Inleiding
ASUS ROG NUC
De ASUS ROG NUC is dankzij de gebruikte laptophardware een stuk kleiner en zuiniger dan Intels NUC Extreme. Bij de RTX 4070-gpu zou duidelijker mogen zijn dat het om de laptopchip gaat, die beter te vergelijken valt met een desktop-4060. De processor kan heet worden, maar de geluidsproductie blijft binnen de perken. Het is vooral de extreem hoge vraagprijs waardoor we de ROG NUC niet kunnen aanraden.
ASUS is tegenwoordig de eigenaar van de NUC-serie en de eerste vruchten daarvan zagen we laatst in onze review van de NUC 14 Pro, de nieuwste traditionele NUC van pakweg tien bij tien centimeter. Intel speelde echter al langer met het idee om ook grotere, krachtigere NUC's uit te brengen. ASUS borduurt daar nu op voort met de eerste ROG NUC, een mini-game-pc van maar 2,5 liter groot.
Het concept van een gaming-NUC doet misschien denken aan de NUC Extreme-serie, barebone-pc's met een desktopprocessor en ruimte voor een zelf te installeren videokaart. Daarin was de NUC Extreme 13 het laatste product; ASUS gaat er niet mee verder. ASUS' aanpak voor de ROG NUC verschilt echter op twee cruciale punten van die van Intel: het verkoopt de ROG NUC als compleet systeem in plaats van als barebone en het gebruikt geen desktop-, maar laptophardware.
Door de overstap naar laptophardware is de ROG NUC aanzienlijker smaller en ondieper geworden. Het kastje is nu 2,5 liter groot, waar de NUC Extreme nog 7,5 liter groot was. Over het algemeen is laptophardware ook zuiniger. Daardoor moet een van de minpunten die we in onze NUC 13 Extreme-review noemden, de door de koeling beperkte prestaties, nu zijn aangepakt. Daar staat tegenover dat de cpu en gpu niet langer upgradebaar zijn. Het werkgeheugen en de ssd's zijn dat nog altijd wel.
ASUS verkoopt de ROG NUC in onze regio in twee configuraties. De goedkoopste, met een Core Ultra 7-processor, RTX 4060, 16GB ram en een 512GB-ssd, kost op het moment van schrijven ongeveer 1750 euro. De door ons geteste uitvoering met Core Ultra 9-cpu, RTX 4070, 32GB ram en een 1TB-ssd moet bijna 2500 euro opbrengen.
| |
ASUS NUC 14 Pro (Tall) |
Intel NUC 13 Extreme |
ASUS ROG NUC |
| Processor |
Intel Core Ultra 7 165H
6P+10E, boost 5,0GHz) |
Intel Core i9 13900K
(8P+16E, boost 5,8GHz) |
Intel Core Ultra 9 185H
(6P+10E, boost 5,1GHz) |
| Gpu |
Intel Arc 128EU (geïntegreerd) |
Geen (PCIe 5.0 x16-slot) |
Nvidia GeForce RTX 4070 |
| Geheugen aanwezig |
Geen |
Geen |
32GB DDR5-5600 |
| Geheugenslots |
2x DDR5 SO-DIMM |
2x DDR5 SO-DIMM |
2x DDR5 SO-DIMM |
| Opslag aanwezig |
Geen |
Geen |
1TB-ssd |
| Opslagslots |
1x M.2 2280 (PCIe 4.0 x4)
1x M.2 2242 (PCIe 4.0 x4)
1x SATA600 2,5" |
3x M.2 PCIe 4.0 x4
2x 2,5" SATA |
3x M.2 PCIe 4.0 x4 |
| OS |
Geen |
Geen |
Windows 11 Home |
| Afmetingen |
11,7 x 11,2 x 5,4cm |
33,7 x 31,8 x 12,9cm |
27 x 18 x 5cm |
| Aansluitingen voorkant |
1x USB-C 20Gbit/s
2x USB-A 10Gbit/s |
2x USB-A 5Gbit/s, 1x USB-C 20Gbit/s, 3,5mm-jack |
SD-Express-kaartlezer, 2x USB-A 10Gbit/s, 3,5mm-jack |
| Aansluitingen achterkant |
2x Thunderbolt 4, 1x USB-A 10Gbit/s, 1x USB-A 2.0, 2x HDMI 2.1, 2,5Gbit/s-ethernet (Intel I226-V), stroomaansluiting |
2x Thunderbolt 4, 6x USB-A 10Gbit/s, 1x HDMI 2.1, 10Gbit/s-ethernet (Marvell AQC113), 2,5Gbit/s-ethernet (Intel I226-V), 3x 3,5mm-audiojack, stroomaansluiting |
1x Thunderbolt 4, 2x USB-A 10Gbit/s, 2x USB 2.0, 1x HDMI, 2.1 2x DP 1.4a, 2,5Gbit/s-ethernet (Intel I226-V), stroomaansluiting |
| Wifi |
Wi-Fi 6E + Bluetooth 5.3 (Intel AX211) |
Wi-Fi 6E + Bluetooth 5.3 (Intel AX1690i) |
Wi-Fi 6E + Bluetooth 5.3 (Intel AX1690i) |
| Prijs |
Core Ultra 7 155H:
Tall - € 583,01
Slim - € 531,99 |
€ 1549 |
RTX 4060 / 16GB / 512GB: € 1.688,91
RTX 4070 / 32GB / 1TB: € 2.195,- |
Buitenkant en binnenkant
De ROG NUC zit in een rechthoekig, plat kastje van zwart plastic dat je op twee manieren kunt neerzetten. Je legt het horizontaal neer met de rubberen voetjes of zet het rechtop in de meegeleverde standaard van opvallend degelijk metaal. Op de voorkant, die grotendeels is afgewerkt met een soort koolstofvezellook, staan de letters ROG. Op de zijkant, of de bovenkant als je 'm plat neerlegt, zit nog eens een verlicht ROG-logo, dat je vanzelfsprekend kunt aansturen via Aura Sync.
Aansluitingen
De poorten zijn verdeeld over de voor- en achterkant van de ROG NUC. Op de voorkant komen we als eerste een bijzondere SD-kaartlezer tegen. Die ondersteunt namelijk de SD Express 8.0-standaard voor supersnelle geheugenkaartjes die met een PCIe-signaal werken, maar in de praktijk helaas nog amper worden toegepast. De kaartlezer is vanzelfsprekend ook gewoon backwards compatible met reguliere SD-kaartjes, bijvoorbeeld volgens de SDXC-standaard. Verder zitten voorop twee USB-A-10Gbit/s-poorten, een gecombineerde 3,5mm-jack en een powerknop.
:strip_exif()/i/2006844624.jpeg?f=imagenormal)
De meeste aansluitingen zitten echter op de achterkant, boven grote koelopeningen die over vrijwel de hele lengte van de pc lopen. Om te beginnen zijn er nog eens vier USB-A-poorten, waarvan twee 10Gbit/s en twee USB 2.0. USB-C heeft de ROG NUC alleen in de vorm van een Thunderbolt 4-poort, die ook een DisplayPort 2.1-signaal kan uitsturen en gebruikt kan worden voor het snelladen van mobiele apparaten. Voor het aansluiten van monitors heb je verder een HDMI 2.1-poort en tweemaal DisplayPort 1.4a tot je beschikking. De netwerkverbindingen worden verzorgd door een Intel I226-V (2,5GbE) en een Intel AX1690i (Wi-Fi 6E + Bluetooth 5.3). Wat daaraan vooral opvalt, is dat ASUS net als bij de NUC 14 Pro niet voor de nieuwste Wi-Fi 7-chip kiest.
:strip_exif()/i/2006844626.jpeg?f=imagenormal)
Hardware: cpu en gpu voor laptops
In de door ons geteste ROG NUC zit een Core Ultra 9 185H-processor, die deel uitmaakt van de eind vorig jaar uitgebrachte Meteor Lake-serie. Deze moderne chip bevat zes P-cores, acht E-cores en nog eens twee LP-E-cores. De P-cores kunnen boosten tot 5,1GHz. In theorie kan de Core Ultra 9 tot wel 115W verbruiken, dus het wordt interessant om te zien hoeveel ASUS hem maximaal laat slurpen en of het koelsysteem daar ook goed mee om kan gaan.
De videokaart is een GeForce RTX 4070 van Nvidia. Cruciaal daarbij is dat het gaat om de laptopversie die gebruikmaakt van een AD106-gpu. In de desktopwereld kennen we die van de RTX 4060 en RTX 4060 Ti, al is de AD106-chip daarbij niet volledig ingeschakeld. De mobiele RTX 4070 heeft zodoende nog net wat meer cores dan de desktop-4060 Ti. Hoewel dat geen onaardige chip is, zou het ASUS sieren om duidelijker aan te geven dat het hier om een laptop-gpu gaat, die dus minder cores, minder geheugen en een lagere tdp heeft. Aan de naam kun je dat immers niet zien.
Upgraden
Hoewel de mobiele cpu en gpu vanzelfsprekend niet upgradebaar zijn, kun je het werkgeheugen en de ssd gelukkig wel nog upgraden. Daarvoor maak je de schroef achter op het apparaat los, schuif je de knop boven de Thunderbolt-poort opzij, en verwijder je het plastic bovenpaneel en de metalen tray daaronder. Voor die laatste stap moet je de connector van het rgb-verlichte logo even loshalen.
Vervolgens zie je helemaal rechts de voorgeïnstalleerde primaire ssd, in ons geval een Samsung PM9A1A, zeg maar de oem-versie van de 980 PRO. Linksboven zijn nog eens twee lege M.2-slots te vinden, waar je zonder gereedschap te gebruiken volwaardige M.2 2280-ssd's volgens de PCIe 4.0-standaard in kunt monteren. Een stukje hittegeleidende tape zorgt ervoor dat ze contact maken met het zojuist verwijderde metalen paneel, wat enige koeling moet bieden.
:strip_exif()/i/2006844622.jpeg?f=imagearticlefull)
Daarnaast kun je nu ook bij de twee SO-DIMM-slots, die werken volgens de DDR5-standaard. Standaard installeert ASUS altijd twee DDR5-5600-modules: twee 8GB-DIMM's of twee 16GB-DIMM's, afhankelijk van de configuratie die je kiest. De grootst mogelijke capaciteit is op dit moment 96GB, door voor twee 48GB-modules te gaan.
Koelsysteem
ASUS heeft de ROG NUC uitgerust met een fors koelsysteem; het apparaatje voelt daardoor ook best zwaar aan. De cpu wordt gekoeld door twee heatpipes, de gpu door een grote baseplate. Beide staan in verbinding met een dikke heatsink van koperen koelvinnen, waar twee ventilators lucht doorheen blazen. Die komt er weer uit via de roosters naast de aansluitingen op de achterkant van de ROG NUC.
:strip_exif()/i/2006844620.jpeg?f=imagearticlefull)
Stroomadapter
Bij de ROG NUC wordt een zeer forse en zware 330W-voedingsadapter van Chicony meegeleverd, die bijna half zo groot is als de pc zelf.
Benchmarks: cpu en ssd
Veel mini-pc's met een losse videokaart komen er niet langs in ons testlab; de laatste was de Minisforum HX90G met een RX 6600M-gpu. In een licht gereviseerde versie wordt die overigens nog altijd verkocht, met een marginaal snellere RX 7600M-gpu aan boord. Ter referentie hebben we ook mini-pc's zonder dedicated gpu, enkele desktop-cpu's en -gpu's, en complete pc's zoals de Corsair One i500 meegenomen in de grafieken. Die zijn weliswaar flink groter dan de ROG NUC, maar nog altijd relatief compact.
Cpu-tests: Cinebench en Geekbench
De Core Ultra 9 185H is geen onaardige processor, met een Cinebench 23 Multi-score van bijna 20.000 punten. Dat is vergelijkbaar met bijvoorbeeld een AMD Ryzen 7 7700X. Ook de singlethreaded score is niet slecht, al blijft die wel iets achter bij die van de Core Ultra 7 in de NUC 14 Pro.
- Cinebench 23 - Multi
- Cinebench 23 - Single
In Geekbench 6.2 doet de ROG NUC het aanzienlijk beter in de multitest dan in de singlethreaded test.
- Geekbench 6.2 - Single
- Geekbench 6.2 - Multi
Systeemtest: PCMark 10
PCMark 10 laat duidelijk zien op welke vlakken de ROG NUC goed of minder goed presteert. Opvallend is dat de score in de Essentials-test, die uit diverse lichte workloads bestaat, relatief laag uitvalt. Normaliter zijn Intels mobiele cpu's hier juist goed in. Hoe zwaarder de test, hoe beter de ROG NUC het gaat doen. In tests waarin de videokaart een grote rol speelt, is de ROG NUC ruim sneller dan de Minisforum met RX 6600M, maar doen de twee pc's met RTX 4080 (Super) het duidelijk beter.
- PCMark 10 Essentials
- Extended
- Productivity
- Digital Content Creation
- Gaming
Ssd-tests: PCMark Storage
ASUS bouwt een Samsung PM9A1A-ssd in. Dat is de zakelijke variant van de 980 PRO en die presteert verdienstelijk, maar is inmiddels ook niet meer de allersnelste optie waar ASUS voor had kunnen gaan.
Benchmarks: games
Om een snelle indruk van de prestaties van de GeForce RTX 4070-videokaart in de ROG NUC te krijgen, trappen we af met 3DMark Time Spy, een benchmark die je ook gemakkelijk zelf kunt draaien op je eigen pc. In deze test haalt de ROG NUC een Graphics-score van 12.800 punten, 22 procent sneller dan een desktop-4060, maar 29 procent langzamer dan een desktop-4070. Het prestatieniveau ligt, in vergelijking met desktopvideokaarten, dus dichter bij dat van een RTX 4060 dan bij dat van een RTX 4070.
Daarnaast draaien we vier games. Sommige daarvan testen we ook op losse videokaarten of desktops, waardoor de hoeveelheid vergelijkingsmateriaal per game verschilt.
- Cyberpunk 2077 - 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (DXR - Ultra)
- 2560x1440 - Ultra (DXR - Ultra)
In Cyberpunk 2077 lijkt de processor een beperkende factor. Op de laagste combinatie van resolutie en kwaliteitsinstellingen komt de ROG NUC amper boven de desktop-4060 uit, maar als de gpu het zwaarder krijgt, neemt de ROG NUC wat meer afstand. Wil je minstens 60fps, dan kun je op 1080p de maximale instellingen kiezen, maar zul je op 1440p een stapje terug moeten zetten. Voor raytracing is deze gpu eigenlijk gewoon te langzaam.
- F1 2020 - 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
De F1-racegame, waarvan we omwille van de vergelijkbaarheid een wat oudere editie testen, is uitstekend te spelen op de ROG NUC. Zelfs 4k met Ultra-settings is geen probleem.
- Metro Exodus - 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (DXR - High)
- 2560x1440 - Ultra (DXR - High)
In Metro: Exodus haalt de ROG NUC ook op 4k-resolutie nog bijna 60fps met Ultra-settings. Op 1440p speel je nog wat comfortabeler. Zelfs raytracing kun je in deze game zonder al te veel problemen inschakelen.
- Total War: Pharaoh - 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
Total War: Pharaoh is een nieuwe aanvulling op ons testparcours, dus we hebben nog geen zinnig vergelijkingsmateriaal. 1440p-Ultra en 4k-Medium draaien uitstekend op de ROG NUC; alleen op 4k-Ultra dipt de gemiddelde framerate onder de 60fps.
Benchmarks: duurtest
Vaak vormen de stroomtoevoer en de koeling beperkingen voor de prestaties van een mini-pc op de lange termijn. In het begin van onze duurtest mag de processor in de ROG NUC rond de 110W gebruiken, wat kloksnelheden rond de 4,8GHz voor de P-cores mogelijk maakt. De koeling weet echter niet te voorkomen dat de processor dan continu 100ºC wordt. Na ruim een minuut wordt ingegrepen en vanaf dat moment danst het stroomgebruik rond de 85W. De kloksnelheid daalt daardoor naar 4,2GHz, maar de temperatuur blijft met waardes rond de 91ºC wel beter onder controle.
- Kloksnelheid
- Temperatuur
- Packagepower (verbruik)
Duurtest in Blender
De ASUS ROG NUC heeft aanzienlijk minder last van throttling dan de eerder geteste NUC 14 Pro. In de eerste run is de Core Ultra 9-cpu in de ROG NUC slechts 8 procent sneller, maar aan het einde van de test loopt het verschil op naar 18 procent.
Energiegebruik, temperaturen en geluidsproductie
Naast de prestaties is natuurlijk ook van belang hoeveel stroom de ASUS ROG NUC verbruikt, hoe warm de onderdelen worden en hoeveel geluid de ventilators produceren.
- Opgenomen vermogen - uit
- Opgenomen vermogen - idle
- Opgenomen vermogen - load
De ROG NUC trekt wanneer uitgeschakeld net iets meer dan 1W uit het stopcontact. Idle meten we een verbruik van 30W en onder belasting loopt dat op naar 184W.
- Temperatuur cpu - Max
- Temperatuur gpu - Max
Zoals al bleek uit de duurtest op de vorige pagina, kan de processor in de ROG NUC flink heet worden. Na enige tijd wordt de kloksnelheid, en daarmee de temperatuur, wel verlaagd. De videokaart blijft daarentegen keurig koel.
Net als bij de NUC 14 Pro worden de hoge temperaturen met name veroorzaakt doordat de ventilators relatief stil zijn afgesteld. Bij lichte belasting is het apparaat met 15dB praktisch onhoorbaar en ook onder volle belasting valt de geluidsproductie met 33,7dB, gemeten op een halve meter afstand, nog mee.
Conclusie
Een snelle game-pc in de NUC-serie is op zichzelf niets nieuws; ik noemde de Intel NUC 13 Extreme met zijn desktop-cpu en -videokaart zelfs 'in niets een NUC'. ASUS gooit het met zijn ROG NUC over een andere boeg. De desktophardware is ingeruild voor laptopchips en het formaat is teruggebracht van 14 naar slechts 2,5 liter. Met de 'fps per liter' zit het dus wel goed.
:strip_exif()/i/2006844628.jpeg?f=imagenormal)
ASUS gebruikt voor de ROG NUC dus een laptop-cpu, en wel de Core Ultra 9 185H, een iets hoger geklokte variant van de Core Ultra 7 in de reguliere NUC 14 Pro. Die is een stuk zuiniger dan Intels desktop-cpu's. Toch houdt de koeling niet over; het systeem blijft redelijk stil, maar laat de cpu-temperatuur daardoor oplopen tot 100ºC voordat er lichtjes wordt gethrotteld om oververhitting te voorkomen. De keuze voor deze cpu maakt wel dat er veel en snelle aansluitingen beschikbaar zijn, zoals een Thunderbolt 4-poort.
De videokaart is een RTX 4070, die prima gameprestaties levert op 1080p- en 1440p-resoluties. Let er wel op dat het om de laptopversie gaat, die zich in de desktopwereld beter laat vergelijken met een RTX 4060. Het is Nvidia's beroerde keuze om in de naamgeving geen verschil te maken, maar wat ons betreft zou het ook ASUS sieren als het in de productinformatie duidelijker maakt dat het om de laptop-gpu met minder cores en minder geheugen gaat. Je koopt immers een desktop, zij het een kleine, en kunt daardoor op het verkeerde been worden gezet.
Toch zijn we over het algemeen best positief over de ROG NUC, die bijvoorbeeld prijzenswaardige upgrademogelijkheden heeft voor zo'n compact kastje. Het enige dat echt roet in het eten gooit, is de extreem hoge prijs. Voor hetzelfde geld, of zelfs een paar honderd euro minder, koop je een complete laptop met dezelfde cpu, gpu, ssd en geheugenhoeveelheid, maar dan met nog een scherm, toetsenbord en accu erbij. Dat maakt de keuze om deze minigame-pc te kopen heel lastig te verantwoorden zolang ASUS het mes niet significant in de vraagprijs zet.
:fill(white):strip_exif()/i/2006673470.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006844624.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006844626.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006844622.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006844620.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006844628.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2006673470.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007633976.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006797756.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2006365920.png?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2007487682.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006357966.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2007152376.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004972018.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005662406.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006361672.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005803064.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/528540/crop659695f6c5eae_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/912785/crop58fc8ac9baef6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/654061/crop68a0aef06b226_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/285020/crop6085b8acc4f0d_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/472627/crop5c83fe498b36e_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/7013/spunky_main.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/475399/crop5e11cf2874827_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/69267/epo_forward.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/644864/IMG_20150630_221348.jpg?f=community){kind=small}
/u/286895/icon1.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/206489/crop60aa920895686_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/21712/crop668d500bcc980_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/284473/crop598caffe294d9.gif?f=community){kind=small}
