AMS-IX vervangt switches door Juniper en verlaagt energiegebruik met 85 procent

Internetknooppunt AMS-IX heeft het energiegebruik van de switches in een van zijn datacenters met 85 procent weten terug te dringen door die switches te vervangen. Het bedrijf stapte over op Juniper-switches.

De Amsterdam Internet Exchange schrijft dat zij het energiegebruik 'met een significante 85 procent wist te verlagen' en de poortcapaciteit te vergroten. Dat gebeurde in het Equinix AM5-datacenter, een van de zestien locaties van de instantie. Het energiegebruik van de switches op die locatie was daar altijd 52,8kW, maar dat daalde na de migratie naar 8,2kW.

De migratie was onderdeel van gepland onderhoud. De oude switches waren MLX-switches. Die zijn vervangen door modellen van Juniper, al zegt AMS-IX niet om welke modellen het gaat. De nieuwe Juniper-switches zijn volgens AMS-IX niet alleen zuiniger, maar hebben ook meer poorten en hebben ondersteuning voor 400G en de aankomende 100G LR-1-standaard.

Binnenkort moeten ook de andere hostinglocaties op de schop, zegt AMS-IX. Later dit jaar gebeurt dat bij Nikhef, DRT AMS9, Global Switch en DRT. AMS-IX verwacht dat de nieuwe switches een levensduur van twaalf jaar hebben. Dat was ook de levensduur van de eerdere MLX-switches.

Tweakers sprak twee jaar geleden met AMS-IX-cto Ruben van den Brink over de werking en de toekomst van het internetknooppunt.

Update: in het stuk is verduidelijkt dat het gaat om het energiegebruik van de switches, en niet van het hele datacenter.

Reacties (184)

[Inflatable]

Die oude MLX-switches hadden ze dan wel eerder mogen vervangen als het verschil qua stroomverbruik zo enorm is.. 85% is echt veel.. Of zijn die zoveel zuinigere switches pas sinds kort op de markt?

[wildhagen]

Is natuurlijk ook een kosten/baten analyse. Dit soort apparatuur is niet goedkoop, en dan druk ik me vrij zacht uit. Je moet dus uitrekenen of de besparing in energiegebruik opweegt tegen de kosten van het aanschaffen van nieuwe switches, en het plaatsen ervan.

Reken daar ook een hoop arbeidskosten bij. Dit is niet iets waar ze op vrijdagmiddag even besluiten, 'he mensen, maandag heb een gaatje in de agenda, laten we dan alle switches even vervangen'. Dit zijn projecten die langdurig lopen, in termijnen van maanden of zelfs 1+ jaar. Dat kost dus ook allemaal geld enzo.

Aangezien tot 1.5 jaar geleden de energieprijzen een stuk lager waren dan nu (iets met een oorlog ergens in Oekraïne enzo), was het toen financieel misschien niet interessant (genoeg), en is het dat nu wel geworden door de hoge energieprijzen.

En daarnaast, als dit geleasede apparatuur is (geen idee of dit zo is), dan zit je ook met lease-contracten waar je vaak niet zomaar tussentijds vanaf kunt (of wat flink geld kost als je dat wel zou willen).

[AlphaRomeo]

Het beroerde is dat voor bedrijven (grootverbruikers) ook heel andere energie tarieven gelden dan voor consumenten.

Als ze de consumentenprijs van €0,40 per kWh hadden moeten betalen, hadden ze nu een besparing van (52.8-8.2)*24*0.40=~428 euro per dag gerealiseerd. Nu weet ik niet precies wat zo'n switch kost, maar dat zou waarschijnlijk elke paar dagen de aanschaf van een nieuwe switch rechtvaardigen.

In de praktijk betalen bedrijven veel minder wat de ROI berekening ongunstiger maakt. Echter zelfs als ze maar 10% van de prijs betalen die jij en ik betalen hebben ze nu toch ~15K per jaar bespaard.

Edit: ik heb geen idee van de prijzen van dergelijke apparatuur, maar ook weken of maanden zijn erg kort voor een ROI. Als ik hieronder lees dat het enkele tienduizenden euro's per jaar is, en nu we weten dat de koeling nog niet meegeteld is, lijkt me de business case vrij snel duidelijk worden. Dit zou best eens in 3 tot 5 jaar terugverdiend kunnen zijn puur op de besparing aan elektra.

[Reactie gewijzigd door AlphaRomeo op 22 juli 2024 21:34]

[juke1349]

"€428... Elke paar dagen"
Lijkt me ietwat optimistisch.

Als ik een paar seconden op duckduckgo door breng, zie ik voor 32-poort 400g switches catalogus prijzen van USD 84.000 (https://itprice.com/juniper-price-list/400g.html)
Natuurlijk betaald AMS-IX niet de volle mep, maar mijn servetjes-rekening komt uit op één switch per 196 dagen (6,5 maanden)

[Reactie gewijzigd door juke1349 op 22 juli 2024 21:34]

[OruBLMsFrl]

Daar ontbreekt wel nog de menselijk kapitaal en projectkosten factor. Afhankelijk van je operatie en standaardisering daarbinnen kan dat enorm veel hoger zijn dan de apparatuur zelf. Non-functionele vereisten zullen toch al heel hoog zijn bij AMS-IX, evenals de eisen aan duurproeven en stabiliteitstesten met de uiteindelijke configuratie. Zo een totaal vervangingsproject kan zelfs bij een infrastructuur bedrijf toch eens 5x meer kosten dan enkel de hardware.

En dan lees ik 16 locaties, waar dit er maar eentje van is. Moet je dus ook enorm kapitaal voor hebben, om die projecten en alle bijkomende hardware te kunnen uitgeven. Want tot de oude switches afgeschakeld zijn kost het enkel meer, pas vanaf het moment dat oud spul uit staat ga je energie besparen. Ironisch genoeg kan met acuut stijgende stroomprijzen, het juist lastiger worden om in zulke complexe situaties naar zuiniger apparatuur om te schakelen, je hebt er een lange financiële adem voor nodig, of heel grote financiële buffer.

[Zenix]

Inderdaad. En de hardware zijn de kosten niet, support contracten, dat kost veel meer.

[SpazzII]

Zijn supportcontracten voor 12 jaar oude apparatuur niet nog duurder?

[CyBeR]

Zijn supportcontracten voor 12 jaar oude apparatuur niet nog duurder?

Niet voor apparatuur die bedoeld is om zo lang mee te gaan.

Je koopt een switch van een ton (basisprijs, interfaces niet inbegrepen) niet voor 3 jaar.

[SpazzII]

Dat begrijp ik, dan heb je gewoon een lopend contract en die wil je liever niet opbreken. Maar in dit geval was de migratie onderdeel van gepland onderhoud. Daaruit maak ik op dat het supportcontract ook ten einde liep.

Is een nieuw supportcontract dan niet voordeliger bij nieuwe apparatuur dan een supportcontract verlengen bij 12 (niet 3) jaar oude apparatuur?

Overigens koop ik een switch van 100 euro ook niet voor 3 jaar, maar daar gaat jaarlijks per uitgegeven euro waarschijnlijk minder data doorheen dan door deze units.

[CyBeR]

Het al dan niet ophouden van het supportcontract is niet de enige reden om hardware te vervangen.

AMS-IX heeft deze apparatuur gekocht met een bedoelde levensduur van ~12 jaar, en dat is gedaan op basis van hun verwachtingen voor wat ze de komende (ongeveer) 12 jaar nodig zouden hebben om in hun dienstverlening te voorzien. Die 12 jaar is nu voorbij en ze willen meer kunnen, met name 400GbE poorten die hun huidige platform niet biedt maar dit nieuwe platform wel.

M.a.w: ze upgraden voornamelijk om verder te kunnen met hun organisatie. Dat had ook eerder gekund (als ze die 400GbE eerder nodig hadden) of later (als bleek dat dat nog niet zo was).

[SpazzII]

Dan lezen wij het artikel op een andere manier. Ik lees hier in dat bij aanschaf van de 'oude' apparatuur 12 jaar geleden besloten is dat de hardware nu vervangen zou worden. Dat de nieuwe hardware zuiniger en sneller is, is geen van beide de reden om te upgraden, maar wel mooi meegenomen. Dat het supportcontract nu zou aflopen was ook al 12 jaar geleden bekend, neem ik dan aan. Mijn vraag was daarbij: Wat zou voordeliger zijn, de 'oude' hardware laten zitten en een nieuw supportcontract bij die hardware afsluiten of nieuwe hardware aanschaffen en een supportcontract bij die nieuwe hardware afsluiten? Deze vraag stelde ik in reactie op de stelling dat supportcontracten duurder zouden zijn dan de hardware zelf, maar dat was niet mijn stelling. Mijn gedachte daarbij is dat een supportcontract bij moderne apparatuur minder duur dan bjj reeds (enigszins) verouderde apparatuur. Dat de 12 jaar oude apparatuur helemaal niet zo verouderd zou zijn bevreemd mij: het gebruikt ruim 6x zo veel energie voor mindere prestaties. Maar ik weet inderdaad niet of dat 'verouderd' mag heten.

[CyBeR]

De oude hardware blijven gebruiken is helemaal niet iets wat kan: ze willen 400GbE want dat is nodig voor de dienstverlening, dat kan die hardware niet, dus tijd voor nieuw spul. M.a.w. het maakt niet uit of het supportcontract nog te vernieuwen zou zijn en voor hoe veel: de apparatuur voldoet niet meer aan de wensen.

Dat hebben ze 12 jaar geleden al enigszins voorzien op basis van hoe het verkeer op hun platform groeide. En dat is waarom ze deze nieuwe hardware ook verwachten plm. 12 jaar in gebruik te hebben. D'r kan wat tijd van afgesnoept worden als er opeens een enorme groei is in verkeer, of juist andersom als het verkeer stagneert (of zelfs vermindert) dan zullen ze er langer mee blijven werken.

En nee, 12 jaar is voor dit soort apparatuur helemaal niet oud. Vliegtuigen en treinen, om maar een voorbeeld te noemen, hebben een actieve levensduur van 30+ jaar, en sommige industriële apparatuur kan rustig 50 of zelfs 100 jaar oud zijn zonder problemen.

[SpazzII]

Zoals ik zei, we lezen dit bericht anders.

Ik lees dat al 12 jaar geleden al bekend was dat de hardware nu vernieuwd zou worden (en dat over 12 jaar de hardware weer vernieuwd zal worden). Ik lees nergens terug dat de oude hardware te traag was en daarom een upgrade nodig was.

Jij leest volgens mij dat de hardware is vernieuwd omdat snellere hardware nodig was, maar dat haal ik niet uit dit stuk. Wel dat de nieuwe hardware sneller is, maar niet dat dat de reden van vernieuwen hardware is.

Enfin, we kunnen deze discussie over 12 jaar weer voeren.

[TimVriend]

Of we kunnen hem beantwoorden

De vervanging van het gehele AMS-IX netwerk word gedaan om meerdere redenen
1. De huidige apparatuur is verouderd en dus zien we meer en meer problemen opkomen
2. Voor de MLXe apparatuur zijn er binnenkort geen onderhoudscontracten meer beschikbaar
3. Op enkele locaties zitten de switches bijna vol (kortom, upgraden en dus maar gelijk nieuwe vendor)
4. Huidige vendor heeft aangegeven niet meer te investeren in de apparatuur, dus ook geen nieuwe technieken (400G en verder). Kortom, verder zoeken (en gedaan)
5. Energie... Niet een bijkomstigheid... Bij iedere RFP staat dit in de top van de vragen die gesteld worden en weegt dan ook zwaar mee in iedere beslissing.

De 12 jaar is uiteraard gebaseerd op ervaring uit het verleden en de verwachting van de huidige roadmap van Juniper. Indien blijkt dat deze chassis geen verdere technologische ontwikkelingen meer kunnen maken terwijl wij die wel nodig hebben, dan zullen we uiteraard weer moeten migreren.
Aan de andere kant, zolang we niet teveel problemen ondervinden en de apparatuur kan nog mee met de benodigde techniek, dan kunnen we zomaar die 12 jaar ook weer verder oprekken.
Dit is de reden dat er op basis van chassis' gewerkt word. Deze kunnen vanwege het modulaire ontwerp langer mee door slechts onderdelen uit te wisselen of toe te voegen, zonder alles direct af te hoeven voeren en te vervangen.
Sterker nog, de meeste van deze onderdelen kunnen we weer elders hergebruiken in het netwerk of weer een ander heel blij mee maken.

Hoop dat dit wat duidelijkheid geeft

[Reactie gewijzigd door TimVriend op 22 juli 2024 21:34]

[SpazzII]

Zeker! Vooral puntje één sluit aan bij wat ik dacht, namelijk dat het aanhouden van oudere apparatuur steeds meer problemen gaat opleveren (en dus steeds hogere gebruikskosten heeft) en dat het na verloop van tijd goedkoper is om te vernieuwen dan die problemen blijven oplossen. Een tweede vraag die later omhoog kwam is voor mij ook beantwoord: in dit geval was de oude apparatuur voor dit doeleinde wel degelijk verouderd (zelfs al kan die elders vast nog prima mee; het is geen schroot).

Als je dan toch geheel gaat vernieuwen, lijkt dat me een niet meer dan logisch moment om te kijken naar andere vendors en als de huidige vendor geen toekomstbetendig aanbod heeft is de keuze om elders te shoppen snel gemaakt. Ik vermoed dat mixen van verschillende vendors of chassis' niet ideaal is, dus dat tussentijds naar andere chassis' of vendors kijken niet voor de hand ligt.

Maar één van die redenen moet toch de voornaamste reden zijn om nu over te stappen (en niet over 2 jaar of 2 jaar geleden)? Ging het nou vooral om de energie, de capaciteit, de veroudering (en toenemende problemen), het verlopen van een contact of iets anders? Of kwamen al die redenen toevallig 12 jaar na aanschaf tegelijkertijd bij elkaar? Ik stel me bijvoorbeeld zo voor dat de veroudering en de kosten om het draaiende te houden urgent was en dat wat betreft capaciteit ook wel een paar jaar uitgesteld had kunnen worden, maar dat ook op dat gebied vroeg of laat een upgrade nodig was. Of misschien wel andersom of nog iets heel anders. Lagere stroomrekening is natuurlijk altijd welkom, maar hoe groot is de rol daarvan in de keuze om nu te upgraden? Supportcontracten durf ik even niet meer te noemen

Edit, ook naar hieronder: Cool, tof en interessant! Dank voor je uitgebreide bijdrages en antwoorden!

[Reactie gewijzigd door SpazzII op 22 juli 2024 21:34]

[TimVriend]

Hi Spazzll,
De echte reden van migreren, daarvoor moeten we terug naar 2017. We zijn toen namelijk begonnen met het vervangen van de oudere Brocade MLXe switches naar de nieuwere Extreme SLX series. (Extreme had toen net Brocade overgenomen).
De 3 voornaamste redenen toen der tijd, in volgorde, waren:
* Nieuwere technieken op de roadmap (400G was nog vol in ontwikkeling)
* Hogere densiteit, we hadden al locaties waar we geen poorten meer vrij hadden en dus extra switches hadden geinstalleerd (o.a. Equinix AM5)
* Duurzaamheid. Dit was toen al niet zomaar een buzzword, maar echt een onderdeel waar keuzes op werden gemaakt.

Op dat moment waren onderhoudscontracten (nog) geen probleem. Ook waren die Brocade MLXe’s toen nog zeer stabiel, met slechts een enkele storing, maar technisch gezien raakte ze snel verouderd.

Wat betreft duurzaamheid hebben we toen bewust gekozen het gehele netwerk te vervangen en niet te stoppen bij de locaties waar we poorten nodig hadden.

Helaas was het deze migratie die halverwege gestopt werd vanwege de roadmap wijzigingen.
Gelukkig hebben we toen al de grootste locaties kunnen migreren, welke iedere migratie zo een 50-60% stroomreductie op de switches opleverde en in geval van ons core netwerk zelfs ruim 90%.
Met de komst van de Junipers hebben we met het gehele technische team besloten (unaniem) dat we dus wederom prioriteit leggen op de oude MLXe switches en later op de nieuwere SLX’s, met maar één reden. Groen

Overigens moeten we niet vergeten dat AMS-IX altijd voorloper is geweest met het adopteren van nieuwere technieken, welke vaak gepaard gingen met betere stroom efficientie.

Meerdere vendoren is zeker iets waar we ook naar kijken, maar tot nog toe wegen de voordelen hiervan niet op tegen de nadelen, in ieder geval niet voor de switches waar de klanten op aansluiten in Nederland.

[Reactie gewijzigd door TimVriend op 22 juli 2024 21:34]

[Vogel666]

Er zit meestal lifetime warranty op dat soort apparatuur.
Aangezien je redundantie hebt komt er dus gewoon iemand met een nieuwe switch aandargen als de oude stuk gaat.
En lifetime is natuurlijk niet onbeperkt, maar meer zoiets als 3x de economische levensduur. Je hoeft nu niet meer aan te komen met een defecte switch uit 1986.

[Terrestrial]

Een paar dagen is het niet maar een half jaar komt aardig in de buurt. Dan is het nog steeds de vraag hoeveel ze werkelijk besparen op energie qua kosten.

[feuniks]

Het zijn trouwens niet alleen de switches zelf: er moet ook een andere management omgeving worden opgebouwd (want andere software om te configureren en monitoren) en je personeel moet opgeleid worden om met de nieuwe switchen en software om te kunnen gaan. Daarnaast is het natuurlijk zo dat je op een gegeven moment de irritantjes van je omgeving kent. Dat moet je met nieuwe hardware weet opnieuw uit gaan vinden.

[TheBigBorg]

Hoe bizar het misschien ook lijkt, kortingen van 50-60% zijn niet heel ongewoon voor dit soort hardware. Zelfs tegen de 80% komt wel eens voor, en dan gewoon met optie voor standaard support contracten (het zijn dan geen dump partijen oid)
Ik kan me voorstellen dat AMS-IX een flinke korting zou kunnen bedingen.

Dat gezegd hebbende; de energiekosten zijn inderdaad vaak niet zo problematisch of bepalend voor het wel of niet vervangen van hardware. Wat ook te maken heeft met het feit dat opex voor bedrijven vaak een stuk makkelijker te verantwoorden is dan capex.

Bron: ik heb een tijdje gewerkt voor een bedrijf dat dergelijke switches / storage / rekenclusters plaatste in datacenters.

[aegis]

Ga er van uit dat een paar switches enkele 100k euros kunnen kosten dan schiet je met 15k per jaar niet heel veel mee op.

[evanraalte]

Naja, na 7 jaar sta je al weer in het zwart (met huidige stroomprijzen natuurljk). Tevens denk ik dat je ook flink wat op onderhoud bespaart als je 85% minder hitte hoeft te verplaatsen.

[svennd]

85% van de hitte door de switches.. ik weet niet hoe significant dat is tenopzichte van andere hardware.

[Vogel666]

Die IX switches staan niet in dezelfde riuimte als de servers van klanten.
andere ruimte = andere airco

[TWeaKLeGeND]

Het is dan ook lang geen 15k per jaar daar AMS-IX een stuk minder energiebelasting aftikt en geen btw. De besparing is fors kleiner dan 15k per switch per jaar en 100k is waarschijnlijk een te lage schatting van de kosten. Maar goed, het ligt er maar aan wat de financiering kost. Zolang dat minder is dan de besparing en je ook nog eens kan zeggen dat je groen bezig bent..

Ik vermoed dat de reele besparing zichzelf nooit zal terug betalen, maar deze upgrade moest sowieso een keer gebeuren, het gaat ook om modernisering meer capaciteit en opties etc en dus het 'groen' kunnen zijn.

7 jaar zou idd een no brainer zijn, dat zou zo gefinanceerd zijn en vanaf dag 1 winst opleveren.

[Reactie gewijzigd door TWeaKLeGeND op 22 juli 2024 21:34]

[bzuidgeest]

Tegenwoordig moeten bedrijven meer en meer groen doen. In de groenrapportage kan het wel meetellen en dan kan het waardevoller zijn dan de directe besparing.

[Hakker]

Je doet er wel heel dom over maar het hele circulaire en groen gebeuren is wel waar bedrijven tegenwoordig onderling ook naar kijken en het is een flinke pot met met geld waar in gebadderd wordt. Daar komt nog eens bij dat je het tegelijkertijd naar de klant kan verkondigen ook nog eens.

Om je een voorbeeld te geven. Bij mijn werk doen ze moeilijk over simpele dingen als nieuwe bureaus en stoelen maar was het redelijk makkelijk om het wagenpark naar electrische auto's te krijgen en dan praat je over een slordige 1000 auto's en met de vrachtwagens zijn ze ook bezig.

De reden is simpel veel van dat soort projecten zijn subsidies voor te krijgen en kan je verkopen aan klanten. nieuwe bureaus en stoelen, mjah dat kan je niet makkelijk verkopen in een reclame of wel soms...

[JackBol]

Ik denk dat je er nog niet mee te maken hebt, anders zou je niet zo reageren. Sustainability heeft boardroom attention.

[Drharlin]

Het wordt idd veel geroepen, bij ons hebben we zelfs een 'groen kantoor' met allerlei initiatieven. Alleen jammer dat de ruimte die ze gebruiken eerst kompleet gestript werd, gloednieuw kantoor meubilair, schermen enz enz naar binnen werd gereden. Nergens hergebruik van prima bureau's en/of stoelen enz. Op de waar ga je op vakantie naar toe wereldkaart, is het gros allemaal iets wat alleen met een vliegtuig te bereiken valt.

Het bekt lekker maar het lijkt er op dat het voor vele een masker is wat al snel afvalt.

[JackBol]

Het wordt idd veel geroepen, bij ons hebben we zelfs een 'groen kantoor' met allerlei initiatieven. Alleen jammer dat de ruimte die ze gebruiken eerst kompleet gestript werd, gloednieuw kantoor meubilair, schermen enz enz naar binnen werd gereden. Nergens hergebruik van prima bureau's en/of stoelen enz. Op de waar ga je op vakantie naar toe wereldkaart, is het gros allemaal iets wat alleen met een vliegtuig te bereiken valt.

Het bekt lekker maar het lijkt er op dat het voor vele een masker is wat al snel afvalt.

Ook weer zo’n uit de heup geschoten dood-doener.

Google even wat de Corporate Sustainability Reporting Directive is.

[HelloJed]

Google even wat de Corporate Sustainability Reporting Directive is.

Gesubsidieerde greenwashing?

[Crim]

Daar moet je wel aan denken, stroomprijzen voor de echte grootverbruikers liggen momenteel op 4-5 cent per kWh ex belastingen.

[Houtenklaas]

De Endex prijs ligt op het moment tussen de 10 en 12 cent per kWh, afhankelijk van de termijn waarop je inkoopt. Dat zijn zeker niet de prijzen van een jaar geleden, maar ook niet de 4-5 cent die je noemt. En dat is inderdaad exclusief transport en allerhande andere belastingen. Maar het is precies wat anderen al melden, dergelijke switches kosten een paar ton met inhoud erbij. Dat het bespaart is fijn, maar je moet het wel even kunnen ophoesten in eerste instantie.

[TWeaKLeGeND]

Het zijn juist de belastingen die fors lager zijn waar het voordeel in zit bij grootverbruikers.

[Crim]

Dan is het dubbelop goedkoper

[TWeaKLeGeND]

Dat valt wel.mee, die 4-5 cent klopt niet. De belastingvoordelen wel.

[Crim]

Wij betalen momenteel 7 cent bij Vattenfall en dan hebben we maar een "klein" contract van 70.000kWh per jaar. Het lijkt me niet dat een datacenter duurder elektriciteit inkoopt.

[TWeaKLeGeND]

Wat jou lijkt is niet relevant, feiten zijn relevant. Dat je een contract hebt afgesloten voor x afname tegen x prijs zegt weinig over de prijs van stroom voor grootverbruikers, Ik draai de komende 2 jaar ook nog op 5 cent per kwh als particulier omdat ik de toekomst dacht te kunnen voorspellen (dat kan ik niet maar mijn gedachten zaten goed en zodoende heb ik veel geld bespaard) Verder is 7 cent ZIEEEEK DUUR als je dat naast een geclaimde 4-5 cent zet. Een contract van 70.000 kwh IS dan ook klein voor de leverancier, no wonder dat je no way onder die 7 cent uit komt. Maar belasting voordelen komen al vanaf een miezerige 10.000kwh! Praat aub gewoon feiten en realiteit ipv waardeloze data van een klein bedrijfje. Dat jullie 7 cent aftikken wil echt niet zeggen dat iemand met x100 verbruik ineens de helft aftikt. MAAR ZE TIKKEN WEL MAAR DE HELFT AAN BELASTING AF! Duik dus dieper in de feiten voor je stemmingmakerij post gebaseerd op niks. Post liever stemmingmakerij op de feiten: Bedrijven betalen geen hol aan belasting!

[Reactie gewijzigd door TWeaKLeGeND op 22 juli 2024 21:34]

[Halfscherp]

Ergens wel ongelooflijk hufterig dat bedrijven zoveel minder betalen dan consumenten..

[batjes]

Het is zelfs zo erg dat bedrijven gemotiveerd worden om stroom te gebruiken. Zo kan he je gewoon geld kosten als je niet aan je contractuele verplichten van afname voldoet.

[Vogel666]

Maar wie betaalt de bedrijven? Die betalen wij ook met zijn allen.
Dus gaat de stroomprijs voor de IX omhoog dan gaan de totale abbonementskosten van alle Nederlanders voor internet dus ook met hetzelfde bedrag omhoog.
Dan kan de belasting voor particulieren wel iets omlaag, maar heb je niets gewonnen.

Het is een strategische keuze. je wil graag als Nederland vergroenen/genoeg banen/technisch hoogstaand werk, dan moet je stroom niet te duur maken. Uiteindelijk betaalt zich dat terug in betere gezondheid , betere banen.....en goedkoper internet.

[Calamor]

Ik denk niet dat ze dat binnen een paar dagen terug verdient hebben. Ben er helemaal niet in thuis maar kort zoeken op een Juniper met 400g, bv. ptx10016 met inhoud kom ik op een 1/2 miljoen dollar uit.
https://harddiskdirect.co...panel-switch-chassis.html

Kan het helemaal mis hebben. Ben wel benieuwd na een schattig van iemand die er wel in thuis zit wat het zo beetje kan gaan kosten.

(Had zelf gegokt op zo 10k a 20k per switch).

[Reactie gewijzigd door Calamor op 22 juli 2024 21:34]

[RonJ]

Dat klopt wel aardig ja, goed gevulde chassis' in deze klasse apparatuur kosten tussen de paar ton en een miljoen. En daar heb je er dan niet maar één van nodig als een AMS-IX zijnde.

Reken voor de stroom tussen de 10 en de 15ct (voorheen: 6ct) ipv de 35 die een consument nu betaald en je hebt niet bepaald een business case om ze eerder te vervangen. Doe je dat toch, dan levert het wel leuke PR op, zoals nu

[Noxious]

En die is refurbished

[Jasper Janssen]

Denk voor de prijs van dergelijke apparatuur in zes getallen. Het hele datacenter zal minstens zeven getallen hebben.

[Zenix]

Daarnaast waren de levertijden bij high-end netwerk apparatuur afgelopen twee jaar echt een probleem. Wij hebben 1,5 jaar moeten wachten op onze Juniper MX routers.

[vincedd]

Alleen voor een simpele sfp moest je al maanden wachten. Gelukkig gaat het nu weer sneller.

[n4m3l355]

Ik heb geen ervaring met switches maar wel met koeling apparatuur voor grote warehouses. Bij de laatste twee is de aanbesteding niet alleen de aankoop maar ook onderhoud en verbruik voor een bepaalde periode. De leverancier moet ons dus zelfs terug betalen wanneer niet aan de overeengekomen verbruiks data wordt voldaan.

Idem hier de overeenkomst met Juniper met het oog op een grote daling van verbruik maak ik me sterk dat dit niet onderdeel is in de aanbesteding.

[Ozymandias]

Da's wel gelul dat de oorlog de oorzaak is van de hoge energieprijzen want het jaar ervoor waren de prijzen ook al flink gestegen. Ik kreeg vorig jaar een forse naheffing over 2021. En dit jaar ook over 2022 ondanks de milde winter en bezuinigingen aan mijn kant moest ik bijbetalen. De prijzen dalen ook niet zo snel. Mijn portemonnee zegt er nog steeds auw van.

Dit soort apparatuur heeft een vaste afschrijving en wordt niet zo snel tussendoor vervangen. Ook al omdat men die nieuwe switches vast uitvoerig heeft getest voordat ze geïnstalleerd werden want zeker met zo'n belangrijk knooppunt als AMS-IX kan je geen enkele outage veroorloven. Er zijn allerlei procedures die nagevolgd dienen te worden.

[Reactie gewijzigd door Ozymandias op 22 juli 2024 21:34]

[Verwijderd]

Graai cultuur. De oorlog wordt als excuus opgegeven. Intussen strijkt de ene na de andere concern, MKB gemiddeld met forse winsten (meer).

Iedereen drijft de prijzen op - kijk alleen maar naar huur van winkelpanden alleen al. Dat is niet meer te doen.

[batjes]

De olieprijs ligt nu lager dan 10 jaar geleden. De gasprijs zit momenteel op 1 van de laagste punten in de afgelopen 20 jaar.

Waar blijven die dalingen voor de consument?

[Verwijderd]

Begin eens bij het kabinet. Daar komen de asociale belastingen vandaan.

[Ozymandias]

Op 22 november hebben we de keuze. Maar ik ben bang dat mensen zich dat weer laten paaien met loze beloften en dat alles op oude voet blijft doorgaan. Op naar de volgende "kabinetscrisis".

[Vogel666]

Kennelijk is de meederheid van de bevolking het er gewoon mee eens.
Want niet alleen heeft de meerderheid gekozen voor deze volksvertegenwoordigers, maar keer op keer worden ze gevraagd om terug te komen.

Dat jouw mening nu niet overeen komt met de mening van de meerderheid van de bevolking...tja...mischien toch eens gaan praten met mensen buiten je bubbel. Wellicht overtuig je hen om volgende keer anders te stemmen of wellicht leer je begrijpen waarom de meerderheid van de bevolking het zo prima vindt.

Het concept: "ik ben het er niet mee eens dus het is belachelijk" gaat in een democratie niet op. De meerderheid regeert en die heeft besloten dat energie duur is en dat de opbrengsten gebruikt worden voor onderwijs, zorg en milieu.

[sniek]

Vrijwel de hele backbone kunnen ze live swappen... En het zou je verbazen, maar de config in die datacentra is vaak eenvoudiger en meer homogeen dan in een gemiddeld MKB bedrijf... Maar "careful" planning, due diligence en change management drijven de kosten inderdaad vlaak flink op boven alleen sec de aanschafprijs.

[A Lurker]

Ik snap je sentiment maar als ik net een stofzuiger heb gekocht en er komt een half jaar later eentje uit die 3x zo zuinig is zing ik het toch nog even uit met die stofzuiger. Anders blijf je wellicht ook aan het upgraden.

Vervangen van apparatuur voor einde levensduur kan overigens los van economisch oogpunt net zo goed ecologisch onverantwoord zijn. De wegwerpcultuur is net zo min onwenselijk. Ik maak mij naast uitstoot/verbruik tegenwoordig net zoveel zorgen om de enorme hoeveelheid aan oude apparatuur jaarlijks uitgefaseerd wordt door de gehele mensheid en enkel maar groter wordt.

Hebben we echt al die apparatuur nodig voor een fijn leven? Laptop, mobiel, tablet, auto, grote tv, goede speakers, domotica/smarthome, allerlei huishoudelijke apparatuur met elk een eigen accu (waarom geen pluggable accus op een aantal voltages standaardiseren) datacenters die al maar groeien omdat we ten alle tijde breedband willen voor al onze streaming. Ik denk dat we rechtsom om linksom de aarde vernaggelen; want een kleine footprint realiseren is echt een ongoing langetermijnplan. En het einde van de conversie naar accus, alles op zonneenergie, voldoende isolatie is mijn inziens nog langer niet in zicht.

Dit werd een beetje een algemeen verhaal dus voel je niet te veel aangesproken. Het moest me even van het hart.

[beeldbuijs]

Even een relativerende noot.

1) Dit was volgens het artikel onderdeel van gepland onderhoud. Kan best dat deze hardware gewoon gebruikt blijft worden, maar op een iets minder kritiek punt.

2) Het huishoudelijke, fossiele energieverbruik van de gemiddelde Nederlander neemt sinds eind jaren '70 af, niet toe. Piekte ooit op ± 43 GJ en is nu ± 25 GJ per inwoner (even klikken op het juiste tabje) per jaar.

[A Lurker]

Ik snap dat er vooruitgang geboekt wordt op verbruik, maar als dat enkel kan door structureel moeten upgraden van alle apparatuur, en als de hoeveelheid soorten apparatuur gemiddeld in gebruik elk jaar toeneemt hebben we het probleem mogelijk verschoven. De berg afval wordt exponentieel groter.

Bovendien noem je specifiek het fossiel verbruik, dat leek me eigenlijk ook niet meer dan logisch dat dat afneemt omdat we met de energietransitie bezig zijn. Elektrificatie is een goede ontwikkeling, maar niet zaligmakend zonder te kijken naar alle vervuiling die ontstaat door productie van alle apparaten.

Het is lastig om echt oude data te vinden maar de trend van de afgelopen 10a20 jaar is goed te vinden:
https://www.statista.com/...ion-per-capita-worldwide/

Ik heb het dus juist niet over het het totale verbruik (fossiel en elektrisch) per persoon maar over het almaar moeten vervangen van tig apparaten. Datacenters, maar ook privé.

Net zoals dat vliegvakanties nu in een ander daglicht staan dan in de jaren '70, mogen we onszelf ook wel afvragen of we qua tech en apparatuur zouden kunnen minderen voor een betere wereld. Ik wijs geen vingers, het is iets waar ik zelf ook mee bezig ben. Veel relativerender kan ik het niet brengen.

[Reactie gewijzigd door A Lurker op 22 juli 2024 21:34]

[denkster]

Goede zaak, dat het datacentrum zuiniger appatuur loopt, wanneer de oude apparaten vervangen moeten worden!
Ligt het dak van elk datacentrum al vol met zonnepanelen?

.. mogen we onszelf ook wel afvragen of we qua tech en apparatuur zouden kunnen minderen voor een betere wereld.

Inderdaad!
Refuse, reduce, reuse, repair, recycle.
Denk aan het Repair Cafe als er iets kapot is?

[denkster]

Sorry, 'appatuur loopt' moet natuurlijk zijn 'apparatuur koopt'

[beeldbuijs]

Het is moeilijk om hier cijfers over te vinden, ook omdat onze consumptie constant verandert. Nu gebruiken we bijvoorbeeld videostreams waar we 25 jaar geleden nog videobanden voor gebruikten.

Daarnaast zijn we nu met 18 miljoen Nederlanders waar dat er toen ik geboren werd nog pakweg 1/3 minder waren.

Per capita electronic waste generation worldwide from 2010 to 2019*
Dit gaat over e-waste maar waarom zou je alleen kijken naar elektronica? Maakt het veel uit of het badkamertegels zijn of een laptop, waar de energie / materiaal aan op gaat? Op datzelfde Statistica gaat het totale afval per capita veel harder omlaag, als ik het goed zie, want het zit achter een betaalmuur van maar liefst € 79 per maand.

Net zoals dat vliegvakanties nu in een ander daglicht staan dan in de jaren '70, mogen we onszelf ook wel afvragen of we qua tech en apparatuur zouden kunnen minderen voor een betere wereld.

Dat lijkt me evident, maar ook hier geldt: Waarom zou elektronica een aparte categorie zijn? Ik denk dat pc's en laptops langer mee kunnen gaan dan ooit, ook omdat het een meer en meer volwassen categorie is. Bij smartphones zie je hetzelfde. Anderzijds hebben met name bedrijven en overheden nog de neiging om na bijvoorbeeld vier jaar een apparaat massaal te vervangen, gewoon omdat 'deze monitor is afgeschreven', terwijl ze misschien makkelijk 10 jaar mee kunnen.

[Ozymandias]

Ik denk dat je dan aan het verkeerde adres bent van bij een site als Tweakers waar de leden doorgaans tuk zijn op nieuwe snufjes. Wellicht doet men een donatie aan Greenpeace om eventuele schuldgevoelens af te kopen. Maar niemand streeft een wereld na waar je je hele leven met dezelfde schrijfmachine werkt zoals de generatie van onze opa's en oma's. Die hebben vaak nu ook een iPad en doneren de schrijfmachine aan de kringloop. Ik zag laatst een reusachtige Triumph-Adler bij zo'n winkel liggen voor 5 euro. Zat er bijna aan te denken om hem mee te nemen, maar hij was wel erg groot. Toen ik de week erop er weer langs kwam was ie weg. Zou iemand er een boek op schrijven of hem in de kast neerzetten?

[A Lurker]

Ik denk dat je dan aan het verkeerde adres bent van bij een site als Tweakers waar de leden doorgaans tuk zijn op nieuwe snufjes.

Dan ben ik toch precies aan het juiste adres als prediker? Ik doe liever niet aan verzuiling. Of men meegaat in mijn verhaal is aan hen.

Ik snap dat de wereld snel gaat en dat het zeer verleidelijk is om maar te blijven kopen. Ik begrijp ook volledig dat we deels ook wel moeten om uiteindelijk zoveel onderzoek te kunnen bekostigen naar bv accus, zonnepanelen etc etc die beter zijn voor het milieu om uberhaupt echt een ommekeer te kunnen maken in je persoonlijke footprint.

Ik ga zelf ook aan de zonnepanelen binnen een paar jaar. Airco voor verwarming. Maar koop geen tablets meer, geen smartwatch, ik repareer gaten in mijn spijkerbroeken. Ik vlieg niet. Ik ben geen heilig boontje want ik gebruik het internet veelvuldig, maar ik vind het simpelweg belangrijk dat we de discussie kunnen voeren; hoe nu verder, vooral ook als we allemaal de energietransitie hebben doorgelopen en bv geen gasaansluiting meer nodig hebben. Dan zijn we er nog niet want alle apparaten worden buiten de EU geproduceerd, en dus ook zonder onze milieuwetgeving.

Gewoon, om eens over na te denken op de zondag.

[Ozymandias]

ik repareer gaten in mijn spijkerbroeken.

Tegenwoordig is het toch in de mode om met gaten in spijkerbroeken rond te lopen? Ik vond dat al een stomme trend toen dat eind jaren 80 opkwam. En ik vind het een stomme trend nu.

Ik deed al niet aan vliegen naar verre bestemmingen omdat ik daar domweg het geld niet voor heb. Nu kan ik ook niet vliegen naar dichterbij gelegen bestemmingen vanwege de vliegtaks, dat maakt het allemaal net te duur voor mij. En de trein is ook duur dus blijf ik maar thuis, precies waar ze me willen hebben.

Veel voorstanders van de vliegtaks vliegen vaak wel graag naar bestemmingen in Azië, Latijns Amerika en Afrika want die vliegtaks belemmert hen niet met hun goede inkomens. Voor hen is het een aflaat om hun vliegschaamte mee af te kopen.

[beerse]

Voor deze organisatie is het minste energie verbruik niet de hoogste prioriteit. De oude switches zullen toen ze aangeschaft werden een reëel verbruik hebben laten zien. Tel daar bij de technische mogelijkheden en de verwachte levensduur en zo, dat is veel belangrijker.

Mocht je toevallig een avm FritzBox modem hebben, daar kan je de netwerk poorten instellen op 'snel' en 'zuinig'. Daar staat bij dat de poort dan schakelt tussen verschillende snelheden. In de stand 'zuinig' gaat het echt niet naar 2,5 GHz.

En ja, de nieuwere apparatuur die nu beschikbaar is, kan zuiniger uit komen dan de hardware van 5, 10 of 20 jaar geleden. Ook daar zijn door-ontwikkelingen, vergelijkbaar met de verbeteringen die in cpu-s gebeuren. De laptop die ik vorig jaar kocht is krachtiger en zuiniger dan de desktop die ik 8 jaar gelede kocht.

[Ozymandias]

Da's wel appelen met peren vergelijken. Laptops zijn per definitie zuiniger omdat die ook op batterijen moeten kunnen werken, dat is geen consideratie bij desktops. Ik heb mijn desktop aan een UPS hangen, als de stroom uitvalt houdt hij het nog 7 minuten vol (samen met het scherm dat er ook aanhangt) zodat ik kan afsluiten waar ik mee bezig was en de computer netjes kan afsluiten.

[Ijsklont]

Het vervangen van de switches, vooral op zo'n belangrijk knooppunt....tja dat kan niet zomaar gedaan worden elke keer wanneer er een zuinigere switch uitgebracht wordt.

Er moet intensief getest en gevalideerd worden en alleen dan kunnen ze een replacement cycle gaan plannen. Dit gebeurt vaak in fases, aangezien ze niet echt heel de zooi even offline kunnen gooien.

[the_stickie]

In mijn ervaring hangt het vervangen van dergelijke hardware vast aan de supportcycli (die ontstaan door een combinatie van product lifetime (EOL) en lopende supportcontracten) en veranderende vereisten.
Ik heb nog nooit geweten dat een organisatie IT apparatuur vervangt alleen maar omwille van stroomverbruik.
Je moet het ook allemaal in verhouding zien: de stroom van een switch die niet zuinig is, kost nog altijd peanuts in vergelijking met het bladechassis eronder of het onderhoudscontract op de airco en de blusinstallatie.

In geval van grote(re) datacenters is stroomverbruik een selectiecriterium, maar AMS-IX heeft imo nooit of te nimmer beslist die Brocades buiten te gooien omdat ze teveel verbruiken.
Wel hebben ze bij de volgende refresh, aan de hand van een heel lijstje vereisten (waaronder stroomverbuik), onderhandelingen met meerdere suppliers en technical sales (met demo's et al), en analyse van de migraties zoal zouden inhouden, uiteindelijk voor Juniper gekozen.

Leuk dat ze minder verbruiken, mooi dat marketing die statistiekjes van het stroomgebruik kan gebruiken - maar dat was niet de reden waarom men gaan vervangen is (imo).

[Reactie gewijzigd door the_stickie op 22 juli 2024 21:34]

[Puch-Maxi]

Zou dat inclusief koeling zijn? Immers als je apparatuur minder verstookt, dan hoef je ook minder te koelen . Dat is dan mooi meegenomen.

[wildhagen]

Als je het bronartikel erbij pakt:

Due to the upgrades, the platform at AM5 now has increased port capacity, and power consumption at Equinix AM5 has been reduced by a significant 85%.

Lijkt die 85 procent besparing dus all-in te zijn, dus inclusief besparing op koeling, inderdaad. Dus niet enkel de switches zelf verbruiken minder stroom, maar ook de koeling, omdat er dus minder warmte wordt gegenereerd.

[Puch-Maxi]

Even verderop in het artikel staat:

Moreover, the power consumption of the customer facing switches at Equinix AM5 has been significantly reduced, from 52.8 kilowatts to 8.2 kilowatts, representing an 85% decrease.

Dat lijkt alleen te gaan over het verbruik van de switches zelf?

[wildhagen]

Heel onduidelijk vermeld in het bron-artikel dan inderdaad. Tenzij Equinix AM5 dedicated AMS-IX is, en er niets anders draait wellicht? Dan zouden beide statements wel kloppen. Anders spreekt hun eigen persbericht zichzelf tegen.

Iemand die weet of er in AM5 nog meer draait dan alleen AMS-IX?

[CyBeR]

Ja, dat is gewoon een commercieel datacenter. Koeling reken je daar niet mee als klant, dat is voor rekening van het DC die de kosten daarvan verwerken in de prijs die ze je rekenen voor energie.

[Shadow771]

Zover ik weet is er AMS-IX presence ook in AM3 . Ik werk voor een bedrijf waar hij ook onze spullen hosten in AM3 (en ook in AM4) en daar binnen in zie je wel veel meer cages en kasten van andere partijen. Dus mag hierdoor wel aannemen dat er nog veel meer dan alleen de AMS-IX draait in AM5.

[Snow_King]

Ja, zeker. AM5 is gewoon een regulier datacenter. Wij hebben er met ons bedrijf ook een rack met apparatuur draaien. Wij zijn ook aanwezig op de AMS-IX, maar wij hebben onze connectie bijvoorbeeld in Iron Mountain in Haarlem.

In AM5 verbinden we weer met carriers als TATA, GTT en NTT. Ook verbonden aan MX-routers van Juniper.

[xares]

Uit interesse wat is de reden dat jullie de ams-ix poort in Haarlem hebben?
Risico spreiding?

Wij koppelen zelf ook in AM5, maar de crossconnects bij elkaar zijn ondertussen duurder dan het rack en stroom zelf

[Snow_King]

Spreiding is 1 ding, we hebben routers hangen in Nikhef, AM5 en Iron Mountain. Die in Iron Mountain was het minst bezet toen we 2y geleden de AMS-IX aansloten. Daarom die locatie gekozen.

Wel is Equinix een locatie waar we niets extra meer aansluiten. De prijzen die ze rekenen voor een crossconnect zijn echt absurd te noemen (125 per maand!) en daarom doen we dat daar niet meer.

In Iron Mountain betalen we 50 per crossconnect per maand en in Nikhef helemaal niets :-)

[xares]

Wij betalen hetzelfde inderdaad, zal per 1 Jan 2024 vast weer omhoog gaan.

Iron Mountain klinkt goed inderdaad, racks/power waren tijd terug wel veel duurder daar.
Maar wellicht de verkeerde accountmanager gehad.

[pe0mot]

Dus nog ongeveer 2-3 kilowatt om die 8.2 af te voeren naar buiten.

[Kees]

In mijn datacenters kan ik wel per rack zien wat het stroomverbruik is, maar voor de koeling is er geen aparte rekening. Maar het is natuurlijk wel logisch om aan te nemen dat als je minder verbruikt dat er dan ook minder koeling nodig is. Dus de rekening voor de stroom is niet alleen voor de electriciteit, maar ook voor de koeling.

De koeling gaat ook niet per rack, maar per zaal, en er zitten waarschijnlijk meerdere klanten per zaal. Dus dat is ook vrij lastig terug te rekenen naar een rack.

[RefriedNoodle]

De koeling gaat ook niet per rack, maar per zaal, en er zitten waarschijnlijk meerdere klanten per zaal. Dus dat is ook vrij lastig terug te rekenen naar een rack.

Oprechte vraag: is dat zo lastig terug te rekenen? Ik ben niet zo thuis in de energie-kant van datacenters, maar wordt elke Watt die je verbruikt niet grotendeels omgezet in warmte, zodat je een vrij lineaire verhouding hebt tussen jouw stroomverbruik in het DC en welke fractie van hun koeling voor de door jou gegenereerde warmte is?

[Kees]

Ja, de prijs die je voor stroom betaald is meestal inclusief koeling. Ik ben tenminste nog geen aparte 'koeling' post tegen gekomen bij de racks die ik huur. Maar als die er al op zou staan, dan is die natuurlijk afgeleid van je stroomverbruik.

En vervolgens zou je kunnen kijken naar de hoeveel stroom de totale koeling gebruikt, hoeveel stroom de diverse racks gebruiken en dat met elkaar delen om het stroomverbruik van de koeling voor de losse racks te bepalen. Maar dat ben ik zelf nog niet tegen gekomen. Het is veel eenvoudiger om gewoon per rack te kijken wat het stroomverbruik is.

[i-chat]

@Kees klinkt helemaal niet logisch om die berekening zo te maken en af te rekenen.

als aanbieder weet je gewoon wat jouw kosten zijn, lees:
stroom: je betaalt 100 euro aan stroom, waarvan 40 voor de users en 60 voor de koeling

nu weet je dus dat je voor elke 1unit aan stroomverbruik geen 4 betaalt maar 10 (want ook nog 6 voor koeling) kortom als jouw prijs normaliter 40ct per kw/h is laat je de klant nu gewoon 1 euro betalen omdat je 'weet' dat er ook nog 60ct aan koeling nodig zit.

we hebben het hier over allemaal ongeveer dezelfde soort apparatuur en de vershillen in warmte ontwikkeling zijn echt nihil. ja een bepaalde ultra effciente voeding zal minder wamte produceren dan een goedkoop onding. maar de groot verbruikers zijn allemaal wel ongeveer hetzelfde, een 65watt arm cpu doet niet meer hitte produceren dan een 65watt intel of een 65watt amd cpu.

[.oisyn]

we hebben het hier over allemaal ongeveer dezelfde soort apparatuur en de vershillen in warmte ontwikkeling zijn echt nihil. ja een bepaalde ultra effciente voeding zal minder wamte produceren dan een goedkoop onding.

Ja, omdat hij minder energie verbruikt. Vrijwel 100% van de gebruikte stroom wordt omgezet in hitte. De hoeveelheid energie die in de informatieoverdracht zit (dus dat deel dat we minstens nodig hebben om het resultaat van de berekening te observeren - anders is het datacenter nutteloos) is vrij klein.

[Reactie gewijzigd door .oisyn op 22 juli 2024 21:34]

[Calypso]

Nee, zo werkt dat niet echt. Er is geen 1=1 relatie tussen opgenomen vermogen en benodigd koelvermogen. In principe is dat nog wel uitrekenbaar als het perse zou moeten, en is afhankelijk per server/switch/router/etc.

Echter, een datacenter, zeker AMS5 weet ik het van, heeft dusdanige koelsystemen dat het verbruik om zeg maar 1 kW koelvermogen te genereren ook variabel is. Een belangrijke factor is bijvoorbeeld de buitentemperatuur; wanneer het niet te warm is wordt het koelcircuit niet actief gekoeld maar gewoon op de buitenlucht. Dit is flink goedkoper (lees: platgezegd alleen rondpompen) dan wanneer je het koelcircuit actief moet koelen. Het gemiddelde is echter wel bekend per datacenter (PUE).

Al met al wordt het door de vele factoren een complexe berekening...

[Reactie gewijzigd door Calypso op 22 juli 2024 21:34]

[Snow_King]

Hoezo niet? 1kW opgenomen vermogen van IT apparatuur is bijna alleen maar warmte. Ja, een stukje van de fans die het omzetten in luchtverplaatsing, maar de rest is allemaal warmte.

Uiteindelijk heeft een DC een PUE waarde die vaak tussen de 1.2 en 1.8 ligt. Als jij dus 1kW aan IT-load plaatst gebruikt het DC in totaal 1.2kW tot 1.8kW.

Daar zit dan koeling, verlichting, liften, deuren, alles in.

Afhankelijk van hoe nieuw het DC is zit deze in de buurt van 1.2 of niet. Oudere DC's zitten toch snel op 1.4 of hoger. Er zijn nog DC's met een PUE van 2.0!

[knirfie244]

Ook die luchtverplaatsing wordt uiteindelijk warmte, het is namelijk niet zo dat de servers de lucht het gebouw uit blazen.

De enige energie "verlies" die je hebt is de energie die in je data zit en wat er aan licht via de fibers het gebouw uit gaat, maar die zijn beide verwaarloosbaar klein, waardoor je in feite kan zeggen dat alle verbruikte energie in warmte wordt omgezet.

[svennd]

En wat met draaiende schijven ? Geen idee of dat significant deel is.

[Xerxes249]

Het enige wat je bij draaiende schijven moet doen als ze draaien is de weerstand overkoment. Die weerstand, je raadt het al, zorgt volledig voor warmte.

[tweazer]

Die weerstand, je raadt het al, zorgt volledig voor warmte.

en voor rook als de warmte te weinig wordt afgevoerd

[Mickeyjhart]

Equinix kan hierdoor de koeling wellicht aanpassen. Helaas is de koeling voor een hele colo waar eventueel ook andere klanten zijn. Dus de koeling blijft hetzelfde verbruiken.
Heeft amsix een hele ruimte met dedicated cooling dan zouden ze daar efficienter kunnen draaien

[Omemanti]

Koeling zal wel afnemen. Misschien moeilijk te meten, maar het zal afnemen. De installatie zal koelwater of lucht terugkoelen naar een een bepaalde temperatuur. Hier zal een pid op zitten ipv 100% all the time.

[Nox]

Op een datavloertje in een hal staat vlot een paar honderd racks á 3-6kW per rack (uitzonderingen daargelaten) ofzo, dus op een heel datacenter met 8 hallen is die 40kW niet veel. Maar mooi meegenomen is het sowieso.

[i-chat]

als je door bezuinigingen 50w minder energie verbruikt en dus 50% minder warmte naar buiten moet brengen kun je je koelinstallatie gewoon op halve kracht laten draaien of meer klanten tot je lokatie toelaten waardoor diezelfde capaciteit met meer mensen gedeeld kan worden.

de prijzen van koeling per kw/h verbruik gaan daarmee niet omlaag, maar de kosten van je rack huur wel ze kunnen nu immers meer racks per zaal kwijt en dus kunnen ze hun hypotheek over meer klanten verdelen.

[denkster]

Het symbool voor watt is W, niet w.
Het symbool voor kilowattuur is kWh, niet kw/h.

[ApexAlpha]

8,2kW? Voor een heel datacenter? Of bedoelen ze dat alleen apparatuur in hun eigendom 8,2kW gebruikt? Dus enkel de switches.

Het is vast dat laatste, maar dat is alsnog heel erg weinig. Dit gebruikt mijn fornuis tijdens het koken al.

[ODF]

En dat is nog maar 1 datacenter, als de 15 anderen ook een vergelijkbare besparing gaan opleveren komt er o.a. weer capaciteit vrij op het stroomnetwerk wat ook in en rondom Amsterdam hard nodig is. De geldbesparing is €13,83 per uur, €331,92 per dag en €121.150,80 per jaar.
Wat 15 jaar voor een verschil maakt

[supersnathan94]

Dat plus de kosten die ze hebben voor het actief koelen van dat vermogen. De Europese Unie vereist voor datacentra nu openbaarheid van energiecijfers dankzij Nederland.

Een aantal datacentra gebruiken gigantisch veel koelwater in de zomer als het boven de 25 graden is. Hoe minder energie er verbruikt wordt hoe beter dat is voor de waterschaarste in Nederland

[MrMonkE]

Dat water stroomt dan verwarmd de natuur in of het riool?

[supersnathan94]

Ja dat denk ik dan.

Microsoft bleek vorig jaar 4 keer zoveel water nodig te hebben dan initieel gedacht. Ongeveer 84 miljoen liter. Das geen kattepis en is 100% geen closed loop

https://www.rtlnieuws.nl/...inkwater-84-miljoen-liter

[pe0mot]

11,2 cent/kwh. (13,83/15/8,2) Waar kun je dat inkopen?

[_Mystikal_]

Met een goed contract voor energie haal je dat nog wel. Belastingen en PUE maakt t duur, kaal 11,2 cent ex btw kijk ik niet perse van op in DC land.

[Houtenklaas]

Voor de meelezer ... PUE geeft de effectiviteit van een datacenter weer. Met een PUE van 1.4 heb je voor elke verbruikte kWh die factor meer nodig aan stroom om koeling en ondersteunende systemen te voeden. Een hypermodern datacenter kan een PUE van 1.2 halen, waar velen nog op 1.4 -1.6 zitten. En die betaal jij als klant natuurlijk ook. Verstook jij 1kWh in je gehuurde kast, dan betaal je eigenlijk (met een PUE van 1.3) dus 1.3kWh.

De Endex is één van de punten waar stroom wordt verhandeld. De huidige inkoopprijs (kaal) per kWh zit daar momenteel net onder de 11.8 cent, beetje het niveau van begin 2022, die 11.2 cent lijkt me momenteel erg lastig, tenzij dat ergens anders in je contract verspijkerd zit als andere kosten.

[Dorank]

Maar dan is de besparing dus hogen aangezien er naast de kale inkoop dus ook geen belastingen erover betaald worden (het gaat dus niet over BTW).

Op de dagmarkt is de gemiddelde kale inkoopprijs voor electra dit jaar tt nu toe rond de 10 cent/kWh, zelfs voor consumenten.

[Houtenklaas]

Datacenters kopen niet op de dagmarkt omdat zij de prijzen voor afgenomen kWh niet per dag kunnen laten mee fluctueren. Klanten willen dat ook niet omdat die een jaarbudget hebben die niet van elastiek is. Datacenters kopen dan ook strategisch in voor wat langere perioden om kWh prijzen zo stabiel mogelijk te kunnen houden. En dan zit je net een paar cent hoger als je dat goed doet ...

[Omemanti]

Als groot verbruiker is dit vast wel te doen. Vooral als je actief met daghandel bezig kan zijn.

[SunnieNL]

Die capaciteit komt niet vrij, tenzij ze ook een lagere aansluiting aanvragen.
Het stroomnet gaat altijd uit van het maximale wat gevraagd kan worden door alle aansluitingen. Als jij maar 10% verbruikt van het maximum van je aansluiting, rekent de aanbieder van het stroomnet nog steeds met 100%.

Dat is het hele probleem op dit moment. Vaak is er nog genoeg capaciteit, maar niet in piek. Sommige bedrijven gebruiken s avonds veel, anderen overdag. Dat wordt echter niet weggestreept. Waardoor je een capaciteit probleem houdt.

[Ludewig]

Het stroomnet gaat altijd uit van het maximale wat gevraagd kan worden door alle aansluitingen. Als jij maar 10% verbruikt van het maximum van je aansluiting, rekent de aanbieder van het stroomnet nog steeds met 100%.

Dit is niet meer zo. Tegenwoordig gaan ze uit van het echte verbruik. Dat is trouwens wel een risico voor de leveringszekerheid, want als bedrijven hun allocatie opeens echt volledig gaan gebruiken, dan gaat het mis.

[i-chat]

daarom is er ook een transitie gaande waarin met wetgeving probeert aan te nemen die het mogelijk maakt dat bedrijven wel een zware aansluiting mogen hebben, maar dat ze wel eerst toestemming moeten vragen aan de energie-boer om hun verbruik te verhogen.

je gaat dan straks zien dat bedrijven een 1mw aansluiting hebben omdat ze enkele dagen per jaar dat volle vermogen nodig hebben, en de rest van het jaar gewoon 100kw verbruiken,

als je zo'n opschakeling op tijd aanvraagt kan men OF tijdelijk meer gaan produceren en een voor korte tijd een beetje meer trekken dan goed is, ze kunnen andere verbruikers in jouw regio aansporen tijdelijk hun verbruik te matigen (tegen financieel gewin), je kunt lokale leveranceers (eigenaren van zonnepanelen, tijdelijk belonen als ze extra terugleveren. en tal van andere maatregelen nemen.

vroeger toen ik jong was moest ik atijd wachten tot 8uur savonds voordat ik de wasmachine aan kon zetten, dat scheelde zo'n beetje de helft aan stroomkosten. nu vandaag de dag zijn dat soort perikelen voor veel mensen een beetje gek geworden omdat veel huishoudens nu 1 tarief zijn gaan hanteren. en toch is er enorm veel te halen als we terug gaan naar een systeem waarbij het moment van verbruik de kostprijs bepaald. met alle smarhome electronica van tegenwordig zou het een eitje zijn om te zeggen>

Hee google, zodra de prijs voor stroom lager is dan 30ct per kwh zet dan de wasmachine en de vaatwasser en de warmte-pomp-boiler aan.

[Ludewig]

De grote industriële gebruikers lijken daar niks in te zien. Ik kan het mij ook moeilijk voorstellen dat ze duimen gaan draaien en de machines stil zetten totdat de zon begint te schijnen.

Overigens kunnen bedrijven al contracten afsluiten met variabele tarieven en we zien nu niet bepaald dat ze massaal dat omarmen om op andere tijdstippen stroom te verbruiken.

Ik heb sterk het idee dat het vooral wensdenken is dat we door andere beprijzing de vraag flink kunnen sturen.

Hee google, zodra de prijs voor stroom lager is dan 30ct per kwh zet dan de wasmachine en de vaatwasser en de warmte-pomp-boiler aan.

Zou je dat echt zelf zo doen? Accepteren dat de vaat niet gedaan wordt als de stroom niet goedkoop wordt, pas in bad als de stroom goedkoop is, etc?

[denkster]

Het symbool voor megawatt is MW, niet mw. De kleine m staat voor milli.
Als je een goede indruk wilt maken ben je nauwkeurig met eenheden..

[A Lurker]

Uit jouw andere reactie hier op dit nieuwsartikel:

Goede zaak, dat het datacentrum zuiniger appatuur loopt, wanneer de oude apparaten vervangen moeten worden!

Wie de bal kaatst...

[Reactie gewijzigd door A Lurker op 22 juli 2024 21:34]

[denkster]

Ok, typefouten . Maar die veranderen de betekenis niet met een factor miljard.
De uitdrukking is: " wie kaatst moet de bal verwachten"
Kaatsen is een oude Friese sport.
Autocorrectie aan het werk?

[Reactie gewijzigd door denkster op 22 juli 2024 21:34]

[A Lurker]

"Wie de bal kaatst, kan hem terugverwachten" is een van de voorkomens van die uitdrukking.

Ik vind je houding echt enorm onvolwassen in je reacties hier. Blijf vooral de aandacht vestigen op de fouten van anderen, terwijl je je eigen fouten bagatelliseert. Daar wordt het hier vast leuker van.

[InsanelyHack]

Oversubscribed noem je dat.

[Omemanti]

Deze besparing is ws peanuts ivm de bestaande aansluiting.
Die ga je niet verlagen omdat je een paar kilowat minder doet.

Hey lijkt misschien veel voor een privé aansluiting maar voor een energie slurper als een dc is het ws niets.

[CyBeR]

Men gebruikte 52kW voor de oude (Brocade) switches, en nu dus 8.2kW voor de nieuwe Junipers.

Hele datacenters opereren op megaWatts.

[Reactie gewijzigd door CyBeR op 22 juli 2024 21:34]

[PcDealer]

Wat gek dat @TijsZonderH nergens in het artikel vermeldt welk merk het eerst was, maar wel tot viermaal toe schrijft dat de vervanging door Juniper was. Bedankt @CyBeR !

[TijsZonderH]

De oude switches waren MLX-switches

[CyBeR]

Maar MLX is een familie switches van merk Brocade, en daarvoor van Foundry (door Brocade overgenomen), niet een merk op zich.

Tegenwoordig is dat dan weer Extreme (bekend van... paars) maar op die van AMS-IX staat nog Brocade.

[Reactie gewijzigd door CyBeR op 22 juli 2024 21:34]

[mdcoo]

Ben niet erg bekend met de MLX series van Brocade, maar volgens mij zijn dit Routers. Meeste switches kunnen geen BGP, althans daar zijn ze niet voor gemaakt.

[Macfreakje]

Brocade MLX series zijn inderdaad routers, VDX is de switch lijn. Ik verwacht ook niet dat ze alleen switches hebben opgehangen maar een Juniper MX serie routers met daarbij nog QFX switches.

Wel apart dat hun marketing team alles op een hoop switches gooit en vervolgens routermodellen noemt.

[Reactie gewijzigd door Macfreakje op 22 juli 2024 21:34]

[PcDealer]

Dus je wilt beweren dat MLX een merk/fabrikant is?

[Navi]

Terwijl het helemaal niet komt doordat Juniper nou zo zuinig is, elke moderne switch verbruikt veel minder dan oude modellen switches. Hadden ze naar modernere Brocades gegaan was de besparing waarschijnlijk net zo.

Ook daar zijn echt enorme stappen gemaakt de afgelopen 20 jaar.

[TimVriend]

Brocade/Extreme is inderdaad ook verbeterd in stroomverbruik, zoals vrijwel alle leveranciers, maar die leveren geen 400Gbit poorten op hun SLX9850 systemen. (Chassis based)
Enkele jaren geleden is AMS-IX begonnen met de migratie van de oude MLX naar de nieuwere SLX, welke op dat moment nog de 400Gbit op de roadmap hadden. Later (na de overname door Extreme) is de roadmap aangepast en de 400Gbit verwijderd, waardoor AMS-IX dus geforceerd naar een andere leverancier moest en dus vertraging op heeft gelopen in de migratie naar energie zuinigere apparatuur...

Geen zorgen, gaan we recht zetten met een versnelde migratie

[DGTL_Magician]

Leuke toevoeging Tim!

[xares]

Enkel voor de Juniper switches van de AMS-IX inderdaad.

[DukeMan]

Volgens het bron artikel gaat het alleen om de switches:

Moreover, the power consumption of the customer facing switches at Equinix AM5 has been significantly reduced, from 52.8 kilowatts to 8.2 kilowatts, representing an 85% decrease.

[ZinloosGeweldig]

Moreover, the power consumption of the customer facing switches at Equinix AM5 has been significantly reduced, from 52.8 kilowatts to 8.2 kilowatts, representing an 85% decrease.

Wanneer je je dit soort dingen afvraagt bij een post, is het heel vaak zo dat het antwoord zomaar in de gelinkte bron artikelen kan staan.

[DigitalExorcist]

Als ik het pedaal van m'n Zoe intrap zit ik al op 25kW

[Marzman]

Ik ben ook een beetje verbaasd over dat getal. Ah, ja kilowatt, zal x 1000 zijn.

[Reactie gewijzigd door Marzman op 22 juli 2024 21:34]

[Rolfie]

Deed je vorige fornuis ook 52,8kW?

[Azbest]

Zeker niet, deze besparing is overigens ook meer een druppel op een gloeiende plaat. Alleen de klimaatbeheersing is al een mega kostenpost. Maar ja, toch een leuk verhaal voor de marketing afdeling.

Hier de kaart van alle omliggende centers:
https://www.equinix.nl/da...on/amsterdam-data-centers

Al deze data centers worden volgens een bepaalde formule gebouwd: klik

[uiltje]

Maar als je minder energie verbruikt dan hoef je ook minder af te voeren. Energie verbruik is immers hetzelfde als warmte ontwikkeling. Nou komt er natuurlijk ook veel warmte binnen via die platte daken....

[Tweakert2020]

Maar kan er ook 400G over je fornuis?

[nelizmastr]

400Graden wel ja

[Rex]

Door de besparing zijn die switches zijn binnen een maand afbetaald.

[wildhagen]

Wellicht, maar ze hangen er sowieso 12 jaar, is de planning.

De nieuwe Juniper-switches moeten zo'n 12 jaar lang in gebruik blijven, ongeveer even lang als de vorige apparatuur.

Zie https://www.bright.nl/nie...m-internet-kpn-ziggo.html

Dat ze sneller zijn afgeschreven is alleen maar mooi, dat is dus pure winst voor zowel Equinix, AMS-IX als het milieu (want minder uitstoot).

En dat nog met een betere prestatie ook.

Een mooie win-win dus voor alle partijen.

[Reactie gewijzigd door wildhagen op 22 juli 2024 21:34]

[TijsZonderH]

Linkje naar Bright is niet nodig als het ook in ons eigen artikel staat hoor

AMS-IX verwacht dat de nieuwe switches een levensduur van twaalf jaar hebben. Dat was ook de levensduur van de eerdere MLX-switches.

[Jerie]

Dat ze sneller zijn afgeschreven is alleen maar mooi, dat is dus pure winst voor zowel Equinix, AMS-IX als het milieu (want minder uitstoot).

(Ook @Rex.) Je kunt niet enkel naar het energieverbruik kijken; je moet ook het maken en transporteren van de nieuwe switches en recyclen/downcyclen van de oude switches meerekenen. Voor mij als leek op dit onderwerp overigens niet te doen maar dat maakt de nuance niet minder waar.

[Videopac]

Waarschijnlijk niet, aangezien grootverbruikers nauwelijks energiebelasting betalen, ookal is de impact op het milieu van een kWh voor een datacenter net zo groot als een kWh van een huishouden.

[rubenvb]

dat de milieu-impact net even groot is, is niet helemaal waar.

Waar de "kookpiek" van de typische consument waarschijnlijk afgevangen wordt door "piekcentrales" op gas, is het constante verbruik van een datacenter gemakkelijker om op in te spelen qua productie, en kan die op minder vervuilende, minder schakelbare productie draaien, zoals, ik zeg maar iets, een kerncentrale.

[Rex]

Ik heb geen zin om het precies uit te rekenen, dus ff snel: 44.6KW * 0.20 EUR/uur * 24 uur = 200 EUR besparing, per dag. 6000 EUR/maand.

Je betaalt dus ongeveer 1 switch per maand af met de besparing.

[Timoo.vanEsch]

Ik las hierboven dat zo'n rack het honderdvoudige kost van je 6k...

[Inflatable]

Dat is toch typisch Nederland.. Internationals en zeer vermogenden allerlei mogelijkheden bieden zo min mogelijk belasting te betalen terwijl het MKB en de gemiddelde Nederlander wordt leeggetrokken.. De echt rijken en minima worden ontzien, de grote middengroep moet alles opbrengen..

[cariolive23]

De echt rijken en minima worden ontzien

Er wordt niemand ontzien.

Om te beginnen met de minima, daar is niks te halen, al zou je nog zo je best doen. En de echt rijken zijn slim genoeg om mensen te betalen die de juiste mazen in het belastingnet te vinden om er voor te zorgen dat ze minder belasting hoeven te betalen. Ze worden echter niet ontzien door de overheid, ze zijn alleen te slim en hebben meer mogelijkheden te schuiven met inkomsten en daarmee belastingen. Daarmee ontzien ze zichzelf.

[Snow_King]

Van oude MLX'en naar nieuwe Juniper switches is niet raar dat je dit haalt, die MLX was ook echt al wel een oud platform.

Iemand enig idee welk type Juniper switches men gebruikt? EX? QFX?

[Beaves]

https://www.juniper.net/u...rs/ams-ix-case-study.html

Company
AMS-IX
Industry
Service Provider
Products used
MX10004 and MX10008
Region
EMEA

[Snow_King]

Ik twijfelde al of het wel het MX platform ging zijn, maar ja dus. Al kunnen daar onder prima nog een setje met QFX'en gebruikt worden die de 100Gb poorten afhandelen.

Zo ver ik weet is de AMS-IX een MPLS netwerk en daar heb je dus een L3 underlay onder het AMS-IX netwerk zitten.

Veel IX'en zijn een MPLS+EVPN of een VXLAN+EVPN netwerk met dus L3 op de ondergrond.

Echte L2 (met STP!) komt je bijna niet meer tegen in die omgevingen.

[jep]

Dat zijn routers.

[Beaves]

Tja, het verschil tussen switches en routers is sowieso heel klein. Elke beetje switch heeft de nodige Layer 3 funties en de meeste routers kunnen ook wel twee of meer VLAN's aan elkaar bridgen

[Tweakert2020]

Wellicht wat verduidelijking toevoegen aan het artikel. Uit het bronartikel:

Moreover, the power consumption of the customer facing switches at Equinix AM5 has been significantly reduced, from 52.8 kilowatts to 8.2 kilowatts, representing an 85% decrease.

[Sorcerer8472]

Waar gaan de oude switches nu naartoe?

[wildhagen]

Aangezien het om 12 jaar oude switches gaat, lijkt de kans realistisch gezien vrij groot dat die afgevoerd en gesloopt zullen worden. Zeker omdat ze blijkens dit artikel nogal energieonzuinig zijn. Energiezuinigheid en duurzaamheid zijn tegenwoordig immers belangrijke thema's.

Eventueel kunnen ze refurbished worden en als tweedehands verkocht worden, dat zie je ook nog wel eens gebeuren met afgedankte servers en netwerkapparatuur. Maar of dat met 12 jaar oud spul nog iets oplevert is ook maar afwachten.

En het hangt er ook vanaf of AMS-IX de eigenaar was, of dat het geleasde apparatuur was. In dat laatste geval gaat het gewoon terug naar de eigenaar, en kan die bepalen wat ze ermee willen doen.

[Sorcerer8472]

Telco-apparatuur wordt geregeld naar derdewereldlanden verscheept en daar verkocht, waar het nog een tweede leven kan hebben (met een per-kWh footprint die een veelvoud kan zijn dan die in NL). Dus vandaar ook deels mijn nieuwsgierigheid.

[TimVriend]

Indien het nog bruikbaar is, zal het inderdaad elders worden ingezet. Denk hierbij aan bijvoorbeeld derde wereldlanden, maar zeker ook als donatie aan de wederopbouw van de infrastructuur in landen als Oekraïne.
Verder is recyclen altijd nog een optie

[sypie]

Jammer dat de Tweakers redactie weinig/geen invloed heeft op de andere DPG redacties. De schrijver van nu.nl hebben er weinig kaas van gegeten, zo te lezen: https://www.nu.nl/tech/62...enter-met-85-procent.html

[lasermen]

KPN en Ziggo zijn al jaren niet meer aangesloten op de AMS-IX
Idem voor de zee kabels, die worden niet direct vanuit het water zo de AMS-IX ingeprikt...

Maar goed om te lezen dat de AMS-IX succesvol over gaat naar Juniper apparatuur.

[Annihlator]

Als je aan de hand van de reacties een inschatting van t niveau maakt... lijken redelijk wat mensen te denken dat dit soort verbruikers noemenswaardig verschil merken als ze hun dak vol leggen met zonnepanelen.

Maarja, dat het artikel suggereert dat het hele datacenter een minuscule fractie van dr totaalverbruik zou trekken helpt niet mee.

Dan komt wss erna pas het verhaal van eneergiekwaliteit wat voor hen/de leek 0 boeit, maar bij een DC zorgt een slechtere of minder betrouwbare energiekwaliteit weer voor extra problemen. Lijkt mij dat zeker bij grote racks er nogal een verwachting kan zijn mbt van waar de spanning zal liggen en mogelijk zelfs hoe zuiver de sinus dient te zijn.

[scsirob]

Ik ken de huidige tarieven van dual redundant power in AMS-IX niet, maar met ruim 1000kWh per dag is dat wel een leuke besparing.

[Remz]

Ga van ongeveer 60 cent per kWh uit. Misschien dat grotere partijen nog wat korting krijgen.

[Navi]

Das wel heel dik betaald, ik zit als eenpitter al op 38 cent per kwh in een datacenter. Grote partijen zitten daar vast nog onder.

[Remz]

Hier zit dan ook nog een stuk koeling in en is gebaseerd op de prijzen die ik ken voor afnemen per kVA. Zal dus iets kunnen verschillen maar goedkoop is het niet.

[Snow_King]

Nee, zeker niet. Je betaald in een DC op dit moment rond de 25c/kWh. Dit was voorheen rond de 16 a 20c, maar dat zit nu wat hoger.

Vorig jaar heeft dit gepiekt naar 80c, maar is inmiddels al behoorlijk gezakt.

[Shadow771]

Krijgen we nog een nieuwe zee kabel naar de VS ofzo zodat de AMSIX nog relevant blijft die komende 12 jaar?