Vermogen Nederlandse datacenters steeg van 1626MW naar 1900MW

Het maximale vermogen van datacenters in Nederland is vorig jaar gestegen naar 1900 megawatt. Het gaat om een stijging van zo'n 17 procent. Hyperscale-datacenters, zoals die van Google en Microsoft, zijn inmiddels goed voor 25 procent van de capaciteit.

De totale capaciteit van 1900MW is geteld aan de hand van de capaciteit van de aansluitingen van datacenters op het elektriciteitsnet. Het gaat niet om het daadwerkelijke verbruik. Volgens de Dutch Datacenter Association, die de cijfers publiceert, verbruiken de datacenters gemiddeld zo'n 35 procent van wat maximaal mogelijk is.

Met name het vermogen van single-tenant datacenters steeg. Daaronder schaart de DDA enterprise- en hyperscale-datacenters, die eigendom zijn van één groot bedrijf. Volgens de organisatie komt dat vooral door de groei van hyperscaledatacenters. Die zijn inmiddels goed voor 25 procent van het vermogen. Dat betreft de grootste datacenters van partijen als Google en Microsoft.

Minder colocatie

Voor het eerst in jaren is het vermogen van colocatiedatacenters gedaald. Dat zijn middelgrote datacenters waar meerdere bedrijven eigenaar van kunnen zijn. Het aantal colocatiedatacenters daalde het afgelopen jaar ook volgens de DDA. Dat kwam door consolidatie vanwege overnames binnen Nederland, het verdwijnen van providers en enkele kleine locaties zijn gesloten.

Ondanks dat het aantal locaties daalde, steeg het totale datavloeroppervlak van colocatiedatacenters. Dat steeg echter minder hard dan in voorgaande jaren. Volgens de DDA komt dat door strengere regels in de voor datacenters populaire regio rondom Amsterdam en de Haarlemmermeer. Voor de komende jaren zou er nog eens 211.000 vierkante meter voor een colocatiedatacenter in de planning staan.

Het rapport gaat ook in op de media-aandacht die er is geweest rondom datacenters in Nederland. Vooral de colocatiedatacenters in de regio rondom Amsterdam ondervinden daar naar eigen zeggen hinder van. 86 procent zegt frictie te ondervinden met de lokale overheid naar aanleiding van de berichtgeving in de media en 40 procent van de klanten van de datacenters stelt vragen. In andere regio's hebben datacenters daar minder vaak mee te maken.

In de media was er in het afgelopen jaar veel aandacht voor het verbruik van datacenters en het gebruik van grondstoffen als water. Tweakers publiceerde artikelen over de impact van datacenters op het energienet en over het koelen van datacenters met drinkwater.

Reacties (85)

[Daivdav11]

Op zich is er ook een verschuiving gaande van waar het energieverbruik plaatsvindt. Stel dat cloud gaming veel populairder wordt. Dit geeft een verschuiving van de energieconsumptie van huishoudens naar datacenters.

Ik denk dat het belangrijk is dat de cijfers meer in verhouding moeten worden gezien. Welk deel van de computerkracht wordt nu uitbesteed aan datacenters, waarbij dat vroeger bij de eindgebruiker zat?

[WillySis]

Het midden en kleinbedrijf heft ook steeds vaker de eigen server op en schakelt over naar een cloud-based oplossing. Daar heb je het over servers die 24/7 aanstonden.
Ook onze server is verdwenen. Daarvoor is een lokale backup-server in de plaats gekomen, maar die staat maar een paar uur per dag aan en gebruikt veel minder stroom.

[Cergorach]

En wat er bij een colocatie stond of een hostingbedrijf dat colocatie gebruikte wordt nu bij AWS of Azure gedumpt en waar het kan geheel opgeheven voor ('serverless') services. En veel lokaal geïnstalleerde applicaties worden vervangen door webinterfaces...

[RobinR]

Als je met dat soort factoren rekening gaat houden heb je te maken met veel grotere berekeningen. Het wordt haast onmogelijk om dat accuraat in kaart te brengen

[ikt]

Maar wat als we nou zo'n supercomputer cluster op die berekeningen loslaten?

[Thejman1989]

Dit wilde ik net zeggen XD. Al zou het wel oprecht een interessante vergelijking zijn.

[supersnathan94]

De groei van 25% van dit jaar op het gebied van single-tenant datacentra is geheel toe te wijden aan het berekenen van de enrgieconsumptie van normale huishoudens uitgevoerd door ons. Voor de rest is het totale verbruik hetzelfde gebleven.

Ik zie het volgend jaar al in het onderzoek staan.

[WillySis]

Die berekening is inderdaad eigenlijk niet te maken. Naast de verhuizing van eigen hardware naar de cloud zie je ook nog eens steeds meer desktops vervangen worden door (zuinigere) laptops.
Aan de andere kant gaan we steeds meer streaming diensten gebruiken, wat weer voor een toename in het elektrogebruik zorgt. De video recorder is bijvoorbeeld uit veel huishoudens verdwenen en vervangen door een media decoder die veel vaker aan staat en meer energie gebruikt.

Er zijn gewoon te veel variabelen waar je rekening mee moet houden. De variabelen in de huishoudens zijn bovendien niet nauwkeurig te meten.

[Ge Someone]

Bovendien opereren die datacenters internationaal. Ze bedienen vaak EMEA (Europa, Middle East, Afrika). Dus er is ook een verschuiving naar ... ons land.

[Skit3000]

Ik zie juist een stroming de andere kant op. Qua games misschien niet, maar alle content die wordt gestreamd wordt (eenmalig) steeds beter gecomprimeerd (want dat bespaard bandbreedte). De ontvangende partij (jouw telefoon, computer of televisie) moet daardoor bij elke keer afspelen meer moeite doen om de stream uit te pakken voordat deze bekeken kan worden.

Het lijkt me realistischer om te bedenken dat het waarschijnlijk hand in hand gaat. Mensen gebruiken meer diensten op hun apparaten, en dus zijn er meer verwerkingen nodig in datacentra.

[watercoolertje]

De ontvangende partij (jouw telefoon, computer of televisie) moet daardoor bij elke keer afspelen meer moeite doen om de stream uit te pakken voordat deze bekeken kan worden.

Dat is niet helemaal correct daarvoor heb je hardware encoders die dat met 2 vingers in hun neus doen, en superefficient. Echter, val je terug op software dan kan je stellen dat opgaat wat jij zegt, maar dat gebeurd eigenlijk niet.

[Reactie gewijzigd door watercoolertje op 25 juli 2024 09:49]

[The Third Man]

En dan nog, vroeger keek je filmpjes op je PC die wel 100W of meer verstookte, tegenover een handheld device dat enkele W's verbuikt. Die krimp in verbruik is altijd nog groter dan wat je aan extra toename had gekregen als al die handhelds alle video met hun CPU hadden moeten afspelen.

[mr_evil08]

Tegenwoordig "moet" alles ook maar in de "Cloud" van je krultang tot aan een slimme thermonstaat, niet omdat het veel toevoegd maar omdat de fabrikant het wil om controle te behouden. Zelf heb ik een warmtepomp wat nu ook opeens "verplicht" in de cloud moet wil ik hem nog op afstand kunnen bedienen, dat was in verleden altijd anders, ik heb veel liever dat het lokaal blijft maar goed het is niet anders(updates terug draaien verhelpt het maar me smartphone google play store verplicht mij de laatste updates te installeren dan moet ik al gaan side loaden).

Verbaast mij ook niet dat datacenters/verbruik toeneemt, genoeg speeltjes bieden geen toegevoegde waarde in de cloud.

[Reactie gewijzigd door mr_evil08 op 25 juli 2024 09:49]

[jongetje]

Waarom moet je je warmte pomp buitenshuis bedienen? Net zoals ovens, wasmachines, thermostaten en zelfs koffiezetapparaten. Die dingen stel je toch gewoon in en desnoods zet je de thermostaat aan als je thuiskomt.

[mr_evil08]

Omdat een warmtepomp langzamer reageert dan ouderwetse CV en het dus even duurt.

En het is zonde om je huis de hele dag op temp te houden terwijl er niemand is.
Vooral ook als mensen op onregelmatig tijden thuis komen werkt de tijdklok ook niet, ook handig als je vergeten bent de verwarming lager te zetten toen je weg ging.

Ovens/wasmachines/koffiezet apparaten whatever zijn zaken waarbij je geen voordeel hebt om op afstand te bedienen omdat er van te voren nog actie is vereist vanuit de gebruiker.

[Reactie gewijzigd door mr_evil08 op 25 juli 2024 09:49]

[multikoe]

Dat is eigenlijk alleen van belang in huizen met een slechte warmte-isolatie. In huizen die goed geisoleerd zijn heeft het helemaal geen zin om de thermostaat lager te zetten als er niemand is omdat het warmteverlies zo gering is dat de temperatuur erg weinig zakt. Je bespaart dan maar erg weinig energie.
En een warmtepomp zet je eigenlijk alleen in als je een goed geisoleerd huis hebt.

[mr_evil08]

Ook goed geisolleerde huizen heeft het zin en ook als je vloerverwarming hebt, zelf verlaag ik ook maar weinig, nachtverlaging heeft altijd zin onderzoeken hebben dat aangetoond, zelfs in een passief huis.

(Ik verwarm trouwens met lucht dan kan je meer spelen met de temperatuur).
De besparing is niet zoveel bij betere geisolleerde huizen dat weet ik.

[Reactie gewijzigd door mr_evil08 op 25 juli 2024 09:49]

[multikoe]

Laat die onderzoeken maar zien dan.
Mijn redenering is vrij simpel: Je kunt een huis vergelijken met een doos. Die lucht in die doos is in het algemeen warmer dan de lucht buiten de doos en de hoeveelheid energie die de doos verliest is recht evenredig met het temperatuursverschil tussen binnen en buiten. Je kunt dus voor de berekening waarmee je het energiegebruik van een dag uitrekent de gemiddelde temperatuur over de hele 24 uur nemen.

Dus, in de praktijk betekent dat dat mijn huis van 7:00 tot 22:00 op 20,5 graden wordt gehouden. Ik heb een slecht geisoleerd huis, dus na 22:00 koelt mijn huis langzaam af. Om een uur of vier 's nachts is de temperatuur gezakt tot 16 graden, waarna om ongeveer 05:00 de kachel weer aanslaat om om 07:00 de temperatuur weer op 20,5 graden te hebben (yes, dat duurt 2 uur). Maar: de gemiddelde temperatuur van mijn huis is hierdoor geen 20,5, maar ongeveer 19,5 graden ((15 * 20,5 + 9 * 18)/24). Deze berekening is niet exact, maar veel zal ik er niet naast zitten. Dat betekent ongeveer 1 graad gemiddeld lager dan in een situatie waarbij ik de thermostaat niet lager zet 's nachts.
Als ik een goed geisoleerd huis had gehad, dan was de temperatuur 's ochtends misschien gezakt naar 19 graden in plaats van 16. En was de gemiddelde temperatuur nog veel dichter bij die 20,5 geeindigd. En had ik dus maar marginaal energie bespaart.

Iemand die hier gaten in kan schieten?

[neographikal]

De enige reden om bij te stoken is energieverlies, lagere temperatuur verkleint dit verlies. Het scheelt altijd maar minder bij goede isolatie. Ik pas met een lucht water warmtepomp lichte nachtverlaging toe, meer gaat niet vanwege de systeemtraagheid. Voordeel is lager energieverlies en hij hoeft niet tegen de lage nachttemperaturen in te werken

[Reactie gewijzigd door neographikal op 25 juli 2024 09:49]

[mjz2cool]

Hoe hebben onderzoeken dat aangetoond? Als je huis goed geïsoleerd is heeft die nachtverlaging weinig zin omdat je weinig warmteverlies hebt.
En overdag ook, want tegen de tijd dat het merkbaar afgekoeld is moet je weer stoken om weer op een hogere temperatuur te komen. Dat kan dan nog wel eens meer energie kosten dan wanneer je gewoon een vaste temperatuur aanhoudt.

[Luxicon]

Het verbruik daar neemt toe, maar bij bedrijven lokaal neemt het als het goed is af, doordat servers nu vanuit de cloud worden bediend. Datacenters zijn veel efficiënter met stroom dan allerlei losse apparaten her en der.

[HADES2001]

die paar gamers die aan cloud gaming doen gaan echt niet zoveel impact maken, dat is nog steeds een niche markt. Denk dat je dan eerder moet gaan kijken naar bedrijven die naar de cloud verhuizen en niet langer een server park op het bedrijfsterrein hebben

[supersnathan94]

Nou dat denk ik wel. Aangezien er naar aansluitvermogen wordt gekeken en niet naar daadwerkelijk verbruik (wat voor slechts 35% wordt gezien). Cloud gaming datacentra staan er ws op de groei dus die zullen wel degelijk een behoorlijke rits aan aansluitvermogen meenemen.

[Luxicon]

Dezelfde cloud (datacenter) kan allerlei platformen voorzien. Niet een datacenter puur en alleen voor gaming. Virtualisatie maakt geen onderscheid, tenminste niet de publieke aanbieders, zoals Microsoft met Azure.

[supersnathan94]

Ja maar dit zijn wel dingen waar een stuk speciale hardware om de hoek komt kijken, namelijk GPU’s. In een normaal DC zijn die helemaal niet zo aanwezig als in een cloud gaming setup. Een gemiddelde cloud kan namelijk goed af met veel cpu, ram en Diskspace.

GPU’s heb je nodig bij een specialistische workload en de vraag is dan ook of die zomaar in een standaard cloud DC hangen. Tenminste. Een DC die niet specifiek dingen als AI en ML aanbied.

[LoCuTuS2000]

Deze verschuiving heeft ook als doel om de schaal te vergroten. Niet iedereen is in staat om een PS5/Xbox One S/X aan te schaffen plus games maar 10 euro per maand is een stuk overzichtelijker. Deze stroom verschuiving zal naar mijn idee niet direct meetbaar zijn.

[evilhomer87]

Dit geeft een verschuiving van de energieconsumptie van huishoudens naar datacenters.

Alleen als er PC's of apparatuur komt waar veel minder stroom voor nodig is.
natuurlijk gebruik je je eigen hardware niet 100% en zal dat schelen.
En de servers zullen vermoedelijk naar ratio opgeschaald kunnen worden, of staan ze ook te kachelen als er slechts 1% online is van de beschikbare capaciteit? bijvoorbeeld in de vroege ochtenden?

[YopY]

Aan de ene kant heb je natuurlijk gelijk, maar aan de andere kant, bij huishoudens staat een computer regelmatig te niksen of op een fractie van de capaciteit te draaien - bij dit soort datacenters kunnen ze ongebruikte capaciteit altijd benutten voor lage prioriteit rekentaken of verkopen aan de laagste bieder (spot market) voor bijv. crypto mining.

[jongetje]

Een cpu die idle staat kost enorm veel minder energie dan een cpu die op volle kracht aan het rekenen is.

Daarbij heb je altijd een device bij de eindgebruiker nodig.

[Indy81]

Ik had tot een paar maanden geleden een PC die steeds de hele dag aan stond voor die paar keer dat ik vanaf m'n werk m'n remote desktop wil gebruiken. Staat voornamelijk te idlen, maar verbruikt toch wel wat energie.
Dit heb ik onlangs vervangen door een laptop die wat minder stroom verbruikt, maar daar zit het probleem eigenlijk niet.
Het grote probleem zit hem in de 3 monitoren die er op aangesloten zitten. Zijn dan wel led schermen, maar met 3 stuks tikt dat ook wel aan.
Dat probleem heb je in een datacenter dus niet.

Wat ik wil zeggen is: je pc kan wel idlen en weinig stroom gebruiken, maar dan heb je nog veel andere hardware die daarbij ook aan staat.

[uiltje]

Als je ze netjes in standby zit als je ze niet gebruikt zal het wel meevallen toch? Een voordeel van LED is dat het snel op start (zolang je geen kleurenecht werk doet).

En als je ze gebruikt, nou ja, prima. Ik heb hier ook 3 schermen staan, en het laptopscherm natuurlijk (nou ja, twee laptop schermen momenteel, maar de ene laptop staat meestal op zelf ook op standby).

Moet je eens kijken wat er in een gemiddeld kantoor continue aan staat. Daar wordt je pas ziek van. Elektriciteit kost nou eenmaal* niks voor bedrijven. * Onder de huidige regering.

[Reactie gewijzigd door uiltje op 25 juli 2024 09:49]

[Daoka]

Dan moet je wel een andere punt ook mee betekenen.

Op dit moment is de PlayStation 4 een ware stroomvreter. De gameconsole verstookt zo’n 9 watt in de standbystand en tijdens het gamen loopt het verbruik op richting de 140 watt.

https://www.google.nl/amp...dan-de-playstation-4/amp/

De console verbruikt in zijn dock 11 watt aan vermogen. Wanneer het apparaat tegelijkertijd opgeladen wordt is dit 15,7 watt en als de Joy-Cons ook opgeladen moeten worden komt hier nog 0,8 watt bij

https://nl.hardware.info/...nog%200%2C8%20watt%20bij.

Dus van welke verbruik ga je berekenen? Ook is het voor streaming servers dat als er 1 persoon bij komt is dat niet gelijk die verbruik erbij. Waarschijnlijk maar een klein gedeelte. Dus je kan het niet zo maar zeggen ik stap over en dus hebben hun dit verbruik meer.

[Noresponse]

Ze kunnen enorme datacenters bouwen in het Noorden bij het Noordkaap. Enorm stukken land en als ze ervoor zorgen dat die data centers gedeeltelijk in de grond zitten en met een groene gras dak valt het nauwlijks op en ondergrond is het altijd koel. Er is daarbij aan de kust genoeg water.

[winwiz]

Zou afgenomen vermogen..... niet juister zijn?

[MrFax]

Het vermogen van je stofzuiger is toch ook niet afgenomen vermogen? Afgenomen vermogen zou in MWh zijn. Nee, volgens mij gaat dit over het vermogen van alle apparatuur, niet van de afgenomen hoeveelheid stroom, dat kan je zelf met een rekenmachine berekenen.

[Reactie gewijzigd door MrFax op 25 juli 2024 09:49]

[mikeyfire643]

De titel benoemt dus de aansluitwaarde.

[Tomatoman]

Strikt genomen is ook dat niet juist. Het genoemde vermogen in het artikel is het opgestelde vermogen: het maximale vermogen dat de opgestelde apparatuur kan opnemen. Wat niet duidelijk wordt uit het artikel is of daarbij al rekening is gehouden met de gelijktijdigheidsfactor. In het algemeen geldt voor industriële installaties dat nooit alle apparatuur gelijktijdig wordt gebruikt. Het daadwerkelijke vermogen dat alle installaties op enig moment vragen is daardoor lager dan het opgestelde vermogen (de gelijktijdigheidsfactor is kleiner dan 1).

Netaansluitingen zijn altijd genormeerd op bepaalde aansluitwaarden. Als je een opgesteld vermogen hebt van 800 kVA, vraag je daarom geen aansluiting van 800 kVA aan, maar een van 1 MVA (= 1000 kVA).

Stel dat een klein datacentrum een opgesteld vermogen heeft van 900 kVA met een gelijktijdigheidsfactor van 0,8, dan wordt er maximaal 720 kVA aan vermogen afgenomen. De aansluitwaarde van de netaansluiting is in dit geval waarschijnlijk 1 MVA, of meer als de netaansluiting alvast is gedimensioneerd op een latere uitbreiding van het opgestelde vermogen.

[beerse]

De 1,9 GW van de titel is aansluit-vermogen. Daarbij kan je denken dat dit de maat van alle zekeringen bij elkaar is. Zoveel kunnen ze maximaal opnemen.

In het artikel spreken ze van een verbruik van ongeveer 35% van dat vermogen. Even snel berekend: 700 MW. Dat kan je opgenomen vermogen noemen, of afgenomen vermogen.

Omdat het bij nieuwe rekencentra nogal een punt is, vraag ik mij af hoeveel van die verbruikte 700 MW er aan warmte de natuur in is gepompt. En dan ook waar en hoe.

[multikoe]

Dat is vrij simpel: vrijwel alles. Er gaat 700 MW in, de enige manier waarop dat er uit kan is via warmte. En dat gaat dan via het koelwater en (waarschijnlijk) via de luchtbehandelingssystemen.

[Groningerkoek]

Van het opgenomen vermogen wordt al snel rond de 25% ingezet voor het koelen van de ruimtes, andere verbruikers als verlichting e.d. kunnen we wel buiten beschouwen laten bij zulke verbruiken. Maar er gaat bij lange na niet zoveel energie aan warmte "verloren" als dat het datacenter opneemt uit het net, ook een server die 1KW opneemt stoot geen 1KW aan warmte uit.

[multikoe]

Het koelen van een ruimte vereist dat je warmte afvoert. Dat is wat een airco doet: hij gebruikt elektriciteit om warmte uit lucht te halen. Die warmte voert hij af. De afgevoerde warmte is wat er uit de lucht is gehaald, plus de energie die de airco zelf gebruikt.

Verlichting is niets anders dan elektriciteit omzetten in licht en warmte. Licht wordt opgenomen door alle oppervlakken waar het op valt en daar weer omgezet in warmte.

En als een server 1 kW aan elektriciteit opneemt, waar blijft die energie dan?

Elk systeem dat energie opneemt moet dat ook weer afstaan. Dat kan in verschillende vormen: een auto zet energie om in snelheid, een lift zet energie om in hoogte. Een gebouw beweegt niet en produceert geen producten waarin je energie kunt opslaan. Dat betekent dat alle energie die je er in stopt, er als warmte weer uit moet komen.

[Groningerkoek]

Met de server zat ik fout. Een server kunnen we zien als een gesloten systeem. 1.000 erin = 1.000 eruit.

Maar je zit fout met het koelen van een datacenter, hier wordt ook veel energie omgezet in beweging en omdat er energie wordt verbruikt om water en lucht in beweging te houden is het onmogelijk dat alles wordt omgezet in warmte.

[multikoe]

onmogelijk dat alles wordt omgezet in warmte.

Interessant. Waar blijven die Megawatts aan energie die via de eletriciteitskabel het gebouw binnenkomen dan? Ze moeten dus omgezet worden in een andere vorm van energie. Welke? Het gebouw beweegt niet. De lucht die uiteindelijk uit de luchtbehandelingsinstallaties stroomt beweegt wel, maar die beweging stopt. Waar blijft die bewegingsenergie dan?

[Reactie gewijzigd door multikoe op 25 juli 2024 09:49]

[Groningerkoek]

Die bewegingsenergie verdwijnt uiteindelijk in het niets.

Vergelijk het met een bal, het kost energie om de bal weg te trappen en zolang de bal rolt bevat deze kinetische energie en als de bal is uitgerold is die energie verloren gegaan door dingen als wrijving.

Een datacenter is dankzij koelwater en luchtstromen geen geïsoleerd systeem en dus gaat de wet van behoud van energie niet op.

[multikoe]

Die bewegingsenergie verdwijnt uiteindelijk in het niets.

Dat kan helemaal niet. Je haalt zelf de eerste wet van de Thermodynamica erbij. Die zegt:

De eerste wet van de thermodynamica, ook wel Eerste Hoofdwet genoemd, stelt dat energie niet verloren kan gaan of uit het niets kan ontstaan. De wet staat algemeen bekend als de "Wet van behoud van energie". Er kunnen alleen omzettingen van energie plaatsvinden. De tweede wet van de thermodynamica stelt daarnaast nog andere voorwaarden aan de toegelaten omzettingen.

In het datacenter kan dus geen energie verloren gaan. Dus die 700 MW die er in gestopt wordt, moet er ook weer uitkomen. Er kan een omzetting naar een andere energievorm plaatsvinden. Ik heb het al een paar keer gevraagd, maar ik vraag het nog een keer: welke andere energievormen kunnen we "zien" als we buiten het datacentrum aan het meten slaan?

[Groningerkoek]

Beweging.

En wat die bal betreft geef ik aan dat die energie is opgegaan aan dingen als wrijving. Voor ons is die energie als verloren te beschouwen want die gaan we nooit meer terugwinnen. (in het niets is ongelukkig aangeduid want er worden bijvoorbeeld grassprieten verbogen door de bal en dat kost energie)

Wat het datacenter betreft kan daar wel energie "verloren" gaan omdat het geen geïsoleerd systeem is. Er draaien bijvoorbeeld pompen om koelwater aan en af te voeren de energie die hiervoor wordt omgezet in beweging wordt niet omgezet in warmte en dient nadat het koelwater weer naar buiten stroomt als verloren beschouwd te worden voor het datacenter.

[multikoe]

Je veroorzaakt wat ruis op de lijn door te spreken over nuttige en niet-nuttige energie. Dat is een totaal andere discussie. De vraag van @beerse was heel simpel:

Omdat het bij nieuwe rekencentra nogal een punt is, vraag ik mij af hoeveel van die verbruikte 700 MW er aan warmte de natuur in is gepompt. En dan ook waar en hoe.

(natuur dikgedrukt door mij)

Ik kan het niet simpeler brengen dan dit: alle energie die in een datacentrum wordt gestopt wordt uiteindelijk afgegeven aan de omgeving in de vorm van warmte. Op een paar honderd meter van het gebouw is alle beweging (van lucht, van water) geneutraliseerd en *dus* omgezet in warmte. Er gaat 700 MW in en er komt *dus* ook 700 MW weer uit.

Ik gooi niet graag met diploma's e.d. maar ik ben een HBO afgestudeerd werktuigbouwkundige met een specialisatie in energietechniek. Het is lang geleden, maar ik weet wel een beetje waar ik over praat.
Maar je hoeft mij niet te geloven en misschien heb ik het ook mis. Ik laat me graag corrigeren dus als je iemand kunt vinden die hier echt veel van af weet en mijn verhaal kan weerleggen, dan hou ik me (echt) aanbevolen.

[Groningerkoek]

Misschien dat ik een catastrofale denkfout maak hier. (ook last van brainfog dankzij long-covid en krijg hier bijna hoofdpijn van, is geen excuus voor wat ik typ, maar ik mis vast iets essentieels)

Vraagje: Als bewegende objecten als lucht en water ophouden te bewegen is die kinetische energie dan allemaal omgezet in warmte (al dan niet via wrijving of andere omzettingen)

Indien ja dan is de enige conclusie denk ik dat ik mij kapotstaar op een "tussenvorm" van de energie, terwijl jij naar het eindproduct kijkt.

[Reactie gewijzigd door Groningerkoek op 25 juli 2024 09:49]

[multikoe]

Vraagje: Als bewegende objecten als lucht en water ophouden te bewegen is die kinetische energie dan allemaal omgezet in warmte (al dan niet via wrijving of andere omzettingen)

Ja, dat is zo, indachtig die eerste hoofdwet: energie kan niet verloren gaan. Bewegende objecten bevatten kinetische energie. Die kan omgezet worden in:
- warmte (via de rijmschijven, die worden niet voor niets ongelooflijk heet)
- elektrische energie (regeneratief remmen bij EV's, of elektriciteit halen uit bewegende lucht met een windmolen)
- potentiele energie (je rolt een berg op, waarbij je letterlijk kinetische energie uitwisselt met potentiele energie)

Je kunt de energie natuurlijk ook in het gebouw opslaan door brandstof te maken (chemische energie), of een batterij op te laden (ook chemisch, denk ik), of een vliegwiel aan te drijven (kinetische energie). Maar als je dat vervolgens weer gebruikt, wordt ook die energie weer omgezet in uiteindelijk warmte.

In de warmteleer kijk je vaak naar gesloten of open systemen. Bij een gesloten systeem is het erg belangrijk om de grenzen van dat systeem aan te geven. Als je de buitenmuren van het gebouw als grens neemt, ja, dan moet je theoretisch ook de bewegingsenergie van de lucht en de koelwaterlozingen meerekenen als "afvoer". Maar als je als grens neemt "de natuur", dan zie je als waarnemer uiteindelijk alleen maar warmte.

[Groningerkoek]

Sorry en dank voor de les.

[multikoe]

Dat is nou ook weer teveel eer.... Het is altijd leuk om je hier weer even in te verdiepen en zoals ik al zei: soms heb ik het fout, dan hoor ik dat ook graag.

[Groningerkoek]

Ik vindt de materie ook erg leuk (Ik kom eigenlijk alleen met koelsystemen in aanraking als ze storing hebben, verder niet echt mijn specialiteit), maar inderdaad nooit verder gekeken naar wat er uiteindelijk met die lucht-uitstroom e.d. gebeurt.

En ik weet hoe koppig ik kan zijn, maar gelukkig wel het zelfbesef dat als iedereen het met mij oneens is dat er toch wel een grote kans is dat ik iets mis. (kunnen wel meer mensen op het net gebruiken...)

[beerse]

Als we het over de wet van behoud van energie hebben (en daar was ik ook mee begonnen) dan is beweging een aparte: De beweging op zich is volgens mij kinetische energie. Zoals een raket in de ruimte 'oneindig' blijft bewegen, blijft de energie er in zitten.

Als de beweging afneemt zonder schijnbare energie overdracht, dan is dat meestal door wrijving. Daar word de bewegingsenergie overgezet op iets anders. Beweging op grote schaal is zichtbaar. Beweging op kleine schaal is uiteindelijk vaak warmte: het bewegen van de moleculen.

Bij beweging zou het onderscheid tussen relative beweging en absolute beweging nog een rol kunnen spelen: Een beweging tegen de zwaartekracht in is een omzetting van kinetische energie in potentiële energie. De bowlingbal op de kast leggen kost energie. De deuk in de vloer als de bal van de kast af valt is het resultaat van het vrijkomen van de potentiële energie. Ook bij het indeuken komt energie in de vorm van warmte vrij.

Uiteindelijk wordt energie alleen maar omgezet. Daarbij zijn er best wel veel energie vormen: de energie in brandstoffen zou ik chemische energie opslag willen noemen. De energie opgeslagen in een vliegwiel is kinetische energie. De energie opgeslagen in de bowlingbal op de kast is potentiële energie. Energie in warmte/koude is thermische energie. Verder verwijs ik graag naar de natuurkunde van de middelbare school.

[uiltje]

Bij een standaard airco in huis gaat de energie er via de lucht weer uit. Vanwege de warmtewisseling is dat wel meer dan er aan elektrische energie uit gaat. Maar goed, de elektriciteit wordt natuurlijk wel verbruikt en die energie komt er als delta warmte weer uit. Hier zal dat (gedeeltelijk) in het koelwater gaan zitten, maar ik neem aan dat er een groot gedeelte met warmtewisseling met de lucht / als damp er weer uit gaat. Hoeveel het gedumpte water dan nog bevat is mij niet bekend.

[.phoz]

Een server die 1kW opneemt, stoot wel 1kW aan warmte uit.

[Christoxz]

De totale capaciteit van 1900MW is geteld aan de hand van de capaciteit van de aansluitingen van datacenters op het elektriciteitsnet. Het gaat niet om het daadwerkelijke verbruik.

Of ik begrijp je niet, of je hebt het artikel niet goed gelezen.

[Reactie gewijzigd door Christoxz op 25 juli 2024 09:49]

[multikoe]

Je krijgt een kraan met een capaciteit van 500 liter per dag. Je drinkt er echter maar 5 liter van. Dan is aansluitcapaciteit 500 liter en het afgenomen aantal liters 5.

[Anoniem: 30722]

En hoeveel van deze capaciteit gebruiken we voor Nederlandse inwoners en bedrijven, en hoeveel voor andere landen? Gezien het nog altijd groeiende is, moet je je afvragen of dat wenselijk is.

Scheelt ook, hoe duurzaam wordt de stroom opgewekt, en gaat dit ten koste van beschikbare dure stroom of compenseren ze dit ergens?

[Yariva]

Tuurlijk word het gecompenseerd. Door alle capaciteit van een nieuw windmolenpark op te kopen

[beerse]

Het maakt mij niet uit waar die energie vandaan komt. Ik vraag mij af waar die energie naar toe gaat.

[mekkieboek]

Ik lee hier: https://www.rijksoverheid...nergie/windenergie-op-zee

In 2021 staan er windmolens in zee met een totaalvermogen van ongeveer 2,5gigawatt (GW).

Dus bijna al die parken op zee zijn op dit moment net genoeg alleen voor de datacentra. Doel is wel 4.5 GW in 2023 maar dat geeft wel iets om over na te denken.

[Reactie gewijzigd door mekkieboek op 25 juli 2024 09:49]

[m_snel]

Ik kan me nog herinneren dat ik heel lang geleden eens bij Shell was, toen ze nog tape robots hadden die zo groot als een slaapkamer waren. Volgens mij hadden ze er twee of drie.
In die tijd vervingen ze hardware zodra er apparaten waren die minder stroom verbruikten ( dus ook koeling)
De bekabeling naar de computer ruimte was zo dik als je arm.
Nu zijn de apparaten natuurlijk veel zuiniger, maar in z’n mega data centre wordt bijna een halve terawatt /h per jaar verstookt.

[pbruins84]

Hoe moet ik terawatt per uur per jaar interpreteren? Of bedoel je iets anders?

[m_snel]

Er zo als je bv 1800 kWh in een jaar verbruikt in je huis.

[_Pussycat_]

Dus TWh per jaar, niet TW/h per jaar.

[PolarBear]

Ik kan me nog herinneren dat ik heel lang geleden eens bij Shell was, toen ze nog tape robots hadden die zo groot als een slaapkamer waren.

Op zich gebruikt een taperobot niet zo veel energie. Dat die groot is zeg waarschijnlijk meer over hoeveel tapes er opgeslagen kunnen worden.

[m_snel]

Natuurlijk stonden daar niet alleen tape robots, en inderdaad die verbruikte weinig.

[beerse]

De genoemde 1900 MWatt is volgens mij 1,9 GWatt en 0,0019 TWatt.

En hier gaat het om Watts per jaar. Met 8760 uur per jaar is het 1900/(24 * 365) ==~ 0,216 MW/h, 216 KW/h

[Reactie gewijzigd door beerse op 25 juli 2024 09:49]

[m_snel]

Er staat aansluit vermogen , misschien klopt het artikel niet, maar aansluit vermogen is bij 3 x 25 a bij 230v . Iedere micro seconden van de dag.

[Groningerkoek]

Dit gaat om wat er verbruikt kan worden, als dit verbruik zou worden gerealiseerd dan is dat dus 1.9GWh

216KWh is echt peanuts, daar kun je de verlichting van een groot ziekenhuis nog niet van laten branden.

[gooos]

Dat waren er 3 bij elkaar. Die zijn inderdaad al jaren weg. Sowieso is de hoeveelheid tapes bij hun heel drastisch geslonken de afgelopen jaren.
Verder is sinds 2007 volop op virtualisatie ingezet wat een aanzienlijke reductie van de voetprint oplevert.

[WillySis]

Dat de datacenters rond Amsterdam meer last hebben van de media komt niet alleen door de media. Er zit daar een forse concentratie aan datacentra die een behoorlijke belasting op het elektriciteitsnetwerk vormen. Het is daardoor voor bedrijven die veel energie nodig hebben niet altijd mogelijk om zich in de regio Amsterdam te vestigen.
De capaciteit van de extra gebouwde windmolens komt nauwelijks beschikbaar voor huishoudens, maar wordt opgeslokt door de datacentra. Dat die nieuwsfeiten een invloed hebben lijk logisch.

[TheVivaldi]

Maar hoeveel media gebruiken de datacenters rond Amsterdam? De meeste media zitten in Hilversum (op het Mediapark of net daarbuiten) en Laren (Talpa), en ook media die daar niet zitten maken regelmatig gebruik van studio's aldaar (RTL bijvoorbeeld voor het RTL Nieuws). In Hilversum is ook een datacenter, van Cellnex, dus ik zou eerder verwachten dat qua media de belasting in Hilversum hoger ligt dan die in Amsterdam.

[Reactie gewijzigd door TheVivaldi op 25 juli 2024 09:49]

[Somoghi]

Ik heb je reactie 3x gelezen en ik moest lachen, wel een mooie interpretatie van "last hebben van media"
Denk wel dat hier bedoeld wordt: de media-aandacht van de laatste tijd omtrent datacenters.

[Reactie gewijzigd door Somoghi op 25 juli 2024 09:49]

[TheVivaldi]

O, op die fiets. Ik dacht door mediagebruik omdat media ook fors gebruikmaken van datacenters en een behoorlijke belasting vormen voor het elektriciteitsnet. Maar door jou uitleg snap ik wat er werkelijk bedoeld werd - dank je wel!

[Reactie gewijzigd door TheVivaldi op 25 juli 2024 09:49]

[Anoniem: 1201820]

Bij andere producten en diensten word de im- en export van een / ons land bijgehouden. Zo goed zijn als dit ook gebeurt voor al die bytes, tevens uitgedrukt in euro's in datacenters.

[_Thanatos_]

Ze hebben duidelijk niet de adviezen van de energieboeren opgevolgd hoe je het beste energie kunt besparen.

[oks]

Dat zijn heel wat windmolentjes? Nederland waar alles kan... ook als het eigenlijk niet rationeel is...

[Pe Nis]

Wat een gedurfde stelling om die hier te poneren, maar helemaal waar.

[uiltje]

Nederland als land van de "infinite impossibilities"? Die term hou ik toch voor de VS

[oks]

Zou maar eens gaan rondlopen in de VS. Het land is zo godvergeten bureaucratisch dat je er helemaal eng van wordt. De overheid is daar zo ongeveer wegbezuinigt dus kan je nagaan waar die bureaucratie zit ;-) 'infinite' is voor een hele hele kleine groep in Amerika hoor...

[uiltje]

Infinite impossibilities he? Het land van de onbegrensde onmogelijkheden.

[dasiro]

hopelijk schaalt hun rekening lineair mee, want anders zit de rest met een procentueel hogere factuur om hun subsidies te betalen

[gooos]

"colocatiedatacenters ... Dat zijn middelgrote datacenters waar meerdere bedrijven eigenaar van kunnen zijn."

Ik denk dat de betere omschrijving is: waar meerdere bedrijven klant zijn. Vaak is het pand gewoon in handen van 1 partij die zalen, en/of racks, en/of rackspace verhuurd.