Duurzaamheid gaat gepaard met offers

Fairphone 5 Review

Behuizing en scherm

Net als bij de vorige Fairphones, is het met dit exemplaar ook mogelijk deze helemaal uit elkaar te halen. De Fairphone 5 is een van de weinige smartphones in deze tijd die niet is dichtgelijmd en je met slechts één type schroevendraaier, de #00-kruiskopschroevendraaier, praktisch volledig kunt disassembleren. Sterker nog, voor het verwijderen van de achterkant en het vervangen van de accu heb je helemaal geen gereedschap nodig. Net zoals vroeger hoef je slechts je nagel onder de uitsparing te wippen om die twee onderdelen los te halen en te verwijderen. Het is een verademing om in deze tijd een toestel zo makkelijk en snel open te kunnen krijgen. Nokia maakte dat al iets makkelijker met de G22, maar Fairphone doet het op de manier zoals dat bij bijna elke smartphone 10 à 15 jaar geleden ging.

Als je de achterkant en de accu eenmaal verwijderd hebt, zie je de slots voor de sim- en microSD-kaarten zitten. Ook dat doet mij denken aan smartphones van tien jaar geleden en ouder. De meeste telefoons van nu hebben een vastgelijmde accu en een kaarttray aan de zijkant in het frame voor de sim- en SD-kaartjes. Dat is jammer, want een verwisselbare accu is ontzettend praktisch. Ik weet dat ik vroeger voor mijn smartphone meerdere accu’s kocht. Als ik dan zonder energie kwam te zitten, was het verwisselen met een volle accu een fluitje van een cent en dat kan nu dus ook met de Fairphone 5. Bovendien kun je, als je huidige accu versleten is, makkelijk een nieuw exemplaar gebruiken zonder dat je langs een reparateur hoeft of in de weer moet gaan met heatguns, schroevendraaiers, heatplates, plectrums en zuignappen.

Wil je het toestel nog verder uit elkaar halen omdat er een onderdeel kapot is, dan hoef je niet bang te zijn. Fairphone heeft de smartphone zodanig in elkaar gezet dat zelfs beginners de smartphone uit elkaar kunnen schroeven. Het enige waar je op moet letten, is dat de modules verbonden zijn met dunne flatcables, waarvan je de connectoren na het losschroeven voorzichtig moet losmaken met bijvoorbeeld een plastic pasje. Naast de display, de achtercamera's, de frontcamera, de luidspreker/trilmotor en de oorspeaker is ook de USB-C-poort een apart uitneembaar onderdeel. Alle belangrijke onderdelen zijn netjes gemarkeerd in het toestel, waardoor je makkelijk kunt zien waar alles zit. Als je een onderdeel wilt vervangen, kun je deze rechtstreeks bestellen bij Fairphone. Fairphone belooft reserveonderdelen beschikbaar te houden gedurende de lengte van de garantieperiode van maar liefst vijf jaar. Een blik op de webwinkel geeft vertrouwen dat dat gaat lukken, want je kunt ook nog steeds schermen en cameramodules kopen voor de Fairphone 2, de oudste modulaire Fairphone, die in 2015 op de markt kwam.

Als we zonder de smartphone uit elkaar te halen, kijken naar het toestel, voelt deze aan als een midrange smartphone. Het frame is van aluminium en doet erg denken aan het gebolde frame van de Samsung Galaxy A54 en A34. Zoals bij bijna elke moderne smartphone zitten aan de rechterkant volumeknoppen en een ietwat verzonken powerknop die tegelijkertijd dienstdoet als vingerafdruklezer. Bovenin zit een microfoongaatje en linksonder zit een kleine uitsparing die je kunt gebruiken om de achterkant zonder gereedschap los te maken. Aan de onderzijde zit een USB-C-aansluiting, een van de twee stereoluidsprekers en een microfoongaatje.

De achterkant van de telefoon is van mat plastic en, zoals ik al eerder schreef, afneembaar. Afhangend van het model heeft de achterkant een effen kleur (blauw of zwart) of is hij transparant. Linksboven aan de achterzijde zit een driehoekig camera-eiland met daarin twee lenzen, een laser en een flitser. Het eiland steekt niet te ver uit de behuizing, maar het toestel wiebelt wel aardig als deze plat op tafel ligt. De smartphone voelt stevig aan en geeft niet mee als deze wordt getordeerd. Daarnaast ligt de smartphone lekker in de hand en is de matte afwerking van de achterkant redelijk ongevoelig voor vingerafdrukken. Het frame voelt wel iets gladder, maar is niet zo glad dat het toestel uit je handen glipt. Wat water- en stofdichtheid betreft heeft Fairphone een tandje bijgezet. De telefoon is spatwaterdicht en kan stof, hoewel de smartphone makkelijk kan worden geopend, beter buiten houden dan zijn voorganger en heeft daarom ook een IP-rating van IP55. Met de telefoon onder de douche staan of een eindje zwemmen met het toestel zit er niet in, maar een kleine regenbui zou het apparaat moeten overleven. In deze prijscategorie zien wij steeds vaker toestellen met een IP68-certificaat. Deze kunnen dus beter tegen water en stof.

De 3,5mm-koptelefoonaansluiting is helaas niet aanwezig op de Fairphone 5. Juist op dit toestel hadden wij deze poort nog verwacht, al is het alleen maar omdat het modulaire concept van dit toestel zich er juist goed voor leent. Argumenten om ruimte te besparen en waterdichtheid mogelijk te maken zijn niet relevant omdat wij de laatste jaren genoeg (kleinere) toestellen zijn tegengekomen die waterdicht zijn en de poort alsnog hebben. Aan de andere kant zijn wij niet verrast dat dit model geen koptelefoonaansluiting meer heeft, aangezien de Fairphone 4 deze ook al niet meer had. Toen ik met de oprichter hierover sprak op de MWC, vertelde hij mij dat er maar een kleine groep is die nog gebruikmaakt van deze poort en dat mede daarom gekozen is de poort weg te laten. Je zult dus met een verloopstukje in de weer moeten gaan of een draadloze bluetoothheadset moeten aanschaffen. Dat is vanuit het oogpunt van duurzaamheid weer niet ideaal, vanwege de ingebouwde accu die vrij snel verslijt. Bij de meeste koptelefoons kun je die niet vervangen, dus zodra de accu niet meer goed is, kun je de rest van het apparaat ook weggooien. Dat geldt zelfs voor de truewirelessbluetoothoortjes in Fairphones webshop, die volgens de fabrikant van eerlijk verkregen en deels gerecyclede materialen zijn gemaakt.

Scherm

De Fairphone 5 heeft een oledscherm in tegenstelling tot het lcd-scherm van de Fairphone 4. Het scherm heeft een verversingssnelheid van 90Hz en komt daardoor iets beter mee met andere smartphones in deze prijscategorie, al zien wij ook steeds vaker toestellen met 120Hz, 144Hz en zelfs hoger voorbijkomen. Je kunt alleen handmatig switchen tussen 60 en 90Hz, tussenstappen zijn er niet. Het scherm van de Fairphone 5 wordt bedekt door een laag Gorilla Glass 5. Het heeft ronde hoeken en is 6,46 inch groot. De schermranden zijn ongeveer even dik als die van de Fairphone 4, maar de druppelvormige notch van dat vorige model is vervangen door een punchhole, waarachter de frontcamera zich bevindt. Het scherm heeft een resolutie van 1224x2770 pixels en een pixeldichtheid van 459ppi. Deze resolutie zien wij niet vaak de revue passeren. De meeste toestellen hebben een 1080p- of 1440p-resolutie.

We hebben het scherm van de Fairphone 5 doorgemeten met onze SpectraCal C6-colorimeter en Portrait Displays Calman Color Calibration-software. Smartphones die ongeveer even duur zijn als de Fairphone 5 hebben wij een lichtblauwe balk gegeven, zodat je kunt zien wat je normaal gesproken voor de prijs van dat toestel kunt krijgen.

Het valt meteen op dat de Fairphone 5 het moet afleggen tegen bijna alle andere toestellen in deze prijscategorie. Met een helderheid van 571cd/m² doet hij het iets beter dan zijn voorganger, maar eindigt alsnog onderaan in de grafiek omdat de schermen van smartphones in deze categorie tegenwoordig opvallend goed presteren. Ook beter dan bij het vorige model, maar in vergelijking met andere smartphones niet denderend, is de minimale helderheid. De Fairphone 5 produceert behoorlijk wat licht op de laagste stand, waardoor het in donkere omgevingen knijpen met de ogen wordt.

• Piekhelderheid wit (100% schermoppervlak)
• Piekhelderheid wit (33% schermoppervlak)
• Minimale helderheid
• Kleurtemperatuur
• Gemiddelde grijswaardenfout
• Gemiddelde kleurfout

Piekhelderheid wit (100% schermoppervlakte)
Smartphone	Resolutie	Schermtype	Gemiddelde helderheid in cd/m² (hoger is beter)
Xiaomi 13	2400x1080	OLED	1.176
Samsung Galaxy S23	2340x1080	OLED	1.096
Motorola Razr (2022)	2400x1080	OLED	1.078
Motorola Edge 30 Ultra	2400x1080	OLED	1.021
Nothing Phone(2)	2412x1080	OLED	968
Google Pixel 7	2400x1080	OLED	905
Xiaomi 12 Pro	3200x1440	OLED	884
Xiaomi 12T Pro	2712x1220	OLED	884
Samsung Galaxy Z Flip3	2640x1080	OLED	847
Xiaomi 12X	2400x1080	OLED	836
Samsung Galaxy S22	2340x1080	OLED	835
Samsung Galaxy S21+	2400x1080	OLED	828
Apple iPhone 13 mini	2340x1080	OLED	817
OPPO Reno8 Pro	2412x1080	OLED	814
Samsung Galaxy Z Flip4	2640x1080	OLED	808
Realme GT Neo 3 150W	2412x1080	OLED	794
Samsung Galaxy S21 - 120Hz	2400x1080	OLED	786
Google Pixel 6 Pro	3120x1440	OLED	779
OnePlus 11	3216x1440	OLED	765
OPPO Find X5 Pro	3216x1440	OLED	763
OnePlus 10 Pro	3216x1440	OLED	763
OPPO Find X5	2400x1080	OLED	754
ASUS Zenfone 9	2400x1080	OLED	740
Motorola Edge 30 Pro	2400x1080	OLED	681
Apple iPhone 12 Mini	2340x1080	OLED	615
Apple iPhone 12	2532x1170	OLED	614
Sony Xperia 5 III	2520x1080	OLED	599
Nokia XR21	2400x1080	LCD	577
Fairphone 5	2770x1224	OLED	571
Fairphone 4	2340x1080	LCD	534
Cat S75	2408x1080	LCD	522

Piekhelderheid wit (33% schermoppervlakte)
Smartphone	Resolutie	Schermtype	Gemiddelde helderheid in cd/m² (hoger is beter)
Xiaomi 13	2400x1080	OLED	1.536
Samsung Galaxy S23	2340x1080	OLED	1.485
Motorola Edge 30 Ultra	2400x1080	OLED	1.212
Samsung Galaxy S22	2340x1080	OLED	1.126
Google Pixel 7	2400x1080	OLED	1.123
Samsung Galaxy S21+	2400x1080	OLED	1.096
Motorola Razr (2022)	2400x1080	OLED	1.077
Samsung Galaxy Z Flip3	2640x1080	OLED	1.065
Samsung Galaxy S21 - 120Hz	2400x1080	OLED	1.045
Samsung Galaxy Z Flip4	2640x1080	OLED	1.036
Nothing Phone(2)	2412x1080	OLED	1.000
Xiaomi 12 Pro	3200x1440	OLED	983
Google Pixel 6 Pro	3120x1440	OLED	974
ASUS Zenfone 9	2400x1080	OLED	933
OPPO Reno8 Pro	2412x1080	OLED	920
Xiaomi 12T Pro	2712x1220	OLED	892
OPPO Find X5 Pro	3216x1440	OLED	837
Xiaomi 12X	2400x1080	OLED	837
OPPO Find X5	2400x1080	OLED	835
Apple iPhone 13 mini	2340x1080	OLED	822
OnePlus 10 Pro	3216x1440	OLED	822
Realme GT Neo 3 150W	2412x1080	OLED	791
OnePlus 11	3216x1440	OLED	774
Motorola Edge 30 Pro	2400x1080	OLED	663
Sony Xperia 5 III	2520x1080	OLED	631
Apple iPhone 12 Mini	2340x1080	OLED	615
Apple iPhone 12	2532x1170	OLED	614
Nokia XR21	2400x1080	LCD	576
Fairphone 5	2770x1224	OLED	564
Fairphone 4	2340x1080	LCD	534
Cat S75	2408x1080	LCD	526

Minimale helderheid
Smartphone	Resolutie	Schermtype	Gemiddelde helderheid in cd/m² (lager is beter)
Samsung Galaxy S21+	2400x1080	OLED	1,66
Nokia XR21	2400x1080	LCD	1,68
Samsung Galaxy Z Flip4	2640x1080	OLED	1,68
Google Pixel 7	2400x1080	OLED	1,75
Xiaomi 12X	2400x1080	OLED	1,75
Apple iPhone 12 Mini	2340x1080	OLED	1,78
Samsung Galaxy S21 - 120Hz	2400x1080	OLED	1,80
Xiaomi 12 Pro	3200x1440	OLED	1,81
Realme GT Neo 3 150W	2412x1080	OLED	1,82
Xiaomi 12T Pro	2712x1220	OLED	1,83
Apple iPhone 12	2532x1170	OLED	1,84
Motorola Edge 30 Pro	2400x1080	OLED	1,86
Apple iPhone 13 mini	2340x1080	OLED	1,86
Samsung Galaxy S23	2340x1080	OLED	1,87
Xiaomi 13	2400x1080	OLED	1,88
OnePlus 10 Pro	3216x1440	OLED	1,88
Samsung Galaxy S22	2340x1080	OLED	1,91
Google Pixel 6 Pro	3120x1440	OLED	1,91
OPPO Find X5	2400x1080	OLED	1,96
OPPO Find X5 Pro	3216x1440	OLED	1,97
OnePlus 11	3216x1440	OLED	1,98
ASUS Zenfone 9	2400x1080	OLED	2,11
OPPO Reno8 Pro	2412x1080	OLED	2,15
Samsung Galaxy Z Flip3	2640x1080	OLED	2,33
Nothing Phone(2)	2412x1080	OLED	2,82
Sony Xperia 5 III	2520x1080	OLED	3,41
Motorola Edge 30 Ultra	2400x1080	OLED	4,33
Motorola Razr (2022)	2400x1080	OLED	4,54
Fairphone 5	2770x1224	OLED	5,33
Fairphone 4	2340x1080	LCD	6,52

Kleurtemperatuur wit
Smartphone	Resolutie	Schermtype	Gemiddelde graden in kelvin (lager is beter)
Motorola Edge 30 Ultra	2400x1080	OLED	6.194
Xiaomi 13	2400x1080	OLED	6.247
OnePlus 11	3216x1440	OLED	6.292
Realme GT Neo 3 150W	2412x1080	OLED	6.306
Xiaomi 12T Pro	2712x1220	OLED	6.321
Samsung Galaxy Z Flip3	2640x1080	OLED	6.327
Samsung Galaxy S21+	2400x1080	OLED	6.345
Xiaomi 12 Pro	3200x1440	OLED	6.377
Fairphone 4	2340x1080	LCD	6.400
OnePlus 10 Pro	3216x1440	OLED	6.455
Xiaomi 12X	2400x1080	OLED	6.465
OPPO Find X5	2400x1080	OLED	6.469
Motorola Edge 30 Pro	2400x1080	OLED	6.522
Nothing Phone(2)	2412x1080	OLED	6.526
Samsung Galaxy S23	2340x1080	OLED	6.537
OPPO Find X5 Pro	3216x1440	OLED	6.588
Samsung Galaxy Z Flip4	2640x1080	OLED	6.591
Samsung Galaxy S22	2340x1080	OLED	6.591
Apple iPhone 13 mini	2340x1080	OLED	6.605
Apple iPhone 12	2532x1170	OLED	6.623
ASUS Zenfone 9	2400x1080	OLED	6.647
Motorola Razr (2022)	2400x1080	OLED	6.648
Fairphone 5	2770x1224	OLED	6.689
Samsung Galaxy S21 - 120Hz	2400x1080	OLED	6.715
Google Pixel 6 Pro	3120x1440	OLED	6.755
Apple iPhone 12 Mini	2340x1080	OLED	6.813
Sony Xperia 5 III	2520x1080	OLED	6.894
Google Pixel 7	2400x1080	OLED	6.980
OPPO Reno8 Pro	2412x1080	OLED	7.344
Cat S75	2408x1080	LCD	7.439
Nokia XR21	2400x1080	LCD	7.963

Gemiddelde grijsafwijking
Smartphone	Resolutie	Schermtype	Gemiddelde kleurafwijking in ΔE2000 (lager is beter)
OPPO Find X5 Pro	3216x1440	OLED	0,80
Motorola Edge 30 Pro	2400x1080	OLED	0,90
Apple iPhone 13 mini	2340x1080	OLED	1,10
OnePlus 10 Pro	3216x1440	OLED	1,20
Samsung Galaxy Z Flip3	2640x1080	OLED	1,20
Nothing Phone(2)	2412x1080	OLED	1,30
Samsung Galaxy S21 - 120Hz	2400x1080	OLED	1,52
Samsung Galaxy S22	2340x1080	OLED	1,54
Fairphone 4	2340x1080	LCD	1,60
Apple iPhone 12 Mini	2340x1080	OLED	1,70
Xiaomi 12 Pro	3200x1440	OLED	2,00
OPPO Find X5	2400x1080	OLED	2,10
Xiaomi 12T Pro	2712x1220	OLED	2,10
Motorola Razr (2022)	2400x1080	OLED	2,20
Samsung Galaxy S23	2340x1080	OLED	2,28
Realme GT Neo 3 150W	2412x1080	OLED	2,30
Xiaomi 12X	2400x1080	OLED	2,30
Xiaomi 13	2400x1080	OLED	2,74
Motorola Edge 30 Ultra	2400x1080	OLED	2,80
Samsung Galaxy S21+	2400x1080	OLED	2,93
Apple iPhone 12	2532x1170	OLED	3,30
OnePlus 11	3216x1440	OLED	3,38
Google Pixel 7	2400x1080	OLED	3,40
Google Pixel 6 Pro	3120x1440	OLED	3,40
Fairphone 5	2770x1224	OLED	3,75
Samsung Galaxy Z Flip4	2640x1080	OLED	3,90
OPPO Reno8 Pro	2412x1080	OLED	4,20
Sony Xperia 5 III	2520x1080	OLED	4,20
Cat S75	2408x1080	LCD	4,44
ASUS Zenfone 9	2400x1080	OLED	5,90
Nokia XR21	2400x1080	LCD	7,14

Gemiddelde kleurafwijking (excl wit)
Smartphone	Resolutie	Schermtype	Gemiddelde kleurafwijking in ΔE2000 (lager is beter)
Xiaomi 12X	2400x1080	OLED	0,50
Xiaomi 12T Pro	2712x1220	OLED	0,60
Xiaomi 12 Pro	3200x1440	OLED	0,60
OPPO Find X5	2400x1080	OLED	0,70
Apple iPhone 13 mini	2340x1080	OLED	0,90
Apple iPhone 12 Mini	2340x1080	OLED	0,90
Samsung Galaxy Z Flip3	2640x1080	OLED	1,00
Motorola Edge 30 Ultra	2400x1080	OLED	1,20
Realme GT Neo 3 150W	2412x1080	OLED	1,20
Apple iPhone 12	2532x1170	OLED	1,20
OnePlus 10 Pro	3216x1440	OLED	1,20
Motorola Edge 30 Pro	2400x1080	OLED	1,20
Google Pixel 6 Pro	3120x1440	OLED	1,20
Google Pixel 7	2400x1080	OLED	1,30
OPPO Find X5 Pro	3216x1440	OLED	1,40
Fairphone 4	2340x1080	LCD	1,40
Samsung Galaxy S21 - 120Hz	2400x1080	OLED	1,40
Motorola Razr (2022)	2400x1080	OLED	1,50
Sony Xperia 5 III	2520x1080	OLED	1,50
Samsung Galaxy S21+	2400x1080	OLED	1,50
Samsung Galaxy S22	2340x1080	OLED	1,70
Samsung Galaxy Z Flip4	2640x1080	OLED	1,90
OPPO Reno8 Pro	2412x1080	OLED	2,40
ASUS Zenfone 9	2400x1080	OLED	2,60

Wat de kleurweergave betreft hebben we het scherm zoals gebruikelijk doorgemeten in de stand voor sRGB, de gebruikelijke kleurruimte voor de meeste video's, foto's en het web. De wissel naar een oledscherm was een stapje terug voor Fairphone. De kleur- en grijsafwijkingen zijn iets groter geworden bij de Fairphone 5, maar onderaan de streep is het nog steeds goed, aangezien de gemiddelden nog steeds onder de zichtbare grens van 3 blijven. Mocht je toch wat willen veranderen aan de kleurweergave, dan is dat mogelijk in het instellingenmenu. De mogelijkheid om de kleurtemperatuur automatisch aan te passen aan het omgevingslicht, is nog steeds aanwezig. Inmiddels zijn er steeds meer smartphones die deze functie ondersteunen. Het scherm ondersteunt daarnaast ook HDR10, HDR10+ en HLG, al vermeldt Fairphone dat niet op hun site en webshop.

• Volgende pagina 3. Camera