Inleiding
ASUS NUC 14 Pro
De NUC 14 Pro is de eerste NUC die niet van Intel, maar van de nieuwe eigenaar ASUS komt. ASUS heeft veel van de traditionele NUC-sterktes behouden, zoals de formfactor, de verkoop als barebone en de grote hoeveelheid aansluitingen. Daarbij heeft de fabrikant minpunten opgelost, zoals het ontbreken van USB-C aan de voorkant, en nieuwe features toegevoegd, zoals het zonder gereedschap kunnen plaatsen van ssd en ram. Het koelsysteem is echter ongewijzigd gebleven, waardoor de processor erg warm wordt en gaat throttelen, en ook sommige andere keuzes van ASUS zullen niet onverdeeld positief worden ontvangen.
Intel kennen we vooral als cpu-fabrikant, maar het bedrijf had nog veel meer nevenactiviteiten. Het maakte bijvoorbeeld flashgeheugen voor ssd's en zelfs complete pc's, waarvan de kleine NUC-mini-pc veruit de bekendste was. Geplaagd door tegenvallende financiële resultaten besloot Intel enige tijd geleden om zich op zijn belangrijkste takken te focussen. De nandproductie verkocht het aan SK hynix, de NUC-serie werd, overigens onder onbekende voorwaarden, overgedragen aan ASUS.
Spoel de tijd een dik halfjaar door en daar staat hij dan op het bureau van ondergetekende: de eerste NUC die niet door Intel, maar door het Taiwanese ASUS is ontwikkeld. Hoewel het concept en de afmetingen ongewijzigd zijn gebleven, merk je dat direct. De matzwarte, plastic behuizing voelt wat minder stevig aan dan voorheen en is voorzien van een glanzende rand op het bovenpaneel. Het metalen onderpaneel is nu zonder gereedschap los te halen, zodat je makkelijk bij de eveneens zonder schroeven te installeren ssd en het geheugen kunt. Voor gebruik in omgevingen waarin zulke makkelijke toegang tot het binnenwerk niet zo handig is, is er wel nog een optioneel lockmechanisme aanwezig waarvoor je een schroevendraaier nodig hebt.
Er zijn nog meer grotere en kleinere veranderingen die ASUS heeft doorgevoerd, dus op de volgende pagina bekijken we de NUC 14 Pro van alle kanten, waaronder de binnenkant.
| |
Intel NUC 13 Pro (Slim) |
ASUS NUC 14 Pro (Tall) |
| Processor |
Intel Core i7-1360P (4P+8E, boost 5,0GHz) |
Intel Core Ultra 7 165H (6P+10E, boost 5,0GHz) |
| Gpu |
Intel Iris Xe 96EU (geïntegreerd) |
Intel Arc 128EU (geïntegreerd) |
| Geheugen aanwezig |
Geen |
Geen |
| Geheugenslots |
2x DDR4 SO-DIMM |
2x DDR5 SO-DIMM |
| Opslag aanwezig |
Geen |
Geen |
| Opslagslots |
1x M.2 2280 (PCIe 4.0 x4)
1x M.2 2242 (PCIe 3.0 x1 / SATA) |
1x M.2 2280 (PCIe 4.0 x4)
1x M.2 2242 (PCIe 4.0 x4)
1x SATA600 2,5" |
| OS |
Geen |
Geen |
| Afmetingen |
11,7 x 11,2 x 3,7cm |
11,7 x 11,2 x 5,4cm |
| Aansluitingen voorkant |
2x USB-A 10Gbit/s, 3,5mm-jack |
1x USB-C 20Gbit/s
2x USB-A 10Gbit/s |
| Aansluitingen achterkant |
2x Thunderbolt 4, 1x USB-A 10Gbit/s, 1x USB-A 2.0, 2x HDMI 2.1, 2,5Gb-ethernet (Intel I226-V), stroomaansluiting |
2x Thunderbolt 4, 1x USB-A 10Gbit/s, 1x USB-A 2.0, 2x HDMI 2.1, 2,5Gb-ethernet (Intel I226-V), stroomaansluiting |
| Wifi |
Wi-Fi 6E + Bluetooth 5.3 (Intel AX211) |
Wi-Fi 6E + Bluetooth 5.3 (Intel AX211) |
| Prijs |
€ 679 |
Core Ultra 7 155H:
Tall - € 590,-
Slim - € 579,- |
Buitenkant en binnenkant
De NUC 14 Pro is net zoals zijn voorganger verkrijgbaar in twee verschillende behuizingen: een dunne Slim en een hogere Tall met ruimte voor een 2,5"-ssd. Wij ontvingen voor deze test het hogere model. Op de ruimte voor een 2,5"-ssd en een optionele bracket voor extra aansluitingen na, is dat identiek aan de dunne variant.
Aan de voorkant van de NUC 14 Pro vind je naast de powerknop drie USB-poorten. Twee daarvan zijn klassieke USB-A-poorten met een snelheid van 10Gbit/s, de derde poort betreft een USB-C-poort die maximaal 20Gbit/s kan halen. Daarmee heeft ASUS een van onze minpunten in de review van Intels laatste NUC opgelost: het gebrek aan een makkelijk bereikbare USB-C-poort. Wel is deze extra poort ten koste gegaan van de enige analoge audioaansluiting. Wil je je speakerset of bedrade hoofdtelefoon aansluiten, dan zal dat via een digitale uitgang of de passthrough van je monitor moeten.
:strip_exif()/i/2006784050.jpeg?f=imagenormal)
Op de achterkant zien we exact dezelfde set aansluitingen als op de NUC 13 Pro. Naast de aansluiting voor de stroomadapter krijg je tweemaal Thunderbolt 4, twee keer HDMI 2.1 en twee USB-A-poorten. Een daarvan werkt op 10Gbit/s, de andere is een ouderwetse USB 2.0-poort. Tot slot beschikt het apparaatje over 2,5Gbit/s-ethernet (Intel I226-V) en Wi-Fi 6E via een Intel AX211-adapter.
:strip_exif()/i/2006784052.jpeg?f=imagenormal)
Processor met AI, maar geen Copilot+
Voorheen liep de NUC-generatie keurig gelijk aan de processorgeneratie, dus je hoefde er niet lang over na te denken dat de NUC 13 Pro over een dertiendegeneratie-Intel Core-cpu beschikte. Nu Intel zijn laptop-cpu's Core Ultra is gaan noemen, is dat niet meer zo vanzelfsprekend, maar alsnog beschikt de NUC 14 Pro over een nieuwere cpu-generatie dan de NUC 13 Pro. Ons testmodel maakt gebruik van een Core Ultra 7 165H uit de Meteor Lake-serie, wat eigenlijk een zakelijk vPro-model is. De NUC's bij reguliere webwinkels in de Benelux maken gebruik van maximaal een Core Ultra 7 155H, die op iets lagere kloksnelheden na identiek is aan de 165H. Beide cpu's hebben een pbp van 28W en een mtp van 115W. Dat laatste is bijna dubbel zo hoog als de mtp van de i7-1360P in de NUC 13 Pro.
In die Core Ultra 7-processor zit een Intel Arc-videochip met acht Xe-cores, oftewel 128 eu's. Dat is een derde meer dan in de i7-1360P van de vorige generatie. Daarnaast zit er een npu in, maar die is nog lang niet zo snel als de npu in de al aangekondigde Lunar Lake-chips. Daarom voldoet de NUC 14 Pro niet aan de vereisten om zich een Microsoft Copilot+-pc te mogen noemen.
Upgraden
Het upgraden van de NUC 14 Pro is aanzienlijk eenvoudiger geworden. Je klikt door een schuifje aan te duwen eenvoudig de onderkant van de mini-pc af. Daarna kun je direct bij de geheugenslots en M.2-slots. Bij die laatste is bovendien nieuw dat ze met rubberen pushpins worden vastgezet, in plaats van met schroefjes. Opvallend aan de opslag is verder dat ASUS het secundaire M.2-slot, dat maximaal 42mm lange ssd's accepteert, nu de volledige bandbreedte van PCIe 4.0 x4 geeft. Voorheen was dat nog een SATA-compatibel slot met maar één PCIe 3.0-lane.
:strip_exif()/i/2006784048.jpeg?f=imagenormal)
De geheugenslots zijn bij deze generatie DDR5-SO-DIMM-slots; Intel gebruikte tot en met de NUC 13 Pro nog DDR4-slots. DDR5 is nog altijd duurder dan DDR4, dus de totaalprijs van een NUC zal door deze keuze wat toenemen, maar vooral de igpu kan de extra bandbreedte van het DDR5-geheugen vermoedelijk goed gebruiken.
Een opvallende ontwikkeling is dat ASUS weliswaar dezelfde Wi-Fi 6E-adapter gebruikt als Intel in zijn NUC 13 Pro deed, maar dat niet langer in de vorm van een losse M.2-module gebeurt. De draadloosnetwerkchip is nu op het moederbord zelf gesoldeerd en dus niet langer upgradebaar.
Koelsysteem
In beide zijkanten van de NUC is een ventilatierooster gestanst, al wordt de airflow aan de linkerkant direct geblokkeerd door een dicht gedeelte van het metalen frame, op enkele millimeters van de zijkant. De primaire richting van de airflow is dan ook aan de rechter zijkant naar binnen en via de radiale ventilator aan de achterkant, boven het aansluitingengamma, weer naar buiten. Het koelsysteem zelf, met heatpipes en de nodige koelvinnen, lijkt vrijwel onaangepast ten opzichte van Intels laatste NUC-generaties.
:strip_exif()/i/2006784044.jpeg?f=imagearticlefull)
Als je bij het koelsysteem wil, moet je naast de onderkant ook het bovenpaneel van de NUC loshalen. Vervolgens schuif je de metalen kooi uit de plastic behuizing en schroef je de printplaat weer los van de kooi. Het vervangen van de koelpasta is daarmee aanzienlijk ingewikkelder dan het plaatsen of upgraden van het geheugen of de ssd, maar wellicht voor de gemiddelde gebruiker ook minder relevant.
:strip_exif()/i/2006784046.jpeg?f=imagenormal)
Stroomadapter
Normaal gesproken besteden we niet veel aandacht aan de bijgeleverde stroomadapter, maar in dit geval viel ons die toch op. ASUS levert namelijk een 120W-stroomadapter van FSP mee, die aanzienlijk compacter en lichter is dan de adapter je die voorheen bij Intels NUC's kreeg.
:strip_exif()/i/2006792350.jpeg?f=imagearticlefull)
Benchmarks: cpu, gpu en ssd
In de grafieken vind je, ter vergelijking, vanzelfsprekend de NUC 13 Pro en daarnaast diverse onlangs geteste mini-pc's terug, aangevuld met de resultaten van enkele desktopprocessors in de tests die we ook daarop draaien.
De NUC 14 Pro wordt in de meeste gevallen als barebone geleverd, dus zonder geheugen en ssd. In ons testexemplaar had ASUS 16GB DDR5-5600 en een Samsung PM9A1A 512GB-ssd geïnstalleerd.
Cpu-tests: Cinebench en Geekbench
In Cinebench 23 laat de nieuwe Core Ultra 7-processor zich van zowel zijn beste als zijn slechtste kant zien. Multithreaded zien we, mede dankzij de toename van het aantal P-cores van vier naar zes stuks, een mooie toename van 32 procent ten opzichte van de NUC 13 Pro. Dat is voldoende om de Ryzen 7 7840HS in de Beelink GTR7 in te halen.
Singlethreaded deed Intel het altijd al heel goed, maar zien we juist een regressie in prestaties bij de nieuwe NUC 14 Pro. De vooral voor energiezuinigheid getunede Meteor Lake-cpu's zijn op dat punt simpelweg iets minder dan hun voorgangers. Dat bleek eerder al toen we een laptop met zo'n Core Ultra-processor op de testbank legden. In vergelijking met AMD en Apple blijft de NUC 14 Pro het goed doen, maar de voorsprong is dus wel wat minder klein geworden dan hij was.
- Cinebench 23 - Multi
- Cinebench 23 - Single
Geekbench 6.2 was helaas nog niet uit toen we de NUC 13 Pro testten, maar we hebben wel vergelijkingsmateriaal van enkele pas geteste mini-pc's en de desktop-cpu's. In Geekbench doet de NUC 14 Pro het in beide tests zelfs iets minder dan de Beelink met AMD-processor.
- Geekbench 6.2 - Single
- Geekbench 6.2 - Multi
Gpu-tests: 3DMark
De Arc-igpu in de NUC 14 Pro is flink sneller dan de oudere graphics in zijn voorganger, al wordt dat verschil wellicht iets uitvergroot doordat ASUS tegelijk de stap van DDR4 naar DDR5 heeft gezet. De 3DMark Night Raid-score valt 44 procent hoger uit en daarmee haalt hij zelfs AMD's nieuwste desktop-apu in: de Ryzen 7 8700G. De RDNA3-gpu in de 7840HS blijft wel nipt sneller en de desktop-GTX 1650 is nog ruim een derde vlotter. In het zwaardere 3DMark Time Spy weet ASUS' eerste NUC wel alle mini-pc's met AMD-hardware te verslaan.
- 3DMark Night Raid - Graphics
- 3DMark Time Spy - Graphics
Systeemtest: PCMark 10
De NUC 14 Pro doet het niet per definitie beter dan zijn voorganger in PCMark 10. In de Essentials-test doet het oude model het beter, vermoedelijk doordat de singlethreaded prestaties in deze wat eenvoudigere test zwaarder wegen. In de overige tests scoort de nieuwe mini-pc wel beter, met een 28 procent hogere score in de Digital Content Creation-test als hoogste uitschieter.
- PCMark 10 Essentials
- Extended
- Productivity
- Digital Content Creation
- Gaming
Ssd-tests: PCMark Storage
Hoewel ASUS zijn NUC's doorgaans zonder geheugen en ssd verkoopt, hebben we voor de volledigheid toch even de PCMark 10 Storage-test gedraaid op de in ons testmodel geïnstalleerde Samsung PM9A1A-ssd. Die scoort middelmatig.
Benchmarks: duurtest
Vaak vormen de stroomtoevoer en de koeling beperkingen voor de prestaties van een mini-pc op de lange termijn. Net als de laatste NUC van Intel boost de ASUS NUC 14 Pro in het begin van onze duurtest naar een energiegebruik van 64W, voldoende om een kloksnelheid van 3,9GHz te bereiken. Waar de Intel NUC 13 Pro daar na een halve minuut een einde aan maakt om het bij 40W te houden, blijft de ASUS gedurende de hele test rond de 60W verbruiken. De temperatuur loopt dan ook al gauw op naar rond de 100 graden Celsius.
Vermoedelijk is het dan ook de temperatuurbescherming die ervoor zorgt dat de kloksnelheid van de P-cores toch steeds wat verder terugloopt. Van 3,9GHz aan het begin van de test daalt die langzaam naar 2,7 à 2,8GHz na tien minuten. Dat is zelfs lager dan bij de NUC 13 Pro, al bevatte die natuurlijk twee P-cores minder en is die vergelijking dus niet helemaal eerlijk.
- Kloksnelheid
- Temperatuur
- Packagepower (verbruik)
Duurtest versus andere mini-pc's
Om de mini-pc's op dit punt te vergelijken, is onze Blender-duurtest ideaal, want die maakt de werkelijke impact op de prestaties duidelijk én werkt op Windows en macOS.
De ASUS NUC 14 Pro begint de test als de snelste mini-pc die we ooit hebben getest, met scores van 16 seconden. Zoals we in de gedetailleerde duurtest hierboven ook zagen, gaan de prestaties echter langzaam achteruit. Aan het einde van de test is de Beelink GTR7 met een AMD Ryzen 7 7840HS-cpu daardoor sneller, met rendertijden van 16,5s per run tegenover bijna 18s voor de ASUS NUC.
Energiegebruik, temperaturen en geluidsproductie
Naast de prestaties is natuurlijk ook van belang hoeveel stroom de ASUS NUC 14 Pro verbruikt, hoe warm de onderdelen worden en hoeveel geluid de ventilators produceren.
- Opgenomen vermogen - uit
- Opgenomen vermogen - idle
- Opgenomen vermogen - load
Uitgeschakeld verbruikt de ASUS NUC 14 Pro 0,6W. Idle meten we bijna 6W, aanzienlijk lager dan bij de vorige generatie en de op AMD gebaseerde mini-pc's. Voor een zuinig servertje dat continu aan staat, lijkt deze mini-pc dus goed geschikt. Onder belasting slaat onze stroommeter uit naar 93W.
Intel NUC's hadden al de naam warm te worden en helaas heeft ASUS dat niet kunnen veranderen. We meten een piek naar maar liefst 107 graden, hoewel je op de vorige pagina al zag dat de temperatuur over een langere periode rond de 100 graden stabiliseert.
Een deel van de hoge temperatuur valt te verklaren door het hogere stroomverbruik van de nieuwe processor, maar het lijkt erop dat ASUS zijn NUC ook wat stiller wilde afstellen dan Intel voorheen deed. Vooral bij de lichte belasting van WebXPRT 3 meten we een veel lagere geluidsproductie van slechts 12dB op een halve meter afstand. Dat is echt onhoorbaar stil. Ook tijdens de zwaardere PCMark- en Blender-tests is de ASUS NUC 14 Pro met respectievelijk 24,3 en 30,6dB stiller dan de NUC 13 Pro van Intel was. Zeker onder volle belasting zijn ook de meeste op AMD gebaseerde mini-pc's luidruchtiger. Alleen de Apple Mac mini blijft op dit punt onverslaanbaar.
Conclusie
Het komt in de hardwaremarkt weleens voor dat een serie van de ene naar de andere fabrikant gaat, Seagate dat de Samsung Spinpoint-hdd's overnam bijvoorbeeld, maar zelden gebeurt dat zo in de openbaarheid als bij de Intel NUC. De Spinpoint-naam was in de praktijk bijvoorbeeld snel verdwenen, maar ASUS is juist van plan om de NUC-naam voort te zetten en verder uit te bouwen.
De ASUS NUC 14 Pro is de eerste mini-pc in ons testlab waarbij we het resultaat daarvan zien. Als je goed oplet, zie je wel wat verschillen, maar over het algemeen heeft ASUS alle sterktes van het NUC-concept behouden: de al jaren gelijke, compacte afmetingen, het feit dat ze voornamelijk als barebone worden verkocht en het relatief rijke aansluitingengamma, met bijvoorbeeld diverse Thunderbolt- en HDMI 2.1-aansluitingen. Het ontbreken van USB-C aan de voorkant, dat ik in de review van de NUC 13 Pro nog een duidelijk teken noemde dat het ontwerp al enige generaties meeging, is door ASUS opgelost. Dat is wel ten koste gegaan van de analoge audiojack. Het zal van je gebruiksdoel afhangen of dat erg is.
Toch blaast er onder de motorkap een nieuwe wind. Het begint al met die motorkap zelf; je kunt de onderplaat nu zonder gereedschap losmaken om, ook zonder te schroeven, de ssd's en het geheugen te installeren of upgraden. De DDR4-slots op het pcb zijn vervangen door DDR5-versies, wat de prestaties goed doet, maar de kosten van het totaalplaatje wel iets opdrijft. Het secundaire M.2-slot heeft een forse upgrade gekregen van PCIe 3.0 x1 (of SATA) naar PCIe 4.0 x4, waardoor je het voor een volwaardige tweede ssd kunt gebruiken, mits die 42mm lang is. Van een laatste verandering aan de printplaat, het solderen van de wifimodule zodat die niet langer upgradebaar is, kan ik niet enthousiast worden. Dat bespaart wel ruimte, maar zeker omdat ASUS voor een licht verouderde Wi-Fi 6E-adapter heeft gekozen, had ik liever een vervangbare M.2-module gezien.
De koeling blijft intussen een inherent probleem van deze compacte formfactor. ASUS laat de processor ook tijdens langdurige belasting wat vrijer boosten dan Intel deed. Daardoor presteert de NUC 14 Pro in langer durende taken uitstekend, maar loopt de temperatuur ook zonder blikken of blozen op naar 100 graden. Dat effect wordt extra versterkt doordat de ASUS NUC wat stiller is afgesteld dan Intel deed. Een herziening van het koelsysteem, dat nu al enkele generaties ongewijzigd is, zou een oplossing kunnen zijn. Of Intels processors moeten gewoon wat minder stroom gaan gebruiken. Wellicht gaat dat gebeuren bij Lunar Lake, de cpu die waarschijnlijk in de volgende generatie NUC terechtkomt.
:strip_exif()/i/2006373260.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006784050.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006784052.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006784048.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006784044.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006784046.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006792350.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006373172.png?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006849094.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007633976.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007228948.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006844616.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2006365920.png?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005688050.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2007152376.jpeg?f=fpa)
/i/2006843266.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004972018.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006361672.jpeg?f=fpa)
/u/133571/crop5d768913ea718_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/36083/crop5dca9e34ce091_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/2008130/crop6536ebba0daf2_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/432714/crop6287e94322cf6_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/754847/crop56fe1867da003_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/1122541/crop669121f407ead.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/57655/SuperTeamLogo.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1091265/crop657c2b9bdcdbd_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/153057/kolibrietattoo.gif?f=community){kind=small}
/u/1435570/crop672c9fd299184_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/145751/check-in-minion-small2.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/285051/teaglass_tweakers.jpg?f=community){kind=small}
/u/143137/crop5d1c4f96268ca_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/172175/crop5fab02e55e7d4_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/6764/cergorach.jpg?f=community){kind=small}
/u/689167/crop68a9e7838d300_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/406786/256px-Cc_kane_shot.jpg?f=community){kind=small}
/u/257243/crop67d5ead43213c_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/79614/Family-Guy-Victory-is-Ours.jpg?f=community){kind=small}
/u/151149/crop5fde11d32f663_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/91615/hann1bal.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/33909/crop5f4d2e6650311_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/12436/p1_normal.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/71414/images.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/155080/ViceCityFan.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/287731/crop6270fa65746ea_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/634768/crop650afb0e56861_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/483251/crop68075e18c0cff_cropped.png?f=community){kind=small}