Lancering van Falcon 9-raket van SpaceX mislukt voor het eerst sinds 2015

Voor het eerst sinds 2015 is een satellietlancering met een Falcon 9-raket van SpaceX mislukt. De eerste trap steeg succesvol op en landde weer, maar de motor van de tweede trap ontplofte bij het ontsteken daarvan. Hierdoor zijn twintig Starlink-satellieten mogelijk onbruikbaar geworden.

De Falcon 9-raket steeg om 04.35 uur Nederlandse tijd op vanaf Vandenberg Space Force Base in Californië. De raket had twintig Starlink-satellieten aan boord. De lancering leek aanvankelijk succesvol doordat de Falcon 9 succesvol opsteeg en enkele minuten later verticaal op een schip in de oceaan landde. Het probleem ontstond bijna een uur na de lancering, toen de Merlin-motor in de tweede trap opnieuw moest ontsteken om de satellieten in de juiste aardbaan te krijgen.

De livestream voor de lancering was tegen die tijd al afgelopen, maar SpaceX bevestigt op X dat de tweedetrapmotor 'zijn tweede ontbranding niet volbracht'. "Als gevolg zijn de Starlink-satellieten in een lagere aardbaan gekomen dan de bedoeling was", meldt het bedrijf.

SpaceX-oprichter Elon Musk zegt in een ander bericht dat de motor een 'rud' meemaakte. Deze rapid unscheduled disassembly is SpaceX-codetaal voor een explosie of andere mislukking. Het bedrijf zegt nog te onderzoeken wat er mis ging. Musk bevestigt dat de satellieten wel in een baan om de aarde zijn gekomen, maar te laag zitten om ze naar de juiste baan te brengen. Musk erkent dat de kans klein is dat dit alsnog lukt.

De mislukte lancering is een unicum voor SpaceX. Dat bedrijf heeft al sinds juni 2015 geen lancering meegemaakt die niet succesvol was, althans niet bij een operationele vlucht. Destijds explodeerde een Falcon-raket met een Dragon-capsule aan boord. Sindsdien heeft het bedrijf alleen nog succesvolle lanceringen uitgevoerd met de Falcon 9, die een recordaantal lanceringen op zijn naam heeft staan. Alleen al in 2024 lanceerde het bedrijf 69 Falcon-raketten. Deze lancering was de 354e van een Falcon 9 en de eerste mislukking sinds 335 lanceringen.

Watch Falcon 9 launch 20 @Starlink satellites to orbit from California, including 13 with Direct to Cell capabilities https://t.co/aXuY7ZXXrO

— SpaceX (@SpaceX) July 12, 2024

Reacties (61)

[multikoe]

De Falcon 9 heeft geen derde trap. Het gaat om de Merlin motor in de tweede trap.
En ik vraag me ook af of het een RUD was, gezien het feit dat de satellieten gewoon zijn vrijgegeven en in allemaal in een baan om de aarde zijn gebracht. De motor van de tweede trap werkte overigens bij de eerste fase nog gewoon, hoewel er ijsvorming optrad, iets dat nog niet eerder was gezien. Het lijkt meer op een losgeslagen leiding of een lek van brandstof.

[HKS-Skyline]

Er leek een lox lek te zitten tijdens de eerste fase van de 2e trap. Er was heel veel ijsontwikkeling rondom de pompen van de motor. Zodra de motor werd uitgezet heeft waarschijnlijk ijs van brandstof of lox leidingen of pompen geblokkeerd en als je dan de motor opnieuw wilt ontsteken dan komen er stukken ijs in of is het mengsel niet goed en kan de boel ontploffen. Het hoeft geen grote explosie te zijn, explosies zijn in de ruimte sowieso aanzienlijk veel kleiner omdat er geen atmosfeer is. Dus wellicht is gewoon een deel van de motor ontploft en konden de satalieten nog wel worden losgelaten. De vraag is alleen of ze die nog in de juiste baan kunnen krijgen. Als het lukt dan zal het de levensduur van de satalieten waarschijnlijk ook negatief beinvloeden.

[3raser]

Als de boel echt ontploft was, zou dat dan ook nog een gevaar kunnen zijn voor andere satellieten, of het ISS?

[HKS-Skyline]

Hij zat pas op een hoogte van 140km, maar ik weet niet in wat voor baan, met een elliptische baan maakt de raket geen mooi rondje om de aarde, maar meer een ovaal en dan is hij op sommige punten hoger dan op andere. Maar omdat de raket dus nog in een vrij lage baan zit zal het voor het ISS waarschijnlijk geen probleem zijn, die vliegt op ~400km. Wellicht dat het een risico is voor enkele satalieten in low earth orbit, maar het meeste zal waarschijnlijk vrij snel opbranden in de dampkring. Op 140km hoogte is er nog wel wat weerstand van de atmosfeer om brokstukken af te remmen.

[Damic]

IJs is er altijd, maar hier giet de vloeistof eruit zie icegodd in 'Lancering van Falcon 9-raket van SpaceX mislukt voor het eerst sinds 2015'

[icegodd]

Video van "rapid unscheduled disassembly"( weinig spektakel behalve veel ijs/LOX (liquid oxygen)...)

YouTube: SpaceX Suffers Engine Failure In Flight

[Reactie gewijzigd door icegodd op 22 juli 2024 13:21]

[Damic]

Dat is wel heel veel ijs, dat is abnormale en dus een lekke leiding ergens rond die regionen.

[Arckedo]

Vooral het uitzetten van de pakking rond 1:35 valt mij op als iets wat niet "normaal" is

[3raser]

Behalve een lekkage weinig disassembly te zien.

[kingcharles]

Dit is van de eerste burn. De tweede burn (poging) zijn geen beelden van vrijgegeven tot nu toe

[IStealYourGun]

In 2016 was er wel nog een explosie op de launchpad tijdens het testen een dag voor de launch (met verlies van payload).

[Xirt]

Klopt, maar volgens mij was dat niet tijdens een lancering maar tijdens de voorbereidingen voor een engine test.

Edit: bron

[Reactie gewijzigd door Xirt op 22 juli 2024 13:21]

[IStealYourGun]

Klopt, maar omdat de payload is vernietigd beschouw ik het persoonlijk ook als een failure. Op het moment van de test viel de payload ook al onder de verantwoordelijkheid van SpaceX vermoed ik.

[morphje]

Het is een kwestie van communicatie. Zo erger is me bijvoorbeeld ook aan nieuwsberichten als "de warmste derde dinsdag van maart sinds gedetailleerde metingen". Als je deze zin gaat ontleden dan kan je ongeveer net zoveel vragen hebben als onzinnige antwoorden.

Uiteindelijk komt het er op neer hoe je een bericht verpakt en hoe zinnig de inhoud is. Maar zoals met alle informatie ben jij als ontvanger nog steeds verantwoordelijk voor het waardeoordeel.

MIjn inschatting daarbij is: 2015 en 2016 liggen heel dicht bij elkaar. In 2016 was Falcon 9 nog in ontwikkeling en sindsdien zijn er honderden succesvolle lanceringen geweest. Hoewel technisch correct, is het verschil in waardeoordeel minimaal in deze. Voor mezelf dan he wat jij vind moet je uiteraard zelf weten

[IStealYourGun]

Was ook niet als een afbreuk voor de raket bedoeld, want volgens mij is die tegenwoordig +99,9% betrouwbaar. Dat het eens fout loopt, gebeurt gewoon. Kwist gewoon dat de laatste van 2016 was omdat ik het zelf had opgezocht. Enige anomalieën nadien heeft de maken met de booster landings, maar voor mij heeft dat geen impact op de feitelijke missie (in orbit brengen van de payload).

[morphje]

Ik denk dat iedereen het er wel over eens is dat Falcon 9 extreem betrouwbaar te noemen is. Verder is het gewoon een gezonde discussie zou ik zeggen. Ik moet wel zeggen dat ik die booster failures mis hoor. Leverde tenminste nog een spectacel op af en toe zo'n boem. Nu zijn die lanceringen gewoon saai, zelfs een mishap zoals deze is nou niet echt spectaculair te noemen. Gelukkig hebben we nu starship waar we lekker op los kunnen smullen met smeltende flaps en potentiele boems.

Overigens zullen er altijd wel negatieve mensen overblijven met rare ideeen, maar die kunnen niet reflecteren en hun mening herzien. Specifiek mensen die eisen dat Musk zich houdt aan het originele schema van 2024 op mars met starship. En alles wat daar buiten valt is per definitie falen van SpaceX en Musk en dat hij een fantast is zonder resultaten. Hoewel dat soort discussies weer mijn guilty pleasure zijn

[Reactie gewijzigd door morphje op 22 juli 2024 13:21]

[Llopigat]

Wel een ernstige zaak opzich, niet vanwege de starlink lading maar omdat met dezelfde boosters inmiddels ook astronauten worden gelanceerd. Ik neem aan dat NASA ook uitgebreid mee zit te kijken naar het onderzoek.

Niettemin is 1 foutje sinds 335 lanceringen natuurlijk een heel stuk beter dan dat van de space shuttle en als dit met astronauten was geweest, was het ook niet fataal geweest.

[Reactie gewijzigd door Llopigat op 22 juli 2024 13:21]

[mphilipp]

Voor bemande vluchten zijn allerlei safeguards geïmplenteerd. Dat zagen we bijvoorbeeld bij de Soyuz waarbij de capsule vrij snel na de lancering door een ontsnappingsraket werd afgevoerd van de draagraket. Zo kon de bemanning een veilige, maar harde landing maken. Voor elke fase van de vlucht zijn er ontsnappingsmogelijkheden. Op enig moment zijn ze te ver voor die ontsnappingsraket, maar dan kunnen ze alsnog de vlucht afbreken en weer landen. Dat soort zaken zijn inmiddels ook allemaal getest. Voordat je poppetjes mee mag nemen (de human rating) moet je aantonen dat al die systemen werken.

Dus ja, NASA kijkt mee, maar niemand wordt nu extra nerveus omdat het nooit mis mag gaan. Failures wil je niet, maar er is geen enkele manier om dat 100% te voorkomen, dus moet je voldoende maatregelen nemen om de gevolgen niet fataal te laten zijn.

[Llopigat]

Mja, de space shuttle had ook allemaal maatregelen maar dat ging ook mis. Twee keer zelfs. Door stommiteiten die nota bene beide keren van tevoren bekend waren en gewoon domweg genegeerd werden tegen beter weten in.

Bij de Soyuz hadden ze flink geluk dat het wel allemaal goed werkte. Maar het blijft natuurlijk lastig allemaal.

[PjotrX]

Het werd niet genegeerd maar er is altijd een kans op loss-of-crew (LOC). Deze wordt berekend en daarna wordt gekeken of deze acceptabel is. De kans is er dus altijd, het is maar waar je de streep trekt. Voor ruimtevaart werden vroeger best wel grote LOC kansen nog steeds als acceptabel gezien, dat is nu niet meer zo. Voor de crew-dragon was tijdens de 2de demo vlucht de kans 1 op 176 bijvoorbeeld. Voor de space shuttle is die risico van 1 op 12 naar 1 op 90 gegaan gegaan in de jaren dat het operationeel was.

[PolarBear]

Het werd niet genegeerd maar er is altijd een kans op loss-of-crew (LOC). Deze wordt berekend en daarna wordt gekeken of deze acceptabel is. De kans is er dus altijd, het is maar waar je de streep trekt. Voor ruimtevaart werden vroeger best wel grote LOC kansen nog steeds als acceptabel gezien, dat is nu niet meer zo.

Dat is wel heel erg kort door de bocht. Na het Challenger ongeluk is er uitgebreid onderzoek gedaan door de Rogers Commission en zijn er veel aanpassingen gedaan, van technische aanpassingen, tot procedures en de veiligheidscultuur binnen NASA. Dat hebben ze echt niet gedaan omdat ze de LOC acceptabel vonden. Er waren gewoon op verschillende niveaus vermijdbare fouten gemaakt.

Na het ongeluk met Colombia werden soort gelijke lessen getrokken.

Het Space Shuttle programma was veel te complex geworden en heeft nooit de doelstellingen gehaald die vooraf bedacht waren. De herbruikbaarheid en het aantal lanceringen was ver achter gebleven met wat het plan was.

[digifiel]

Ik kan me nog een interview herinneren met Wubbo Ockels na het ongeluk. Hij vertelde dat hij zelf toch ging zitten nadenken wat acceptabel was en door de unieke ervaring hij zelfs bij een 1 op 2 toch nog ja zou hebben gezegd.

[mphilipp]

Nee, de shuttle had veel minder maatregelen. Als ie eenmaal los was van de pad, zat je gevangen. Hoewel het eea afhangt van wat er mis gaat. Er is één keer een return to orbit geweest. Dat is een beetje vreemde failure, maar de missie is gewoon doorgegaan en ze zijn niet eerder geland.

Met Soyuz zijn door de jaren heen bij 3 incidenten alle maatregelen een keer getest volgens mij. Ook (heel lang geleden) een abort op de pad, waarbij de raket al in de fik stond toen men op de knop drukte voor het escape system. Dat ging bij hen toen nog handmatig...erg riskant. Nu gaat alles automatisch.

Maar nogmaals: 100% is gewoon onmogelijk. Je doet wat je kunt en wat zinvol is.

[T-men]

Op welk voorval doel je op betreffende die "return to orbit" ?
Ik ben nieuwsgierig, maar kan er niets over vinden.

[mphilipp]

Sorry, het was een abort to orbit, maar details in dit filmpje.

STS51F had ook een abort, maar dan op de pad, een paar tellen voordat de SRB's aan zouden worden gaan. Dan kun je niet meer terug. Gevalletje net op tijd.

[Reactie gewijzigd door mphilipp op 22 juli 2024 13:21]

[T-men]

Okay... dat "filmpje" duurt een uur ! Maar inmiddels is het me duidelijk.

Bij de vlucht STS-51-F viel er na 3 minuten en 31 seconden na de lancering een van de twee hogedrukbrandstofturbopompturbine-uitlaattemperatuursensoren van de middelste motor uit. Twee minuten en twaalf seconden later viel de tweede sensor uit, waardoor de middelste motor werd uitgeschakeld. Dat is dus tijdens de fase waarin ook de boosters nog aanwezig zijn en voluit branden.

Omdat er nu nog maar 2 van de 3 motoren functioneerden werd een ATO (abort to orbit) afgekondigd. Wat er feitelijk op neer komt dat men de geplande baan niet meer gaat bereiken en daardoor (veilig !) voor een lagere baan kiest.

Vanuit die lagere baan heeft men gelukkig de rest van de missie nog succesvol uit kunnen voeren.

[CivLord]

Kunnen we alsjeblieft ophouden met het verwijzen naar filmpjes voor het geven van een reactie? Dit is een schriftelijk forum.
Prima wanneer je naar een video verwijst als illustratie of achtergrondinformatie bij wat je schrijft, maar de reactie moet zonder links te volgen compleet en duidelijk zijn.

[mphilipp]

jouw regels...

[CivLord]

Geen regels.
Enkel een verzoek om een schriftelijk forum begrijpelijk te houden.

[mbb]

NASA zal idd niet al te nerveus zijn, maar ze zullen toch wel wat hoofdpijn hebben vanwege de afhankelijkheid van Falcon.

Die zal waarschijnlijk door de FAA wel even aan de grond gehouden worden totdat het onderzoek een mogelijke oorzaak heeft. Nou was SpaceX de laatste keer relatief snel, maar duurde toch maanden. ( Al is de FAA ook sneller geworden de laatste paar jaar).
Bemande vluchten zullen ook daarna nog wel even op zich laten wachten.

3 Augustus zou er een Cygnus bevoorradingvlucht naar het ISS gaan. Op een Falcon, omdat de Antares onderdelen uit Oekraïne en Rusland bevat.

En voor oktober staat de dure Europa Clipper op een Falcon Heavy gepland. ( zelfde 2e trap).

Er stonden meerdere CrewDragons op het programma, inclusief de aflossing van het ISS.
Nou hangt daar nu ook nog een Starliner aan, maar dat gaat ook niet vlekkeloos zoals je waarschijnlijk weet.

[snah001]

Het gaat hier niet om de booster, die functioneerde feilloos en landde ook feilloos.
Het gaat hier om de 2de trap en bij herontsteking hiervan om de starlink sats in een hogere baan te krijgen had ie een destructive failure.

[Llopigat]

Ah ja maar die 2e trap wordt ook gebruikt voor astronauten. Het is dezelfde stack.

[Reactie gewijzigd door Llopigat op 22 juli 2024 13:21]

[Stoney3K]

Wordt de tweede trap bij een Crew Dragon niet juist gevormd door de Superdraco's die op de Crew Dragon zelf zitten? Dus Crew Dragon ís dan de tweede trap?

[mbb]

Nee, de Dragon zit op de 2e trap, dus die SuperDragos zijn net als de thrusters op een satelliet.

Maar voor de Dragon vluchten hoeft er ( naar ik begrijp) geen 2e burn gedaan te worden, dus die was al los geweest voordat het fout zou gaan.
Wel zou de de- orbit burn van de 2e trap nog steeds zijn mislukt.

[david-v]

Er staat wel "ontplofte" maar daar is niet echt sprake van volgens mij als je de beelden bekijkt. De payload is misschien nog te redden (starlink satellieten) maar aangezien ze een lagere orbit hebben nu vrees ik van niet.

[Blokker_1999]

Ernstig? Ja, en nee. Er is nog altijd een baan rond de aarde behaald en de lading op zich is niet beschadigd. Gewoon onbruikbaar. Als dit een bemande capsule was geweest, hadden zij hun missie moeten aanpassen danwel onmiddelijk kunnen terugkeren naar de aarde. Het is een mislukte lancering, maar geen explosieve mislukking. Die zijn gelukkig zeer zeldzaam geworden.

En er zijn door de jaren heen wel meer kleine foutjes geweest met de F9. Gelukkig nog maar 1 totale failure.

[Frame164]

Het is nog altijd geen risicovrij baantje. Hoe goed en hoe veilig je het ook maakt, er is altijd een risico dat het fout gaat.

[Microkid]

En hoe gaan ze die rommel nu opruimen? Er zweeft al genoeg ruimteafval rond de aarde...

[svenk91]

Zulke hele lage banen zijn het probleem niet zo. Het zijn de ‘hogere lage banen’ waar je probleem krijgt omdat het daar decennia duurt voor een satelliet genoeg snelheid heeft verloren om in de atmosfeer te komen. Ga je nog iets hoger dan is er weer zo gigantisch veel ruimte dat we niet in de buurt van problemen komen.

[PjotrX]

De Starlink satellieten worden expres in een wat lagere baan gebracht. Hierdoor komen ze relatief snel weer terug de dampkring in als er iets fout gaat bij de lancering of deployment en SpaceX de controle over de satellieten verlies. Als alles goed gaat vliegen ze zelf naar hun uiteindelijke baan. Als SpaceX nu al besluit dat het hopeloos is kunnen ze zelfs de satellieten ook naar beneden laten vliegen en zijn ze heel snel terug in de dampkring.

[MacPoedel]

De lage baan zorgt voor betere latency, ik heb altijd begrepen dat dat de voornaamste reden is. Lage latency, maar ook beperkte dekking door de hoogte, dus je hebt enorm veel satellieten nodig.

[PjotrX]

Dat klopt, de satellieten doen hun werk op een lage baan. Maar wat ik bedoel te zeggen is dat de deployment van de satellieten op een nog lagere baan is dan waar de satellieten uiteindelijk hun werk gaan doen. Dit is zodat als ze de controle tijdens de deployment verliezen het niet lang duurt voordat de satellieten naar beneden zakken en verbranden.

[DigitalExorcist]

Als de baan te laag is komen ze vanzelf in de atmosfeer terecht en verbranden ze.

[turambar]

Over dat verbranden zijn ook nog wat aandachtspuntjes:
https://www.businessinsid...-ozone-layer-study-2024-6

[SuperDre]

Nou, er is inmiddels wel gebleken dat er genoeg niet helemaal verbrand en ergens ongecontroleerd terecht komen.

[DigitalExorcist]

Maar punt is, het blijft niet in die baan om de Aarde hangen.

[xChOasx]

Zwaartekracht

[BlueTooth76]

Die rommel komt vanzelf weer terug door de dampkring (zeker als het in een lagere baan zit remt het sneller af) en verbrandt daar voor het overgrote deel.

[Reactie gewijzigd door BlueTooth76 op 22 juli 2024 13:21]

[AWitteveen]

Wel grappig dat het de tweede trap is die faalt. Dat deel is juist gloednieuwe. In het verleden, toen de rest van de wereld nog niet in herbruikbare raketten geloofde, heeft Elon een uitspraak gedaan waarbij het er op neerkwam dat er ooit een dag komt dat je liever een gebruikte raket gebruikt omdat deze zichzelf bewezen heeft.

(Ja ik weet dat dit met de tweede trap nog niet kan)

[Reactie gewijzigd door AWitteveen op 22 juli 2024 13:21]

[Blokker_1999]

In principe kan het met de tweede trap ook. SpaceX heeft er jarenlang onderzoek naar gedaan. Probleem is dat de kosten voor de lancering daardoor stijgen waardoor je een eventuele winst door hergebruik terug verloren ziet gaan in de gestegen kosten. Hetzelfde verhaal met de fairing. Daar heeft SpaceX zelfs testen gedaan met het terug laten keren en opvangen, maar hoor je vandaag ook niet veel meer over. Met dezelfde reden. De besparing wordt bijna volledig tenietgedaan door de kosten voor recovery.

[ErnstH]

Ik meen dat ze fairings wel degelijk opnieuw gebruiken, na ze uit te oceaan op te vissen.

[AWitteveen]

SpaceX herbruikt de fairing wel, maar probeert deze niet meer op te vangen voordat ze het zeewater raken. Ze kwamen er achter dat ze nog prima bruikbaar zijn als ze kortstondig in het zeewater hebben gelegen.

[PjotrX]

Om de tweede trap te hergebruiken moet een een heatshield installeren want die komt op een veel hogere snelheid terug. Dat zorgt dat de raket veel zwaarder wordt en veel minder payload de ruimte in kan sturen.
Fairings worden wel hergebruikt. SpaceX probeerde ze eerst inderdaad op te vangen maar is later achtergekomen dat met schoonmaak en refurbishment je ze ook gewoon op kan vissen.

[SuperDre]

En die 2e trap is straks als zodanig ook niet meer nodig wanneer ze Starship eindelijk in productie gebruik hebben, wat hopelijk binnen 2 jaar is. Kijk weer uit naar testflight 5 waarbij 1 van de grootste punten het opvangen van de booster zal zijn, en als alles goed gaat is dat nog deze maand.

[The Zep Man]

Ze hadden meer struts moeten gebruiken. Dat weet ik als gecertificeerde kerbal op dit gebied.

Serieus:
Als ze 9 jaar achter elkaar niet zulke incidenten hadden, dan is dit een mooi leermoment om nog succesvoller te worden.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 22 juli 2024 13:21]

[Blokker_1999]

Sowieso een mooie serie van alleen maar succesvolle lanceringen. Zal alleen voor enkele fans van SpaceX pijn doen dat de tweede trap faalt enkele dagen nadat die fans zo hebben zitten lachen met de Ariane 6 waarvan ... de tweede trap ook een failure kende.

[eborn]

Als je bedenkt hoeveel lanceringen in die 9 jaar gedaan heeft, dan is het natuurlijk extra knap. 'Vroeger' was een lancering een heel ding. Nu gaat er bij elke paar dagen een raket vanaf de Cape de lucht in. Helemaal in dit seizoen.

[Scriptkid]

Volgensmij niks anders te zeggen dan de iconic words:

"Reset the clock"


heel veel lof naar het team met deze mega accomplishement , writing history met zoon enorm goed trackrecord over zo veel launches.

[Reactie gewijzigd door Scriptkid op 22 juli 2024 13:21]

[NMN1665]

Reset?

[eurob]

Elon baalt..ach. geld moet rollen...