processor goed mogelijk
Veel gamers willen veel uit hun PC halen (getuige het geld wat er in gestopt wordt) en een overclock kan hierbij helpen. hiervoor hebben ze de K versie en een Z77 bord gekozen.
Dat snap ik, maar zoals ik al zei, in de praktijk op het forum is het eigenlijk 50-50. Het is dus niet voor iedereen nodig / verstandig om dergelijke apparatuur aan te schaffen.

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 22 juli 2024 19:16]

om dan ook je cpu te moeten upgraden wanneer de gpu's niet meer goed genoeg zijn?
(cpu zal m.a.w. bottleneck zijn als je de volgende keer binnen 4 jaar ofzo je gpu's vervangt, met een mooie overklok kan je dit enigzins vermijden. -> er zijn genoeg guides om niet overdreven te overklokken)
Ik zou voor de volledigheid bij de zfs voorbeelden ook FreeNAS en Nas4free vermelden. Ik begrijp best dat ZFSGuru een klein beetje gepromoot wordt omdat de forummoderator ontwikkelaar is bij ZFSGuru. Maar ik vind dat de mensen ook moeten weten dat ZFSGuru nog flink in ontwikkeling is waarbij je zelf nog veel meer moet teruggrijpen naar cli dan bv bij FreeNas (uitgezonderd de plugins hiervan). Daarbij heeft FreeNas bijvoorbeeld een veel uitgebreidere en duidelijke handleiding.
Ten tweede bestaat er met name bij FreeNAS 8 bij sommige forumleden een afkeer vanwege het feit dat er nu een bedrijf achter zit. Bij ubuntu zit Canonical erachter. Toch is het een van de meest gebruikte Linux OSen ter wereld.

Ten tweede moeten veel mensen überhaupt weten dat ZFS instaleren en configureren niet hetzelfde is als effe Windows 7 voor de buurman instaleren of een kant en klare Synology NAS aansluiten.

Gelukkig heeft ook FreeBSD een redelijk goede en uitgebreide handleiding.
Ik snap niet zo goed waarom je zou denken dat ZFSguru zou worden voorgetrokken?

De enige keer dat die naam in het artikel voorkomt is in dit stukje:
Wat de meesten echter doen is een simpele allround ZFS oplossing kiezen. Dit zijn platforms die gebaseerd zijn op Solaris of FreeBSD maar wel via een web-interface vrij eenvoudig te configureren zijn. Hieronder vallen voornamelijk Nexenta, FreeNAS, Nas4Free en ZFSguru. Elk van de genoemde projecten hebben hun eigen sterke maar ook zwakke punten. Je kunt je eigen mening vormen door ze zelf uit te proberen in een virtualisatieengine zoals Virtualbox.
Ik heb juist geprobeerd dit stuk zo neutraal mogelijk te schrijven. Daarom vind ik het jammer van jou te horen dat ZFSguru voorgetrokken zou zijn. Verder noem je voordelen van FreeNAS. Maar ik denk dat het echt klopt dat elk project zijn sterke maar ook zwakke punten heeft. Geen enkel project is perfect, inclusief FreeNAS. Daar valt ook genoeg over aan te merken.
Ten tweede moeten veel mensen überhaupt weten dat ZFS instaleren en configureren niet hetzelfde is als effe Windows 7 voor de buurman instaleren of een kant en klare Synology NAS aansluiten.
Ook dat vind ik dus heel jammer. Ik zou juist wél willen dat een ZFS server heel toegankelijk is en vrij gemakkelijk is op te zetten. Juist dat ook mensen met minder affiniteit met opslagtechnologie ook ZFS kunnen draaien. Doordat je keuzevrijheid hebt wat voor software platform je gaat gebruiken kun je zo kiezen voor een heel gemakkelijke ZFS server (ZFSguru) of een pakket voor serverbeheerders die liever alles zelf doen, zoals napp-it.
Het kan aan mij gelegen hebben, maar het lijkt erop dat pagina 6 (zfs uitgelegd) in de loop van de ochtend is bijgevoegd.
Ik heb op dat moment (10.00u vanochtend) alleen pagina 5 gezien, welke voor mij de laatste was.

Quote uit pagina 5:

De software is belangrijk voor een zfs-systeem. Zfs is beschikbaar voor Solaris en FreeBSD. Vanwege de hardwareondersteuning geniet FreeBSD wat ons betreft de voorkeur. ZFSGuru is een FreeBSD-variant die helemaal op zfs is gericht. ZFSGuru is gebruikersvriendelijk en te installeren op een usb-stick of een flashcard. Wie meer informatie over de besturingssystemen zoekt, kan terecht in Het grote ZFS topic.

Hierin werd namelijk niets gezegd over andere varianten.

Echter met pagina 6 wordt het idd duidelijker gemaakt. Mijn excuses hiervoor.

Over je laatste opmerking:

Ook dat vind ik dus heel jammer. Ik zou juist wél willen dat een ZFS server heel toegankelijk is en vrij gemakkelijk is op te zetten. Juist dat ook mensen met minder affiniteit met opslagtechnologie ook ZFS kunnen draaien. Doordat je keuzevrijheid hebt wat voor software platform je gaat gebruiken kun je zo kiezen voor een heel gemakkelijke ZFS server (ZFSguru) of een pakket voor serverbeheerders die liever alles zelf doen, zoals napp-it.

Ik begrijp dat we op tweakers.net zitten, maar juist de frontpage artikelen worden ook vaak door minder kundige mensen gelezen. Mensen, die weliswaar weten wat een NAS is of ftp bijvoorbeeld. Maar dit zijn mensen, die niet zelf een CIFS server kunnen opzetten.
Natuurlijk wordt het bij ZFSGuru/FREENAS/NAS4FREE/NEXENTA etc het een en ander makkelijker gemaakt, maar je moet met commandline om kunnen gaan en bijvoorbeeld weten wat het is om onder unix permissies in te stellen. De interfaces van de door ons genoemde NAS projecten helpen je hierbij veel, maar niet alles. Je krijgt met veel begrippen te maken, waar veel windows gebruikers nog nooit van gehoord hebben.

Sterker nog, ik ken mensen, die veel beter zijn in bijvoorbeeld Linux dan mijzelf, (ik kan geen programma maken onder linux) , maar kunnen geen samba server opzetten.

Ik ben het met je eens, dat als je je erin verdiept dat de genoemde distributies het leven een stuk makkelijker maken. Maar dat is onze visie.

[Reactie gewijzigd door Trunksmd op 22 juli 2024 19:16]

Even opheldering: ik heb alleen de laatste pagina (6) geschreven, niet pagina 5. ;)
Maar dit zijn mensen, die niet zelf een CIFS server kunnen opzetten.
Dat ben ik dus niet met je eens. Als je Synology kunt bedienen, kun je ook een ZFS server bedienen met web-interface. Juist in ZFSguru is het delen met CIFS met één muisklik te regelen.

Wat je zegt over permissies is ook niet waar. Permissies hoef je normaliter niet druk over te maken, tenzij je speciale wensen hebt. In de komende bèta versie van ZFSguru zal zelfs ingewikkelde permissies in Samba configuratie heel eenvoudig met drag-and-drop web-interface te bedienen zijn.

Mijn punt is dus: de ZFS platforms zoals FreeNAS en ZFSguru verlagen de drempel waarmee iemand toegang kan krijgen tot ZFS technologie. Je hoeft geen guru te zijn - pun intended - om gebruik te kunnen maken van ZFS. Als je speciale wensen hebt wordt het inderdaad moeilijker, maar dat doe je alleen als je die route wilt volgen. Simpele ZFS server die gewoon opslag beschikbaar maakt onder Windows X: drive letter is niets mis mee.

Het leuke is dus juist dat ZFS steeds meer binnen bereik van de normale sterveling komt, zodat steeds meer mensen hun data goed beschermen.
Intel Core i5 3350P: "Let op! Voor ondersteuning van deze processor is bij de meeste moederborden een bios-update vereist."

Is het dan wel mogelijk om de bios te updaten met die processor op het moederbord aangesloten? (hier genoemd de ASRock B75 Pro3-M)
Ofwel, zou dat zich laten booten met die i5 3350P als 'beperkt functionerende' cpu zodat je de bios kan flashen, of boot hij in het geheel niet en kan je ook niet flashen? In dat laatste geval lijkt het me niet echt een handige aanbeveling voor een compleet nieuw systeem, als het vereist dat je al een oudere cpu met hetzelfde socket hebt...
inderdaad met deze vraag zit ik nu ook, ben van plan om deze build te kopen maar ik ben niet in het bezit van een andere processor die past.
Helaas pindakaas... in de geselecteerde kast van het budgetsysteem zit geen voeding.

De genoemde kast is excl voeding.
Alleen de goedkoopste shop levert hem zonder voeding door een fout in hun shop. Als je de kast hebt van 55 euro + zit de voeding er vewoon bij. Heb hem zelf ook besteld :)
Beter budegtgamesysteem (2)

Mijn bovenstaande configuratie kan NIET. Daarom nu een verbeterde. Het mobo kan namelijk maar tot 125 watt. Nu alles 2x nagekeken en een beter systeem gemaakt. :0

Moederbord: Asus M5A78L-M LX V2 40,89 euro
Ik heb dit moederbord gekozen omdat dit een goed moederbord is van asus waar ik vertrouwen in heb en er een leuke reviews over te vinden zijn. nog meer reviews

Proccessor: Amd phenom ii x4 955 black edition 65,29 euro
Ik heb voor deze proc gekozen omdat dit een redelijk goede processor is met 6mb l3 cache. Hij presteert bijna gelijk aan de 965 en kost 15 euro minder via onderstaande methode. Hij kan erg ver overklokken omdat het een black edition is en er zijn goedkope moederborden voor te vinden. Genoeg reviews over te vinden vop tweakers.
LET OP: deze kost geen 75 euro zoals in de pricewatch (op dit moment) maar 65 euro bij azerty zie link

harde schijf: Hitachi Deskstar 7K1000.C, 500GB 44,43 euro
Dit is de goedkoopste 500 gb 7200 rpm harde schijf met ook nog eens een cache van 16mb die te vinden is in de pricewatch. Verder is er een review van een medetweaker te vinden: klik

videokaart: Sapphire HD 7870 XT Boost 2GB GDDR5 192,99 euro
Dit is eigenlijk een 7950 voor de prijs van een 7870. De kaart krijgt een silver award van nl.hardware.info (de club3d versie) en loopt goud mis door slechte koeling met veel lawaai. Hier heeft de sapphire gelukkig geen last van. Hij presteert vrijwel identiek aan de gtx 660 ti voor maar 50 euro minder. Ook is de prijs net gedaald naar 190 euro bij pixmania. Dat is erg goedkoop.review
je krijgt (als ik het goed begrijp ) er sowieso 2 games bij namelijk bioshock infinite en tomb raider (2013) zie link

voeding: Corsair Builder CX430 Bronze 39,29 euro
De reden voor deze voeding was ook erg makkelijk. Ik wou een betrouwbaar a merk en dus geen b rommel maar had ook niet teveel uit te geven. Via de volgende link heb ik berekend dat ik minimaal 300 watt nodig had en aangeraden 350 watt. Ik probeer dan altijd de aangeraden waarde te halen van 350 watt en dat red deze voeding dus. (op 100% load) Verder is de 3 jaar garantie ook erg fijn. Dan weet je dat je goed zit wanneer hij kapot gaat.
Een goed alternatief zou de Aerocool AP-450 kunnen zijn. Deze is ietsje goedkoper en heeft ook 80 plus bronze. Het merk is verder ook vertrouwd. Hier heb je alleen geen 3 jaar garantie (weet ik niet met zekerheid maar heb nergens iets over garantie van fortron kunnen vinden..) Ook waren hier geen reviews over te vinden. Hier is hij trouwens goedkoper dan de pricewatch.

geheugen crucial 4 GB DDR3-1600 17,69 euro
Dit intern geheugen is het goedkoopste met 4 gb is van crucial en draait op 1600 mhz. Er staat verder niet bij vermeld welke het is...

behuizing: Zalman ZM-T1 22,51 euro
De zalman kast ziet er best strak uit (netjes) en je krijgt er 1 fan bij. Ook is hij 1 van de goedkoopste. een alternatief zou evt. de recom kunnen zijn ookal ziet deze er een stuk goedkoper uit.

Dit systeem kost 423,09 euro. Hoop nog iemand geholpen te hebben.

Mvg, Budgetguy

[Reactie gewijzigd door Centelte op 22 juli 2024 19:16]

Voor mijn bestaande PC een Saphire 1GB 7850 aangeschaft, Als tip voor iedereen die deze kaart wil kopen. Geeft een paar euro meer uit voor de 2GB versie! de 2GB versie in Crossfire schijnt Battlefield 3 in ultra ook nog redelijk te draaien.

Voor het budget gamesysteem geldt dat dan.. ;)

[Reactie gewijzigd door ddouwstra op 22 juli 2024 19:16]

Ja en voor nog eens 25 euro meer krijg je de sapphire 7870 xt welke de 7850 weg blaast.
Wanneer komt er nog eens een workstation? De laatste is geloof ik van mei vorig jaar geleden. Bijna een jaar geleden. En volgens mij is er echt wel vraag naar. Niet elke tweaker is een gamer.

Ik hoop dat er snel een BBG voor workstation komt.
Voor een workstation setup zou de BBG voor het high-end game systeem een prima basis zijn, waarvan je de videokaarten vervangt door iets minder lomp geweld, het geheugen verdubbeld en de 3770K neemt ipv de 3570K.
Zou een workstation op basis van Xeons niet een betere keuze zijn? Zeker als je met meerdere CPUs wilt werken.
Misschien. Maar ik zou dan eerder denken aan een enkele Xeon, er zijn erg weinig programma's te verzinnen die echt hopen cpu nodig hebben. Dat word echt een heel specifiek iets als je met 2 sockets gaat werken.
als je een dual xeon oplossing wilt dan moet je wel echt diep in de buidel gaan tasten hoor, en eerlijk gezegd kan je die beter ook niet zelf bouwen, dat is echt een bende altijd. (al heb ik zelf nog wel een keer de neiging om een dualsocket 6 of 8 core in een mooie lian li te steken maargoed dat ben ik)

maar een enkele xeon biedt eigenlijk geen enkel voordeel over een x79 moederbord.
tenzij je specifiek de 8 cores wil, maar dat biedt maar zelden echt voordeel.
zeker niet gezien de extra kosten, (aangezien je dan voor dat geld een dualsocket 6 core kan kopen bijna. dus alleen als je 16 cores wil biedt dat echt meerwaarde)

maargeod ik zou graag een keer mee mini gamepc/workstation zien,
bijv op basis van micro-atx zoals mogelijk in de FT-03 fortress van Silverstone.
deze support ook SLI als je wil, een H80 van corsair kan er in en kan je even snel maken als de highend game pc voor ongeveer even veel geld. en lijkt me een erg leuk systeem om te maken
Aangezien je meer parallelle rekenkracht wilt op een workstation, kun je ook kiezen voor een AMD FX-8350. Deze CPU is een paar tientjes goedkoper dan de i5-3750K, maar presteert gelijkaardig aan een i7-3770K in een workstation omgeving.

Als je dan toch wilt gamen, kost dit misschien wel een paar fps vergeleken met de 3570K, maar aangezien je de videokaart er al uit gooit, neem ik aan dat je hier niet veel op maalt.

[Reactie gewijzigd door Mijiru op 22 juli 2024 19:16]

een workstation staat vaak toch wel erg veel uren aan though, en met bijv raytracing is deze CPU toch wel een tikje trager. maar het is op zich wel een goede budget workstation optie.

edit:
@ below: zet dan ook de andere chart erbij:
http://images.anandtech.com/graphs/graph6396/51136.png

[Reactie gewijzigd door freaq op 22 juli 2024 19:16]

Al je multi-threaded tasks doet de FX-8350 toch wel even goed of beter dan een 3570K, vandaar dat ik hem voor workstations heb aangeraden. En op vlak van raytracing veegt hij al helemaal de vloer aan met Intel cpu's.

Source: http://images.anandtech.com/graphs/graph6396/51120.png

De keerzijde is natuurlijk wel de single-threaded performance.

[Reactie gewijzigd door Mijiru op 22 juli 2024 19:16]

Helemaal mee eens! Ik heb ook helemaal niks aan een gamepc met wrede grafische processor. Ben in plaats daarvan op zoek naar een rekenbeest om zware berekeningen omtrent fysica mee uit te voeren. Een leuke setup met zware processor en snelle HD zou veel interessanter zijn.
ligt dat niet een beetje aan welk soort rekentaken, zeker met fysica zou ik al snel denken aan rekenen met je GPGPU... en dan zou je dus uitkomen op een gamepc maar dan met een profesionele kaart in plaats van een consumenten ding...

verder die snelle hdd en die snelle cpu... als je het alleen daarom wilt kun je natuurlijk vrij gemakkelijk de benchemarks erbij pakken voor de software die jij verkiest...

dus voordat je begint over een best buy voor workstations, kom dan eerst eens met een taken pakket die gedaan moeten worden... feitelijk dus je eigen benchmark-set...
de professionele kaarten zijn practisch identiek aan de gamepc versies. sterker nog de GTX Titan bijv is niet eens te krijgen als quadro. en je bent simpelweg veel beter en goedkoper af met consumenten hardware.

het is namelijk makkelijk 2000 euro voor de quadro/firestream/firepro/tesla
of 500 euro voor dezelfde consumenten kaart die meestal hoger geclocked is,

en zelfs al is de consumenten versie iets trager, je kan er dus in elk geval 2 van kopen, en dan nog 2x zo snel weer upgraden als er nieuwe hardware uitkomt.

quadro's etc zijn echt producten die practisch geen zin meer hebben tegenwoordig, buiten hele zeldzame cases. (maya's kapotte viewport bijv)
Dat klopt. Helaas ben ik gebonden aan third party-software die vreemd genoeg z'n taken maar op één core kan uitvoeren, laat staan dat dat pakket de boel aan een GPU kan uitbesteden....

Maar goed: je hebt gelijk. Voor zware berekeningen heeft niet iedereen dezelfde eisen.
Ben me zelf aan het orienteren op een NAS (4 of 5 schijven 3TB p/s). Nu Synology DS412+ en DS1515+ op het oog. Wat er met een kant en klare NAS oplossing mogelijk is heb ik goed op een rijtje. Echter een ZFS systeem is nieuw voor me. Is er iemand die in 3 regels het verschil tussen beide uit kan leggen?

Is ZFS niets anders dan een zelf gefabriceerde NAS met ook mogelijkheid tot FTP, Download server, IP camera connecties etc?
Synology is gebaseerd op traditionele opslagtechnologie met Ext4 als bestandssysteem. Dit filesystem is ongeveer gelijkwaardig aan NTFS en dus sterk verouderd. Zo biedt het geen enkele bescherming tegen corruptie of bad sectors. Iets wat ZFS wel kan en doet.

ZFS is een stuk software, waarop je je NAS kunt laten draaien. Dan biedt je dus wel goede bescherming voor je gegevens. Ik zou zeggen lees het artikel nog eens over, want jouw vragen worden hierin uitgebreid beantwoord.
Cipher dank voor je toelichting heb het deel over zfs nogmaals gelezen en het is wat duidelijker wat zfs is. Functionaliteit van je NAS is voornamelijk afhankelijk van je software keuze begrijp ik. Ga maar eens wat proberen in virtualbox met de 4 aangedragen voorbeelden. Het verschil filesysteem technisch en corruptie van de data is inmiddels wel helder.

Mocht iemand nog voor of nadelen van de 4 kant en klaar oplossingen hebben of nog een ander alternatief dan hoor ik dat graag.
De high-end Systeem zou ik iets anders aanpakken, gericht op meer all-round en omdat veel mensen (waaronder ik) geen fan zijn van SLI/Crossfire.

Ik zou voor het highend game systeem kiezen voor een 3770K. Vooral met het oog op de PS4 en de XBox720 die waarschijnlijk beiden over 8-cores/threads zullen beschikken. Veel PC games worden geport en die zullen dan een stuk minder lopen op een 3570K.

Ik zou ook 2 tientjes meer investeren in een fatsoenlijk moederbord. Een K CPU schreeuwt om een overklok en dan het goedkoopste Z77 bord nemen is natuurlijk vreemd. Ik zou op zijn minst kijken naar een Gigabyte Z77X-D3H. Voordelen: stabielere overklok, meer aansluitingen, betrouwbaarder systeem.

Qua geheugen zou ik kijken naar (2x 8gb) Kingston HyperX PC1600 16Gb. De meerprijs tov 8Gb is 25 euro, en dat is gezien de toekomst een slimme investering.

Meerprijs ten opzichte van de BBG: 100+20+25 = 145 euro.

De 7950 Crossfire zou ik inruilen voor een enkele GTX 670; snel genoeg voor fullHD, zuiniger en stiller dan de concurrentie.

Uiteindelijk ben je dan 75 euro goedkoper uit terwijl je naar mijn inzien een beter en toekomstgerichter all-round systeem hebt.
De high-end Systeem zou ik iets anders aanpakken, gericht op meer all-round en omdat veel mensen (waaronder ik) geen fan zijn van SLI/Crossfire.

Ik zou voor het highend game systeem kiezen voor een 3770K. Vooral met het oog op de PS4 en de XBox720 die waarschijnlijk beiden over 8-cores/threads zullen beschikken. Veel PC games worden geport en die zullen dan een stuk minder lopen op een 3570K.
Nadeel aan de i7 3770 is dat die door de hyperthreading in combinatie met gaming mindere performance geeft dan een i5 3570. Het is dus zowel budget- als performancewise dus niet interessant genoeg om de meerprijs voor een i7 neer te leggen boven een i5.
Ik zou ook 2 tientjes meer investeren in een fatsoenlijk moederbord. Een K CPU schreeuwt om een overklok en dan het goedkoopste Z77 bord nemen is natuurlijk vreemd. Ik zou op zijn minst kijken naar een Gigabyte Z77X-D3H. Voordelen: stabielere overklok, meer aansluitingen, betrouwbaarder systeem.
Het is sowieso vreemd om dergelijke een K-variant CPU te pakken met daarbij een degelijk Z77 gebaseerde moederbord, in de tekst wordt niet gesproken over een overclock, bij veel gamers die op het forum een desktop aankoop advies plaatsen is dat ook nog eens niet per sé nodig. Waarom er dus wel dergelijke (duurdere) spullen wordt gekocht, is mij ook niet geheel duidelijk. ;)
Qua geheugen zou ik kijken naar (2x 8gb) Kingston HyperX PC1600 16Gb. De meerprijs tov 8Gb is 25 euro, en dat is gezien de toekomst een slimme investering.
En daarbij werkt 16GB gewoon érg prettig, ik werk er al ruim een jaar mee, puur genot!
De 7950 Crossfire zou ik inruilen voor een enkele GTX 670; snel genoeg voor fullHD, zuiniger en stiller dan de concurrentie.
Tja, het is wel high end natuurlijk en het past in het budget; waarom dus niet? Zover ik weet is een 7950 in CF sneller dan een enkele GTX 670.
Uiteindelijk ben je dan 75 euro goedkoper uit terwijl je naar mijn inzien een beter en toekomstgerichter all-round systeem hebt.
Tja, met een 7950 in CF is dat natuurlijk alleen maar meer toekomstgerichter.
Heb hier ook 12GB in gehad. Toen mijn meme-gebruik onder de loep genomen en wat bleek? Zelden/nooit had ik die 12GB nodig. Heb toen 6GB doorverkocht en zit ook nu nog met 6GB. Merk geen enkel verschil en van genotsverlies is dan ook geen sprake.

Kortom; jouw genot zal ergens vandaan komen dus je moet wel iets gebruiken wat zoveel ram slurpt; wat voor veel mensen anders zal zijn.
3770K is gewoon waste of money.

Nu en waarschijnlijk in de toekomst nog steeds.

Een GTX670 kan niet op tegen 7950 CF, bij lange na niet.

http://www.anandtech.com/bench/Product/645?vs=598

En dat is één 7950 tegen een GTX670. Stel je voor hoeveel trager de GTX670 is vergeleken met een CF set-up.
Ik denk dat de persoonlijk voorkeuren hier ook erg spelen. Ten eerste al AMD vs nVidia natuurlijk. Sommigen hebben hun voorkeur. Ik heb zelf met beide ervaring, heb niet écht een voorkeur. Vroeger had ik een Geforce 7600GT. Nu heb ik crossfire HD5850's en dat werkt op zich wel, maar niet van harte. Zeker niet bij een spel als Skyrim. Ik ben naar mijn mening bij elk spel dat een beetje veeleisend is, constant aan het zoeken naar de juiste settings en tweaks.

Daarom zou ik zelf nu liever voor een single kaart gaan, en bij voorkeur toch weer eens nVidia proberen (met de hoop dat nieuwere games wat drivers betreft wat soepeler gaan). En dan gaat mijn voorkeur uit naar de GTX670. Die speelt de meeste spellen nu prima af en later kan er zo nodig voor een prikkie eentje bij gezet worden. Zo heb ik dat ook gedaan met mijn huidige PC. Begon met een enkele 5850 en nu dus twee. (Ik speel zelf overigens met een enkele 1920x1200 scherm. Meer schermen doe ik niet aan.)

Benchmarks zijn één ding maar het gevoel wil ook wat en ervaringen uit het verleden spelen altijd mee. Zo hoef ik bijvoorbeeld nooit meer een Gigabyte moederbord. Alleen maar ellende mee gehad. Mijn geheugen werkt nog steeds niet in dual channel, welk geheugen ik er ook in prik. En volgens de RMA was er niks mee aan de hand.

[Reactie gewijzigd door Therapy777 op 22 juli 2024 19:16]

Laat dat nu ook mijn idee zijn!

ik heb dezelfde grafische kaarten en vanuit eenzelfde overweging (qua driverproblemen), de beslissing genomen om naar een unieke grafische kaart over te stappen. Zo high end mogelijk zelfs. Ik ben er echter nog niet uit of méér dan 2 Gb geheugen niet verstandiger zou zijn, futureproof, weet je wel.
Ik kan je vast verklappen, dat meer geheugen op je videokaart je niet gaat helpen, als je bus niet breder is dan 256Bit. Het is vooral marketing, en meer marge ;)

Alleen bij gestoorde resoluties, denk 10mp plus, heeft het nut, mits je de geheugensnelheid op je videokaart iet wat ophoogt, je komt dan situaties tegen dat je rond de 2.6GB gebruikt.
denk je dat ps3 games nog niet massaal met hyperthreading werken? Zie je daar iets van op de pc?
Nee.
3770k is een waste of money op een high end GAME systeem.

Het moederbord is overigens gewoon goed.

Dat jij niet graag een sli/crossfire ziet, is dan maar jouw probleem. Dit systeem zal veel beter presteren dan de veranderingen die jij zou maken. dat is gewoon een feit.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.