Vlaamse zonnepaneeleigenaren mogen niet meer het overschot aan opgewekte energie aftrekken van hun verbruik. Het Grondwettelijk Hof stelt dat de voordelen van zo'n terugdraaiende meter niet door de Vlaamse regering mochten worden gemaakt.
De uitspraak heeft betrekking op een regeling die sinds een aantal jaar bestaat na een regeling van de Vlaamse regering. Die stelde toen dat burgers die voor eind 2020 zonnepanelen plaatsten vijftien jaar lang gebruik mogen maken van de voordelen die een fysiek terugdraaiende meter heeft. Met zo'n analoge meter loopt het totale stroomverbruik terug. De Vlaamse regering stelde de regeling op ter compensatie van de invoering van de digitale meter. De regering wilde eigenaren van zonnepanelen met een digitale meter compenseren en stelde daarom een overgangsregeling in van vijftien jaar.
Die overgangsregeling houdt in dat ook eigenaren met een digitale meter de energie die ze opwekken mogen afstrepen tegen hun verbruik, vergelijkbaar met de Nederlandse salderingsregel. Het Vlaamse Regulator voor de Elektriciteits- en Gasmarkt of de VREG stapte naar het Grondwettelijk Hof om bezwaar te maken tegen de voordelen die zonnepaneeleigenaren daardoor zouden krijgen.
De VREG vond dat de regeling ervoor zorgde dat het effect van de nieuwe slimme meter teniet werd gedaan. De regering wilde met de digitale slimme meter dat huiseigenaren bewuster omgingen met hun energieverbruik door stroom vooral te verbruiken als ze dat opwekten. Daarnaast vindt de VREG dat niet de Vlaamse regering, maar zij zelf bevoegd is om de tarieven te bepalen voor het verbruiken en leveren van stroom. In dat laatste punt gaat het Hof mee: het stelt dat de Vlaamse regering geen wetten over transmissienettarieven mag maken. Die bevoegdheid ligt alleen bij de federale overheid.
Ook zou de regeling leiden tot discriminatie van beide soorten gebruikers. Mensen die zonnepanelen voor 1 januari van dit jaar hadden geplaatst konden de gunstige regeling gebruiken, maar huiseigenaren die dat later doen niet.
Het gevolg is groot. In de afgelopen twee jaar was er een grote toename van nieuwe zonnepaneeleigenaren, juist vanwege de regeling. Er zouden zo'n 90.000 nieuwe zonnepaneleninstallaties zijn aangelegd, maar die mensen verliezen nu het recht op de subsidie. Het is nog niet duidelijk wanneer dat precies gebeurt. Het Hof zegt dat de regeling niet met terugwerkende kracht ingaat en dat eigenaren dus in het verleden behaalde voordelen niet hoeven terug te betalen. Ook kunnen eigenaren met een analoge meter voorlopig nog steeds daarvan gebruikmaken, maar dat is niet lang meer. In 2022 wil de Vlaamse regering alle energiemeters van zonnepaneeleigenaren hebben vervangen door digitale meters.
Zonnepaneeleigenaren leveren ook met een digitale meter nog steeds stroom terug aan het net. Daar krijgen ze een vergoeding voor, maar die is meestal veel lager dan de kosten van energie.