Europese Hof: overheid mag vingerafdruk in paspoort verplichten

De overheid mag burgers verplichten hun vingerafdruk af te geven bij het aanvragen van een identiteitskaart. Hoewel dat een schending van de privacy is, is die gerechtvaardigd. Dat oordeelt het Europese Hof van Justitie, dat wel vraagtekens zet bij de opslag ervan.

Het Europese Hof deed de uitspraak in de zaak van een Duitse advocaat, Michael Schwartz, die een paspoort wilde aanvragen maar weigerde zijn vingerafdrukken af te geven. De zaak escaleerde tot aan het Europese Hof, die nu heeft geoordeeld dat de overheid wel degelijk vingerafdrukken van burgers mag opeisen bij het aanvragen van een paspoort.

De rechters erkennen dat het afnemen van vingerafdrukken de privacy schendt, maar die privacyschending is volgens hen gerechtvaardigd omdat paspoorten moeten worden beschermd tegen frauduleus gebruik, zo blijkt uit de uitspraak. Bovendien is er geen maatregel voorhanden die even goed werkt en de privacy minder schendt. Zo zijn irisscanners veel minder betrouwbaar en veel duurder.

Wel stelt het hof vraagtekens bij de opslag van vingerafdrukken. De Europese richtlijn bevat geen rechtvaardiging om vingerafdrukken voor iets anders te gebruiken dan voor verwerking voor opname het paspoort, stellen de rechters. Dat wil niet zeggen dat de opslag van vingerafdrukken direct illegaal is: EU-lidstaten kunnen wetgeving aannemen waarmee ze die opslag alsnog legitimeren. "Je kunt uit de uitspraak niet afleiden of dat wel of niet mag", aldus woordvoerder Stefaan Van der Jeught van het Hof.

In Nederland worden vingerafdrukken opgenomen in het paspoort, maar de overheid is voorlopig gestopt met de opslag ervan. Er waren namelijk twijfels gerezen over de veiligheid van de opslag. Daarnaast wil het kabinet dat vingerafdrukken niet meer hoeven te worden afgegeven bij de aanvraag van een identiteitskaart.

Reacties (106)

Belangrijke aanvulling is dat zo'n vingerafdruk ALLEEN mag worden ingezet om te verifiëren of de houder van het paspoort werkelijk de persoon is die daarin vermeld staat (overweging 56). Een vingerafdruk verzamelen onder het mom van "verbeteren paspoort" en dan inzetten voor opsporing van criminaliteit mag dus niet.

Ook cruciaal: de vingerafdruk mag ALLEEN in het paspoort zitten, in een chip. Centrale databases zijn dus niet toegestaan (item 60).

nee, niet noodzakelijk.
als ik het artikel goed begrijp, rechtvaardigt de richtlijn dit niet, maar kan Nederland wel degelijk zelf een wet goedkeuren om dit toch toe te laten (als zo'n wet al niet bestaat)

Het zijn behoorlijk duidelijke restricties. Echter, hoe gaan we dat controleren zonder praktisch doorzichtige mogelijkheid? Er mag wel meer niet in de juridische wereld.

Ook cruciaal: de vingerafdruk mag ALLEEN in het paspoort zitten, in een chip. Centrale databases zijn dus niet toegestaan (item 60).

En niet geheel onbelangrijk: '... en aan de hoogste veiligheidsnormen voldoet.'

Het inzetten van het gebruik voor de opsporing van criminaliteit lijkt me sowieso in strijd met het het verbod op détournement de pouvoir: het verbod om bevoegdheden voor een ander doel aan te wenden dan waarvoor zij in het leven zijn geroepen.

Vraag me alleen af of het Nederlandse systeem waarbij 20 a 25% van de vingerafdrukprofielen foutief is ook rechtmatig is. In ieder geval zal het gebrek aan betrouwbaarheid het minder zinvol maken om toe te passen.

Ook cruciaal: de vingerafdruk mag ALLEEN in het paspoort zitten, in een chip. Centrale databases zijn dus niet toegestaan (item 60).

Maar geheime diensten zijn toch ontlast van alle wetten? (License to kill, etc.)

Misschien dat in sommige dicaturen geheime diensten boven de wet staan maar zeker niet in Europa en ook niet in de VS. De hele ophef in de VS is nou juist dat de NSA bepaalde wettelijke kaders heeft waarbinnen ze moet opereren en dat nu het vermoeden is ontstaan dat de NSA die kaders wel eens overtreedt. Als er geen wettelijke kaders waren dan waren Amerikaanse politici ook niet verontwaardigd, die maken die wetten en achten iedereen, dus ook de NSA, zich daar aan te houden. In Nederland is het niet anders, de AIVD heeft ook gewoon wettelijke kaders en wordt daarop gecontroleerd door de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten van de Tweede Kamer (CIVD). In deze commissie zitten de fractievoorzitters van de politieke partijen in de Tweede Kamer. Achteraf wordt het handelen ook nog eens gecontroleerd door de aparte Commissie van Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten.
AIVD: Wie controleert ons?

Die license to kill bestaat sowieso niet, dat is voor films. Geheime diensten in Europa hebben geen uitvoerende organisatie of vuurwapens o.i.d. Als de AIVD iemand verdenkt van terroristische activiteiten laten ze die gewoon oppakken door een arrestatieteam van de politie, die stellen geen vragen, zijn daar voor getraind en arresteren mensen voor hun beroep, de AIVD heeft wel wat beters te doen...

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 17 oktober 2013 13:40]

Die license to kill bestaat sowieso niet, dat is voor films. .... Als de AIVD iemand verdenkt van terroristische activiteiten laten ze die gewoon oppakken door een arrestatieteam van de politie, die zijn daar voor getraind en arresteren mensen voor hun beroep ....

Heb je daar een bron voor of is dat je "gezonde boerenverstand"?
Er zijn, ook in NL, "speciale eenheden" die op of over het randje mogen. Kijk als voorbeeld maar eens goed op de snelweg, als er weer een aantal zwarte grote (meestal Duitse premium) auto's met alleen een blauw zwaailampje over de snelweg razen. Dat zijn geen "gewone" teams. Ook bij speciale eenheden zoals de EOD hebben sommigen "ruimere" regels.
Of ze license to kill hebben? Dat lijkt me overigens niet inderdaad, hoewel het me niet zou verbazen...

Maar ook die ruimere regels zijn ergens in een wet vastgelegd.

Er zijn in Nederland speciale eenheden voor verschillende toepassingen (aanhoudingen, gijzelingssituaties, explosieven etc.) zoals onder andere de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten of de Unit Interventie, die rijden ook soms in dat soort auto's. Die vallen allemaal onder de Dienst Speciale Interventies van de KLPD en hebben niets met de geheime diensten te maken. Ze worden hooguit af en toe uitvoerend ingezet door bijvoorbeeld de AIVD als die adviseren dat iemand moet worden opgepakt. En ook die diensten hebben gewoon wettelijke kaders waar ze zich aan moeten houden. Die kaders zijn alleen iets anders dan bij een doorsnee burger omdat ze bijvoorbeeld vuurwapens mogen dragen en gebruiken.

De AIVD is een organisatie die draait om informatie, niet om geweld. Er komt uit allerlei geheime en niet geheime bronnen informatie binnen en de AIVD heeft analisten in dienst die dat onderzoeken, verbanden zoeken en conclusies trekken. Op basis daarvan brengen ze bepaalde instanties op de hoogte en kunnen ze eventueel de politie opdracht geven om iemand van zijn of haar bed te lichten. Dat hoeven ze zelf niet te doen. Het grootste deel van de mensen bij de AIVD zijn hele gewone mensen die na hun universiteit niet bij ABN-AMRO of het ministerie van Sociale Zaken hebben gesolliciteerd maar bij de AIVD. Die gaan gewoon elke ochtend met hun koffertje naar kantoor en zitten achter een bureau informatie te analyseren. Twee vrienden van mij werken bij de AIVD en dat zul je er nooit aan af zien, ze hadden net zo goed accountant kunnen zijn. Behalve dan dat ze nooit over hun werk praten, voor de buitenwereld werken ze op een ministerie.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 17 oktober 2013 15:15]

Kijk als voorbeeld maar eens goed op de snelweg, als er weer een aantal zwarte grote (meestal Duitse premium) auto's met alleen een blauw zwaailampje over de snelweg razen

Dat is de rijksrecherche. En in sommige gevallen een auto met het AA kenteken. (Koninklijk huis)

Geef ze een diplomatenstatus, en ze kunnen alleen 't land uitgezet worden.

lijkt wel apple alleen inzetten voor unlocken, en alleen opslaan op het toestel zelf en niet bij apple

Belangrijke aanvulling is dat zo'n vingerafdruk ALLEEN mag worden ingezet om te verifiëren of de houder van het paspoort werkelijk de persoon is die daarin vermeld staat (overweging 56). Een vingerafdruk verzamelen onder het mom van "verbeteren paspoort" en dan inzetten voor opsporing van criminaliteit mag dus niet.

Ook cruciaal: de vingerafdruk mag ALLEEN in het paspoort zitten, in een chip. Centrale databases zijn dus niet toegestaan (item 60).

Dan zouden ze daarmee zeggen dat opslag wél illegaal is, terwijl het artikel duidelijk spreekt dat de uitspraak daar geen oordeel over velt? ie. which one of you is right?

En je gelooft toch zeker niet zelf dat ze die afdrukken niet opslaan ondanks een verbod?

Nee, die worden niet permanent opgeslagen. Ze zijn alleen tijdelijk opgeslagen tot het moment dat het paspoort wordt opgehaald, daarna worden ze vernietigd.

Het CPB ziet daarop toe, zie http://www.cbpweb.nl/Page...erafdrukken-gemeente.aspx

Vind het een rare situatie; hoe kan een vingerafdruk dan "zweven" of later vernietigd worden? Dat zou betekenen dat elke dag bij het uitreiken van xx aantal paspoorten per gemeente ook alle backup-tapes, VSS-kopieen en andere snapshots/backups moeten worden nagelopen om voor de burgers van die dag de vingerafdruk te vernietigen?

Zeker in complexe omgevingen is het uitermate lastig om theoretisch 1MB aan data permanent te verwijderen niet in de laatste plaats omdat sommige servers/SAN's de data anders/langer opslaan maar ook omdat backups offsite geplaatst worden (bij een derde partij).

Wie zegt dat er backups en snapshots gemaakt worden van een systeem dat alleen maar tijdelijke informatie verwerkt? Het CPB zal er bijvoorbeeld simpelweg op kunnen toezien dat er uberhaupt geen opslag of backupsystemen zijn aangesloten op de apparatuur die dit verwerkt, dat is vrij simpel te constateren.

Je denkt toch niet dat deze informatie ergens op een gedeelde schijf in een mapje op een desktop wordt opgeslagen wat automatisch meegenomen wordt bij een backup?

En hoe controleert het CPB dat?
Die vragen een gemeente of ze vingerafdrukken in een database hebben staan. De gemeente zegt "nee" en daarmee is de kous af.
Er komen de laatste tijd steeds vaker berichten in het nieuws dat instanties bepaalde data die al vernietigd had moeten worden tóch nog bewaart (en gebruikt).
Zo heeft men ook ooit bepaald dat bepaalde opgeslagen data alleen maar ingezien mag worden na tussenkomst van de rechter. Ook daar houdt men zich niet aan.
Ik ga er in principe van uit dat alles dat je (digitaal) afgeeft, definitief ergens in een database wordt opgeslagen, ondanks allerlei regel- en wetgeving.

Wat is in jouw mening dan de reden voor een gemeentelijke instantie om te liegen tegen het CPB? Die hebben ze niet. Waarom? Omdat een gemeente helemaal *niets* heeft aan een vingerafdrukkenbestand van hun gemeente inwoners.

Ach; de politie mag wel meer niet; even wat willekeurige voorbeelden:

Politie schendt wet door opslag alle kentekens
De politie maakt onrechtmatig een peilbaken van je telefoon
Politie achteloos met telefoontap

toen een van mijn kinderen bij de politie werd aangenomen hebben ze hem nagetrokken tot onderin zijn puberjaren.
ze konden zo vertellen dat ie dait en dat had geflikt op zijn 12e
enz. enz. enz.
dit terwijl er wordt beweerd dat jeugdrecord niet worden opgeslagen tot na de meerderjarigheid.

ze wisten ieder lullig detail

UPMOD +3 voor android Cpt

Van Europa hoeven we dus blijkbaar ook niet te verwachten dat ze onze privacy als top prioriteit hebben

Overigens heb ik mijn twijfels bij de stelling dat vingerafdrukken veiliger zijn dan Irisscans.
Volgens mij liet Peter R. de Vries 10 jaar geleden al zien dat je vingerafdrukken prima kunt copieeren en misbruiken. Destijds bij de douane poortjes van schiphol. Vingerafdrukken zullen wel voordeliger zijn.

Edit hieronder Mr. Shadow:
Hoe zeker ben je als overheid van iemands identiteit wanneer je vingerafdrukken gewoon kan copieeren ?
Lees: dus zowel bij de afname voor aanmaak van het paspoort als later in gebruik......

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 64119 op 17 oktober 2013 13:00]

Van Europa hoeven we dus blijkbaar ook niet te verwachten dat ze onze privacy als top prioriteit hebben

Er moet een manier worden gevonden om het paspoort en de persoon die dat paspoort geeft aan elkaar te kunnen linken om er zeker van te zijn dat het paspoort niet vervalst is. Deze eis geldt op dat moment als zwaarst. Wetten en rechtspraak zijn meer dan eens het afwegen van feiten en zien wat er het zwaarst weegt. In dit geval de zekerheid van legitimatie dus.

Da's toch geen probleem: bij het ophalen van je paspoort worden met inkt je vingerafdrukken in het paspoort afgenomen... KLAAR!

En dat kan dus niet, want de paspoorten worden centraal aangemaakt, en aangeleverd aan de gemeente. De gemeente heeft daar zelf geen apparatuur en mogelijkheden voor.

Sowieso is het geplastificeerd, dus wat jij voorstelt zal al niet werken.

Tsja, iets eerst onmogelijk maken en dat dan als reden opvoeren is nu niet echt overtuigende argumentatie.

De noodzaak van het schenden van de privacy is mijns inziens nauwelijks onderbouwd. Er moeten toch duidelijk aantoonbare voordelen aan zitten die noodzakelijk zijn geworden door veranderingen in het gebruik van paspoorten. Dat er iets meer fraude gepleegd zou worden is niet overtuigend genoeg voor een dergelijke inbreuk in de persoonssfeer.

Hoelang is een vinger eigenlijk nog te gebruiken op een scanner, nadat je hem bij iemand anders hebt afgehakt?

In ieder geval totdat hij begint te stinken.
En totaal niet wanneer er iemand letterlijk op je vingers zit te kijken wanneer je zo'n scanner op een vliegveld gebruikt.

Opzich vind ik een vingerafdruk in mijn paspoort prima, maar dan mag het absoluut niet draadloos uit te lezen zijn. Er moet gewoon een USB-achtige aansluiting in mijn paspoort komen waarmee de overheidsdiensten de data kunnen bekijken.

Bovendien vind ik niet dat er een centrale database mag komen met een kopie van de gegevens die in mijn paspoort staan. Ik vind het in ieder geval een goede stap dat er bij de rechterlijke macht twijfels zijn bij de opslag van de data.

Het schijnt trouwens dat er van de overheidsdata een offline kopie bestaat in een (geheim) buitenland, voor het geval dat er weer een inval plaats vindt zoals in 1939-1945. Weet iemand welk land dat is?

Het schijnt trouwens dat er van de overheidsdata een offline kopie bestaat in een (geheim) buitenland, voor het geval dat er weer een inval plaats vindt zoals in 1939-1945. Weet iemand welk land dat is?

Onze regering kennende in België. Want dat is zo handig, lekker dichtbij.

Een trieste dag en wederom een zwarte bladzijde uit het boek van wat de Europese Unie ons allemaal in onze maag splitst. Hoewel de verplichting bij ons natuurlijk al een geruime tijd zo geregeld is.
Het mooie vindt ik nog dat ze toegeven dat dit de privacy schendt maar dat hun prioriteiten ergens anders liggen (fraude met paspoorten).
Kunnen ze niet andere beveiligingsmaatregelen toepassen? (afgezien van iris scans natuurlijk) zoals wat Amerika heeft gedaan met zijn nieuwe $100 biljetten bijvoorbeeld.

Hoewel het niet in een centrale database wordt opgeslagen (als we ze moeten geloven) en alleen op de chip op het paspoort vraag ik me af: is het mogelijk voor iemand om jou gegevens 'zomaar' uit te lezen van de chip?
Als dit het geval is dan ben je flink genaaid, de mogelijkheden die een crimineel krijgt met al jou paspoortgegevens én je vingerafdruk gegevens zijn gigantisch.

Hoe lang zal het duren totdat ze deze informatie gaan gebruiken tegen terroristen? en daarna pedofielen, daarna drugssmokkelaars, daarna misdadigers... ja je snapt wel hoe het verder gaat.
Dit zal niet dit jaar gebeuren en misschien niet over 5 of 10 jaar maar uiteindelijk zal het toch wel gebeuren het is onvermijdelijk.

Kunnen ze niet andere beveiligingsmaatregelen toepassen? (afgezien van iris scans natuurlijk) zoals wat Amerika heeft gedaan met zijn nieuwe $100 biljetten bijvoorbeeld.

Hoe zie je dat voor je? Alle biljetten van $100 zijn exact hetzelfde, dat is het hele idee. Alle paspoorten zijn nou juist niet exact hetzelfde, dat is het hele idee.

Deze kenmerken zijn niet toegevoegd om te voorkomen dat een paspoort wordt nagemaakt, daar worden andere manieren voor gebruikt. Deze kenmerken zijn toegevoegd om een unieke koppeling tussen een persoon en het bijbehorende paspoort te kunnen maken. Dat is per definitie alleen maar mogelijk door iets wat uniek is aan die persoon (Irisscan, vingerafdruk, DNA etc.) te registreren in het paspoort.

Als je wil voorkomen dat iemand op het paspoort reist van een tweelingbroer/zus, look-alike, met vermomming of wat dan ook reist zul je altijd iets unieks moeten meenemen in de identificatie.

Als 't goed is heeft elk $ 100 biljet een ander serie nummer.

Zou leuk zijn als je als burger je eigen chip zou kunnen uitlezen anders dan je foto, maar helaas

[Reactie gewijzigd door Krusher op 17 oktober 2013 12:54]

Dat kan tot op een bepaalde hoogte met NFC en de volgende 2 android apps. De vingerafdrukken kan je niet zien. Je moet wel wat info invullen in de app om je pas uit te kunnen lezen.

https://play.google.com/s...d.android.apps.nfctaginfo
https://play.google.com/s...android.apps.imagedecoder

BTW Om deze informatie uit te kunnen lezen heb je de volgende dingen nodig:

• Paspoort nummer
• Geboortedatum
• Verloopdatum

Je kan dus niet zo maar "tegen iemand aan stoten" en meteen al de info van het paspoort stelen. Je moet heb eerst fysiek in je handen hebben.

[Reactie gewijzigd door LongBowNL op 17 oktober 2013 13:08]

Ja je foto kun je zien ja, ik wil de rest ook zien. Het is tenslotte MIJN informatie.

[Reactie gewijzigd door Krusher op 17 oktober 2013 12:53]

Jou informatie, maar niet jou paspoort. Die is en blijft van de overheid. Jij geeft toestemming aan de overheid om jou informatie in hun paspoort te stoppen, welke jij weer kunt gebruiken om te reizen etc.

Dan wil ik die gegevens kunnen controleren. En dat kan niet.

Dat kan wel. Dan vraag je gewoon je gegevens op bij je gemeente.

Deze heeft alles in1. Is een NL bedrijf..

https://play.google.com/s...l.novay.nfcpassportreader

ik heb een app op m'n nexus 7 waarmee ik een gedeelte van m'n paspoort kan uitlezen, waaronder de pasfoto. maar niet de vingerafdruk ...

Omdat die vingerafdruk op zich niet word opgeslagen, het gaat om een hashwaarde.

Dat kan wel hoor, ik heb een HTC One met RFID-lezer en een app genaamd NFC Passport Reader. Als je wat verificatiegegevens invult in de app (paspoortnummer, geboortedatum en expiratiedatum), dan kan deze de RFID chip van je paspoort uitlezen. Op het moment bevat die van mij dezelfde gegevens (incl. kleurenfoto) van hetgeen op de kaart zelf staat.

Het lijkt me niet dat die app je gegevens steelt ofzo, hij heeft namelijk geen permissie (en vraagt die ook niet) voor netwerkcommunicatie.

"maar die privacyschending is volgens hen gerechtvaardigd omdat paspoorten moeten worden beschermd tegen frauduleus gebruik"
Is al aangetoond dat paspoorten met vingerafdrukken minder frauduleus zijn dan zonder vingerafdrukken ? En als dat niet zo is wordt dan de actie terug gedraaid ? En de gegevens vernietigd ?
Wat is de volgende stap ? Vingerafdrukken op je AH bonus kaart om winkel diefstal tegen te gaan ?

Wat een gezeur. Een paspoort is een document dat als doel heeft de identiteit van de drager te bewijzen. So what's the problem?

Ik meen toch gelezen te hebben dat er volgend jaar in Nederland meer ruimte zou komen voor mensen die een paspoort willen zonder biometrische kenmerken? Ik heb nog een 'oud' Nederlands paspoort (een boekje) en wil ook helemaal niet m'n vingerafdrukken afstaan. Dan maar geen paspoort.

Dat was volgens mij alleen voor identiteiskaarten toch? Daarvoor hoef je vanaf 1 januari 2014 idd geen vingerafdrukken meer te hebben. Zie o.a. https://www.security.nl/posting/363910/

Voor paspoorten geld dat niet voor zover mij bekend.

Identiteitskaarts kan je uiteraard alleen in de EU-landen reizen, plus enkele niet-EU landen die verdragen hebben afgesloten (zoals Noorwegen en Zwitserland), niet daarbuiten.

Wel stelt het hof vraagtekens bij de opslag van vingerafdrukken. De Europese richtlijn bevat geen rechtvaardiging om vingerafdrukken voor iets anders te gebruiken dan voor verwerking voor opname het paspoort, stellen de rechters

Maarja, aan de andere kant heb je dan nog steeds geen controle want ook de vingerafdruk op de chip is te vervalsen.. Zodra je met een centrale database zou werken voor vergelijking wordt dat allemaal een heel stuk minder makkelijk..

Mijn probleem niet. Ik kan het niet crimineel vinden als een Ghanees met een vals paspoort hier probeert een leefbaar bestaan op te bouwen. Ik zou wellicht hetzelfde doen.
Ik heb die grenzen niet uitgevonden. (Dat is nog een element van controle op de burgers. eerst een hek er om, daarna toestemming moeten vragen of je er door mag. Wie geeft ze het recht?)

Wat wel mijn probleem is als mijn privacy geschonden wordt en ik als crimineel wordt behandeld.

dus jij hebt er ook geen problemen mee als jan en alleman zomaar jouw huis binnen komen, want dat zijn ook grenzen... tja, je kunt het ook zo zien, als al die ghanezen naar hier komen dan zal het daar nooit verbeteren...

Is het nou echt om ervoor te zorgen dat het paspoort moeilijker te vervalsen is ? Hoe gaan ze die vingerafdruk in zo'n nagemaakt paspoort dan checken ? Inscannen en weer vergelijken ? Het is gewoon om een mooie database aan te leggen, maar dat zullen ze nooit toegeven. Jammer want openheid en eerlijkheid zou een hoop tegenwerking en speculeren kunnen voorkomen.

Wanneer je bijv. in de VS binnenkomt moet je opnieuw vingerafdrukken afstaan, en deze worden dan vergeleken met diegene die in het paspoort zijn opgeslagen.

Wel grappig.
In mijn paspoort staan geen vingerafdrukken maar toch moet ik mijn vingerafdrukken afgeven.
Waarom dat dan?

De VS slaat afgegeven vingerafdrukken (en gelaatsfotos) van buitenlandse personen op in een database ongeacht deze op het paspoort staan. Dit is voor hen ter vergelijking of de identiteit van de reiziger wel klopt met dezelde personen die in het verleden langs de douane zijn geweest. Dit begon al ver voordat Nederland uberhaupt met de afdrukdatabase begon.

De VS kijkt naar mijn weten niet naar de vingerafdrukken in het paspoort want deze kunnen vals zijn. Ze vergelijken in eerste instantie enkel de vingerafdrukken die zij in hun database hebben staan. Als daar iets aan schort of je bent verdacht bezig kijken ze misschien pas naar wat er in het paspoort is opgeslagen.