'Groningse 5g-experimenten gaan ook door zonder gebruik van 3,5GHz-frequentie'

De pilot 5Groningen, een project voor 5g-experimenten in Noord-Groningen, gaat volgens de organisatie gewoon door, ook al heeft de staatssecretaris gezegd dat er geen sprake kan zijn van het gebruik van de 3,5GHz-frequentie.

Volgens 5Groningen zijn er naast de 3,5GHz-frequentie ook nog andere frequenties beschikbaar waarop getest kan worden met 5g. Het gaat dan bijvoorbeeld om de 700 MHz- en de 26GHz-band, waardoor er volgens de organisatie nog altijd getest kan worden met 'internet-of-thing-apparaten, laag energieverbruik en snelle reacties.' De organisatie stelt echter dat de 3,5GHz-frequentie wel noodzakelijk is om de maximale snelheid van 5g te testen.

Door deze beperking is er kritiek op de staatssecretaris, die woensdag in de Tweede Kamer een motie ontraadde waarin de regering werd opgeroepen om de pilot toegang te geven tot de 3,5GHz-band. Marco Smit, bestuurder van het Economic Board Groningen, is hier niet blij mee: "De uitspraak van de staatssecretaris is teleurstellend voor de provincie Groningen, maar ook slecht voor de positie van Nederland als koploper op het gebied van 5g. Tientallen Groningse bedrijven hebben al plannen ingediend om hun innovaties te testen met 5g en daar willen we mee door", aldus Smit.

Volgens de staatssecretaris kan de 3,5GHz-frequentie niet worden gebruikt, omdat het anders de MIVD en de AIVD zou verhinderen om via het afluisterstation in het Friese Burum de satellietcommunicatie te onderscheppen. Om hierbij verstoringen te voorkomen, mogen er vooralsnog geen zendmasten boven de lijn Amsterdam-Zwolle worden ingesteld op 3,5GHz. De pilot 5Groningen zegt met het ministerie van Economische Zaken in gesprek te willen gaan om tot oplossingen te komen.

Wat vind je van dit artikel?

Geef je mening in het Geachte Redactie-forum.

Reacties (40)

Door deze beperking is er kritiek op de staatssecretaris, die woensdag in de Tweede Kamer een motie ontraadde waarin de regering werd opgeroepen om de pilot toegang te geven tot de 3,5GHz-band. Marco Smit, bestuurder van het Economic Board Groningen, is hier niet blij mee: "De uitspraak van de staatssecretaris is teleurstellend voor de provincie Groningen, maar ook slecht voor de positie van Nederland als koploper op het gebied van 5g. Tientallen Groningse bedrijven hebben al plannen ingediend om hun innovaties te testen met 5g en daar willen we mee door", aldus Smit.

Oké, wacht.
Deze beperking is al jaren bekend. Deze beperking speelde ook al ten tijde van de eerste testen met 4G. Maar in plaats van een degelijke projectplanning te maken en dus risico's te minimaliseren (lees: met deze beperking rekening te houden) wordt er voor gekozen om gewoon door te duwen en deze beperking in de wind te slaan. En nu is er kritiek op de staatssecretaris omdat de beperking niet wordt opgeheven?

Waarom wordt een pilot als deze, zeker als de 3.5GHz band zo belangrijk is, niet gewoon gedaan op een plaats waar je geen last hebt van Burum? Waarom wordt dat niet in bijvoorbeeld (Zuid/Oost) Gelderland gedaan? Daar is ook genoeg ruimte om latency en dergelijke te testen, maar dan weet je in ieder geval zeker dat je alle frequenties ook gewoon kan gebruiken om mee te testen...

Ik zie vast het een en ander over het hoofd, maar dit soort dingen weet je toch van te voren al?

Je slaat de spijker op zijn kop, dit was mijn gedachtengang ook. Maar ik denk dat een combinatie van meerdere factoren de doorslag heeft gegeven.
Denk bijvoorbeeld aan;
-landschap, relatief vlak t.o.v. rest van het land en de wegen-/ waterinfrastructuur is vrij recht toe recht aan.
-buurlanden, Groningen is dusdanig groot dat er ver van de landsgrenzen getest kan worden, en dus geen afspraken gemaakt hoeven te worden met bijv. Duitsland / België.
-bevolkingsdichtheid, doordat de bevolkingsdichtheid lager is zullen er minder storende factoren actief zijn.
-kostprijs, het 'afzetten' van een stuk land in Groningen voor het testen zal aanzienlijk goedkoper zijn dan in de regio Zuid-Holland.

Zuid-oost Gelderland was ook mijn eerste gedachte als een geschikte locatie, maar toen bedacht ik mij dat het waarschijnlijk complicaties zou opleveren in verband met Duitsland. Al zou een afspraak hierover maken de moeite ook weer niet zijn en meteen veel problemen oplossen. Maar de bevolkingsdichtheid is wel weer een stukje hoger.

[Reactie gewijzigd door un1ty op 15 maart 2018 17:12]

je ziet inderdaad dingen over het hoofd. de belangrijkste daarvan is dat 5g niet in een nederlands lab is en wordt ontwikkeld, de bedrijven die daarin de leiding hebben zijn bedrijven als ericson, motorola, huawei en anderen,

het simpele feit dat het onze spionage-perikelen in de weg zit maakt voor zulke bedrijven geen zier uit zij kiezen gewoon voor de meest nuttige (en nog beschikbare) frequenties, een miezerig landje als het onze betekent daarin niets.

vervolgens willen wij (als land) graag het beste, het modernste en het goedkoopste infra-netwerk. we willen landelijke dekking, oneindige snelheid en beperkingsloze abonnementen. daar is groei in de mobiele markt voor nodig, groei die enkel mogelijk is als we nieuwe frequentieruimte aanboren, frequentieruimte die voor een miniem doel van één of ander ongure toko (als de mivd) is gereserveerd

de belangrijkste daarvan is dat 5g niet in een nederlands lab is en wordt ontwikkeld, de bedrijven die daarin de leiding hebben zijn bedrijven als ericson, motorola, huawei en anderen,

En die diverse bedrijven ondersteunen diverse banden over de hele wereld, lang niet enkel 3,5 GHz.

vervolgens willen wij (als land) graag het beste, het modernste en het goedkoopste infra-netwerk. we willen landelijke dekking, oneindige snelheid en beperkingsloze abonnementen. daar is groei in de mobiele markt voor nodig, groei die enkel mogelijk is als we nieuwe frequentieruimte aanboren, frequentieruimte die voor een miniem doel van één of ander ongure toko (als de mivd) is gereserveerd

Dat willen ze in Japan waarschijnlijk ook, en toch gebruiken ze daar niet de 3,5 GHz band voor 5G.

Maar daar gaat het om 1 land, wij zijn een land in de EU en logischerwijs willen ze dat alle EU landen op 1 lijn liggen of in ieder geval daar in de buurt van.

Maar goed ik herinner me nog de iphone 5, prachtig toestel mét 4G ondersteuning, jammer alleen als je bij een bepaalde provider zat (ik geloof KPN) dan had je dikke vette pech, want die boden 4G op andere frequenties aan. Persoonlijk zit ik niet weer op zo’n verhaal te wachten. Ik snap dat dit deels ook de schuld vd fabrikant is, maar ja logischerwijs kiest een fabrikant voor de meest voorkomende frequenties.

Ik snap dat dit deels ook de schuld vd fabrikant is, maar ja logischerwijs kiest een fabrikant voor de meest voorkomende frequenties.

Dat hebben de meeste fabrikanten al opgepakt, en vele ondersteunen diverse banden, zodat ze ook in andere delen van de wereld verkocht kunnen worden.
Het hoeft echt geen probleem te zijn als we hier op een andere band als de buren zitten, als we maar een band pakken die elders in de wereld gebruikt wordt. 3700 – 4200 MHz bijvoorbeeld, die in de US gealloceerd wordt.

Je hebt in eerste instantie gelijk als het gaat op deze test. Probleem is echter dat heel Europa voor de 3.5Ghz band kiest, en je niet wilt dat je als land, of überhaupt provincie met afwijken van de afgesproken standaard. Dus deze beperking moet opgeheven worden tegen de tijd dat 5G ingevoerd word, anders kan op z'n minst noord oost Nederland niet mee met de rest van Europa.

Wat er nu met de test gebeurd is iedereen van te voren wakker schudden dat dit een probleem is.

Europa heeft ook al de 700 MHz en 26 GHz banden aangewezen voor 5G, dus het hoeft zeker niet zo te zijn dat er geen 5G beschikbaar is als de 3.5 GHz band niet beschikbaar is.

Maar we willen maximaal rendement en als ik het zo lees is dat enkel te behalen op de 3,5ghz band. No offense, maar buiten het feit om dat ik tegen al die maffia afluisterpraktijken ben zouden ze ook alternatieven kunnen bedenken om communicatie af te tappen.

zouden ze ook alternatieven kunnen bedenken

Dat hadden ze natuurlijk ook kunnen doen voor 5G.....en het afluister-station, met de bijbehorende gealloceerde banden bestaan al langer.
Maar een goed alternatief is de 5 GHz band, dus waarom die niet gebruiken? Dan zoeken ze maar een alternatieve band voor WiFi
Overigens kunnen ze het in andere delen van de wereld op andere banden, dus waarom hier niet?
China: 4400 – 4500 MHz
Japan: 3600 – 4200 MHz en 4400-4900 MHz
US: 3700 – 4200 MHz

Omdat we een standaard in de EU willen lijkt me. Al die landen willen dus op 3,5ghz dus ja, waarom zouden wij dan wederom weer andere frequenties gebruiken als de rest van Europa? Lekker handig.

En dan wat anders, de frequenties die je noemt staat geen bron bij en je vermeld ook niet welke band het gebruikt (2G,3G,4G of 5G) en naar mijn weten is er in de VS ook nog geen standaard voor 5G. Maar dat durf ik niet met zekerheid te zeggen.

En als iets langer bestaat heeft het dan meer bestaansrecht? 4G bestaat ook al langer dan 5G, zullen we dan maar gewoon 4G blijven gebruiken? Dat iets langer bestaat is nooit een reden dat het dan maar zo moet blijven lijkt me en naar mijn mening dient 5G een groter publiek belang dan data aftappen. Inlichtingendiensten in de VK hebben jaren geleden zelf aangegeven dat de hoeveelheden data die vergaard wordt door dergelijke taps zo ontzettend veel is dat ze door de bomen het bos niet meer zien en dat het vangen van echte boeven een lucratieve zaak is geworden en het niet meer efficient is.

Zo heeft 5G veel meer voordelen voor zowel consumenten, bedrijven en zelfs de overheid dat de nadelen (aftappen van verkeer op 3,5ghz) niet opwegen tegen de voordelen. En daarom denk ik dus dat een alternatief nog niet zo’n gek plan is.

Omdat we een standaard in de EU willen lijkt me.

Waarom, wat is hier het voordeel van?

En dan wat anders, de frequenties die je noemt staat geen bron bij en je vermeld ook niet welke band het gebruikt (2G,3G,4G of 5G) en naar mijn weten is er in de VS ook nog geen standaard voor 5G. Maar dat durf ik niet met zekerheid te zeggen

Dat zijn allemaal voorgestelde 5G banden voor de eerste 5G tests: https://gsacom.com/5g-spectrum-bands/

Zo heeft 5G veel meer voordelen voor zowel consumenten, bedrijven en zelfs de overheid dat de nadelen (aftappen van verkeer op 3,5ghz) niet opwegen tegen de voordelen.

Maar het niet gebruiken van de 3.5 GHz band sluit 5G helemaal niet uit.

Andere regio's betaalden waarschijnlijk minder. En een of andere dodo zal wel beloofd hebben dat ze een ontheffing zouden krijgen voor het project.

providers willen gewoon meer spectrum en schuiven 5g naar voren als excuus voor extra consumenten draag vlak.

[Reactie gewijzigd door feedmytv op 16 maart 2018 02:43]

Wat moeten we er van vinden dat de techniek in de Kamer wordt besproken?

Een vreemde mogendheid hoeft dus geen ingewikkelde strategieën te bedenken, gewoon een busje met een zender die op 3,5Ghz Dolly Parton uitzend is voldoende (het zal wel niet zo eenvoudig zijn, maar toch)

Je zou met de komende sleepwet zeggen dat het juist lekker makkelijk is: ah, 3,5GHz, daar luisteren wel al op

http://www.bitmapper.com/...transmitter-and-receiver/

Ze zijn gewoon te koop om te zenden op 3.5GHz

Moet je vooral doen... piraatzenders in de frequentie ruimte rond 88-108MHz worden vaak nog enigszins gedoogd daar het gebruik ervan niet direct problemen op zal leveren voor de samenleving en de stoorfactor beperkt is. De politie zal er niet zo snel naar op zoek gaan, tenzij er een klacht wordt ingediend.

Illegaal zenden op frequenties die worden gebruikt voor bi-directionele communicatie daarentegen kan er voor zorgen dat een bepaalde dienst helemaal niet meer kan werken. Hoe zou jij het vinden als jij een 112 belletje moet doen, maar geen contact krijgt omdat de buurman vond dat deze met zijn drone op (+-) 900MHz met een high-power transceiver moest communiceren? Het is niet alleen dat je er hinder van ondervindt maar het is ook direct 'meetbaar' door de masten in de omgeving daar deze niet alleen uitzenden maar ook ontvangen. Hierop zal, vrijwel altijd, meteen de politie ingeschakeld worden.

Met deze gevolgen in het achterhoofd zijn de boetes die staan op misbruik van frequentie ruimte ook niet mals... de geldelijke boete is dusdanig hoog dat je geen verklaring omtrent gedrag meer kan krijgen en dus een baan als docent, onderzoeker, jurist, politie etc. wel kan vergeten.

Wat misschien voor menigeen interessant is om eens naar te kijken is de complete frequentie indeling binnen Nederland.. Hier zit veel meer werk in dan wat mensen denken.
Nationaal Frequentieplan 2014.
De frequentie tabel bied hierbij het beste idee van de hoeveelheid werk.

voor de genen die toch graag zelf iets willen doen met zenden (zonder vergunning) kijk hier;
Regeling gebruik van frequentieruimte zonder vergunning 2008

Dat je apparatuur kan aanschaffen, desnoods in een ander land, betekend nog niet direct dat je het mag/moet gaan gebruiken.

[Reactie gewijzigd door un1ty op 15 maart 2018 17:00]

Het lijkt mij toch ook dat de verkoop van dit soort apparatuur in Nederland gereguleerd is? Kun je het natuurlijk nog in het buitenland kopen, maar dat terzijde.

Dat klopt, via internationale bedrijven waar dergelijke middelen te koop zijn (rs, farnell, mouser etc) wordt er contact opgenomen met de afnemer indien het aflever adres in een land is waar het product beperkt of niet toegestaan is. Echter zou je zoiets via AliExpress oid kopen dan zal hier niet op gelet worden.
Nationale bedrijven mogen dit soort middelen (naar mijn weten) niet actief aanbieden.

En hoe lang denk je precies dat iemand een stoorzender kan gebruiken voordat het agentschap telecom hem heeft gelokaliseerd en vriendelijk vraagt wat de heren aan het doen denken te zijn?

Daarom ben ik vermoedelijk ook geen evil overlord

IoT heeft volgens mij toch niet zoveel data doorvoer nodig. Dat is mij altijd verteld.

Niet veel per data pakket. Maar hoeveel pakketjes worden er wel niet verstuurd? Dat kan aardig oplopen.

Het niet kunnen gebruiken van 3,5 GHz zit de IoT-experimenten ook niet in de weg, inderdaad.

iot heeft maar baat bij de gealloceerde 700mhz. Meerderheid is nu bv een 2g modem met bv paar honderd bytes (sms) per minuut.

Dat hangt er van af wat je er mee doet/waar je het voor gebruikt. Als jij een IOT apparaat hebt om video's door te sturen dan heb je wel wat meer bandbreedte nodig.

Ze hebben het er al jaren over om Schiphol te verplaatsen naar de zee, waarom doen ze dat hier ook niet mee?
Zo hebben ze ook geen last van eventuele andere stoorzenders, en hoeft verder niemand er rekening mee te houden.
Er zal vast nog wel een leegstaand booreiland ergens staan daar...

Ik neem aan dat het beter testen is, in een praktijk omgeving dan op het water.
Ze moeten toch ook weten wat de invloeden van bv de gebouwen hebben op de snelheid en stabiliteit.

Vindt het eigenlijk best raar dat ze niet eerder hebben ingegrepen bij de inlichtingen en die op een andere frequentie hebben gezet, als dat mogelijk is trouwens?
Want ze willen koploper zijn op het gebied van 5g maar beperken het vervolgens wel, terwijl de plannen al lang bekend waren.

"Ze hebben het er al jaren over ..."

Precies....... ze hebben het er over...

Nou sorry hoor, als wij allemaal kunnen weten wat de frequentie beperkingen zijn in Groningen, dan hadden de 5g-ers dat ook kunnen weten. Maak het 5g dan ook niet op die frequentie. En als je het niet snel kan maken dan niet heh. dan pak je 4g+ or whatever works or is allowd.
Het heet toch niet supid internet of things?

Zij hebben dat niet alleen voor het zeggen.
Heel Europa moet dat bepalen en die hebben bepaald dat het ideaalste is op de 3.5ghz en het goedkoopste.

Hierbij een paar bronnen en evt wat meer leesvoer
http://www.dvhn.nl/gronin...lliet-Burum-23000064.html

https://www.google.nl/amp.../3126/opstap-naar-5g/amp/

Tijdens de Wimax uitrol was al bekend dat dit probleem speelde, dus voor een 5G trial hadden ze beter andere plaats voor gevonden.

Maar goed, ooit stopt die trial en gaat het uitrollen van 5G echt starten, en dit onderwerp zal blijven komen, en zal zeker snel moeizaam worden.

De vraag is, hoe belangrijk wordt 3,5Ghz voor de eerste fase van 5G, en hoe groot zal de impact zijn voor noorden Nederland.

Wordt altijd gezegd dat 3,5Ghz een "zeer belangrijke" frequentie wordt, maar 600, 700 en 800Mhz worden ook belangrijk, maar voor andere situaties, zoals dunbevolkte gebieden.

Maar ja, ooit moet een besluit komen, en als regering van een Europese land, kun je toch niet het gebruik van 3,5Ghz verbieden in 1/2 van je land?
Het is gewoon een frequentie spectrum die voor commerciële verbruik bestemd is.

Natuurlijk kan de regering dat verbieden. 3,5ghz is gewoon bezet en er komt geen vergunning. Simple as that.

Er zijn natuurlijk genoeg experimenten die geen gebruik van 3.5 GHz maken. Denk aan IoT-toepassingen of juist het andere uiterste: de 26 GHz band.

En ja 3.5 GHz wordt zeker een zeer belangrijke frequentie.

Valt wel mee, in diverse gebieden wordt hij niet eens gealloceerd voor 5G en gebruikt men andere banden zoals 4.0-4.7 GHz

Heb je daar een link voor?
https://en.wikipedia.org/wiki/LTE_frequency_bands kan hier niets vinden.

4.0 - 4.4 GHz wordt gebruikt voor hoogte meters van vliegtuigen, dus lijkt me niet echt waarschijnlijk.

https://gsacom.com/5g-spectrum-bands/
https://en.wikipedia.org/wiki/5G

4200 MHz wordt inderdaad gebruikt voor navigatie, maar 4400 en 4500 zijn voor mobile communicatie ingedeeld en dus wellicht mogelijk.

http://wetten.overheid.nl/BWBR0035791/2017-02-01

4400 – 4500 MHz wordt momenteel in China getest, dus dat is mooi, dan werken de goedkope china-phones ook in Nederland (en je volgt een van de grootste markten op de wereld)

[Reactie gewijzigd door Zer0 op 15 maart 2018 22:10]

Europe 3400 – 3800 MHz (awarding trial licenses)

Dus geen 4.0 - 4.7 GHz zal hier getest worden denk ik.