Testvlucht nieuwe Europese raket duurt 30 seconden, bedrijf spreekt van succes

Het Duitse ruimtevaartbedrijf Isar Aerospace heeft zondag de Spectrum-raket gelanceerd vanaf een Noorse lanceerlocatie. De tweetrapsraket heeft een vlucht van ongeveer dertig seconden gemaakt voordat deze gecontroleerd in zee is neergestort. Isar Aerospace spreekt van een succes.

De testvlucht vond zondagmiddag omstreeks 12.30 uur Nederlandse tijd plaats op het Noorse eiland Andøya, waar zich een lanceerplatform bevindt. Na een vlucht van ongeveer dertig seconden werd de missie afgebroken en stortte de 28 meter lange Spectrum-draagraket in de zee neer, waar hij ook ontplofte. Het lanceerplatform bleef naar verluidt intact. Isar Aerospace is tevreden over de missie. "Onze eerste testvlucht heeft al onze verwachtingen overtroffen. We hebben een keurige lancering gezien, dertig seconden vlucht gehad en het Flight Termination System kunnen valideren", zegt Daniel Metzler, ceo en medeoprichter van Isar Aerospace.. "Dankzij dit resultaat kijken we met vertrouwen naar onze tweede testvlucht."

De Spectrum is een orbitale tweetrapsdraagraket met een lengte van 28 meter en een diameter van 2 meter. De raket kan een lading van maximaal 1000 kilogram vervoeren naar low earth orbit. De eerste trap telt negen stuwmotoren, terwijl de tweede trap een enkele stuwmotor telt. Het aandrijvingssysteem is volledig zelf ontwikkeld. Isar Aerospace gaat nu de data van de testvlucht analyseren en verwerken en wil binnenkort lanceringen uitvoeren. Waar en wanneer die zullen plaatsvinden, is nog niet duidelijk.

Lancering Spectrum-raket van Isar Aerospace. Bron: X-profiel Isar Aerospace

Reacties (129)

[MaartenBW]

Voor mensen die geïnteresseerd zijn in ISAR space. The Everyday Astronaut heeft een factory visit (samen met een ander bedrijf in Duitsland).

YouTube: Europe’s Newest Rockets!!! Inside RFA & ISAR's Rocket Factories!

Spoiler: Hun filosofie is om high end of the shelf onderdelen uit de auto industrie te gebruiken ipv alles zelf te ontwerpen en maken om de kosten te drukken.
Update: Had de 2 bedrijven door elkaar gehaald.

[Reactie gewijzigd door MaartenBW op 31 maart 2025 11:04]

[Fraggert]

even voor mij als leek...was het nou wel of niet de bedoeling dat de raket zo zou "landen".

Was dit een gecontroleerde actie omdat het helemaal niet de bedoeling was dat die raket de dampkring zou verlaten en alleen maar een test was voor liftoff, klein stukje vlucht en dan gecontroleerd termineren?

[Caayn]

Op 17 maart schreef Isar Aeurospace onderstaande:

“Our goal is to test each and every component and system of the launch vehicle”, says Alexandre Dalloneau, Vice President Mission and Launch Operations at Isar Aerospace. “No matter how far we come with this test flight, Mission ‘Going Full Spectrum’ will be a reason for our entire team to be very proud, a success for Isar Aerospace and our close partner Andøya Spaceport, and a huge step forward for European access to space.”

Simpel gezegd het überhaupt opstijgen zonder direct alles (lanceerinstallatie) op te blazen was het doel.

https://isaraerospace.com...ady-for-first-test-flight

[Ample Energy]

Dat zegt hij toch helemaal niet? Hij zegt dat alle systemen testen het doel was, maar als dat niet zou lukken dat iedereen alsnog trots zou mogen zijn. Je hoeft de missie geen totale teleurstelling te noemen, maar dit zo positief framen is wel heel extreem.

[mjtdevries]

We zouden dat soort onzin ook moeten negeren.
Het is overduidelijk: de lancering is mislukt.

Als je van tevoren zegt dat je doel alleen is om voorbij de lanceertoren te komen, dan zet je er geen volledige tweede trap op.
Het is overduidelijk dat ze veel meer hadden verwacht en een vrije grote kans aannemelijk achten dat ze de tweede trap konden activeren.

Dit zo positief framen werkt wellicht in de VS, maar in Europa zijn we daar te nuchter voor.

[kipppertje]

Mwah. Ik heb me verder niet ingelezen over deze lancering, maar meestal heb je met dit soort lanceringen een hoofddoel (van de grond af komen zonder alles op te blazen), en een aantal bonus doelen. Dat niet alle bonusdoelen gehaald zijn lag wellicht in de lijn der verwachting, maar als dat ding toch de lucht in gaat kun je net zo goed doorgaan tot het schip strand en onderzoeken waarom het schip gestrand is, in plaats van alles afbreken wanneer het hoofddoel is behaald.

[mjtdevries]

Intern zullen ze dat vast wel hebben. Maar naar de buitenwereld toe hebben ze het zo vaag mogelijk gehouden.

"The first test flight is the final integrated test of all systems. That is how we are approaching it: as a test."

https://isaraerospace.com/first-test-flight

Final integrated test betekent dat je de losse systemen al wel getest hebt. Je hebt ook al integrated tests gedaan, maar dit is de laatste test. Het is geen trial and error zoals sommige mensen schijnen te denken.
Uiteindelijk komt er een moment dat het weinig zin meer heeft om op de grond te testen. Dan ga je daadwerkelijk het ding lanceren.

Bij "Flight phases" staat:

"Our target for the first test flight: collecting as much test data as possible"

Dat betekent dus dat het target gehaald zou worden ook al zou ie onmiddellijk op het lanceer platform exploderen.
Maar je ziet bij flight phases dat ze het specifiek hebben over:
- liftoff
- vertical rise and pitch over
- stage seperation
- stage 2 Burn
- Fairing Seperation
- stage 2 Flight phase

Liftoff ging goed. Het ging mis bij pitchover.
Ze hebben dus geen test data kunnen verzamelen voor Stage Seperation, Stage 2 Burn, Fairing Seperation en Stage 2 Flight phase.

[Kingjohn55]

Dat doet of deed spaceX toch ook raket ontploft test geslaagd diverse keren ,dus ik vind het niet zo vreemd.

[Fraggert]

Dank je wel voor je antwoord, zeer gewaardeerd

[Mol_1248163264]

Lang verhaal kort -> Ja.
Bij de eerste testversies van een raket is het al heel wat als dat ding opstijgt ipv. direct explodeert.
De eerste testraketten van Spacex eindigden ook in een 'rapid unscheduled disassembly' lees explosie. Dat hoort er gewoon bij.

Hier is een interessante video van de NASA missies in de jaren 60. Daar ging het in het begin ook vaak fout:
YouTube: When We Left Earth - The NASA Missions
YouTube: When We Left Earth - The NASA Missions

[Reactie gewijzigd door Mol_1248163264 op 31 maart 2025 09:19]

[Fraggert]

Thanks ook bedankt voor de linkjes..die ga ik eens kijken vanavond.

[Ample Energy]

Nee, dit was natuurlijk niet de bedoeling. Kort door de bocht was dit een succesvolle test van de systems checks, ignition sequence en een snelle controle of de thrust to weight ratio klopte, maar aerodynamic surfaces, aerodynamic stress, staging, engine cut off, inertial navigation, attitude control, circularization burn, fairing jettison is allemaal niet getest op deze manier, laat staat satellite deployment, haha. Nee, ze hadden véél meer willen testen en dit was absoluut niet de bedoeling.
Maar je kunt het wel framen als een succes omdat 100% succes veel te ambitieus is en je alsnog veel waardevolle data hebt, maar kom op, hij begon te tollen bij een kleine pitch-aanpassing en een urenlange missie reduceren tot 30 seconden was absoluut niet de bedoeling.

[Fraggert]

ok, helder en ik snap je uitleg......waar het mij even om ging of er sprake was van een raket die in orbit gebracht ging worden, of een andere bestemming had ergens in de ruimte.

maar dat bleek dus niet het geval, ze hebben veel data vergaard met hetgeen ze hebben kunnen presteren maar het had mooier geweest als er meer tijd en een beter verloop van de lancering/vlucht had plaatsgevonden.

[pvdheu]

De lancering zelf was goed, raket kwam zonder problemen van het platform. Op het moment dat de rol manoeuvre begon ging het mis en werd to voortstuwing (automatisch) uitgeschakeld waardoor de raket terugviel en neerstortte.

Voor een eerst testlancering is goed van het platform komen op zich zeker een succes.

[Sissors]

Bij alle SpaceX lanceringen die in een explosie eindigde werd ook altijd gezegd dat dat succesvol was vanwege wat ze ervan leerde, dus ik neem aan dat dit ongeveer ook het doel van de lancering was. Echter wat mij opviel: Direct na de lancering was hij aan het bijsturen. En daarna de andere kant op, en die oscillaties werden steeds groter tot hij op zijn kant lag. Van wat ik als amateur zag leek het regelsysteem niet stabiel te zijn.

[Carino]

In de video hoor je duidelijk voordat 'ie begint bij te sturen dat de 'pitch-over manoeuvre' gestart wordt. Op dat moment zie je 'm eerst licht naar links sturen en daarna naar rechts kantelen. Ik heb de oscillaties die je beschrijft dan ook niet gezien...

[CaptainKansloos]

k heb de oscillaties die je beschrijft dan ook niet gezien...

Net boven het lanceer platform kun je vrij duidelijk zien dat de 'exhaust cone' voortdurend best stevig van richting aan het veranderen is wat suggereerd dat het gimbal systeem van de motoren vol aan de bak moet om het ding in de correcte baan omhoog te krijgen. Gelukkig heeft Scott Manley daar al een eerste 'analyse' over gemaakt die e.e.a. zou kunnen uitleggen (vanaf 9:05 min ongeveer).

[multikoe]

Die was er wel degelijk. Bij lanceringen van SpaceX of eigenlijk elke andere succesvolle lancering zie je geen of nauwelijks correcties van de motoren. Soms kun je met de camera's die naar beneden kijken zien dat er kleine koerscorrecties plaatsvinden. In de video van deze lancering zie je echt ontzettend duidelijk correcties al vrij snel nadat de raket de lanceertoren voorbij is. Die correcties worden groter totdat ze (kennelijk) maximaal zijn.

[mjtdevries]

Die correcties worden groter totdat ze (kennelijk) maximaal zijn.

Nee, dat is totaal niet wat je ziet.
Je ziet inderdaad wel vanaf het begin af aan continue correcties, maar de raket gaat dan nog steeds wel netjes recht omhoog.
Het gaat mis bij de roll manouvre. Dan gaat ie ineens veel te snel om zijn as rollen en gaat ie als gevolg daarvan volledig uit koers.

[multikoe]

"Totaal niet" is wat overdreven, het is kennelijk aan interpretatie onderhevig. Scott Manley heeft wat videos van verschillende gezichtspunten en ik zie duidelijk een overreactie van het controlesysteem.
Maar waarom zou er een roll-beweging ingezet worden? Die raket is symmetrisch rondom. Die rol is waarschijnlijk het gevolg van a-symmetrische configuratie van de motoren, waardoor hij om zijn as tolt.

[mjtdevries]

Ik zie ook een overreactie van het controlesysteem.
Maar die uit zich niet op de wijze waarop jij het beschrijft.

Het is niet een overreactie die steeds grotere correcties tot gevolg heeft tot het moment waarop het niet meer te corrigeren valt. De correcties worden niet steeds groter zolang de raket recht omhoog gaat.

Pas bij de roll beweging word ie ineens onbestuurbaar.

En waarom die roll-beweging word ingezet? Heel veel raketten doen een roll-beweging om op het juiste traject te komen. Alleen zien we dat niet zo makkelijk. Bij de space shuttle was het heel makkelijk te zien. Maar ook bv de Saturnus 5 deed een roll.
Wikipedia: Roll program

Die raket is van buiten wel symmetrisch, maar van binnen niet.

[multikoe]

Iets meer uitleg: https://www.quora.com/Why...to-execute-a-roll-program

[Sissors]

Bij de lancering (die wel bij dit nieuwsbericht had gemogen imo ): YouTube: Livestream: First test flight of Isar Aerospace, lijkt het voor mij dat als je naar de vlam van de raket kijkt dat die constant een klein beetje heen en weer gaat, en dat die uitslag steeds groter komt des te hoger hij komt, tot hij helemaal op zijn kant ligt. Misschien was het zo gepland, hij kwam natuurlijk netjes in het water neer naast de launch pad.

[Coolstart]

In het begin lijkt alles goed te gaan maar plots begint de raket te rollen of roteren over zijn lengteas zoals een kogel. Je moet zoomen om het te zien.

In het geval van rol werken de trustvector motoren niet meer omdat bij elke 180graden rol is de input ook 180graden anders. In een rotatie is het al helemaal onmogelijk. Dit veroorzaakte de U-turn.

Dus de fout zit hem dus in de rol. De oscilatie van de trustvectoren bij de start lijken eerder normaal maar zodra de rol begint loopt het echt mis. De vraag is natuurlijk wat de rol heeft veroorzaakt. De trustvector motoren lijken perfect te werken.

Mogelijk een hogedruk lek dat de raket deed rollen over zijn as.

[Reactie gewijzigd door Coolstart op 31 maart 2025 09:48]

[mjtdevries]

Ook in het begin gaat het niet goed. Vanaf het moment dat de raket het platform verlaat zie je dat de vlam steeds een beetje van links naar rechts beweegt.
Op zich niet zo raar als ie net los en langzaam gaat dat er wat bij sturing nodig is. Maar dan verwacht je dat het na 1 a 2 keer stabiel is. Maar deze blijft continu aan het bijsturen. (haast als de staart van een vis)

De rol kan nodig zijn om de raket op zijn juist traject te krijgen. Bij de Space Shuttle was dat altijd heel mooi te zien. Veel rakketen doen zo'n rol.

Maar hier lijkt de rol veel te hard en te ver te gaan.
De vele correcties vanaf het begin kunnen er op wijzen dat de trustvectoren over-corrigeren en misschien ook teveel rol hebben gegeven.
Maar wellicht is er binnen in de raket iets mis waardoor er zoveel correcties nodig zijn en dat uiteindelijk de rol veroorzaakte. Helaas weten wij (nog) niet of de rol op dat moment bedoeld was of niet.

[3raser]

Isar heeft dan ook duidelijk aangegeven dat ze de trial and error ontwikkelingsmethode hanteren, zoals SpaceX. Dus iedere mislukte lancering is een leermoment.

[SuperDre]

Origineel was ook gewoon de bedoeling datie het helemaal naar boven vloog en niet al na 30 seconden vernietigd zou worden. Maar net als met SpaceX testflight 1 van Starship was het opstijgen voorbij de toren de belangrijkste test, alles daarna was mooi meegenomen.

[Merik]

Ruimtevlucht is niet de meest eenvoudige tak van sport, bij SpaceX heeft het ook 8 jaar en meerdere mislukte poging geduurd tot de eerste Falcon 1 launch in 2008. Met name het bouwen van raketmotoren is een hoge drempel voor bedrijven in de ruimtevaart om te overkomen.

[Eksit]

Een mooi project voor strategische autonomie maar is de prijs per kg bij een kleine raket niet zoveel hoger dan bij Starship dat dit geen serieus alternatief is?

[Caayn]

Richtprijs ligt op grofweg €10.000 per kilo naar LEO.

[Reactie gewijzigd door Caayn op 31 maart 2025 08:38]

[Eksit]

Dat is nogal een verschil

Maar wel goed dat wij in Europa hier mee bezig zijn.

[svenk91]

Is dat ook de prijs voor een noord-zuid baan? Dat is over het algemeen duurder dan een standaard oost-west baan.

[Grrrrrene]

Dat is zeker een flink verschil, al geloof ik roadmaps naar nog lagere kosten niet zo als ze van een bedrijf van Elon Musk komen. Hij heeft vaker dingen beloofd die pas laat of zelfs nooit zijn waargemaakt, dus eerst zien, dan geloven.

Ik denk dat dit een gevalletje is "je moet toch ergens beginnen, voor je met kostenbesparing bezig kunt".

[EquiNox]

Starship is nog een verhaal voor de toekomst; nog niet geschikt voor 'productie'-gebruik.

Ik denk dat je de huidige Falcon 9 reeks bedoelt, welke voor +/- $2800/kg naar LEO kan, dichtsbijzijnde 'competitie' is Proton (+/- $4300/kg naar LEO), maar ja, dat is Russisch en geen optie voor velen.

Falcon Heavy is nog de helft goedkoper tov Falcon 9, maar heeft slechts 3x gevlogen, terwijl Falcon 9 meerdere keren per week vliegt.

[Niosus]

Falcon Heavy heeft ondertussen al 11 vluchten achter de rug, niet 3. Allemaal met succes, dus dat is echt wel een betrouwbare, operationele raket.

Wat Falcon Heavy niet zo interessant maakt voor bijna alle payloads, is dat de Falcon 9 zo krachtig is geworden. Er zijn niet veel payloads waarvoor je de Falcon Heavy echt nodig hebt. Maar zelfs voor die zwaardere payloads is de kost per kg van de Falcon Heavy eerder theoretisch. De payload fairing van de Falcon Heavy is net zo groot als die van de Falcon 9. Voor zo'n krachtige raket te zijn is dat best klein. Voor de meest ambitieuze missies kom je dus eerder in de problemen qua volume, en niet qua massa. Dat is dus iets waar een Vulcan, Ariane 6 of New Shepard wel een streepje voor hebben. Dat zijn veel bredere raketten dus dan heb je vanzelf meer volume om de payload in weg te krijgen (ook al zijn ze dus qua theoretische performance minder krachtig).

Er was een tijd geleden wel sprake dat een XL payload fairing mogelijk was als een klant dat nodig had, maar dat is dus een optie die "op papier" gebleven is. Daar moet ongetwijfeld een pittig prijskaartje aan vast gezeten hebben aangezien die payload fairings uit koolstofvezel gemaakt zijn en dus custom tools en mallen nodig hebben om te maken. Ik denk als je die kosten moet gaan dekken dat er van die voordelige kost/kg niet veel over blijft. Verbaast me dan ook niet dat hier uiteindelijk niks van gekomen is.

[EquiNox]

Je hebt gelijk over het aantal lanceringen... zijn het er al zoveel geweest? Ik realiseerde me dit pas later. I stand corrected

[BadRespawn]

selfdeleted

[Reactie gewijzigd door BadRespawn op 31 maart 2025 13:50]

[3raser]

Hoeveel payload heeft Starship al gelanceerd dan? En is strategische autonomie niet een doel op zich? Als er nooit iemand begint met lanceren binnen Europa omdat het toch niet kan concurreren met SpaceX dan zal er ook nooit een alternatief komen. En de ontwikkeling start bij het lanceren van een veel duurdere raket. De goedkopere alternatieven komen pas na die ontwikkeling. Stel dat meneer Ford nooit aan de auto was begonnen omdat paard en wagen toch veel goedkoper vervoer waren...

[Argantonis]

De betere vergelijking zou hier zijn 'Stel dat Ford nooit aan auto's was begonnen omdat Karl Benz ze al had' denk ik. De technologie is er al, alleen op een ander continent.

Ik ben overigens helemaal voor om zo min mogelijk afhankelijk van de VS en Musk te zijn, maar het is niet dat de raketten nog niet bestaan.

[Indy81]

De prijs per kg bij Starship is op dit moment net zo duur als bij hen: oneindig. Beiden hebben nog niets in een baan om de aarde gekregen.

Maar dat ter zijde: deze lanceer installatie bevindt zich zo'n beetje op de poolcirkel. Dat maakt het ideaal voor het lanceren voor satellieten die om de noord en zuidpool draaien in plaats van parallel met de evenaar. Daar is Starship niet voor gebouwd.

[Blokker_1999]

Starship is ook nog lang niet klaar en is ook niet geschikt voor elke payload of voor elke baan om de aarde. Hoewel Starship een technisch hoogstaand stuk werk is, zal het, als het eenmaal gecertificeerd is, ook niet de oplossing voor alles zijn.

[SuperDre]

Nou, nog lang niet? Dat valt echt wel mee.

[CivLord]

Wat heb je aan een (nog niet bewezen) prijs van +/- $ 1.000 per kilo naar LEO voor 100 ton wanneer je maar 1.000 kg of minder te lanceren hebt?
Dan moet je in het beste geval wachten tot een lancering naar ongeveer de juiste baan op ongeveer de juiste hoogte waar nog wat ruimte over is. En dan heb je waarschijnlijk nog een extra booster nodig om je satelliet in de exact juiste baan te krijgen, wat de kosten flink hoger maakt.

[blorf]

Dat leek best wel op een voortijdige selfdestruct buiten beeld.

[Sissors]

Het verbaasde mij meer dat hij niet self destructe, zelfs toen hij volledig op zijn kant in de lucht hing. Andere beelden lieten zien dat hij explodeerde pas toen hij het water raakte.

Edit: Dit is het einde van afstand https://vid.pr0gramm.com/2025/03/30/aa8b094d91877930.mp4

[Reactie gewijzigd door Sissors op 31 maart 2025 08:29]

[blorf]

Wat was de bedoeling? Hij was nog veel te laag om terug te kantelen als test. Volgens mij ging die pitch correctie verkeerd.

[Oon]

Misschien daarom juist een succesvolle testvlucht? Kan me niet anders voorstellen dan dat ze heel veel belangrijke informatie uit deze test hebben kunnen halen

[Coolstart]

Omdat het de bedoeling is. De raket was ongeveer 500meter hoog en zou niet op de lanceerbasis of mensen vallen, dan kan je het beter als een pakketje naar beneden laten komen ipv miljoenen stukjes die een hele grote zone rondom de site vervuilen met kleine stukjes.

Alles is een keuze natuurlijk maar in dit geval hebben alle 9 motoren uitgeschakeld nog voor de raket van koers kon veranderen en hem recht naar beneden laten vallen in 1 geheel.

[DIKKEHENK]

Nou, de raket begon te stallen en te tollen, maakte een U turn, en viel daarna met een prachtige poef in zee. Dus de lanceerinrichting is nog heel.

[Coolstart]

Nou, de raket begon te stallen en te tollen, maakte een U turn

Vliegtuigen stalllen, raketten niet omdat ze geen lift genereren via vleugels.

Er was ook geen sprake van een tol, wel een wiebel die de trust vector motoren niet meer goed kregen.

De U turn was er wel maar was mogelijk een gevolg van het uitzetten van de motoren in combinatie met de rol op de lengteas.

[Reactie gewijzigd door Coolstart op 31 maart 2025 09:43]

[Captain Jorg]

Wikipedia: Stall (engine)

[mjtdevries]

Alleen was daar geen sprake van.

[Multiboxer]

Ik ken bar weinig van raketlanceringen maar is het vreemd dat ik niet echt onder de indruk ben?
Hoeveel decennia lopen we achter op de rest van de wereld?

[Kheos]

Niet. Zoek even naar de Ariane raketten.

[MSalters]

Die bouwen een niet-herbruikbare raket terwijl SpaceX de tweede generatie herbruikbare raket ontwikkelt. Dat mag je best 15 jaar achterstand noemen.

[Kheos]

Maar dan nog draaien we de zaken om: de vraag is dan niet 'hoeveel decennia lopen we achter op de rest van de wereld', maar hoeveel decennia loopt de rest van de wereld achter op spaceX. Totaal andere vraagstelling.

[Juice2000]

Niet alleen op SpaceX. Ook de Chinezen lopen voor op Europa:

https://spacenews.com/chi...-lands-rocket-test-stage/ (2023)

[Kheos]

Ok, dan wordt het statement 'hoeveel decennia loopt de wereld achter op spaceX en China'.
De wereld is meer dan enkel Amerika en China natuurlijk.

[Reactie gewijzigd door Kheos op 31 maart 2025 11:33]

[KoffieAnanas]

En boeit dat? Nee.

[mcmd]

Ik denk wel dat het boeit.
Het hergebruik maakt het dat de kosten heel veel lager liggen, en dat is heel belangrijk.

[DigitalExorcist]

Dat boeit wel degelijk. Je kan een hoop vinden van Musk z'n bedrijven, maar SpaceX doet goeie dingen wat dat betreft.

[PCG2020]

Is dat dankzij of ondanks Elon Musk?

Laten we wel wezen: Elon Musks belang is Elon Musk en niets anders dan Elon Musk.

[SuperDre]

Dankzij Elon Musk.

[DigitalExorcist]

Ja allicht en hij bouwt die raketten ook niet zélf. Dat laat ie doen door werknemers natuurlijk. Neemt niet weg dat de EV-markt onder Musk eindelijk echt op gang gekomen is met Tesla, en we nu wél succesvol rakettrappen hebben die we 'simpel' kunnen hergebruiken. Wat tóch wel weer voor besparingen zorgt en minder verspilling van materiaal.

[CH4OS]

Verschil is wel dat dit van een commercieel bedrijf is, waar Ariane vanuit de ESA is.

[Maurits van Baerle]

ArianeSpace is gewoon een commercieel bedrijf met de ESA als klant. Een hele reeks Europese bedrijven hebben aandelen in ArianeSpace en als je een flinke bak geld meebrengt kun je je waarschijnlijk wel inkopen.

Als jij iets te lanceren hebt kun je ook gewoon contact op nemen met Sales om de mogelijkheden te bespreken.

[CH4OS]

En zover ik The origins of Ariane (van ESA) begrijp, is Ariane wel degelijk gestart als project vanuit de voorganger van ESA en is dat dus later naar ArianeSpace verhuist.

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 31 maart 2025 12:29]

[Christoxz]

Met een blik voor uit, is dit dus wel een goede ontwikkeling. Volgens Isar zelf, is dit de eerste lancering in Europa, door een Europees commercieel bedrijf. Het is dus een stapje in de juiste richting.

Satellite launch service company Isar Aerospace has become the first European commercial space company to launch an orbital rocket from Continental Europe.

[MSalters]

Nogal misleidend. "Launch from Continental Europe " betekent dat ze zuch uitsluitend richten op polaire banen. Dat is super marginaal. Geostationair? Nee. GPS? Nee. Starlink alternatief? Nee.

Ondertussen kan SpaceX óók naar polaire banen lanceren, met een standaard Falcon 9 waarvan de R&D al is betaald.

[Skit3000]

Het probleem met (west) Europa is dat er bijna alleen maar richting het westen, noorden en zuiden gelanceerd kan worden. Elke lancering richting het oosten gaat over land en daarmee over potentieel bewoond gebied. Het is niet voor niks dat ESA haar raketten lanceert vanuit Frans-Guyana (in Zuid-Amerika).

Je kunt hierdoor zeggen dat Europa achterloopt op de rest van de wereld, maar tegelijkertijd ESA vooral geld uitgegeven aan technologie in de ruimte in plaats van geld om er naartoe te komen. China en India hebben bijvoorbeeld wel lanceercapaciteit en beide hebben/werken aan verblijf van mensen in de ruimte, maar hebben eigenlijk geen wezenlijk wetenschappelijke ontdekkingen gedaan die ten goede zijn gekomen aan de rest van de mensheid. Tot nu toe zijn dat vooral prestigeprojecten.

[killercow]

tjah, laten 'we' er inderdaad maar mee stoppen.

[Mijzelf]

Geostationair? Nee. GPS? Nee. Starlink alternatief? Nee.

Hoezo geen GPS of Starlink alternatief? Voor beide toepassingen doet het er voor zover ik weet niet zoveel toe wat voor baan de sateliet volgt. Zolang je er maar genoeg 'boven de horizon' hebt.

[MSalters]

De originele GPS heeft een inclination van 55 graden, Galileo 56 graden, Starlink 53. De baan maakt zeker uit voor de beschikbaarheid. Met een polaire baan zijn er teveel satellieten nodig, omdat ze te vaak c.q. te lang uit zicht zijn.

[Maurits van Baerle]

Het is een beetje op het randje. De Miura 1 werd in 2023 gelanceerd vanuit een basis in Spanje. Dat was een testvlucht ter voorbereiding van de Miura 5 die dit jaar moet gebeuren.

Zowel ISAR Aerospace als PLDSpace (het bedrijf achter de Miura raketten) mikken op orbit (en Miura ook op herbruikbaarheid).

Je moet dus een beetje spelen met woorden om dit de eerste lancering vanuit continentaal Europa te noemen.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 31 maart 2025 11:30]

[Retrospect]

Wie zijn wij? Als je met wij Europa bedoeld, de ESA loopt zeker geen decennia achter.

Dit is de eerste commerciële Europese ruimtevaartorganisatie heb ik begrepen. Ze hebben nog een lange weg te gaan. Maar dat zal een goed ondernemer niet weerhouden lijkt mij. Het zou fijn zijn voor onze ontwikkeling als dit goed van de grond komt.

[himlims_]

maar we hebben wel vastzittende plastic dopjes!

[MaZo]

Ver achter op Amerika in ieder geval (met bedrijven als SpaceX, Rocket Lab, Intuitive Machines, etc.).

[Dutch_CroniC]

Nee is niet vreemd, zeker gezien het in '69 en erna best wel veel van een lije dakje ging.
Dat is vreemd

[PolarBear]

Ik ken bar weinig van raketlanceringen maar is het vreemd dat ik niet echt onder de indruk ben?
Hoeveel decennia lopen we achter op de rest van de wereld?

In de jaren 70/80/90 liep de Amerikaanse civiele luchtvaart ook voor. Boeing, McDonald Douglass, die beheerste de civiele luchtvaart. Die achterstand is inmiddels ingelopen door Airbus en Airbus is in een aantal markten Boeing voorbij.

Tesla had een voorsprong met elektrische auto's, die worden nu ook ingehaald door China.

Dat er nu een achterstand is betekend niet dat het zo blijft. En een achterstand is soms ook makkelijk weg te werken.

[CivLord]

Het ligt maar net naar welke maatstaf je kijkt.
Wanneer je enkel en alleen naar herbruikbaarheid kijkt, dan lopen we inderdaad achter. Maar daar zijn we ook mee bezig.
Wanneer je kijkt naar de rest van de technologie zijn we redelijk gelijk met de rest. Op sommige gebieden een beetje voor en op andere gebieden een beetje achter.
Wanneer je kijkt naar de technologie voor dual-launches voor grote satellieten staan we op eenzame hoogte.

[sOid]

Hoe komen dit soort enorme dingen eigenlijk bij zo’n lanceerplatform? In tig segmenten vervoerd over weg/spoor/water/lucht en daar geassembleerd?

[multikoe]

Er is op de Lofoten maar één weg van Narvik naar het eindpunt. Dus ja: in delen over de weg zou kunnen. Maar waarschijnlijker is over het water.
[correctie] dit is het noorden van de Lofoten, ik sprak vanuit mijn ervaring met het zuiden.... Antwoord blijft hetzelfde overigens

[Reactie gewijzigd door multikoe op 31 maart 2025 10:16]

[brackman]

Twee jaar geleden toevallig langs de lanceerplaats met de camper gereden op vakantie op de Lofoten.
Dacht toen al wat zijn ze hier aan het bouwen in dit stukje afgelegen Noorwegen. Bij zien van de beelden direct de link met de locatie. Zo mooi landschap met de bergen en direct zee. Mooi om te zien dat het ze gelukt is om raket omhoog te krijgen, de rest gaat zich wel ontwikkelen en dat komt wel goed.

[Mercatres]

Hier hetzelfde, ook twee jaar geleden. Je rijdt zo voorbij de lanceerbasis, maar de regio is wel supermooi

[brackman]

De omgeving is zo mooi dat je de lanceerbasis zo voorbij rijdt. De locatie Lofoten staat op lijstje om nog eens naar toe te gaan in de zomer vanuit woonplaats Espoo, Finland met de camper.

[pim]

Cool!
YouTube: Livestream: First test flight of Isar Aerospace

[Tonbors]

Mooi begin voor Europa. Over een tijd heb je andere landen niet meer nodig zoals de VS.