Beslissing over 3,5GHz-band in Noord-Nederland komt eind dit jaar

De beslissing over het gebruik van de 3,5GHz-band voor 5g in Noord-Nederland valt eind dit jaar. Dat heeft verantwoordelijk staatssecretaris Mona Keijzer laten weten aan de Tweede Kamer. Ze komt met een aantal oplossingen om providers toch 5g te laten aanbieden via 3,5GHz.

Boven de rode lijn mag 3,5GHz niet

Boven de rode lijn mag 5g niet op 3,5GHz. TNO zal in de komende tijd de mogelijke alternatieven onderzoeken en als de resultaten van dat onderzoek er zijn, zal Keijzer een beslissing nemen, schrijft ze in de Kamerbrief. Mobiele providers wachten op de beslissing, omdat 3,5GHz een belangrijke frequentieband zal worden om de komende jaren sneller mobiel internet aan te bieden. Met de huidige regels mogen zij dat niet, omdat het satellietstation in het Friese Burum de frequentie in gebruik heeft voor het afluisteren van satellietverkeer.

Keijzer komt met een aantal mogelijke alternatieven. Zo zouden providers en het satellietstation de frequentieband kunnen delen, mede omdat het belang van de frequentie voor afluisteren afneemt. Ook kan het station in Burum op een andere manier proberen af te luisteren, waardoor signalen van 5g niet zouden storen.

Daarnaast gaat TNO onderzoeken of het station in Burum naar een andere plek kan en of het gebied rond Burum waar het signaal zou storen kleiner kan. Dat kan altijd, maar er zou ook een manier zijn om het gebied waar geen 3,5GHz-signaal mag komen, te wijzigen op basis van de weersomstandigheden.

Het is nog onbekend welke oplossing er komt. De 3,5GHz-band zal samen met de 700MHz-frequentie naar alle verwachting de belangrijkste frequentie worden voor 5g. De 700MHz-band komt wel beschikbaar in heel Nederland en de overheid gaat die volgend jaar veilen. Daarna kunnen 5g-netwerken van start, vermoedelijk vanaf 2020.

Reacties (49)

[CAPSLOCK2000]

Ik mis een optie, waarom stoppen we niet gewoon met afluisteren?
Is iedereen er van overtuigd dat dit echt is wat we willen in deze wereld?

Nederland is wereldkampioen afluisteren. We zijn de luistervink voor heel Europa en de VS en daar betalen we een stevig offer voor omdat we hele stukken van het spectrum niet kunnen gebruiken.

We moeten maar geloven dat het de moeite waard is, maar aangezien andere landen doen het niet op deze schaal doen betwijfel ik dat. Mogelijk dat ze het niet doen omdat ze op onze capaciteit meeliften, maar als het dan toch een Europees project is dan zou je denken dat er elders in Europa wel een plek te vinden is waar minder mensen wonen.

Dat de lijn precies om Amsterdam heen gaat helpt ook niet bij de acceptatie. Daardoor lijkt het erg alsof de Noordelijke provincies weer eens krom moeten liggen om de randstad te plezieren.

[Anoniem: 961031]

Dat de lijn precies om Amsterdam heen gaat helpt ook niet bij de acceptatie. Daardoor lijkt het erg alsof de Noordelijke provincies weer eens krom moeten liggen om de randstad te plezieren.

Wat een onzin opmerking zo kan je ook de opmerking maken dat de lijn precies om Zwolle heen gaat.
Zeker omdat die lijn niet om Amsterdam heen gaat maar juist door Amsterdam heen loopt!
Amsterdam Noord is nog steeds Amsterdam

[CAPSLOCK2000]

Wat een onzin opmerking zo kan je ook de opmerking maken dat de lijn precies om Zwolle heen gaat.
Zeker omdat die lijn niet om Amsterdam heen gaat maar juist door Amsterdam heen loopt!
Amsterdam Noord is nog steeds Amsterdam

Perceptie. Ik heb nergens gezegd dat het zo is, alleen dat het zo overkomt. Dat de lijn precies boven Zwolle langs gaat helpt maar weinig hoor, het bevestigt alleen maar het beeld dat een stad blijkbaar belangrijker is dan de rest.
Misschien is dat zelfs zo, daar wil ik het niet eens over hebben.
Het gaat mij alleen om het beeld dat het overbrengt. Dat hoeft niet juist te zijn, maar heeft wel degelijk invloed op de acceptatie door bevolking.

[Anoniem: 961031]

Inderdaad de perceptie maakt de acceptatie lastiger, maar als je niet open staat voor argumenten sla je bij voorbaat de discussie dood. Eerst was je punt dat "de Noordelijke provincies weer eens krom moeten liggen om de randstad te plezieren". Wordt er een tegen argument geboden op je analogie en wordt hij weerlegd is het meteen dat de stad belangrijker is dan de rest. Wat uiteraard ook niet zo is. In het gebied waar zendingen op 3.5Ghz verboden is liggen namelijk ook grote steden en het is niet zo dat daar op eens wel op 3.5Ghz gebruikt mag worden.
Ook het oppervlakte van het platteland onder de streep is groter dan het stedelijk gebied.
Het zal inderdaad ook vooral de perceptie zijn bij mensen die graag een bepaald beeld willen uitdragen en daarmee in een verdom hoekje willen zitten en daar steen en been over lopen te klagen.

Het artikel gaat juist erover dat ze bezig zijn met een oplossing dus ik snap je punt ook niet echt. Er is nergens genoemd dat ze boven de rode streep geen 5g krijgen.

[batjes]

Naja, het is wel. Nederland is groot geworden dankzij spionage en inlichtingendiensten.
Zo zijn we begonnen met de Hanze en daarna onze Gouden Eeuw als supermacht op deze wereld (3/4de van de marine op de wereld voerde onze fucking vlag, hell yeah). Zo zijn we tijdens de tweede wereld oorlog een belangrijke inlichtingen partner geweest voor de Britten en Amerikanen. En sindsdien hebben we onze invloed in de wereld ermee weten te behouden.

Want het is echt niet omdat we zo'n tof volk zijn dat Nederland verhoudingsgewijs zo ontzettend smerig veel invloed en macht in deze wereld heeft. We zijn ook op 1 of andere manier bevriend met zo'n beetje elk land op deze planeet, hebben eigenlijk met niemand problemen behalve Rusland en Turkije, maar zelfs dat valt best wel mee.

Dat "braafste jongetje van de klas" wat Nederland vaak genoemt is/word, is een charade. Een complete farce.

We zijn al een paar 100 jaar 1 van de grootste intelligence landen ter wereld. Dit veroorzaakt ook de moeite die we hebben met het opgeven van 3.5ghz, want dat is o.a. een belangrijk militair spectrum. Naast dat we die meuk express in het noorden van Nederland neergezet hebben om ook zo optimaal mogelijk satellieten af weten te luisteren.

Maar we misbruiken onze macht al jaren om onze positie in de wereld te behouden, het is namelijk ontzettend belangrijk voor onze wereldwijde handelsbelangen. Want uiteindelijk, doen we het voornamelijk daarvoor. Handel.

[Zer0]

daar betalen we een stevig offer voor omdat we hele stukken van het spectrum niet kunnen gebruiken.

Het stuk wat door Burum gebruikt wordt is maar een heel klein deel van het totale spectrum.
Er zijn rond die frequenties een aantal banden beschikbaar die in andere landen voor 5G gebruikt worden. Technisch gezien is er geen enkele belemmering om 5G op een naburig frequentie blok uit te rollen.

[csmale]

"Nederland is wereldkampioen afluisteren. We zijn de luistervink voor heel Europa en de VS en daar betalen we een stevig offer voor omdat we hele stukken van het spectrum niet kunnen gebruiken."

Volgens mij zijn dat de Britten met hun GCHQ...

https://nl.wikipedia.org/...mmunications_Headquarters

[CAPSLOCK2000]

Het gaat natuurlijk in het geheim, maar terugkijkend naar de geschiedenis is NL altijd koploper geweest als het gaat om afluisteren. Een eenvoudige aanwijzing daarvoor is het aantal telefoon- en internet-taps dat we doen. Daarmee steken we altijd al met kop en schouders boven de rest uit.
Het kan natuurlijk dat zaken veranderd zijn, of dat de rest (nog harder ) liegt over hoeveel ze tappen, maar zonder tegen bericht ga ik er van uit dat we nog altijd mee doen in de top.

[bigoldie]

Dit komt me wel heel bekend voor:
nieuws: Afluisterstation Burum zit ingebruikname 3GHz-frequenties voor 4g in ...

[neeecht]

Wat een onzin is dit allemaal zeg.
Er staat zelfs een 4G 800/1800 MHz mast van KPN TUSSEN de satellieten op het terrein.

De 4G uplink band van 1800 MHz is:
1710 - 1730 MHz KPN
1730 - 1750 MHz Vodafone
1750 - 1780 MHz T-Mobile

Een beetje slechte telefoon die alleen band 3 (1800 MHz) heeft, kan dus al storen met een harmonische.
3500 MHz / 2 = 1750. Dit is allemaal politiek gelul. Iedereen kan een stoorzender op accu's en zonnepanelen ergens in het gras zetten. Natuurlijk kan deze gevonden worden, maar je kunt ze neer blijven zetten.
En afluisteren? Voor wat? Het belangrijkste zijn terroristische aanvallen, die houden ze nooit tegen.
Dan zal het wel om geld gaan, economisch afluisteren. Ook onzin. Iedereen met internet en een fish-scriptje is al niet meer 'af te luisteren'.

Maar het zijn leuke nieuwsberichten, goed toe te passen in een James Bond film.

[OneGlory]

"te wijzigen op basis van de weersomstandigheden."

Heeft dit dan te maken met de relatieve vochtigheid, of meer met hoge/lage drukgebieden? En hoe groot zijn de verschillen dan, hoeveel km zou de grens dan kunnen verschuiven?

Ik vind de positie van de grens sowieso wel bijzonder, ik zou deze eerder als cirkel verwachten.
Nu is de afstand tot het station aan de Oostkant van Nederland veel korter t.o.v. de Westkant..

[Reactie gewijzigd door OneGlory op 23 juli 2024 03:34]

[watercoolertje]

Mogelijk dat die grens bepaald word doordat de apparatuur voornamelijk 1 kant op staat.

Sowieso kun je bij de oosterburen niks afdwingen. Dus mogelijk is er al te veel ruis dat die grens rechts dus wat dichter op het afluisterstation kan zitten.

[Bl@ckbird]

De meeste communicatie satellieten hangen in een geostationaire baan. Aangezien we vrij Noordelijk wonen, moeten de satellieten uitgelijnd worden richting het Zuiden. Zeker de schotels richting het Zuid-Oosten en Zuid-Westen zijn op een paar graden boven de horizon uitgelijnd. Onweersbuien boven het midden van Nederland kunnen al flinke storing veroorzaken in het signaal.

Rechts Inmarsat, links afluisterstation Burum.
(En ja.. die luisteren naar dezelfde satellieten.)
https://goo.gl/maps/aYRi1bKxCgo

[Reactie gewijzigd door Bl@ckbird op 23 juli 2024 03:34]

[GekkePrutser]

Ik wist niet dat ze echt pal naast elkaar zaten..

In dat geval is dan natuurlijk wel de vraag waarom ze niet gewoon een kabeltje trekken richting de apparatuur van inmarsat. De vaste telefoniepartijen moeten immers ook meewerken aan taps.

En wat ik ook niet helemaal begrijp: Als de ontvangstcondities zo marginaal zijn, waarom zit Inmarsat zelf dan ook in Burum en niet ergens in de buurt van de evenaar? Inmarsat valt niet onder dezelfde bescherming als het afluisterstation dus je zou zeggen: Als Inmarsat het verkeer kan horen zonder wettelijke bescherming dan moet het NSO het ook kunnen, 50 meter verderop.

[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 23 juli 2024 03:34]

[Bl@ckbird]

Het grondstation is in 1973 geopend. Internet bestond niet en communicatie werd voornamelijk via de ether gedaan. (satelliet en radio communicatie) Internet is pas van de laatste jaren en de tapwetgeving hobbelt daar jaren achteraan. Vergeet niet dat Nederland is vrij groot geweest in radiocommunicatie, vanwege onze koloniën in de Oost. Radio Kootwijk (uit 1918) herinnert hier nog aan.

Het grondstation van Inmarsat was vroeger van Stratos (tot 2006 Xantic) wat onderdeel was van van KPN en daarvoor de PTT komt. Inmarsat communiceert alleen met z'n eigen satelliet-wolk die in LEO baan hangt. Deze satellieten vliegen als een schil om de aarde heen. Schotels kunnen wat hoger t.o.v. de horizon uitgelijnd zijn. Het afluisterstation luistert ook naar andere satellieten die lager boven de horizon staan. Hoe het nu is weet ik niet, maar ze hadden grote schotels die ook naar het Noorden konden draaien. Daarmee konden ze naar (Russische) satellieten boven de Pool luisteren. (Sting heeft daar zelfs een liedje over geschreven.)

Marginale ontvangst condities is ook maar relatief. GEOstationaire satellieten in het Zuidwesten en Zuidoosten moet je laag op de horizon uitlijnen om te kunnen ontvangen. Het RF signaal moet een veel langere weg afleggen door de atmosfeer. (Daarom zijn zonsondergangen ook rood.) Als de schotel groot genoeg is kan je dit makkelijk compenseren. Onweersbuien gooien echter echt roet in het eten, maar zo vaak komt dit niet voor.

Deze grote schotels zijn overigens ook verwarmt. Regen en sneeuw veranderen het profiel en demping van de schotel waardoor ontvangst slechter wordt. Het grootste energieverbruik gaat in de verwarming van de schotels zitten. Ook de noodstroomvoorziening moet deze stroom kunnen leveren.

[OneGlory]

En 800meter links van de schotels nog een stiekeme luistervink?

[Bl@ckbird]

Je zou het wel denken..

[pasarica]

En links ervan op (hemelsbreed) zo'n 800 meter afstand een Russisch Orthodoxe Kerk. Toeval?

@OneGlory was mij al mijlen voor.

[Reactie gewijzigd door pasarica op 23 juli 2024 03:34]

[GenomDalar1983]

Ik vind de positie van de grens sowieso wel bijzonder, ik zou deze eerder als cirkel verwachten.

Misschien om enigszins nog iets te verhullen van de locatie van de afluisterapparatuur.

[watercoolertje]

Haha zoek eens op google, dit is echt geen top secret hoop ik. De weg ernaar toe heet zelfs satallietpad oid

[Yannick97]

Als je op Maps zoekt naar Burum dan zie je zelfs gewoon alle schotels staan...

[GenomDalar1983]

Als je het hebt over Burum, ok, dat is erg opzichtig, maar wie weet zit er ook wat in Noord-Holland (Den Helder)? Als het echt alleen maar Burum was, dan was dat hele gebied boven Noord-Holland toch niet nodig?

[Richh]

Dat ligt dichter bij elkaar dan je denkt hoor en waarschijnlijk staat de apparatuur in Burum voornamelijk richting het westen gericht? Ik kan me wel voorstellen dat ook Noord-Holland dan in het gebied valt.

[PDZ]

Rij naar Boerum City en dan hoef je niet ver te zoeken. De lokatie is algemeen bekend.

[Jerie]

Ik vind de positie van de grens sowieso wel bijzonder, ik zou deze eerder als cirkel verwachten.

Yep, helemaal als je naar de lokatie kijkt (tegen Groningen aan).

Zie Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Burum (staan ook een paar fotos).

EDIT: en hier meer publieke info https://nl.wikipedia.org/wiki/It_Grutte_Ear (lol die naam, iemand bij de overheid heeft humor)

[Reactie gewijzigd door Jerie op 23 juli 2024 03:34]

[RAAF12]

Da's Fries voor grote oor. Het stoornivo is het laagst in Burum. Vandaar de plaats. Siemens bouwde daar de eerste schotel en die verzorgde telefoondiensten voor Duitsland, Scandinavië en Nederland. Later kwamen er nog een aantal schotels bij.

[Uhuruburu]

Verhuizen van het afluisterstation naar (een) verlaten olieplatform(s) in de Noordzee een idee? Of in samenwerking met de Duitsers (en Amerikanen....) een nieuwe afluisterstation bouwen op Helgoland.

[TommyboyNL]

Dan zit je niet in de spotbeam die van de satelliet af komt. Het afluisterstation en het up/downlinkstation zitten nu hemelsbreed enkele tientallen/honderden meters van elkaar (zie Bl@ckbird in 'nieuws: Beslissing over 3,5GHz-band in Noord-Nederland komt ein...).

[JohnKarma]

Ik zal vast niet de enige zijn die de knik in de lijn nogal opvallend vind. Waarom uberhaubt een knik? Ik zou juist verwachten dat die knik de randstad juist meer zou betrekken. Immers meer mensen meer radio(golf)verkeer dus meer zendvermogen op die frequentie dus moet er meer afstand gehouden worden tot de schotels. Maar misschien begrijp ik politicologica wel weer eens niet......

[Anoniem: 298047]

/offtopic

De gene die de screenshot heeft gemaakt zit ieder geval vlakbij Breda

[mvnieuw]

Waarschijnlijk heeft ie zijn locatie gespoofed omdat ie boven de streep zat en met zijn gerootte telefoon stiekum op de 3.5 GHz band zat te spelen.

[Arator]

Hoeft niet altijd zo te zijn. Als ik op werk in Antwerpen, google maps open, zou ik Brussel zitten. Brussel is echter de locatie waar ik het bedrijfsnetwerk verlaat en op het wijde web kom.

OT. Ik weet totaal niets over radiofrequenties en dergelijke, maar zou dat afluisterstation dan ook niet kunnen afluisteren op gsm's als ze op dezelfde band mogen zitten?

[Reactie gewijzigd door Arator op 23 juli 2024 03:34]

[kielkiel]

He he.... Toen enige tijd geleden breeduit in het nieuws was dat de 3,5g niet gebruikt mocht worden, mistte ik in alle berichtgevingen het onderwerp 'oplossingen zoeken voor dit probleem'. Leek me namelijk sterk dat er geen oplossing voor is om beide groepen van dezelfde band gebruik te maken.

[Wailing_Banshee]

Tuurlijk, want de mensen die daar wonen zijn toch niet belangrijk en zijn wel gewend dat ze geen snel internet hebben...

[unreal0]

Rare reactie inderdaad. Met die gedachtegang kunnen we beter ook stoppen met die peperdure glasvezelprojecten in al die buitenwijken, of het goed onderhouden van alle wegen in afgelegen gebieden, want het gros van de gebruikers zit toch in de randstad, en de rest neemt maar genoegen met iets minderwaardigs..

[marco96317]

Ik weet niet of je op hetzelfde plekje woont als waar ik woon, maar het aantal opties tot snel internet is met één vinger te tellen: ziggo. De rest is voor bij ons geen optie met het aantal apparaten wat tegenwoordig internet gebruikt.
4G is hier net te ontvangen als je buiten bent, binnen val je weer terug op het 3G netwerk.

En de acties om buitenwijken van glasvezel te voorzien komt nog niet heel snel van de grond al zeg ik het zelf. In 2012 zijn ze er enthousiast mee begonnen, maar het is tegenwoordig akelig stil.
https://nos.nl/artikel/21...lasvezelverbindingen.html

Ik wil niet compleet pessimistisch zijn, maar er is de afgelopen jaren qua internet niet veel gedaan in de buurt van mijn woonplaats. En als ik dan dit soort berichten leest, dan vrees ik vaak het ergste.

[Appie de Drenth]

Komen wij in Drenthe aan met ons glasvezel in het buiten gebied😂. Ohja, 4g+ is hier in de flats zelfs nog prima te ontvangen. Ool het buitengebied heeft prima bereik(op een paar dode hoeken na)

[VirtualGuineaPig]

Vandaar dat ze over het algemeen wat verstandiger zijn dan de overhypte Randstedeling ...

Maar wat betreft Burum: vlgs wikipedia zal het complex (want er huizen diverse instanties op het terrein) de komende jaren worden uitgebreid voor de operaties van de NSO. Dat zou dus betekenen dat Noord-Nederland beperkt blijft in de uitrol van 5G.
(bron https://nl.wikipedia.org/wiki/It_Grutte_Ear)

[Reactie gewijzigd door VirtualGuineaPig op 23 juli 2024 03:34]

[MedionAkoya]

Welk frequentie was 5g-test in Groningen dan?
@Soldaatje Thanks soldaatje, 700 MHz en 26GHz.

https://www.5groningen.nl/startpagina
http://www.dvhn.nl/gronin...lliet-Burum-23000064.html

[Reactie gewijzigd door MedionAkoya op 23 juli 2024 03:34]

[Richh]

5Groningen doet niet 1 test. Die testen tientallen toepassingen en allemaal op de daarvoor nodige frequentie. Providers zelf testen ook alle 5G frequenties en toepassingen.

[Soldaatje]

0,7 en 26 GHz testen ze nu nog mee (volgens jouw tweede link)

[Anoniem: 961031]

klopt, de randstad ligt immers ook niet in Noord-Nederland waar Burum wel ligt. En waarom ligt t afluister station in Burum... omdat het zend station daar letterlijk naast ligt!

zie https://www.security.nl/p...uisterstation+op+internet

[MSalters]

Je doet negatief over de 700 Mhz band, maar lagere frequenties hebben het voordeel van een groter bereik. Hogere frequenties hebben het voordeel van een kleiner bereik.

Dat klinkt tgenstrijdig, maar in Friesland is een groot bereik goed. Dan heb je ook ver van de zendpaal nog een goede dekking. In Amsterdam heb je altijd wel een paal in de buurt, dus daar wil je geen interferentie van een paal die wat verderop staat. Daarom is daar een kleiner bereik dus goed.

[marco96317]

Dat had ik inderdaad ook begrepen, en inderdaad de 700MHz-band is voor locaties in het noorden erg handig!
Maar je kan pas met de 3,5GHz-band ook echt pas dingen gaan doen die bedoeld waren met de introductie van 5G, aangezien de 700MHz-band zoals het nu lijkt niet de lage latency kan halen die voor real-time besturing van bijvoorbeeld op afstandbestuurbare drones o.i.d. nodig is.

[Sandwalker]

Dat snap ik niet. De bandbreedte kan afhankelijk zijn van de frequentie, maar de latency toch niet?

[marco96317]

Het zijn meerdere factoren die meespelen hierin, natuurlijk als je alleen bezig bent op een zendmast dan heb je alle bandbreedte tot je beschikking. Maar er zijn honderden misschien wel duizenden apparaten verbonden met een zendmast, deze moet de verbinding delen met iedereen die verbonden is. hoe meer verbonden zijn hoe erger de verbinding uiteindelijk wordt.
En als je als bedrijf wel gebruik maakt van 5G maar het bereik en bandbreedte is niet toegankelijk voor jouw bedrijfsvoering, dan kan je dus uiteindelijk niet veel met 5G.

don't quote me on this, ik ben ook maar een enthousiasteling. ik zie het graag allemaal gebeuren, en als ik het fout heb, ik sta open voor opmerkingen!