Inleiding
Op 13 juni heeft Panasonic de nieuwe Lumix GF3-m4/3-camera aangekondigd. Deze compacte systeemcamera moet de strijd aangaan met onder meer de NEX-serie van Sony en dan met name met de op 8 juni aangekondigde NEX-C3. De NEX-C3 en de GF3 zijn wat grootte, gewicht en features betreft behoorlijk aan elkaar gewaagd.
Dat Panasonic in de markt voor compacte systeemcamera's Sony als de grootste concurrent ziet, bleek al op 8 juni bij de vooraankondiging van de GF3 in Rome, toen Panasonic expliciet op de bedrijfsresultaten van Sony inging. Overigens was volgens Panasonic in de eerste maanden van 2011 vooral Samsung met zijn NX-systeem in opkomst zijn, ten nadele van Sony's NEX-camera's.
De nieuwe Lumix GF3 is ronder van vorm dan de GF2. Het hogere typenummer is wat misleidend omdat de GF3 een aantal features mist die wel op de GF2 zitten. Zo heeft de camera geen flitsschoen meer: die ruimte wordt nu gebruikt voor een opklapbare flitser. Dat had echter ook tot gevolg dat de camera beduidend smaller gemaakt kon worden en ook het gewicht is in vergelijking met de GF2 afgenomen.
Tijdens en na de presentatie in Rome kon Tweakers.net de Lumix GF3 in combinatie met de nieuwe, lichtsterke Leica 25mm f/1,4-lens testen. In deze hands-on lees je meer over de camera en onze bevindingen.

Specificaties
Merk en Type |
Merk |
Panasonic |
Productserie |
Lumix |
Type |
DMC-GF3 |
Specificatie body |
Cameraresolutie |
12,1 megapixel
|
Sensortype |
Live MOS |
Sensorformaat |
Four/Thirds |
Beeldprocessor |
Venus Engine VII HD |
Minimale iso-gevoeligheid |
iso 100 |
Maximale iso-gevoeligheid |
iso 6400 |
Burstsnelheid foto |
4fps |
Eigenschappen body |
ingebouwde flitser, live view, stabilisatie, video-opname |
Scherm |
3", 460.000 subpixels |
Video |
1920 x 1080, avchd |
Video-framerate |
50i (sensor output: 25fps) |
Mount |
Micro Four/Thirds |
Aantal autofocuspunten |
23 |
Verbinding
|
mini-hdmi, usb 2.0 |
Afmetingen (mm) |
107,5 x 67,1 x 32,0 |
Gewicht body |
onbekend |
Kleur body |
zwart, wit, rood, bruin |
Verkleind
Hoewel de huidige Lumix GF2 al erg klein is, heeft Panasonic de Lumix GF3 nog verder weten te verkleinen. Vooral in de breedte is het toestel ruim een halve centimeter kleiner geworden, terwijl de hoogte en de diepte ook iets zijn afgenomen.
Uit onderstaande tabel blijkt dat Panasonic zijn m4/3-camera's stelselmatig weet te verkleinen. De recent aangekondigde Lumix G3, die vanaf 17 juni leverbaar is, is opgenomen om een beeld te geven van het verschil in formaat tussen de camera's zonder en met elektronische zoeker. Door de toevoeging van de evf is de G3 bijvoorbeeld beduidend hoger dan de GF3, terwijl de extra dikte van de G3 een gevolg is van draaibare lcd.
Features | GF1 | GF2 | GF3 | G3 |
Afmetingen (mm) |
b: 119 h: 71 d: 36,3 |
b: 113 h: 68 d: 33 |
b: 107,5 h: 67,1 d: 32 |
b: 115 h: 84 d: 47 |
Gewicht |
285g |
265g |
225g |
336g |
Als we de nieuwe GF3 af zetten tegen zijn naaste concurrenten, dan blijkt dat de GF3 beduidend kleiner is dan de E-PL2 en de NX100, terwijl de Panasonic-camera iets smaller, maar wel flink wat hoger is dan Sony's NEX-C3. Met een dikte van 32mm is de GF3 de dunste van de vier.
Features | GF3 | NEX-C3 | E-PL2 | NX100 |
Afmetingen (mm) |
b: 107,5 h: 67,1 d: 32 |
b: 109,5 h: 60 d: 33 |
b: 115,4 h: 72,7 d: 42 |
b: 120 h: 71 d: 35 |
Gewicht |
225g |
225g |
317g |
282g |
Rondere vormen
De camera heeft rondere vormen dan zijn twee voorgangers. Zo zijn er geen scherpe overgangen tussen de zijkanten en de bovenkant, en de bult bovenop de camera volgt de ronding van de lensmount. Mogelijk wil Panasonic met deze stijl een meer modebewust publiek aanspreken.
Net als de GF2 en de G3 heeft de GF3 een grip die aan de bovenkant schuin afloopt. De grip is niet voorzien van een plastic gripvlak voor meer grip. Achterop is wel een gripvlakje voor de duim geplaatst, dat van een hard soort rubber is gemaakt.
:fill(white)/i/1307481552.jpeg?f=thumb)
De camera ligt verrassend goed in de hand: hij wordt als het ware vastgeklemd tussen de duim, de linkerzijkant van de middelvinger en de handpalm. Aangezien de meeste m4/3-objectieven van Panasonic klein zijn en de GF3 dun en licht is, biedt het toestel voldoende houvast.
Nieuw draaiwiel
Panasonic breekt bij de GF3 met de traditie van het horizontaal geplaatste klikwieltje dat van functie kan veranderen door deze in te drukken. De GF3 heeft een conventionelere, vertikale draaischijf op de achterkant.
Het bedrijf heeft geen reden voor de breuk met dit stijlicoon gegeven, maar waarschijnlijk wilde Panasonic het voor gebruikers van compactcamera's eenvoudiger maken om op een systeemcamera over te stappen.
Wij vinden de nieuwe, matzilverkleurige draaischijf iets prettiger werken dan het kleine klikwiel, omdat je minder vaak je duim hoeft te verplaatsen. De draaischijf bevat namelijk ook de knoppen voor de belichtingscorrectie, de witbalans, de transportmodus en de selectie van de autofocusstand. In het midden zit de 'Ok'-knop waarmee het hoofdmenu is op te roepen.
Bij de GF2 was de bovenste positie van de d-pad ingeruimd voor iso-aanpassingen. Bij de GF3 heeft Panasonic op deze plek de belichtingscompensatie ondergebracht, die bij de GF2 nog met het klikwiel werd ingesteld.
Flitser
Panasonic heeft de GF3 onder andere zo smal weten te maken door de ingebouwde, opklapbare flitser, die bij de GF2 aan de linkerkant zat, te verhuizen naar recht boven de lensmount. Hierdoor kon het linkergedeelte van de camera ingekort worden. Het flitsertje heeft, net als de GF2, een richtgetal van 6m.
Het ontgrendelmechanisme van het flitsertje is mechanisch. De constructie van dit opklapmechanisme ziet er wat minder stevig uit dan bij de GF2, maar we hebben er in de praktijk geen problemen mee ondervonden. Van dichtbij genomen portretfoto's met flits worden door de camera goed belicht.
Geen flitsschoen
De verplaatsing van de interne flitser heeft wel tot gevolg gehad dat de GF3 als eerste compacte systeemcamera niet met externe flitsers overweg kan. De eerste twee m4/3-camera's van Olympus, de E-P1 en E-P2, hadden geen ingebouwde flitser, maar beschikten wel over een flitsschoen. Ook de NEX-camera's van Sony zijn aangewezen op een opzetflitsertje, waarvoor deze toestellen een propriëtaire aansluiting hebben. Dit flitsertje heeft hetzelfde richtgetal als de ingebouwde flitser van de GF3.
Geen elektronische zoeker
De featureconnector, waar bij de GF1 en GF2 een los verkrijgbare evf mee kon worden aangesloten, heeft bij de GF3 eveneens het veld moeten ruimen. De elektronische zoeker mag dan een lage resolutie hebben, hij is wel klein, kan naar boven geklapt worden en is handig als de lcd achterop de camera slecht te zien is, bijvoorbeeld in direct zonlicht. Aangezien Olympus en Panasonic dezelfde connector gebruiken, kan de betere Olympus-evf ook op bijvoorbeeld de GF2 gebruikt worden. Bij de GF3 is een elektronische zoeker echter uitgesloten.
Mono-audio
Een ander verschil met de GF2 is dat de GF3 alleen met mono-geluid overweg kan. De GF2 kon video wel met stereogeluid opnemen. Een externe stereomicrofoon is op de GF3 ook geen optie, omdat de camera daar geen aansluitingen voor heeft.
Knoppenindeling
Net als de GF2 heeft Panasonics nieuwste geen modusknop. Het kiezen van de beeldmodus gaat via het 3"-touchscreen, dat overigens nog steeds een resolutie heeft van 460.000 subpixels. Een icoontje linksboven biedt toegang tot een cirkelvormig menu met de beeldmodi, waaruit met behulp van de draaischijf en de ok-knop een keuze gemaakt kan worden.
Bij het bekijken van foto's wordt de draaischijf gebruikt voor het inzoomen, terwijl met de d-pad-pijlen door de foto wordt gescrold. Daardoor is het niet mogelijk om in de ingezoomde stand tussen foto's te wisselen.
De rest van de knoppenindeling is bij de GF3 haast ongewijzigd ten opzichte van de GF2. Zo is er een afspeelknop en een functieknop die onder meer dienst doet als delete-knop en voor het oproepen van het snelmenu. Dat snelmenu kan overigens makkelijker met de virtuele knop op het scherm worden opgeroepen.
Het snelmenu is hetzelfde als bij de GF2 en kan ons nog steeds niet bekoren. Het heeft nog steeds maar vijf posities en vanwege het wegvallen van de iso-knop op de d-pad blijven er daar wat ons betreft maar vier van over. Dat is weinig.
De rest van het menu bevat weinig wijzingen. Wel zagen we dat de duurdere en grotere G3 een bracketing-mogelijkheid heeft met zeven stappen, terwijl dit er bij de GF3 maximaal vijf kunnen zijn, evenveel als bij de GF2. Ook is de ruimte tussen de belichtingsstappen bij de GF3 niet in te stellen.
Intern
Beeldsensor

Net als bij de GF1 en de GF2 wordt de Live MOS-sensor met 12,1 megapixels gebruikt. Wel heeft Panasonic, net als bij de GH2 en de G3, de uitleessnelheid van de af-sensor verdubbeld naar 120Hz. Met de 14-140mm-lens moet dat volgens Panasonic een scherpstelsnelheid van 0,1s opleveren, terwijl de 14mm-primelens en de 14-42mm-zoomlens binnen 0,18s gefocust zouden zijn.

Deze snelheid is te danken aan de Venus Engine FHD-beeldprocessor. Deze heeft drie cores om de beeld- en af-gegevens te verwerken. Hoewel de beeldprocessor in de GF3 dezelfde naam draagt als die van de GF2, lijkt het er vanwege de hogere focussnelheid op dat in de GF3 toch een snellere variant gebruikt wordt. Ook de GH2 en de nieuwe G3 hebben overigens de snellere autofocus.

Lensmount
Voor de G3 en GF3 heeft Panasonic het hart van de camera's aangepakt: de module met de lensmount en de beeldsensor. Het bedrijf heeft deze lensmountbox 23 procent kleiner gemaakt. Het lijkt erop dat met de GF3 de grenzen van het verkleinen van het m4/3-systeem bereikt zijn. Een verdere verkleining zou lastig zijn, omdat de sensor bij het opnemen van video dan zijn warmte niet meer kan afvoeren.

Leica DG Summilux 25mm / F1.4 ASPH
Panasonic kondigde op 13 juni ook een nieuwe Leica-m4/3-lens aan. De Leica DG Summilux 25mm / F1.4 ASPH is een lichtsterke prime die op de GF3 dezelfde kijkhoek heeft als een 50mm-lens op een fullframecamera. De lens wordt geleverd met een wat hoekige zonnekap.
De lens is geconstrueerd uit negen lenselementen onderverdeeld in zeven groepen. Twee van de elementen zijn asferische glazen, terwijl het voorste element van ultra high refractive index-glas is gemaakt. De Summilux heeft zeven afgeronde diafragmalamellen, een minimale scherpstelafstand van 30cm en een filtermaat van 46mm.

Over de beeldkwaliteit van deze lens zijn we meer dan tevreden. Foto's zijn scherp, met veel contrast. Het handmatig scherpstellen gaat door de vloeiend, maar niet te los bewegende focusring zeer prettig. Ook de zogeheten bokeh is mooi zacht. Wel had de lenskap een klein beetje speling, waardoor het af en toe aanvoelde alsof er wat los zat.
De lens krijgt een adviesprijs mee van 899 euro. Hoewel de winkelprijs nog wel wat lager zal uitvallen, is dat een flink bedrag voor een dergelijke lens - zeker als je bedenkt dat de behuizing van plastic en niet van metaal is. Panasonic vertrouwt er kennelijk op dat de Leica-naam en de beeldkwaliteit genoeg kopers zullen aantrekken.

Testfoto's
Concurrenten en conclusie
De markt voor compacte systeemcamera's is, in tegenstelling tot die van dslr's en compactcamera's, flink in beweging. Er zijn nu vier fabrikanten die zich met dit segment bemoeien: Panasonic, Olympus, Sony en Samsung. Bovendien zou Nikon later dit jaar zijn CoolPix Pro-ilc-lijn introduceren, terwijl er ook geruchten gaan over een compacte systeemcamera van Pentax.
Gezien de verwachte adviesprijs van 499 euro zal de nieuwe Lumix GF3 concurreren met de E-PL2 van Olympus, de NX100 van Samsung en vooral de nieuwe NEX-C3 van Sony. Ook Panasonics GF2 vist nog in dezelfde vijver.
In vergelijking met de E-PL2
Ten opzichte van de Olympus E-PL2 is de GF3 vooral kleiner en dunner. De E-PL2 is wel zwaarder dan de GF3, maar kan steviger worden vastgehouden door de het profiel op de grip. De lcd's van beide camera's zijn nagenoeg identiek, maar de E-PL2 heeft beduidend meer knoppen. Dat laatste vinden wij prettiger, maar compactcameragebruikers zullen misschien de voorkeur geven aan het touchscreen van de GF3.
De E-PL2 biedt meer instellingsvrijheid bij video, maar de vertikale draaischijf aan de achterkant heeft minder grip dan die van de GF3. De Olympus heeft verder een flitsschoen en daaronder een featureconnector, waarmee een externe flitser, een bluetooth-module of een elektronische zoeker kan worden aangesloten.
Olympus zal naar verwachting eind juni een 'Mini-PEN'-m4/3-camera uitbrengen die ongeveer even groot zal worden als de GF3 en de NEX-C3. Over deze camera is verder helaas nog niets bekend.
In vergelijking met de NEX-C3
Wat grootte en gewicht betreft zijn de op 8 juni aangekondigde NEX-C3 en de GF3 aan elkaar gewaagd. De NEX-C3 heeft geen ingebouwde flitser, maar het is wel mogelijk om er een externe flitser op te schroeven. Het standaard meegeleverde exemplaar heeft hetzelfde richtgetal als de ingebouwde flitser van de GF3. Sony heeft overigens tegelijk met de NEX-C3 ook een nieuwe flitser voor het NEX-systeem aangekondigd met een richtgetal van 20.
Hoewel we de NEX-C3 nog niet in handen hebben gehad, denken we dat deze iets beter in de hand ligt dan de GF3. Ook heeft de NEX-C3 een schermpje met twee keer zoveel beeldpunten en is een hogere lichtgevoeligheid mogelijk, omdat de Sony is uitgerust met een grotere aps-c-beeldsensor.
De GF3 heeft weer als voordeel dat gekozen kan worden uit een groter lensaanbod. Sony heeft momenteel slechts vier NEX-lenzen in het assortiment. Verder kan de GF3 video op 1080i-resolutie vastleggen, terwijl de NEX-C3 video 720p-filmpjes kan schieten.
In vergelijking met de NX100
De NX100 is Samsungs eerste NX-camera zonder ingebouwde elektronische zoeker. Ook heeft de camera geen ingebouwde flitser, al is er wel een flitsschoen beschikbaar waarin een compacte externe flitser geschoven kan worden. De NX100 ligt goed in de hand en heeft een amoled-scherm.
Net als de E-PL2 wordt de NX100 geleverd met een zoomlens die ingeklapt kan worden als de camera wordt opgeborgen. De 20-50mm-lens heeft een kleinbeeldbereik van 30 tot 75mm omdat de Samsung een aps-c-sensor met een cropfactor van 1,5 aan boord heeft. Het zoombereik van de 14-42mm-kitlenzen van Olympus en Panasonic bedraagt vanwege de 2x-cropfactor 28-84mm, wat een klein voordeel is. De Panasonic-lens is bovendien wat langer, net als de 18-55mm-lens van Sony.
Een nadeel van de NX100 is het ruisniveau bij hogere iso-waarden, zeker als je bedenkt dat er een aps-c-beeldsensor in het toestel zit, en het relatief grote formaat van de camera. Ook had het draaiwieltje aan de bovenkant wat groter gemogen en mag Samsung de stappen van de zoomstanden bij het afspelen van foto's wat groter maken. Net als de NEX-C3 heeft ook de Samsung NX100 een maximale videoresolutie van 720p.
De kaarten kunnen in juli opnieuw geschud worden. Dan zal Samsung naar verwachting namelijk uitkomen met de NX200, de opvolger van de NX100, en mogelijk ook met de NX20. Deze beide camera's zouden een nieuwe cmos-beeldsensor met 18 megapixels krijgen, die het belangrijkste kritiekpunt op de NX-camera's - de hoge ruisniveau - zou moeten wegnemen.
Conclusie
De beeldkwaliteit van de Lumix GF3 is op het eerste oog goed en ruis lijkt pas bij iso 3200 een probleem te worden. Het scherpstellen gaat bijzonder snel en wat dat betreft lijkt de camera een streepje op zijn concurrenten voor te hebben. Ook de bediening en de interface werken snel; het aantal posities van het snelmenu is wel vrij beperkt.
Door de ingebouwde flitser is het gemis van de flitsschoen kleiner, maar accessoires als een evf worden niet ondersteund. De GF3 maakt verder gebruik van een nieuwere accu die tien procent mindere capaciteit heeft dan de GF2-accu, waardoor voor de gebruiksduur per acculading moet worden gevreesd.
Het lensaanbod voor het m4/3-platform is gezond, dus daar hoeven kopers alvast niet bang voor te zijn. We blijven wel moeite houden met het beperkte aantal knoppen, maar het kleinere formaat zorgt er wel voor dat de camera goed in de hand ligt. Dat formaat en de prestaties maken van de Panasonic Lumix GF3 in elk geval een camera om in het oog te houden.