Baby's kunnen gedragsproblemen krijgen door mobiel bellende moeders

Volgens gezamenlijk onderzoek van een Amerikaanse en een Deense universiteit verhoogt het gebruik van een mobieltje tijdens zwangerschap de kans op emotionele, relatie- en gedragsproblemen bij kinderen.

Het onderzoek werd door de universiteit van Californië en de Deense universiteit Aarhus uitgevoerd onder 13.159 moeders van kinderen die eind negentiger jaren geboren werden. De moeders werd naar hun gsm-gebruik gedurende hun zwangerschap gevraagd en naar het mobiele belgedrag van hun kinderen. Het belgedrag van moeders en kinderen werd gecorreleerd aan het gedrag. Gedurende de zwangerschapsperiode van de vrouwen was het mobieltje nog niet ingeburgerd, waardoor de helft van de vrouwen zelden of nooit met een gsm belden, zodat een eerlijk onderzoek mogelijk was.

Uit de resultaten concludeerden de onderzoekers dat kinderen van wie de moeder gedurende de zwangerschap mobiel belden een 54 procent hogere kans hebben gedragsproblemen te ontwikkelen. Wanneer de kinderen zelf ook via een gsm belden, steeg die kans tot 80 procent. Daarnaast hebben de kinderen volgens het onderzoek een verhoogde kans op verstoorde relaties met andere kinderen, emotionele problemen en hyperactiviteit. De onderzoekers sluiten niet uit dat de oorzaak niet op gsm-gebruik terug te voeren is. Wel sloten ze factoren als roken tijdens zwangerschap en maatschappelijke positie van gezinnen als oorzaak van de waarnemingen uit.

De onderzoekers konden niet verklaren waarom gsm-gebruik tot de waargenomen resultaten leidt: een biologische grondslag lijkt onwaarschijnlijk. Ze waarschuwen dan ook dat het te vroeg is om uit het onderzoek harde conclusies te trekken: zo zou de oorzaak van de problemen gezocht kunnen worden in minder aandacht van druk bellende moeders voor hun kind. Wel zou Canadees onderzoek bij zwangere ratten uitgewezen hebben dat met gsm vergelijkbare straling veranderingen in de hersens van hun babyratten tot gevolg had. In Rusland raadt men zwangere vrouwen en kinderen al aan de mobiele telefoon beperkt te gebruiken.

Reacties (45)

[ThE_ED]

De onderzoekers konden niet verklaren waarom gsm-gebruik tot de waargenomen resultaten leidt: een biologische grondslag lijkt onwaarschijnlijk.

Ik vind het eigenlijk het vervelendst dat zelfs zulk explorerend onderzoek tegenwoordig blijkbaar een noodzaak kent tot het uitsturen van persberichten op een manier als zou men al een verband gevonden hebben...

[n4m3l355]

Beetje vreemd dat iets van dit formaat eerst gepubliceerd wordt via kranten ipv erkende magazijnen. Ik kan me moeilijk voorstellen dat Thedaily of wie dan ook vakmensen in dienst heeft die daadwerkelijk instaat zijn een onderzoek goed te kunnen interpreteren, net zo min dat wij dat ook merendeels niet in staat zijn.
Ik wacht dan ook eerder een erkende publicatie af alvorens hier uberhaubt enig gewicht aan toe te kennen. ¦edit¦ De reden tot een fatsoenlijke publicatie is dat dit pas gebeurd na peering, maw wanneer erkende vakmensen onderling naar de stukken gekeken hebben. Deze zitten meer in deze materie dan een gewone krant, en dan kan je ook verwachten dat de kwaliteit hoger is.

[Reactie gewijzigd door n4m3l355 op 25 juli 2024 18:40]

[FragFrog]

Ik heb eerlijk gezegd zo mijn twijfels bij het gehele onderzoek, niet alleen de methode van publicatie.

Simpelweg statistisch kijken naar een dergelijke situatie heeft geen enkel nut. Als ik een statistisch onderzoek doe naar de woordenschat van mensen van 60cm en die van 120cm zal ik ongetwijfeld zien dat de mensen van 60cm veel minder woorden kennen, ergo, hoe groter je bent hoe meer je weet? Nee, hoe groter je bent hoe ouder je doorgaans bent en als gevolg daarvan weet je gemiddeld genomen meer! Een verklaring zoeken voor cijfers is precies het tegenovergestelde van wat je als wetenschapper hoort te doen.

Wat ze hadden moeten doen was eerst kijken hoe straling van mobiele telefoons hersenen (kunnen) beinvloeden en daarna onderzoeken in hoeveel gevallen deze invloed waarneembaar is, met als controle-groep kinderen die niet aan deze straling blootgesteld staan. Vervolgens heb je dan nog maar te bewijzen dat, mocht er daadwerkelijk een indicatie zijn dat hersenen beinvloed zijn, deze gedragswijzigingen tot gevolg heeft.

Wellicht dat het daardoor ook in 'normale' media gepubliceerd is: meer geld vrij krijgen voor echt onderzoek, terwijl ze weten dat ze zo nooit door de peerreview van vaktijdschriften (zouden mogen) komen.

[Pierz]

In dit onderzoek kan je de cijfers ook anders interpreteren: Zijn mensen met gedragsproblemen meer geneigd om mobiel te bellen? En wordt dit overgedragen op hun kinderen?

Als het antwoord op deze beide vragen ja is, dan is mobiel bellen dus niet schadelijk. Je hebt dan dus de tegenovergestelde conclusie bij exact dezelfde data. Dit onderzoek is dus nog niet klaar voor publicatie en zal inderdaad om financiele redenen gepubliceerd zijn.

[PhWolf]

Wat betreft het (originele) Engelse nieuwsbericht ben ik het met je eens: daar spreekt de kop alsof hier een hard verband is gevonden tussen mobiel bellen en kinderen met gedragsproblemen. Gelukkig doet T.net het wat beter door het woordje kunnen toe te voegen. Maar goed, uiteindelijk willen media nou eenmaal zo veel mogelijk aandacht, en hoe krijg je die? Juist ja, door 'interessante' koppen en aangedikte verhalen.

[vgroenewold]

Jammer alleen dat mensen over dat "kunnen" makkelijk heenlezen en meteen hun eigen conclusies trekken. De macht van de media in het bespelen van mensen.

[Teigetje!]

Wat je hier moet lezen is dat men nog additioneel onderzoek moet doen en daar gelden voor nodig heeft. Die gelden komen er alleen als men weet waar je mee bezig bent, dat is het doel dat hierachter zit.

[quadsimodo]

ter informatie: het onderzoek kreeg speciale media-aandacht omdat een van de onderzoekers, professor Leeka Kheifets, tot nu toe altijd stelde dat er geen duidelijke relatie aangetoond was tussen negatieve gezondheidsaspecten en dergelijke radiostraling. In het laatste onderzoek heeft hij zijn positie dus 180 graden gewijzigd.

Merk op dat door de onderzoekers in het originele stukje in The Independent niet gesteld wordt, zoals het tweakersstukje hierboven meldt, 'een biologische grondslag lijkt onwaarschijnlijk' maar simpelweg dat het biologische mechanisme hierachter hen onbekend is. En dat is iets heel anders...

Ik vind de onderzoeksopzet juist erg vernuftig! Door ook moeders in het onderzoek te betrekken die bij hun eerste kind nog niet of nauwelijks gsm's gebruikten (omdat gsm's begin jaren 90 nog geen gemeengoed waren voor de massa) konden de wetenschappers, juist omdat dit deel van de onderzochte populatie een paar jaar later bij hun x-de kind plots wèl tot de gsm gebruikers behoorde, een directe vergelijking bij dezelfde moeder tussen wel en geen gsm gebruik maken! Daarmee hadden ze dus eigenlijk twee soorten blanco's, moeders die begin jaren negentig nog geen gsm gebruikten (en bij een later kind wel) en moeders die überhaupt geen gsm's gebruiken (en die vergeleken worden met andere moeders die wel gsm's gebruikten in de onderzoeksperiode). Door aanwezigheid van de eerste groep heb je dus geen tweelingonderzoek etc nodig om een relevante (en statistisch verantwoorde) conclusie te kunnen trekken.

Veel van de lezerskritiek op dit onderzoek is, als je het originele stukje leest, een tikje misplaatst. De onderzoekers zetten zelf duidelijk vraagtekens bij hoe de resultaten geïnterpreteerd moeten worden, maar de onderzoeksopzet blijft sterk, net als het resultaat. Dat het biologische mechanisme nog onbekend is (in het eerder aangehaalde stukje over slaapproblemen en gsm's is het mechanisme overigens ook nog niet 100% duidelijk) doet daar niets aan af. Pikant is dat toen ze de resultaten (ze keken nogal op van de forse invloed) probeerden te corrigeren de correlatie juist... sterker bleek:
'The scientists say that the results were "unexpected", and that they knew of no biological mechanisms that could cause them. But when they tried to explain them by accounting for other possible causes – such as smoking during pregnancy, family psychiatric history or socio-economic status – they found that, far from disappearing, the association with mobile phone use got even stronger.'

Denk nog even terug aan de waarschuwing van een van de grootste kanker-experts, Vini Khurana, die voorspelde dat gsm's wel eens gevaarlijker zouden kunnen zijn dan roken:
http://www.independent.co...-than-smoking-802602.html
Er wordt al lang gewaarschuwd voor schadelijke invloed van gsm straling op kinderen (tja, veel rap delende cellen dus hoger risico!) - en dan hebben we het niet eens over het (weten alleen biologen dat?) risico voor de zich moeilijk herstellende cellen van je hoornvlies (beetje tendentieus linkje, neem het met een korrel zout (niet in je hoorvlies svp)). In Duitsland werd al 10 jaar geleden gewaarschuwd voor effecten op het hoorvlies van gsm straling, de minieme opwarmingen van hersencellen zou geen probleem moeten zijn.
Het onderhavige onderzoek lijkt me, maar ik zou wel graag de cijfers willen zien, zeker een goede aanleiding om de vermeende 'onschadelijkheid' van gsm straling toch maar eens om te draaien in 'vermoedelijk in enige mate schadelijk tot het tegendeel bewezen is'.

Dat het aanlaten staan van je gsm tot ernstige slaapproblemen leidt weet ik, uit persoonlijke ervaring, al jaren. Bovendien ken ik meerdere mensen die van gsm-straling letterlijk hoofdpijn van krijgen, ze blijken zelfs in staat met een 100% score aan te kunnen geven of een toestel aan danwel uit staat als je het bij hun (geblindoekte) hoofd houdt! Dat type straling is dus onmiskenbaar waarneembaar door (sommige) mensen - maar dat betekent natuurlijk niet automatisch dat het ook schadelijk is! Hoewel hoofdpijn natuurlijk geen fijn signaal is. Interessant is dat deze zelfde groep aangeeft beduidend meer last te hebben van Wifi (daar kan ik inkomen, daar krijg zelfs ik hoofdpijn van! ) en... de op veilige RFID-technologie gebaseerde OV chipkaartlezers (tja, je kunt moeilijk uit de bus of tram springen omdat je knallende koppijn krijgt van die prijzige, nutteloze BigBrotherChip-uitlezer tegenover je!). Volgens mij is er nog aardig wat te onderzoeken dus. Ik stel me dus nadrukkelijk op het standpunt dat niet op voorhand vast staat dat al die vormen van straling onschadelijk zijn en dat mensen die er last van hebben allemaal 'thin foil hat' types zouden zijn.

edit: typo's, toevoegingen, linkje
edit2: typo, kleine aanpassingen

@groenewold
100% score: de onderzoekspopulatie betrof hier de vrienden die aangaven steeds hoofdpijn van gsmgebruik te krijgen. Ik wilde weten of ze echt gsm straling (of iets anders van de gsm) waarnamen of dat het psychosomatisch was. Het feit dat ze zo perfect konden aangeven of het toestel (twee merken geprobeerd trouwens) aan of uit stond overtuigde me ervan dat ze kennelijk hetzij de straling hetzij een andere 'verstorende' invloed van de gsm konden waarnemen. Bij de vriend die meldde weinig of geen last te hebben van gsm straling (semi-blanco) vond ik niets bijzonders, in ieder geval geen significante afwijking van een random verdeling. Overigens wist ik zelf tijdens de proef niet altijd vooraf of de telefoon die ik bij iemands hoofd hield aan of uit stond om ook die invloed uit te kunnen sluiten. Niet dat ik het zo heb op para-gelovende medelanders maar toch.
Van magnetrons heb ik geen last hoor, sterker nog, ik heb er veel plezier van.

PS het onderzoek kan nu op prachtige wijze verfijnd worden door ook het consumptiegedrag van de gsm dragende moeders-in-spé erbij te betrekken:
http://technology.timeson...nd_web/article3945496.ece

[Reactie gewijzigd door quadsimodo op 25 juli 2024 18:40]

[vgroenewold]

Je zegt met zoveel woorden 2 dingen;

1 - men zet zelf grote vraagtekens bij een conclusie van het onderzoek
2 - jij geeft aan, de conclusie is sterk (als in vrij stevig goed te noemen)

Men zegt dat men geen mechanisme kan bedenken, op dit moment, wat deze statistiek zou verklaren. Maar dat betekent absoluut niet dat er dus ergens een verband zou zijn, die opmerking in hun verhaal betekent niets en dat is meteen ook mijn probleem bij hoe men het onderzoek nog probeert te verkopen. De statistische achtegrond is niet duidelijk en veel lastiger hard te maken dan dat jij nu probeert te concluderen, ze probeerden te corrigeren voor andere aspecten (ook weer vanuit enquette-onderzoek waarop je wederom een fout introduceert) maar wie zegt dat dat alle relevante aspecten waren?
Jij mag uitleggen waarom het dan precies zo duidelijk is...

Je hebt het over 100% scores bij je vrienden, beetje vreemde zinssnede, maar is dat ook gebaseerd op onderzoek? Want mijn vriendenkring heeft er weer geen last van, wel van de kinderen overigens. En dan meteen een link met wifi-straling, dat maakt het geheel erg discutabel natuurlijk, want dat is geheel iets anders dan gsm-straling en dat is weer compleet en totaal iets anders dan chip-uitlezers... zou het niet kunnen (en dat is niet bedoelt als gemeen doen) dat het een psychisch effect kan zijn bij jou? Elke keer dat je iets ziet dat eruit ziet als een antenne of scanner wellicht? Die link van independant is overigens ook gebaseerd op een mening van 1 persoon, niets daarvan is volgens mij gepubliceerd in een toonaangevend tijdschrift of onderschreven door andere wetenschappers.

edit: klinkt allemaal leuk, je presenteert het als een echt onderzoek. Maar om hoeveel vrienden gaat het, aangezien je het significant noemt? En het valt niet te controleren, dus is het niet echt een argument vind ik.

[Reactie gewijzigd door vgroenewold op 25 juli 2024 18:40]

[Verwijderd]

Maar weet jij zeker dat het niét schadelijk is? Tot dan: 'Better safe than sorry' zou ik zeggen.

[vgroenewold]

Ja, is ook een manier, alleen dan moet je dat wel consequent bij jezelf na blijven vragen bij alles wat je doet in het leven (gebruik je de magnetron, woon je in een stad met veel autoverkeer, eet je friet (zitten ook kankerverwekkende stoffen in), steek je weleens de straat over. Ofwel, dat lijkt mij een vrij angstige instelling en daar is, wat mij betreft, het leven weer een beetje kort voor, alles heeft een bepaald risico want 100% zeker is de wetenschap nooit. Kijk, het zal altijd zo zijn dat men de ene keer "ontdekt" dat, bij wijze van spreken, het eten van een appel gezond is en de volgende keer juist niet...dit lees je wel vaker in kranten (granaatappel is gezond, jaartje later weer niet), hoe komt dit? Door dit soort statistische onderzoeken. Men legt een verband, die er vaak helemaal niet is. Moet je daar dan allemaal rekening mee gaan houden? Als gsm-straling zo slecht was, dan had ik vast al meer gevallen om mij heen gezien inmiddels, die zie ik niet, ik zie veeeel meer gevallen van ziektes die wel vaak voorkomen door andere oorzaken...daar moet meer onderzoeksgeld naartoe zou ik zeggen. En mocht over 30 jaar toch een effect gezien worden, tsja, ok dan heb ik pech...als ik dan al niet iets anders heb opgelopen. Tot nu toe worden we alleen maar ouder en ouder, dat zegt wat mij betreft voldoende (misschien is gsm-straling wel gezond, dit kan theoretisch net zo goed).

[Reactie gewijzigd door vgroenewold op 25 juli 2024 18:40]

[Verwijderd]

Zoals met alles: Doe het met mate: Water is gezond, maar vanaf 10 liter kan het fataal zijn. Wat betreft voeding kan je best gevarieerd eten, dat is risicospreiding. En als ik kan kiezen tussen een vaste en een mobiele telefoon ga ik toch voor de vaste. Ik zou alvast geen vertegenwoordiger willen zijn die voor 200-300€ per maand mobiel belt.

[vgroenewold]

Maar wie zegt dat die vaste telefoon ook niet slecht is door de EM-straling die van het electriciteits-snoer afkomt in combinatie met de radioactieve straling die bij iedereen binnenshuis van de muren komt? Ik noem maar wat hoor (wel voorkomende stralingen), er is altijd heel makkelijk vanalles te verzinnen (en dat geeft meteen de complexiteit van dit soort onderzoek aan). Noem je het woord straling, dan zijn heel veel mensen meteen bang. Onterecht. Met mate is prima overigens, maar het punt met bijv. gsm-straling, is dat we geen effect zien en dus al helemaal niet kunnen zeggen wat "met mate" is. Dus ach, whatever is dan mijn houding.

[Reactie gewijzigd door vgroenewold op 25 juli 2024 18:40]

[dj.verhulst]

ik neem dit soort onderzoeken met een koreltje zout.

als de bellende moeders eens onder de loep neemt.
Zal het best makkelijk om een profielschets te maken...

de multi bellers zijn soms best te typeren als de jonge variant van nina brink , die erg druk zijn met van alles en minder rust nemen tijdens de zwangerschap en minder aandacht hebben voor de pas geboren baby en dan ontwikkeld een baby ook dit soort dingen.

of een tinneke van de takkestraat figuur waar een gsm een status symbool is/was waar men steeds van alles doet met de gsm en en misschien ook nog stevig bij rookt of de omgeving.

als die straling slecht is moeten alle baby's problemen hebben aangezien je overal gsm straling heb bijna/geen ontkomen aan is .......

het maakt niet uit of je zelf belt of iemand die naast je zit op de bank/stoel voor/achter je in de bus/auto/thuis/kantoor

[Reactie gewijzigd door dj.verhulst op 25 juli 2024 18:40]

[Verwijderd]

De onderzoekers geven zelf al aan dat er flinke gaten in dit onderzoek te schieten zijn. Maar dat wil niet zeggen dat je blind kunt schieten... :

en misschien ook nog stevig bij rookt of de omgeving
In het artikel staat dat er gecorrigeerd is voor roken

als die straling slecht is moeten alle baby's problemen hebben aangezien je overal gsm straling heb bijna/geen ontkomen aan is
GSM-Straling neemt af met het kwadraat van de afstand. De afstand tot het signaal maakt dus wel degelijk veel uit.

[Verwijderd]

Omdat blijkbaar de conclusies uit het rapport jou niet bevalt tover je wat argumenten uit de hoge hoed om het onderzoek onderuit te halen??

Heb je het onderzoek bestudeerd? Weet je welke universiteiten het betreft? Hoe gezaghebben zijn ze bij het doen van uitspraken?

Ik zou zeggen, neem zoiets ter kennisneming aan en laat het aan de personen over die er echt verstand van hebben of er reden is tot verder onderzoek.

Als er een relatie aangetoond wordt, zoals hier het geval is, dan mag je best op basis van je bevindingen een onderzoek doorzetten om mogelijke oorzaken te achterhalen. Wie weet wat daar uitkomt wat misschien nog wel eens heel erg zinvol kan zijn voor de toekomst. Om onderzoeken meteen van tafel te vegen zonder enig inzicht te hebben in de materie getuigd van weinig respect.

[vgroenewold]

Ik ben wetenschapper en kan je vertellen dat dit nog niets zegt. Door het lezen van het onderzoek, maar ook door de "gezaghebbenden" (wat ook niets hoeft te zeggen) te horen zeggen dat men moet oppassen met het trekken van conclusies, dat zeggen ze zelf... een relatie kan juist niet echt hard worden gemaakt.

[Reactie gewijzigd door vgroenewold op 25 juli 2024 18:40]

[digifun]

Aangezien de telefoon toen in de beginfase van de levenscyclus was zullen die moeders die bellen behoren tot de zogenaamde innovators. Innovators zijn vaak de buitenbeentjes in de maatschappij en daar past inderdaad een apart profiel bij.
.

[Verwijderd]

13.159 moeders is natuurlijk ook een zeer klein aantal om goede testen te doen, tenzij ze de moeders juist gevolgt hebben in het gebruik (cell tower data van de telefoonmaatschappijen). De GSM straling is het meest geconcentreerd tijdens het daadwerkelijk bellen, maar alle roaming scans zouden dan ook moeten worden meegenomen. En de niet-bellende moeders moeten ook gescant worden voor eventuele stralingen, want misschien is het wel gerelateerd aan andere invloeden.

Ideaal zouden ze bijvoorbeeld 1000 tweelingen elk jaar moeten nemen, waarbij de éné tweeling wel belt, en de andere niet, zodat andere invloeden gemakkelijker uitgesloten kunnen worden. Alleen als zulke testen elk jaar met nieuwe test groepen worden uitgebreid kan er pas echt conclusief worden genomen.

Maar het zou me niks verbazen als we binnenkort extra waarschuwingen krijgen op produkten (en TV reclames) waarbij zwangere vrouwen wordt aangeraden om geen gebruik te maken van mobiele telefoons, zoals nu al gebruikelijk is met roken, alcohol en vele medicijnen.

[vgroenewold]

Je laatste zinssnede, trekt eigenlijk de conclusie dat het vergelijkbaar is met roken e.d. Dat is in ieder geval niet het geval, want roken, alcohol e.d. zijn zeer gemakkelijk en duidelijk aan te tonen. Het effect (als het er is) van mobiel bellen is dus zowiezo al kleiner/anders en tot nu toe nog nooit gevonden. Verder is onderzoek naar tweelingen leuk, maar dan in ieder geval een-eiig en opgegroeid in dezelfde omgeving, ongeveer hetzelfde eten, etc. het is echt bijna ondoenlijk moeilijk links te leggen in real-life settings, dan moet een effect dus zeer duidelijk zijn, bijna zwart/wit (zoals het roken).

[Reactie gewijzigd door vgroenewold op 25 juli 2024 18:40]

[Verwijderd]

Als er dus over 3 jaar (binnenkort in dit soort situaties is nogal relatief) onomsloten wordt gevonden dat GSM straling dus wel al deze negatieve invloeden tot stand brengt, dan zal elke GSM telefoon in Amerika (en Europa) dus van een dikke waarschuwing voorzien worden dat zwangere vrouwen hem niet moeten gebruiken.

Net zoals op een pakkie cigaretten staat, of een fles drank, of een medicijnen verpakking.

Wat de eeneiige-tweeling/omgeving/etc betreft, dat bedoelde ik ook, maar soms type ik kort om te voorkomen dat mijn antwoorden te lang worden. Wordt ik altijd zo moe van, hoe in Amerika alles 10x extra moet worden uitgelegd tot in het diepste detail, om maar rechtzaken te voorkomen als iets grof wordt omschreven.

En wat roken/drank tijdens zwangerschap betreft, er zijn ook wetenschappers ("the British Health Ministry says it is safe for pregnant women to consume one or two alcoholic drinks once or twice per week") die stellen dat in kleine maten het helemaal geen probleem hoeft te zijn (alleen gedurende de eerste 8 weken is het zwaar geadviseerd om niet te roken en te drinken). Het kan dus ook best wezen dat hetzelfde met GSM straling aan de hand is. Een moeder die dus 3 uur per dag aan het mobieltje hangt moet dus ook juist vergeleken worden met de moeder die 3x per week belt.

[vgroenewold]

Juist met dit soort onderzoeken, moet je zaken goed beschrijven, dat is nu juist het hele punt in misvattingen die door vage verbanden en onduidelijke uitleg ontstaan. Onderzoek doen is niet makkelijk dus.

Je laatste punt is een goede, alhoewel daar ook nog geen duidelijke resultaten over bekend zijn (wat de alcohol betreft). Hoe kleiner de effecten die je gaat bekijken, hoe ontzettend veel moeilijker het wordt om dit aan te kunnen tonen op een populatie. Maar het effect van alcohol is in lab-setting klip en klaar, ditzelfde heeft men met GSM-straling nog niet gezien, wat voor effect dan ook. Dus dan is het of een effect wat op een geheel ander niveau zit of in ieder geval een klein effect, anders zou het wel duidelijk opvallen bij de mensen om je heen. Of kinderen dus idd een effect ontwikkelen is niet uit te sluiten, maar ook bijna niet aan te tonen, door de moeilijkheidsgraad, onstaan door het kleine verschil wat er zou zijn. Moet je het daarom dus niet doen... tsja, lastig, ik denk dat je dan geen leven meer hebt aangezien je bijna niets kan doen zonder dat het een effect zou kunnen hebben. De luchtvervuiling, je dieet, die hebben zowiezo een veel groter effect, dat is een ding wat wel duidelijk is. Echter hoor je daar nooit iemand over... omdat men het accepteert dat dat de leefomgeving is (je gaat de auto toch niet laten staan).

[Reactie gewijzigd door vgroenewold op 25 juli 2024 18:40]

[vgroenewold]

Belangrijke zinssnede uit het onderzoek:

"They add that there might be other possible explanations that they did not examine – such as that mothers who used the phones frequently might pay less attention to their children – and stress that the results "should be interpreted with caution" and checked by further studies. But they conclude that "if they are real they would have major public health implications"."

Verder heeft men dit geconcludeerd d.m.v. enquette-onderzoek, wat altijd een extra onzekerheidsfactor inbouwt. Verder wil ik graag de afwijkingen binnen de resultaten zien en hoe significant de verschillen zijn. Deze vorm van statistiek is heel tricky, dus ik zou er niet meteen zo'n harde conclusie aan verbinden...in ieder geval niet meteen de link leggen met de mobiele telefoon. Het kan ook zijn dat moeders met een mobieltje, vaker buitens huis werken...welllicht zie je dit effect zowiezo wel meer, nu moeders meer stress ervaren tijdens de zwangerschap dan vroeger. Verder, ook nog een punt, wordt ADHD als diagnose steeds vaker gegeven, het lijkt soms ook een beetje een mode te zijn. Een syndroom kan ook nog vaak verkeerd worden ingeschat.

Ik vind er veel teveel onzekerheden inzitten eigenlijk. Als de onderzoekers zelf al deze waarschuwingen geven (wat ik overigens netjes vindt van ze), dan moet je een flinke korreltje zout bij de hand hebben. Ik zie zovaak onderzoeken tijdens mijn werk, op deze manier gedaan, op grote groepen, waar zovaak op terug wordt gekomen...
Men moet dit soort onderzoeken natuurlijk toch vaak naar buiten brengen (bestaansrecht in het geding), maar toch vind ik dat men hier zeer terughoudend in moet zijn, er zijn simpelweg duidelijkere resultaten nodig wil je mensen bang gaan maken.

[Reactie gewijzigd door vgroenewold op 25 juli 2024 18:40]

[RM-rf]

Onduidelijk is wat in dit onderzoek nu het 'symptoom' is, of een 'oorzaak'...: is het bovenmatig bellen nu een mogelijke oorzaak van een situatie, of dat gedrag eenzelfde symptoom van een sociale stoornis als de gedragsproblemen van de kinderen.

de kans is evenzeer groot dat het bovenmatig mobiel bellen al sowieso een teken is van een sociaal instabiele persoon, zoals dat is met meerdere gedragskenmerken, mensen die een bepaalde activiteit bovenmatig doen, zijn meestal qua gedrag niet geheel evenwichtig.

Vergelijk het bv met een onderzoek naar computergames, ook daar zal je kunnen uitvinden dat kinderen die bovenmatig veel games spelen, hoogstwaarschijnlijk aan sociale deficieten leiden... de vraag is dan sterk of het bovematig gamen dan een 'oorzaak' is, of juist een symptoom'

[Confusion]

De relevante feiten om te beoordelen of dit een interessant onderzoek is missen in zowel dit nieuwbericht als het bron-nieuwbericht.

Stel je onderzoekt 10000 mensen, die in twee gelijke groepen verdeeld kunnen worden: een groep die eigenschap X niet heeft en een groep die hem wel heeft. Vervolgens blijken in groep 1 20 mensen ziekte Y te krijgen en in groep 2 30. Kortom, het onderzoekresultaat is dat mensen in groep 2 een 50% hogere kans hebben om ziekte Y te krijgen. Is dat een duidelijke conclusie?

Nee, het resultaat is waarschijnlijk helemaal niet significant. Als 20 van de 5000 mensen de ziekte sowieso krijgen, dan is de kans de ziekte te krijgen dus 0.4 op 100. Dat betekent dat van elke groep van 5000 mensen, er gemiddeld 20 de ziekte zullen krijgen. Bij een kans p op een bepaalde eigenschap, is de standaardeviatie² voor grote aantallen te benaderen als n*p*(1-p). In het bovenstaande geval dus 5000*0.004*0.996 oftewel: ongeveer 20. De standaarddeviatie is dus wortel 20, oftewel 4.5. De wiskundige eigenschappen van de normaalverdeling leiden dan tot de conclusie dat 68% van alle onderzoeken een waarde tussen de 15,5 en 24.5 zouden vinden. 95% van alle onderzoeken zal een waarde tussen de 11 en de 29 vinden. 99.7% van alle onderzoeken zal een waarde tussen de 6.5 en 33.5 vinden. De kans dat dit een 'normale' uitschieter is, die pakweg 1 op de 20 keer voorkomt, is aanzienlijk.

Dan hebben we het nog niet over het feit dat dit enkel een correlatie is, geen causaal verband. Er zijn talloze causale verbanden te bedenken zijn waarbij zowel het bezit van een mobiele telefoon als het hebben van een lastig kind het gevolg zijn van een derde oorzaak.

Ten derde is

Wel sloten ze factoren als roken tijdens zwangerschap en maatschappelijke positie van gezinnen als oorzaak van de waarnemingen uit.Wel sloten ze factoren als roken tijdens zwangerschap en maatschappelijke positie van gezinnen als oorzaak van de waarnemingen uit.

nogal dubieus. Roken tijdens de zwangerschap heeft allerlei invloeden die wel fatsoenlijik zijn aangetoond, dus hoe hebben ze daar voor gecorrigeerd? Corrigeren voor maatschappelijke positie is al helemaal vrijwel onmogelijk.

[Reactie gewijzigd door Confusion op 25 juli 2024 18:40]

[Pidi]

Wel zou Canadees onderzoek bij zwangere ratten uitgewezen hebben dat met gsm vergelijkbare straling veranderingen in de hersens van hun babyratten tot gevolg had.

Als dit onomstotelijk is bewezen, dan zou het mij niet verbazen dat dit onderzoek over gedragsproblemen bij kinderen het ook bij het rechte eind heeft.
Feit is nu eenmaal dat al meerdere keren is aangetoond dat de straling van een GSM niet bevorderlijk is voor de gezondheid. Laatst bleek ook uit onderzoek dat een GSM naast je hoofd terwijl je in bed ligt de nachtrust kan verslechteren.
En zo zijn er wel meer onderzoeken die negatieve effecten uitwijzen. Dat je daar niet veel van hoort, verbaast me niets. Het is immers een miljarden industrie.
Ieder voor zich moet maar bepalen bij hij/zij met de info doet. Maar ik persoonlijk beperk mobiel bellen tot een minimum en als ik kinderen zou hebben, zou ik ze zeker uit de buurt houden.

[vgroenewold]

Ook die onderzoeken zijn van hetzelfde onzekere kaliber als het deze. Het is nog steeds niet wetenschappelijk aangetoond dat het een effect heeft, een direct effect van de straling dus. Je hoort juist ontzettend veel van onderzoek wat een negatief effect zou laten zien (ik lees op Tweakers niet anders), omdat dat mensen bang maakt en dus het goed doet in de media. In de wetenschap doet men ook vaak aan vervolg-onderzoek en probeert men zaken te herhalen, zeer belangrijk, dat heeft dus nog nooit iets opgelevert en dus kan je daar niets mee. Nu kan je dat allemaal afschuiven op de bedrijven die erachter zouden zitten, maar dat is zeker niet in de gehele wetenschappelijke wereld zo, bij sommige onderzoeken zou dat kunnen, wordt dat ontdekt dan schuift men dat ook aan de kant.

[Reactie gewijzigd door vgroenewold op 25 juli 2024 18:40]

[b0On]

Eigenlijk staat er gewoon:
Moeders die veel bellen hebben veelal kinderen met gedragsproblemen.

Er is dus een grote kans dat het bellen niet direct schadelijk is voor de kinderen maar dat ouders die veel bellen wel schadelijk zijn voor hun kinderen. Dit kan dus net zo goed komen door ouders die minder aandacht voor hun kunt hebben etc...

[YopY]

Er staat in de tekst dat moeders die mobiel bellen tijdens de zwangerschap kinderen krijgen met gedragsproblemen. Maar tegelijk staat er in het artikel dat

De onderzoekers sluiten niet uit dat de oorzaak niet op gsm-gebruik terug te voeren is.

m.a.w. ze hebben wel gedrags 'stoornissen' gevonden, maar kunnen niet uitsluiten dat dit door telefoons komt.

[hamsteg]

Moeders met gedragproblemen of die gewoon zo onrustig zijn dat ze continue alles door moeten beppen, brengen dit over op hun kinderen en/of hebben regelmatig geen aandacht voor hun kinderen. Hierdoor vraagt het kind om aandacht dmv exceptioneel gedrag.

Zoals ik het artikel gelezen heb, ondanks de disclaimer, is dit wel erg goedkoop scoren in de nieuws-wereld.

[jibjqrkl]

Nee, eigenlijk staat er gewoon : Moeders die veel Mobiel bellen hebben veelal kinderen met gedragsproblemen.
dit betekent niet dat het ook met Vaste telefoons gebeurt
Daardoor kan het dus zijn dat de mensen die niet met mobieltjes belden toch belden met vaste telefoons dus dan zou jouw conclusie niet kloppen (maar het kan ook best zijn dat ik het helemaal fout heb hoor)

[Reactie gewijzigd door jibjqrkl op 25 juli 2024 18:40]

[Coromoto]

Het is inderdaad te vroeg om harde conclusies, maar het is wel een punt om over na te denken.

Maar tijdens zwangerschappen zijn er veel meer zaken die nog meer invloed hebben op de ontwikkeling van de foetus, en die moeten mijns insziens ook bekeken worden in zo'n onderzoek. Eetstijl, teveel inspanning, etc. zijn allemaal factoren die mogelijk niet uitgesloten zijn.