De Arnhemse privacyactivist Michiel Jonker heeft van de rechter in twee zaken ongelijk gekregen over het anoniem reizen in het openbaar vervoer. Jonker voerde de zaken tegen de NS en Connexxion, maar de rechter ging niet in zijn klachten mee.
Jonker klaagde onder andere over busmaatschappij Connexxion. Hij stelt dat hij niet anoniem kan reizen in de bus, omdat hij bij de buschauffeur alleen een kaartje kan kopen met een pinpas en niet met contant geld. Jonker wil niet met een ov-chipkaart reizen omdat zijn reizen daarmee worden vastgelegd. De rechter vindt dat Connexxion niet in strijd met de privacywet handelt. Het bedrijf wil geen contant geld meer in zijn bussen om zo de veiligheid van chauffeurs en andere reizigers te verbeteren.
Volgens de rechter is dat een belang dat zwaarder weegt dan het recht op privacy. Bovendien vindt de rechter dat bij het achterlaten van betaalgegevens wordt voldaan aan 'minimale gegevensverwerking'. Jonker stelde nog voor dat de contante betalingen alleen zouden moeten gelden voor routes waarop aantoonbaar minder incidenten zijn. Die lijnen zouden op een aparte website te zien moeten zijn. De rechter vindt dat geen goede oplossing.
Tegelijkertijd voerde Jonker een zaak tegen de Autoriteit Persoonsgegevens. Hij stelde dat de toezichthouder op zou moeten treden tegen de NS, die in zijn ogen drie overtredingen van de AVG beging. Zo is hij verplicht zichzelf te identificeren als hij zijn anonieme ov-chipkaart inlevert om het resterende bedrag terug te krijgen, en moet hij extra geld betalen als hij zijn ov-chipkaart met contant geld oplaadt.
Ook hekelt Jonker dat hij zijn identiteitsbewijs moet laten zien bij internationale treinreizen binnen de Europese Unie. De AP deed onderzoek naar die drie feiten, maar concludeerde dat er geen sprake was van een AVG-overtreding. In het geval van identificatie bij geldteruggave concludeerde de AP dat daarbij geen persoonsgegevens worden verwerkt. Bij bedragen van boven de dertig euro gebeurt dat wel, maar dat wordt door kaartbeheerder Trans Link Systems gedaan en niet door de NS.
De rechter vindt het daarnaast geen discriminatie dat reizigers méér geld moeten betalen voor het contant opladen van hun chipkaart. Bij automaten is dat bedrag met vijftig eurocent laag, en bij de balie is het geoorloofd omdat medewerkers daardoor extra handelingen moeten houden. Wat betreft het kopen van internationale kaartjes zegt de NS dat het geen beleid is om daarbij identificeerbare gegevens te verzamelen. Dat dat in een specifiek geval bij Jonker wel gebeurde, was een incident, en geen beleid. In alledrie de gevallen is het volgens de rechter daarom terecht dat de AP niet verder optrad.
Michiel Jonker voert wel vaker rechtszaken tegen bedrijven en overheidsinstellingen waarvan hij vindt dat ze zijn privacy schenden. Zo klaagde hij de gemeente Arnhem aan vanwege de inzet van de afvalpas, en wil hij dat de Autoriteit Persoonsgegevens optreedt tegen een bioscoop die geen contant geld meer accepteert. Tweakers publiceert donderdag een uitgebreid interview met Jonker over zijn rechtszaken.